آرامگاه خیام نیشابوری | تقاطع معماری و ادبیات

اگر بخواهید به جاهای دیدنی اطراف مشهد سر بزنید، بی‌شک آرامگاه خیام جزء انتخاب‌های شما خواهد بود. خیام شاعر و دانشمند پرآوازه ایرانی بود که نامش از شرق تا غرب دنیا شنیده می‌شود. امروزه تقویم جلالی خیام زندگی ما را آسان‌تر می‌کند و رباعیات روح ما را نوازش می‌دهد. از شکوه خیام که بگذریم، معماری آرامگاه او و باغ خیره‌کننده اطراف آن شما را جذب خود خواهد کرد. اگر شما هم برای بازدید از این مجموعه لحظه‌شماری می‌کنید، بهتر است عجله نکنید. نکات مهم گوناگونی وجود دارد که آشنا شدن با آن‌ها سفر شما را لذت‌بخش‌تر و راحت‌تر خواهد کرد. پس در این مطلب با ما همراه باشید، تا بر بال واژگان به آرامگاه خیام نیشابوری سفر کنیم.

آرامگاه خیام کجاست؟

اگر به شمال شرق ایران و خصوصاً استان خراسان رضوی سفر کنید، بازدید از آرامگاه خیام نیشابوری را به‌هیچ‌وجه نباید از دست بدهید. این آرامگاه جزء مشهورترین جاهای دیدنی نیشابور است که گردشگران و عاشقان ادبیات را از سراسر ایران جذب خود می‌کند.

آشنایی با خیام | ققنوس جاودان علم و هنر

حتماً شما هم نام خیام نیشابوری را بارها شنیده‌اید. شهرت این شاعر بزرگ نه‌تنها در ایران، بلکه در تمام جهان زبانزد است. اکنون که قصد دارید از آرامگاه دیدنی خیام بازدید کنید، بد نیست با زندگی پرافتخار او بیشتر آشنا شوید. خیام نیشابوری در اوایل قرن پنجم چشم به جهان گشود و به‌دلیل مهارت بی‌بدیلش در عرصه‌های ادبیات، ریاضیات و نجوم لقب «حجت الحق» را کسب کرده بود. هرچند افتخارآفرینی‌های او در زمینه‌های علمی قابل‌چشم‌پوشی نیست؛ اما شهرت اصلی او به اشعار بی‌نظیرش بازمی‌گردد. بخشی از این اشعار در آرامگاه خیام نیشابوری به چشم می‌خورد. شهرت جهانی خیام با ترجمه رباعیاتش توسط ادوارد فیتزجرالد اوج گرفت.

شاید هرکسی خیام را به توانایی‌اش در علم طب نشناسد؛ اما او موفقیت‌هایی در این زمینه نیز داشته است. از جمله فعالیت‌های او در این زمینه می‌توان به درمان پسر سلطان ملک شاه سلجوقی (سلطان سنجر) و رهایی او از بیماری آبله اشاره کرد. فعالیت‌های خیام باعث شد سلطان ملک شاه سرپرستی رصدخانه اصفهان را به او واگذار کند. به این صورت خیام ۱۸ سال از عمرش را در اصفهان سپری کرد.

حتماً هنگام بازدید از آرامگاه خیام نیشابوری نگاهی به تقویم خود می‌اندازید، تا برنامه‌ای تنظیم کنید. جالب است بدانید تقویم جلالی که قرن‌ها به‌عنوان معتبرترین تقویم در ایران استفاده می‌شود، توسط خیام ابداع شده است. با مرگ سلطان ملک شاه، خیام به خراسان رفت و درنهایت در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۵۱۷ چشم از جهان فروبست. خیام در زندگی‌اش هیچ‌وقت ازدواج نکرد و به‌جزء اشعار زیبایش فرزندی از خود به‌جای نگذاشت. امروزه نیز ما روز بیشت‌وهشتم اردیبهشت را به گرامیداشت این شاعر پرآوازه می‌پردازیم؛ پس بد نیست ما هم این روز را برای بازدید از آرامگاه خیام انتخاب کنیم.

مشخصات آرامگاه خیام نیشابوری | اوج شاهکار هندسی

آرامگاه خیام شگفتی‌های دارد که کشف و تماشای آن‌ها لذت خاصی به شما خواهد داد. این بنا از هسته‌ای فلزی و بدنه‌ای بتونی ساخته شده است و حدود ۲۲ متر ارتفاع دارد. طراحی منظم این بنا به پاس فعالیت خیام در حوزه‌های ریاضی، ادبیات و نجوم طراحی خاصی دارد. اگر به هرکدام از ۱۰ پایه بنای مقبره خیره شوید، اشکال مختلف هندسی را خواهید دید که شما را به وجد خواهند آورد. سقف آرامگاه نیز ستاره‌های چشم‌نوازی پوشیده شده است. برای پاسداری از ادبیات خیام نیز رباعیات آن روی پیکره مقبره حکاکی شده‌اند. دور مقبره خیام نیز هفت خیمه سنگی وجود دارد که به عقیده برخی نشان‌دهنده شغل پدر خیام، یعنی خیمه‌دوزی است.

تاریخچه آرامگاه خیام | ماجراهای ۸ قرن!

از قدیم گفته‌اند «تا سه نشه، بازی نشه» و آرامگاه خیام نیشابوری نیز این رسم را به جا آورده است. اولین آرامگاه این شاعر مخروبه‌ای نابسامان بود و با وجود درخواست‌های بازسازی گردشگران خارجی، اجازه آن از طرف دولت ایران صادر نمی‌شد! درخواست بازسازی این بنا درزمان ساخت آرامگاه فردوسی نیز رد شد؛ تا اینکه انجمن آثار ملی در زمان جشن هزاره فردوسی (سال ۱۳۱۳) بازسازی آن را برعهده گرفت. آرامگاه کنونی خیام نیز توسط هوشنگ سیحون در سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۴۱ ساخته شد. معماری این آرامگاه، آن را در رده جذاب‌ترین بناهای ایران قرار می‌دهد. کافی است عکس مقبره خیام از بالا را نگاه کنید، تا به اشکال منظم و شگفت‌انگیز هندسی در این بنا پی ببرید.

محوطه آرامگاه خیام نیشابوری | توالی سرگرمی‌ها

جذابیت‌های آرامگاه خیام فقط به مقبره او ختم نمی‌شود. این آرامگاه در باغی قدیمی و تماشایی جای گرفته است که موزه و کتابخانه‌ای خاص را در خود جای داده است. تندیس خیام نیز ابتدای این باغ قرار دارد که محل مناسبی برای عکس یادگاری گرفتن محسوب می‌شود.

• موزه خیام

موزه خیام هم‌زمان با برگزاری کنگره جهانی «حکیم عمر خیام» در سال ۱۳۷۹ افتتاح شد. این موزه بخش‌های مختلفی دارد که ابزار و ادوات هیجان‌انگیز علمی را به نمایش گذاشته‌اند. موزه خیام هزینه ورودی ندارد.

• کتابخانه خیام

کتابخانه خیام نیز در زمان ساخت مجموعه تأسیس شده بود که امروز به کاروان‌سرای شاه عباسی در خیابان امام خمینی نیشابور انتقال یافته است.

امکانات آرامگاه خیام | هم فال و هم تماشا!

با کمی گشت‌وگذار در مجموعه آرامگاه خیام نیشابوری با امکانات خاص آن روبه‌رو می‌شود که سفر شما را دل‌پذیرتر خواهند کرد. سفره‌خانه‌های سنتی، کافه‌ها، رستوران‌ها و فضای پذیرایی گردشگران جزء امکانات استراحت و غذاخوردن گردشگران هستند. بازارچه‌های سنتی و صنایع دستی این مجموعه را نباید از دست بدهید. تماشا و خرید سوغات نیشابور نظیر زیورآلات فیروزه‌ای می‌تواند خاطره‌هایی فراموش‌نشدنی برای شما بسازد.

جاهای دیدنی نزدیک به آرامگاه خیام نیشابوری

• آرامگاه کمال‌الملک: فاصله تقریبی ۱.۵ کیلومتر
• سایت تاریخی شادیاخ: فاصله تقریبی ۲ کیلومتر
• آرامگاه عطار نیشابوری: فاصله تقریبی ۱.۵ کیلومتر
• دهکده چوبی نیشابور: فاصله تقریبی ۱۱ کیلومتر

بهترین زمان بازدید از آرامگاه خیام | سفری خلوت و خوش‌آب‌وهوا

هنگام سفر به نیشابور بهتر است بهترین فصل را انتخاب کنید تا بیشترین لذت را از سفر خود ببرید. نیشابور تابستان‌های گرم و خشکی دارد و ماه‌های تیر و مرداد گرم‌ترین روزهای این شهر را رقم می‌زنند. از مزایای تابستان می‌توان به خلوت بودن آن و تعطیلی مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها اشاره کرد؛ البته این فصل بهترین زمان سفر به آرامگاه خیام نیشابوری نیست.

بهترین زمان سفر به نیشابور را می‌توان بهار و اوایل تا اواسط پاییز در نظر گرفت. در این زمان آب‌وهوای معتدل و فضای مطبوع شهر تجربه لذت‌بخشی را به شما ارائه می‌دهد. از معایب این زمان نیز می‌توان به شلوغی شهر و دیدنی‌های آن اشاره کرد. اگر هم با هوای سرد مشکلی ندارید، در زمستان شهر خلوت می‌شود. تماشای نوازندگان محلی و شنیدن رباعیات خیام نیز حس‌وحال خاصی دارد.

د رنهایت فراموش نکنید که هنگام سفر عصر یا صبح زود را برای بازدید از این مجموعه انتخاب کنید. در این زمان‌ها مجموعه خلوت‌تر بوده و از گرمای طاقت‌فرسای ظهر نیز در امان خواهید بود.

مسیر دسترسی آرامگاه خیام | مستقیم و کوتاه

رسیدن به مجموعه آرامگاه خیام مسیری راحت و ساده است. این مجموعه در جنوب شرقی نیشابور قرار دارد. اگر می‌خواهید از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنید، کافی است سوار اتوبوس‌های خط ۱۰ شوید و در ایستگاه آرامگاه خیام نیشابوری پیاده شوید. از آنجا نیز پیاده‌روی کوتاهی تا مجموعه خواهید داشت.

اگر هم با خودروی شخصی در حال سفر هستید، به میدان فضل بروید و از آنجا مسیر بلوار شهدا را ادامه دهید. در میانه این مسیر با تابلوی آرامگاه  روبه‌رو خواهید شد که شما را به این مجموعه هدایت خواهد کرد.

در این مطلب با ره بال آسمان سفری مجازی به آرامگاه خیام کردیم. شما برای دیدن کدام بخش این مجموعه بیشتر هیجان دارید؟ آیا تابه‌حال به نیشابور سفر کرده‌اید؟ منتظر شنیدن خاطره‌ها و تجربه‌های شما هستیم.