کلیسای ارامنه مریم مقدس شیراز | بنایی با معماری بازلیک

اگر کمی اهل هنر باشید و از دیدن بناهای تاریخی لذت ببرید، کلیساگردی برایتان جذاب است. در جای‌جای ایران، کلیساهای زیبا با معماری‌های خاص کم نیست. کلیسای مریم مقدس شیراز یکی از این بناهاست؛ اما تفاوت جالبی با دیگر کلیساها دارد.

کلیسای مریم مقدس کجاست؟

برای بازدید از کلیسای مریم مقدس به‌طرف جنوب ایران بروید. این کلیسا در شهر شیراز است. مسیر را تا گذرگاه سنگ سیاه ادامه بدهید. به مسجد مشیر شیراز که برسید، دیگر راه زیادی نمی‌ماند. کلیسای 400ساله شیراز، در کوچه دربند مشیر و روبه‌روی مسجد است.

تاریخچه کلیسای مریم مقدس

تاریخچه کلیسای مریم مقدس شیراز را که جست‌وجو کردیم، به سال 1040 خورشیدی رسیدیم. در آن زمان شاه عباس دوم صفوی بر ایران حکومت می‌کرد. در زمان حکومت شاه عباس، جلفا شهری پررونق بود. ارمنی‌های ساکن این شهر تاجرهای ابریشم بودند و با اروپایی‌ها تجارت می‌کردند. به همین خاطر جلفا یکی از مرکزهای تجاری در غرب به حساب می‌آمد. شاه عباس تصمیم گرفت حکومت جلفا را به دست بگیرد. بعد از حمله و تصرف جلفا، تعدادی از ارامنه را مجبور کرد تا به شیراز کوچ کنند. با کوچ ارامنه، تجارت در بخش‌های مرکزی و جنوبی ایران رونق پیدا کرد. راه ابریشم را هم تا این بخش‌های کشور ادامه دادند. دولت عثمانی در تجارت رقیب ایران بود. بعد از این اتفاق کل تجارت ابریشم به دست ایرانیان افتاد و عثمانی‌ها آن را از دست دادند.

ارمنی‌ها، کلیسای 400ساله شیراز را در همین زمان ساختند. حدود 100 سال قبل از این تاریخ، به‌جای کلیسای مریم مقدس، کلیسای کوچک‌تری وجود داشت که در اطراف آن ارامنه زندگی می‌کردند. تا چندین سال در اطراف کلیسا تاجرهای پرتغالی تجارت می‌کردند. آناتوریان رئیس انجمن ارمنی‌های مقیم شیراز، اعلام کرده‌ است که تعداد زیادی از ارامنه به آمریکا و ارمنستان مهاجرت کرده‌اند. به همین خاطر در حال حاضر فقط 32 ارمنی در شهر شیراز زندگی می‌کنند. این کلیسا را به‌عنوان بنایی تاریخی در لیست آثار ملی ایران ثبت کرده‌اند. علاوه بر کلیسای 400ساله شیراز، کلیساهای دیگری به اسم مریم مقدس در تهران، تبریز و مشهد وجود دارد.

معماری کلیسای مریم مقدس

• نمای بیرونی کلیسا

جالب است بدانید کلیسای مریم مقدس با دیگر کلیساهای ایران، تفاوت دارد. این کلیسا را به سبک بازیلیکا ساخته‌اند. بازیلیک نوعی معماری خاص است که به آن بزرگ‌تالار هم می‌گویند که ویژگی‌های خاصی هم دارد. ممکن است اسم کلیساهای بازیلیک را شنیده باشید. یادتان باشد که هر کلیسایی که به سبک بازیلیک ساخته شده باشد، کلیسای بازیلیک نیست. «بازیلیک» لقبی است که شخص پاپ آن را به بعضی از کلیساها اعطا می‌کند.

نمای ساختمان کلیسای مریم مقدس هیچ شباهتی به کلیساهای دیگر ندارد. روی در ورودی نمادی از صلیب است که فقط با دیدن آن می‌شود به وجود این کلیسا پی برد. وارد حیاط کلیسا که بشوید، گل‌های زیبای شمعدانی را در دو طرف حیاط می‌بینید. کاکتوس‌های رنگارنگ هم جلوه خاصی به حیاط بخشیده‌اند.

• نمای داخلی

کلیسای 400ساله شیراز نمایی مربعی شکل دارد و دو طبقه است. با واردشدن به کلیسا ترکیبی از هنر و معماری را می‌بینید. تالار اصلی کلیسای مریم مقدس شیراز فضای کوچکی دارد. جالب است بدانید تالار از داخل ساختمان گنبدی است؛ ولی گنبد آن از بیرون دیده نمی‌شود. در تالار، میزهای چوبی چهارنفره‌ای برای نشستن عبادت‌کنندگان وجود دارد. جایگاه پدر روحانی به شکل محرابی است که بالای سکویی در انتهای تالار ساخته‌اند. در بخش‌های مختلف تابلوهایی از تصویر حضرت عیسی(ع) و مریم مقدس را روی دیوارها آویزان کرده‌اند. این کلیسا فضایی آرامش‌بخش دارد. اینجا دیگر مهم نیست پیرو چه آیین و مذهبی باشید. همه در برابر یک معبود نیایش می‌کنند.

بازدید از شاهکارهای هنری کلیسا

با ورود به کلیسای 400ساله شیراز به موزه‌ای از هنرهای سده یازدهم پا می‌گذارید. اهل هنر که باشید، تماشای نقاشی‌های رئالیسم کلیسا برایتان لذت‌بخش است. در هر گوشه از کلیسای ارامنه مریم مقدس نقاشی‌هایی از دوره رنسانس و رم باستان به سبک رنگ‌وروغن وجود دارد. در تالار، نقاشی‌ شام آخر لئوناردو داوینچی را روی تابلویی کشیده و به دیوار نصب کرده‌اند. می‌شود ظرافت را در تک‌‌تک گچ‌بری‌ها در کلیسای مریم مقدس شیراز حس کرد. سرتان را کمی بالا بیاورید تا سقف شگفت‌انگیز و چوبی کلیسا را ببینید. نقاشی سقف تالار، شاهکاری از هنرمندهای سده یازدهمی است. جزئیات این اثر به حدی ظریف است که مثل آن در دیگر کلیساهای ایران وجود ندارد.

بازدید از کلیسای مریم مقدس شیراز

برای بازدید از کلیسا بهتر است از قبل با مسئول آنجا هماهنگ کنید تا مشکلی پیش نیاید. درباره هزینه ورودی این کلیسا هم اطلاعاتی به دست نیاوردیم. اگر شما اطلاعات بیشتری دارید در کامنت برای ما بنویسید.

مرمت کلیسای مریم مقدس شیراز

وضعیت این کلیسا چندان خوب نیست. در طول این سال‌ها ساختمان کلیسا دو بار بر اثر زلزله آسیب دیده است که آن را بازسازی کردند. با این حال گچ‌بری‌های داخلی و ستون‌های ساختمان رو به تخریب است و باید فکری برایش کرد. ممکن است با هر بارندگی سقف چوبی کلیسای 400ساله شیراز آسیب ببیند. امیدواریم مسئولین به این بنای تاریخی اهمیت بیشتری بدهند.

سایر کلیساهای شیراز

اگر به کلیساگردی علاقه‌مند شدید، بد نیست به کلیسای شمعون غیور شیراز هم سری بزنید. ساخت این کلیسا به دوره پهلوی می‌رسد. معماری خاص کلیسای شمعون غیور بسیار تماشایی است. می‌توانید این کلیسا را در خیابان زند شیراز و کوچه بهار پیدا کنید.

جاهای دیدنی نزدیک به کلیسای مریم مقدس

شیراز از دیدنی‌ترین شهرای ایران است و زیبایی‌های وصف‌نشدنی‌و جذابی دارد. حافظ هم چه هنرمندانه درباره آن می‌گوید «خوشا شیراز و وضع بی‌مثالش، خداوندا نگه دار از زوالش».  این شهر بزرگانی مثل حافظ و سعدی را به خودش دیده است. به حافظیه بروید و در کنار آرامگاهش فال حافظ بگیرید. دیگر جاهای دیدنی شیراز را برایتان می‌گذارم.

• باغ ارم شیراز؛
• نقش رستم؛
• تخت جمشید؛
• عمارت شاپوری؛
• خانه زینت الملوک؛
• ارگ کریم خانی شیراز؛
• باغ ایلخانی؛
• موزه سنگ و گوهر دریای نور؛
• باغ جنت رستم.

بهترین زمان بازدید از کلیسای مریم مقدس

شیراز به چهارفصل بودن معروف است؛ اما اردیبهشتش زیبایی خاصی دارد. در این ماه همه جای شهر پر از بوی بهارنارنج است. باغ‌های شیراز در این فصل از همیشه سرسبزتر و دل‌انگیزتر هستند. شیراز هوای گرم و خشکی دارد؛ اما میانگین کمترین و بیشترین دمای آن حدود 35 درجه سانتی‌گراد است. به همین خاطر در هر فصل تصویر جدیدی از خودش را به نمایش می‌گذارد. ایام عید هم که باشد، گردشگرهای فراوانی به این شهر سفر می‌کنند. با این حال این شهر در فصل بهار، هوای معتدل‌تری دارد و بسیار تماشایی است.

اقامتگاه

از کلیسای مریم مقدس که دیدن کردید، چند روزی را هم در این شهر بمانید. حیف است زیبایی‌های شیراز را نبینید. اقامتگاه‌های سنتی شیراز با فضای دلنشین و معماری‌های زیبایش میزبان خوبی برایتان می‌شود. می‌توانید در یکی از آن‌ها ساکن شوید. برای مثال اقامتگاه سنتی گل طاها نزدیک‌ترین اقامتگاه به کلیسا است. این اقامتگاه را در روبه‌روی کلیسا می‌بینید. اقامتگاه سنتی سپهری شیراز هم فاصله چندانی با کلیسا ندارد. در محله سنگ سیاه و در نزدیکی کلانتری عباسیه است. شیراز اقامتگاه زیاد دارد. اسم باقی اقامتگاه‌ها را برایتان می‌گذارم. انتخابش با شما!

• اقامتگاه سنتی ماه منیر؛
• اقامتگاه سنتی پنج دری؛
• اقامتگاه سنتی گلشن؛
• اقامتگاه بوم‌گردی گلستان راز؛
• اقامتگاه بوم‌گردی سی راه شیراز؛
• اقامتگاه بوم‌گردی لوتوس؛

شیراز هتل‌های خوبی هم دارد. اسم چندتا از بهترین هتل‌های شیراز را برایتان می‌گذارم. اگر چنین هزینه‌ای را در بودجه‌اتان برنامه‌ریزی کردید، در هتل‌های شهر اقامت کنید.

• هتل بزرگ شیراز؛
• هتل زندیه؛
• هتل رویال شیراز؛
• هتل بزرگ چمران.

مسیر دسترسی به کلیسای مریم مقدس شیراز

برای بازدید از کلیسای 400ساله باید به استان فارس بروید و مسیر را تا شیراز ادامه بدهید. بعد از رسیدن به شیراز، خودتان را به گذرگاه تاریخی سنگ سیاه برسانید. در گوگل مپ خیابان قاآنی را جست‌وجو کنید تا مسیر راه را نشانتان بدهد. تکنولوژی در این زمان‌ها به کار می‌آید. می‌توانید در کوچه مشیر و نزدیک به بازار ارامنه شیراز این کلیسا را پیدا کنید.

هر بخش از کلیسای مریم مقدس تصویری تماشایی از دهه‌های گذشته است. هر آنچه از این کلیسا می‌دانستیم، برایتان گفتیم. امیدواریم از این سفر مجازی با ره بال آسمان لذت برده باشید. اگر در گذشته به این کلیسا رفته‌اید، تجربه‌هایتان را برای ما در کامنت بنویسید.