آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی، یک جای زیارتی و در عین حال دیدنی در شهر ری است. این مکان مقدس، محل دفن امامزاده مطهر، حضرت عبدالعظیم حسنی بوده که میان مردم به شاه عبدالعظیم نیز شهرت دارد. در این مکان علاوه بر زیارت از مزار این امامزاده می‌توانید سری به آرامگاه چند تن از هنرمندان و بزرگان دینی دیگر بزنید. این محل مقدس در بافتی سنتی و قدیمی قرار گرفته است. اطراف حرم شاه عبدالعظیم، بازاری سرپوشیده و قدیمی وجود دارد که بهترین جا برای خریدن لباس یا خوراکی برای بچه‌هاست. رفتن به آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی، فقط یک زیارت برای شما نخواهد بود. با سر زدن به بازار و رستورانهای قدیمی، گشت‌وگذار لابه‌لای بافت سنتی شهر و زیارت قبور سایر افراد، روزی پربار خواهید داشت.
برای آشنایی با سایر جاذبه‌ها و جاهای دیدنی تهران در پاییز، روی لینک زیر کلیک کنید:
جاهای دیدنی تهران در پاییز
آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی کجاست؟
آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی در جنوب تهران و در شهرستان شهرری قرار گرفته است. بهترین راه برای رسیدن به این مکان این است که از طریق بزرگراه امام علی (ع) خود را به مقصد برسانید.البته این آرمگاه چندین پارکینگ در اطراف خود دارد و به همین دلیل با خیال راحت می‌توانید با وسیله نقلیه شخصی به این مکان بیایید.
شاه عبدالعظیم حسنی کیست؟
آرمگاه شاه عبدالعظیم حسنی علاوه بر مردم شهر ری، در میان سایر ساکنان تهران نیز مکانی محبوب است. پرسشی که ممکن است برایتان ایجاد شده باشد، این است که شاه عبدالعظیم حسنی کیست که مردم اینقدر به او ارادت دارند؟ اگر به حرم عبدالعظیم حسنی بروید، اولین جمله‌ای که در کتاب‌های زیارتی در وصف زندگی ایشان نوشته شده است این است که ایشان از نوادگان امام حسن و با چهار واسطه از نوادگان امام علی (ع) هستند. عبدالعظیم حسنی در ۸ دهه زندگی خود، امامت چهار امام معصوم را شاهد بود و نهایتاً در دوره امامت امام هادی به دار باقی شتافت.
از آنجایی که خلیفه وقت در عراق، زندگی را برای شیعیان و بزرگان دینی دشوار کرده بود، حضرت عبدالعظیم حسنی نیز به ناچار برای اینکه به زندان نیفتد، شهربه‌شهر کوچ می‌کرد تا در نهایت به ری رسید. در آن زمان جمعیت فراوانی از شیعیان در این منطقه زندگی می‌کردند. آن‌ها نه‌تنها از کوچ عبدالعظیم استقبال کردند؛ بلکه این موضوع فرصتی برای آن‌ها شد تا پاسخ پرسش‌هایشان را پیدا کنند. عبدالعظیم حسنی در مدت زمان حیات خود در ری، خدمات فراوانی به مسلمانان و شیعیان کرد. او از فرصت بودن در میان جمعتی مشتاق و همچنین محیطی امن استفاده و با نشر علم و روایات معصومین، مردم را راهنمایی می‌کرد.
در نهایت ایشان در ۷۹سالگی چشم از جهان فرو بست و در باغی به خاک سپرده شد که صاحبش آن را وقف مدفن مسلمانان کرده بود. از آنجایی که در آن زمان مساحت هر باغ بسیار بزرگ بوده است، می‌توان نتیجه گرفت که تا بخش چشمگیری از اطراف حرم حضرت عبدالعظیم کنونی، محل دفن مسلمانان بوده است.
تاریخچه آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی
در ابتدا برای آرمگاه شاه عبدالعظیم حسنی، قبری ساده ساخته شد. کتیبه‌ها و یادگارهای متفاوتی در حرم کنونی وجود دارد که نشان می‌دهد در طول تاریخ این بارگاه چه زمانی و به دست چه کسانی تعمیر و مرمت شده است. قدیمی‌ترین اثر موجود در حرم، کتیبه‌ای است که به قرن دوم هجری قمری تعلق دارد. این کتیبه نشان می‌دهد که آرامگاه عبدالعظیم حسنی در آن زمان به دستور فردی به نام محمدبن‌زید داعی علوی تعمیر اساسی و بخش‌های مختلفی به آن اضافه شده است.
در طول تاریخ این آرمگاه چندین و چند بار بازسازی و تعمیر شد. یک سردر آجری نیز در حرم وجود دارد که به قرن پنجم برمی‌گردد. روی این سردر آجری نام یکی از وزیران سلجوقی نوشته شده که بانی آن بوده است. مهم‌ترین و گسترده‌ترین تعمیر آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی در دوران صفویه و در زمان شاه طهماسب صفوی انجام شد. یکی از اقدامات صفویان در این آرامگاه، افزودن حرم وسیع و بزرگ امامزاده حمزه بود. در دوان قاجار نیز با انتخاب تهران به‌عنوان پایتخت، به آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی بیشتر توجه شد. ضریح نقره‌ای حرم در دوران فتحعلی شاه و به دستور او ساخته شد.
معماری آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی
آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی در طول این مدت زمان طولانی تغییرهای فراوانی را به خود دیده است. همان طور که گفتیم قدمت ساخت این آرامگاه به قرن دوم هجری بازمی‌گردد و تا کنون پادشاهان مختلفی در دوران‌های متعدد دست به تغییر و بازسازی زده‌اند. امروز که به این آرامگاه بروید، حرمی را می‌بینید که گویی معماری تمام این ادوار مختلف را در کنار هم جمع کرده است. گنبدی سبز رنگ و دیوار‌های آیینه‌کاری شده، کاشی‌کاری‌های ظریفی که در هر گوشه از حرم به چشم می‌خورند، همگی به خلق یک فضای معنوی و روحانی کمک کرده‌اند.
بخش‌های مختلف آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی
آرمگاه شاه عبدالعظیم حسنی چندین صحن و ایوان مختلف و رواق‌های متفاوت دارد. قرار است کمی با این بخش‌ها آشنا شویم تا تصویری واضح‌تر از این آرامگاه پیدا کنیم. به صورت کلی برای یافتن هر صحن، بهتر است از نام شهرت آن‌ها استفاده کنید؛ زیرا مساحت بزرگ حرم ممکن است شما را در پیدا کردن هر جهت گیج کند.
نام صحن‌ها و رواق‌ها
- صحن شمالی یا عتیق: صحن شمالی، اصلی‌ترین صحن حرم است. عمده رفت و آمدهای زائران از این صحن صورت می‌گیرد. از طریق این صحن هم به حرم و هم به بازار می‌توانید دسترسی داشته باشید.
- صحن شمال غربی یا باغ طوطی: وقتی به حرم رسیدید، احتمالاً با صحنی روبه‌رو خواهید شد که به یک قبرستان بدل گشته است. این صحن، همان صحن شمال غربی است.
- صحن غربی یا ناصری: علت اینکه به صحن، صحن ناصری هم می‌گویند این است که قبر ناصرالدین شاه زمانی در یکی از رواق‌های این صحن بوده است. این صحن در غرب حرم قرار گرفته است که از سمت شمال به باغ طوطی دسترسی دارد.
- صحن شمال شرقی یا باغچه علی جان: این صحن نیز حالا به قبرستان تبدیل شده است. در گذشته در این صحن باغچه ای زیبا و پردرخت وجود داشت که برای استراحت زائرین استفاده می‌شد. این صحن در شرق امامزاده طاهر قرار دارد.
- صحن جنوبی یا امامزاده حمزه: این صحن درست در کنار حرم امامزاده حمزه قرار گرفته است. برای پیدا کردن این صحن باید به شرق ایوان آیینه بروید.
- رواق شرقی: این رواق، یکی از به جاماندگان تعمیرات دوران صفویان و قدیمی‌ترین رواق آرامگاه عبدالعظیم حسنی است. در آن زمان این رواق درب ورود اصلی حرم بوده است. حالا رواق شرق به مسجدی برای زنان بدل گشته است.
- رواق شمالی: مسیر اصلی ورود شما به حرم، ایوان شمالی است. رواق شمالی درست بین این ایوان و حرم اصلی قرار دارد.
- رواق غربی یا بالاسر: رواق غریب محل برگزاری نماز جماعت است؛ پس اگر برای اقامه نماز به آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی رفته‌اید، از همان ابتدای ورودتان باید سراغ این رواق را بگیرید. این رواق در بخش غربی حرم و محل اتصال حرم اصلی به حرم امامزاده حمزه است.
امامزادگان همجوار آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی
در آرامگاه شاه عبدلعظیم حسنی، مقبره چند امامزاده دیگر نیز قرار گرفته است. وقتی به زیارت این مکان می‌روید، بهتر است که سری به سایر این مقبره‌ها نیز بزنید و از ثواب زیارت از این مقبره‌ها نیز غافل نشوید. آستان مقدس امامزاده حمزه، فرزند امام موسی کاظم (ع) و آستان مقدس امامزاده طاهر، از نوادگان امام سجاد (ع) نیز در این حرم قرار گرفته است. ساخت بقعه امامزاده حمزه به دست صفویان انجام شد. از آنجایی که صفویان، خود را از نوادگان امامزاده حمزه می‌دانستند، به ساخت این بخش اهمیت فراوانی دادند و حرمی به بزرگی حرم اصلی ساختند. حرم امامزاده طاهر نیز در زمان ناصرالدین شاه ساخته شد و در بخش شمال شرقی آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی قرار گرفته است.
افراد مشهور دفن شده در اطراف آرمگاه شاه عبد العظیم حسنی
مرقد شاه عبدالعظیم حسنی به دلیل وسعت مکان و جایگاه و احترامی که میان مسلمانان دارد، میزبان آرامگاه تعداد بسیاری از بزرگان دینی و حتی هنرمندان مشهور است. در طول تاریخ و از زمان ساخت مقبره‌ای آبرومند در این مکان، افراد بسیاری در این مکان به خاک سپرده شده‌اند. ممکن است حالا گذر زمان قبر تعدادی از آن‌ها را محو کرده باشد؛ اما دانستن این موضوع خود اهمیت فراوانی دارد. از میان این افراد می‌توان به قائم مقام فراهانی، وزیر قرن سوم هجری، جلال آل احمد، شیخ صدوق، آیت الله مهدوی کنی، آیت الله کاشانی و میرزا حسن آشتیانی اشاره کرد. تمام این افراد در زمانه خود نقش مهمی در فرهنگ و دین داشتند. چه خوب است که جایگاه ابدی آن‌ها در محلی مقدس و محترم قرار گفته و روحشان در آرامش است.
بازارچه نزدیک به آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی
آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی، یکی از جاهای دیدنی شهر ری است و شهر ری نیز هنوز در بخش‌هایی، بافت سنتی و قدیمی خود را حفظ کرده است. بازارچه نزدیک به حرم نیز یکی از همان بخش‌هاست. این بازارچه درست در نزدیکی حرم مطهر قرارگرفته است. بعد از اینکه زیارتتان در حرم تمام شد، از طریق صحن شمالی می‌توانید به بازار دسترسی داشته باشید. این بازار سرپوشیده بخشی جدانشدنی از آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی است. هرکسی که به زیارت رفت، خواه ناخواه باید سری به بازار هم بزند. این بازار، بازاری سرپوشیده است که شما را به یاد بازارهای خوش رنگ و بوی مشهد می‌اندازد. در گوشه‌گوشه این بازار، سجاده‌ها و تسبیح‌های رنگارنگ خودنمایی می‌کنند. اگر اهل عرقیجات باشید، بهترین عطاری‌ها در این بازار هستند. می‌توانید با خریدن انگشتر یا یک عطر، یادگاری زیبایی از رفتن به حرم عبدالعظیم برای خود داشته باشید.
جاهای دیدنی اطراف آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی
مگر می‌شود به یکی از جاهای دیدنی تهران رفته باشید و حوصله‌تان سر برود. در داخل مجموعه آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی، موزه‌ای وجود دارد. در این موزه می‌توانید نسخه‌های قدیمی خطی قرآن یا کتب دیگر و چند آثار قدیمی سفالی را تماشا کنید. علاوه بر این‌ها، در این موزه درهای قدیمی به‌عنون یادگارهایی از تاریخ طولانی و پرحادثه حرم نیز نگهداری می‌شوند. از خود آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی که بگذریم، خود شهر ری به دلیل قدمت طولانی‌اش، جاهای دیدنی تاریخی فراوانی دارد که نام چندتا از آن‌ها را می‌آوریم:
- آرامگاه ابن بابویه؛
- برج طغرل؛
- آتشکده بهرام؛
- آرامگاه بی بی شهربانو؛
- چشمه علی؛
- بقعه جوانمرد قصاب؛
- دژ رشکان؛
- برج یزید؛
- زندان هارون الرشید؛
- قلعه گبری.
رستورانهای معروف اطراف آرمگاه شاه عبدالعظیم حسنی
باید بدانید که اصلاً یکی از واجبات رفتن به آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی و زیارتتان، این است که بعد از زیارت به یکی از رستورانهای اطراف حرم بروید و کباب و ریحان معروف شهر ری را امتحان کنید. کباب‌خوردن در هیچ جایی از تهران حتی در بهترین رستوران‌ها هم به اندازه کباب رستورانهای شهر ری صفا ندارد. در خود حرم، بازار حرم و محله‌های اطراف، رستورانهای خوب و باکیفیتی وجود دارند که می‌توانید باخیال راحت به غذایشان اعتماد کنید. پس حالا که تا شهر ری آمده‌اید، کباب و ریحان فراموشتان نشود.
بهترین زمان برای بازدید از آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی
بهترین زمان برای زیارت و بازدید از حرم، بستگی به این دارد که شما به دنبال چه هستید. حالا منظورمان چیست؟ اگر می‌خواهید در حرمی خلوت و با خیال راحت به زیارت و نمازتان بپردازید، بهتر است در روزهای وسط هفته و در بازه زمانی صبح تا ظهر به حرم بیایید. در این زمان‌ها اکثر مردم در محل کار هستند و به همین دلیل آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی بسیار خلوت بوده و هیچ جای نگرانی بابت شلوغی نیست. در این روزها نماز جماعت نیز برگزار می‌شود که می توانید با پیوستن به نماز جماعت ثواب خود را چند برابر کنید. از طرفی دیگر باید بگوییم که بازار حرم نیز در این ساعت‌ها خلوت بوده و خریدی آسوده خواهید داشت.
بهترین مسیر دسترسی به آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی
حرم حضرت عبدالعظیم حسنی در شهر ری و در جنوب تهران قرار گرفته است. هر جای تهران که باشید، برای رسیدن به آٰرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی باید در مسیری قرار بگیرید که مستقیماً شما را به سمت جنوب تهران برساند. اگر محل زندگی شما در محدوده شمال شرق تهران باشد، بهترین راه برای شما این است که از طریق بزرگراه امام علی به مقصد بروید. این بزگراه، یک مسیر مستقیم به سمت جنوب تهران است.
با رسیدن به نزدیکی شهر ری باید حواستان به خروجی‌های بزرگراه باشد تا خروجی حرم عبدالعظیم حسنی را گم نکیند. اگر می‌خواهید با وسایل نقلیه عمومی به حرم بیایید، مترو بهترین انتخاب برای شماست. کافی است در هر ایستگاهی که سوار مترو می‌شوید، خط خود را به خط یک تغییر داده و مسیر خود را به سمت شهر ری تغییر دهید. برای رسیدن به حرم، باید در ایستگاه شهرری پیاده شوید. فاصله این ایستگاه تا حرم بسار کم بوده و برای رسیدن به مقصد، می‌توانید سوار تاکسی هایی شوید که در ایستگاه مترو قرار دارند.
دیدار از اماکن مقدس و زیارتی، همیشه یکی از تفریحات ما ایرانی‌ها بوده و هست. خصوصاً اگر این مکان مقدس قدمتی طولانی داشته باشد و در محله‌ای سنتی نیز قرار گرفته باشد. آرامگاه شاه عبدالعظیم حسنی دقیقاً یکی از همان مکان‌های زیارتی است که رفتن به آن حال و هوایتان را حسابی تغییر می‌دهد. اگر شما هم تجربه‌ای از زیارت این حرم مطهر داشته‌اید، با ما در ره بال آسمان در میان بگذارید.
این آرامگاه در جنوب تهران و در شهرستان ری قرار گرفته است.
ایشان، از نوادگان امام حسن مجتبی هستند که با چهار واسطه از نوادگان امام علی (ع) محسوب می‌شوند.
این آرامگاه در ابتدا در قرن دوم هجری ساخته شد و سپس در دوران‌های مختلف گسترش یافت. عمده آرامگاه کنونی در دوران قاجار ساخته شده است.