ارگ کریم خان زند شیراز | یادگاری از دوران حکومت زندیه

کریم خان زند یکی از آن پادشاهان ایرانی بود که به جای رؤیای فرنگ، در فکر آبادانی ایران بود. او در طول مدت کوتاه سلطنت خود، شیراز را به‌عنوان مقر حکومت برگزید. کریم خان در جهت آبادانی شیراز، تلاش بسیاری کرد. به لطف او بود که شاهد آثاری همانند حافظیه، سعدیه و البته ارگ کریم خان زند شیراز هستیم. در این مقاله قصد داریم تا ارگ کریم خان زند شیراز را با هم بررسی کنیم؛ پس با ما همراه باشید.

ارگ کریم خان زند شیراز کجاست؟

ارگ کریم خان در استان فارس و شهر شیراز است. این ارگ یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی شیراز به حساب می‌آید. ارگ کریم خان زند شیراز در محدوده مرکز شهر و میدان شهرداری قرار دارد.

معرفی ارگ کریم خان زند شیراز

در وهله اول باید به شما بگوییم که ارگ کریم خان زند شیراز، محل زندگی کریم خان زند بوده است. کریم خان به همراه خاندان سلطنتی در این ارگ زندگی می‌کردند. البته شاید استفاده از نام «ارگ» برای این مکان صحیح نباشد. در حقیقت ارگ در فرهنگ دهخدا به قلعه‌ای کوچک، در داخل یک قلعه بزرگ‌تر گفته می‌شود. بر طبق این تعریف، ارگ کریم خان زند شیراز هیچ نشانه‌ای از ارگ ندارد. با این وجود چنین نامی را برای آن برگزیدند و هنوز هم با همین نام شناخته می‌شود.

ارگ کریم خان زند در مرکز شهر شیراز و شمال شرق میدان شهدا این شهر در جنوب غرب ایران واقع شده است. این ارگ جزء آثار تاریخی باعظمت به حساب می‌آید. خوشبختانه در طول تاریخ، آسیب خاصی به ارگ کریم خان وارد نشده است. این ارگ دارای دیوارهای جرزی ضخیم و برج‌های نگهبانی بزرگ است. زمانی که جلوی دیوارهای ارگ بایستید، عظمت واقعی آن را درک خواهید کرد. ارگ کریم خان زند در طول عمر خود، فراز و نشیب بسیاری را تجربه کرده است. این ارگ قسمت‌های مختلفی دارد. در ادامه شما را به‌صورت کامل با این ارگ آشنا خواهیم کرد.

قسمت‌های مختلف ارگ کریم خان زند

• دیوارهای ارگ

کریم خان زند به معماری صفوی علاقه خاصی داشت. به همین خاطر می‌توانید شاهد الگوبرداری او از معماری آن دوران باشید. در ساخت این ارگ همانند قلعه‌های قدیمی ایرانی، از دیوارهای مرتفع و ضخیم استفاده شده است. دیوارهای ارگ کریم خان زند حدود 12 متر طول دارند. روی لبه دیوارها، کنگره‌های دالبر شکل به چشم می‌خورند. در گوشه هر ضلع دیوار، چند جان‌پناه تعبیه شده است. این جان‌پناه‌ها برای دیدبانی و حضور کمانداران تعبیه شده بود. دیوارهای ارگ بسیار ضخیم و نفوذناپذیر هستند. این دیوارها از جنس آجر ساخته شده‌اند و عظمت بسیاری دارند. البته ناگفته نماند که دیوارهای خارجی ارگ چنین ضخامتی دارند و دیوارهای داخلی نازک‌تر هستند.

• برج‌های نگهبانی

در هر چهار ضلع دیوارهای ارگ کریم خان، یک برج با 14 متر ارتفاع به چشم می‌خورد. در ساخت این برج‌ها از شفته آهک و لاشه سنگ استفاده شده است. بد نیست بدانید بر اساس نظر کارشناسان، عمق پی هر برج 6 متر است. این یعنی برج‌ها در برابر حملات منجنیق نیز از خود مقاومت نشان می‌دادند. هر برج 3 طبقه مجزا دارد. در داخل برج، پله‌هایی دورانی دسترسی به طبقات مختلف را ایجاد می‌کنند. در طبقات هر برج، دو اتاق وجود دارد. یک اتاق مخصوص استراحت نگهبانان و دیگری به نگهداری سلاح اختصاص داده شده‌ بود. همچنین لازم به ذکر است که ورودی برج‌ها فقط در بخش داخلی ارگ قرار داشتند.

• نمای بیرونی

بر اساس اسناد تاریخی، ارگ کریم خان نیز قرار بود همانند بسیاری از کاروانسراهای صفوی، مربعی‌شکل باشد؛ اما حین ساخت ارگ متوجه شدند که زمین زیر یکی از برج‌ها، سست است. سست‌بودن زمین باعث می‌شد تا احتمال سقوط برج و فرو‌ریختن آن وجود داشته باشد. از‌این‌رو برج شمال غربی را کمی به‌سمت غرب جابه‌جا کردند. به همین خاطر شکل کلی ارگ کریم خان زند از حالت مربعی به حال ذوزنقه‌ای تغییر کرد.

بر خلاف بسیاری از معماری‌های دیگر دوران زندیه، در این بنا خبری از تجملات نیست. انگار کریم خان قصد داشت با این نوع طراحی، زندگی ساده خود را نشان دهد. حتی کاشی‌کاری‌های نمای ورودی ارگ، به دوران قاجار تعلق دارد. این کاشی‌کاری‌ها داستان شاهنامه و نبرد رستم و دیو سفید را نشان می‌دهند. با وجود آنکه این ارگ ظاهری ساده دارد؛ اما در آن از نکات مهندسی استفاده کرده‌اند. به‌عنوان مثال در لبه‌ دیوارها می‌توانید شاهد زهکشی مهندسی‌ساز باشید. این زهکشی‌ها کمک می‌کردند تا آب باران روی دیوارها جمع نشود.

• اتاق‌ها

در ارگ کریم خان، بخش مسکونی از بخش‌های دیگر تفکیک شده است. بخش مسکونی در قسمت‌های شمالی، غربی و جنوبی ارگ قرار دارد. در هر بخش یک ایوان با دو ستون سنگی به چشم می‌خورد. زیر هر ایوان، 6 اتاق تعبیه شده است. جالب است بدانید که در دوران قاجار، معماران ستون‌های این ایوان را با یکدیگر جا‌به‌جا کردند. دقیقاً همانند ظاهر بیرونی ارگ، ظاهر اتاق‌های داخل آن نیز بی‌آلایش است.

نمای بیرونی این اتاق‌ها آجری است. پنجره‌های چوبی بزرگ و قدی، نورگیر اتاق‌ها را فراهم می‌کنند. در بخش بالایی پنجره‌ها، شیشه‌های رنگی نمای زیبایی به اتاق‌ها می‌بخشند. زمانی که وارد اتاق‌ها می‌شوید، سقف مقرنس‌کاری و کاشی‌کاری شده، خودنمایی می‌کند. اتاق‌ها در عین سادگی، زیبا و سلطنتی هستند.

همانند سایر ابنیه تاریخی دوره زندیه، در این بنا نیز می‌توانید شاهد المان‌های ایرانی باشید. آثار این دوره تاریخی، معمولاً بدون تأثیر از المان‌های اروپایی ساخته می‌شدند. در اتاق‌های داخلی ارگ کریم خان نیز انواع المان‌های ایرانی از جمله سردر، ازاره، ارسی، مقرنس و قطار بندی به چشم می‌خورد.

• شاه‌نشین

شاه‌نشین یکی از مهم‌ترین بخش‌های‌ خانه‌های قدیمی به حساب می‌آید. معمولاً شاه‌نشین را در قسمتی از خانه تعبیه می‌کردند که بیشترین آفتاب‌گیر را داشت. اتاق شاه‌نشین، سقفی مرتفع دارد و از سایر اتاق‌ها بزرگ‌تر است. در هر بخش از ارگ، می‌توانید شاهد شاه‌نشین‌های مختلفی باشید. به این شاه‌نشین‌ها، تالار بلندپایه یا همان بهشت پیرانه نیز گفته می‌شد. با توجه به آفتاب‌گیر‌بودن شاه‌نشین، این بخش از ارگ، مکانی مناسب برای سکونت زمستانی بود. زمانی که هوا سرد می‌شد، خاندان سلطنتی از این اتاق‌ها برای سکونت استفاده می‌کردند.

شاید از این بابت تعجب کرده باشید که چندین شاه‌نشین در ارگ کریم خان وجود دارد. معمولاً در خانه و ویلاهای قدیمی، تنها یک شاه‌نشین وجود داشت. خب باید مساحت ارگ و سلطنتی‌بودن آن را در نظر داشته باشید. به همین خاطر است که در ارگ کریم خان زند، شاهد چند اتاق شاه‌نشین هستیم. با این وجود، شاه نشین اصلی کاخ در ضلع غربی آن قرار دارد که کاربری تابستانه داشته است. این شاه‌نشین برخلاف شاه‌نشین‌های دیگر، ستون‌های چوبی با تزئینات مارپیچی دارد. این ستون‌ها از جنس سرو ساخته شده‌اند و در بخش بالای آن‌ها می‌توانید از تزئینات مقرنس‌کاری شده دیدن کنید. جالب است بدانید شاه‌نشین جنوبی نیز خاصیت چهارفصل داشته است.

• سیستم آبرسانی ارگ

در گذشته سیستم آبرسانی یک چالش بزرگ به حساب می‌آمد. در آن دوران، همه از چاه آب می‌کشیدند یا از آب رودخانه استفاده می‌کردند؛ اما این برای خانه‌های مسکونی کوچک مناسب بود. زمانی که صحبت به تأمین آب یک کاروانسرا، کاخ یا ارگ می‌رسید، قضیه فرق داشت. جالب است بدانید آب ارگ کریم خان از آب قنات رکن آباد تأمین می‌شد. بد نیست بدانید که آب قنات رکن آباد که به رکنی نیز شناخته می‌شد؛ بهترین آب در تمام شیراز بود. این آب بسیار تازه، زلال و حاوی مواد معدنی مفید است. به همین خاطر است که به آن آب سلطانی نیز می‌گفتند.

در جلوی هر ایوان بخش مسکونی، یک حوض چهارگوش به چشم می‌خورد. نکته مهم درباره این حوض‌ها، یکپارچه‌بودن آن‌ها است. در ساخت این حوض‌ها از سنگ‌های آهکی مخصوص که به اتابک شهرت دارند، استفاده شده است. سنگ حوض یکپارچه است. نحوه جابه‌جایی این سنگ به ارگ و تراش آن یک پدیده معماری به حساب می‌آید. در هر حوض، چند فواره تعبیه شده است. وجود فواره باعث می‌شد تا آب به جریان بیفتد. آب راکد خزه می‌بست و با فواره این مشکل را حل می‌کردند. آب قنات با کمک مسیر آب‌رسانی، وارد این حوض‌ها می‌شد و همه از آب حوض استفاده می‌کردند. متأسفانه در طول تاریخ، مسیر قنات رکنی تخریب شد. به همین خاطر سیستم آب‌رسانی ارگ نیز همانند گذشته عمل نمی‌کند.

• حمام ارگ کریم خانی

حمام ارگ کریم خانی، دست‌نخورده‌ترین و سالم‌ترین بخش ارگ است. باید خاطر نشان کنیم که حمام ارگ، یک بدعت در حمام‌های ایرانی به حساب می‌آید. بر اساس روایات تاریخی، تا پیش از آن، حمامی اختصاصی به این شکل در ایران نبود. این حمام بخش‌های متعددی دارد. در بخش ورودی، سربینه به چشم می‌خورد. سربینه همان رختکن امروزی است. مراجعه‌کنندگان در این بخش لباس‌های خود را تعویض می‌کردند و آماده حمام‌کردن می‌شدند.

در بخش میانی سربینه، یک حوض 8گوش به چشم می‌خورد. در گوشه‌ای از سربینه، بخشی برای روشن‌کردن آتش تعبیه شده است. جالب است بدانید که مردم آن زمان کنار همین آتش، قلیان چاق می‌کردند و از زمان استراحت خود لذت می‌بردند. نکته جالب‌توجه درباره حمام‌های قدیمی، کاربری‌های مختلف آن است. به‌عنوان مثال در بخش سربینه، کارهایی همانند مشت‌و‌مال، خالکوبی، حجامت و کشیدن قلیان نیز انجام می‌شد.

سربینه با یک راهرو به بخش گرم‌خانه متصل می‌شود. گرم‌خانه سه بخش اصلی دارد. در این قسمت، فضای‌ اصلی گرم‌خانه، خزینه و نورخانه به چشم می‌خورد. خزینه نیز به‌نوبه خود بخش‌های مختلفی دارد. در بخشی از آن یک دیگ مسی پر از آب قرار داشت. زیر این دیگ آتش روشن می‌کردند تا آب داغ شود. آب از این دیگ به دو حوض کناری خود منتقل می‌شد. البته شاید این سؤال برای شما به وجود بیاید که چطور دود آتش آزاردهنده نبود؟ در این حمام کانال‌هایی برای تردد هوای گرم تعبیه شده بود که به زیر دیگ خزینه متصل بودند.

معماری ارگ کریم خان زند شیراز

در این بخش قصد داریم تا شما را با معماری و پلان ارگ کریم خان زند شیراز آشنا کنیم. این ارگ در زمینی به مساحت ۱۲هزار و ۸۰۰ مترمربع واقع شده است و 4هزار مترمربع زیربنا دارد. ارگ کریم خان یک ارگ سلطنتی بوده است. به همین خاطر دارای دو بخش جداگانه و تفکیک‌شده نظامی و مسکونی است. دور‌تا‌دور این ارگ دیوارهای آجری ضخیم با ارتفاع 12 متر به چشم می‌خورند. این دیوارها، ارگ کریم خان را به قلعه‌ای نفوذ‌ناپذیر تبدیل کرده‌ بودند.

در 4 طرف دیوارهای ارگ، برج‌هایی 14متری از جنس سنگ آهک به چشم می‌خورند. این برج‌ها ۳‌طبقه هستند و هر طبقه ۲ اتاق دارد. بد نیست بدانید که معماران این بنا، پی هر برج را در عمق 6متری قرار دادند. با وجود آنکه چنین پی‌ریزی محکمی انجام شده است؛ اما مدتی قبل یکی از برج‌ها شروع به کج‌شدن کرد. جالب است بدانید که همین مسئله به یک جاذبه گردشگری تبدیل شد. برخی آن را با برج پیزا مقایسه می‌کنند و هنوز هم دلیل کج‌شدن آن مشخص نیست.اگر از بالا به برج نگاه کنید، خواهید دید که به‌جای ظاهر مربعی، ذوزنقه‌شکل است. در این باره چنین روایت شده که هنگام ساخت متوجه سست‌بودن بخشی از خاک شدند. معماران نیز برای استحکام برج شمال‌غربی، تصمیم به جا‌به‌جایی آن گرفتند. به همین خاطر برج کمی به‌سمت غرب حرکت کرد تا استحکام لازم را داشته باشد.

در ساخت این ارگ بیشتر از مصالح آجر و سنگ استفاده شده است. سنگ‌های مرمر این بنا را از تبریز به شیراز حمل کرده بودند. همچنین از سنگ‌های آهکی بسیاری استفاده شده که به گندمک شهرت دارند. ارگ کریم خان ظاهری ساده و بی‌آلایش دارد و اصلاً مشابه قلعه‌های مجلل صفوی یا قاجار نیست.

تاریخچه ارگ کریم خان زند شیراز

از کریم خان تا قاجار

در بخش ابتدایی مقاله به این مسئله اشاره کردیم که این ارگ تاریخ پرفرازونشیبی را به خود دیده و از یک عمارت سلطنتی تا زندان مجرمان را تجربه کرده است. ارگ کریم خان در دوران حکومت کریم خان زند و بین سال‌های 1145 تا 1146 بنا شد. از همان ابتدا بنا بر این بود که ارگ کریم خان به یک مقر حکومتی تبدیل شود. از‌این‌رو کریم‌ خان زند بهترین معماران را برای این کار انتخاب کرد. او بر روند ساخت این ارگ نظارت کامل داشت و دستور داد تا در ساخت آن از بهترین مصالح استفاده کنند. امنیت و نفوذناپذیر‌بودن این ارگ به‌عنوان یک مقر حکومتی بسیار حائز اهمیت بود و کریم‌خان این مسئله را به‌خوبی می‌دانست.

پس از حکومت زندیه، سلسله قاجار روی کار آمد. آقامحمد‌خان قاجار، کینه‌ای تمام‌نشدنی به حکومت زندیه و شخص کریم‌خان داشت. با این وجود عبدالحسین میرزا، شاهزاده قجری دستور داد تا ارگ توسط حاکم وقت فارس مرمت شود. طی این مرمت و بازسازی، مینیاتوری‌هایی زیبا روی دیوارهای ارگ کریم خان به تصویر کشیده شدند.

متأسفانه در طول تاریخ و با روی‌کار‌آمدن پادشاهان مختلف، ارگ کریم‌ خانی ظاهری متفاوت به خود گرفت. هر پادشاه با توجه به سلیقه خود دستور می‌داد تا تزئینات زندیه و پادشاهان قبلی را بپوشانند و طرح پیشنهادی او را پیاده کنند. همین مسئله باعث شد تا چهره ظاهری ارگ آسیب بسیاری ببیند. آن‌ها برای از‌ بین‌بردن آثار پادشاهان قبلی، آسیب بسیاری به دیوارهای ارگ وارد کردند.

از قاجار تا امروز

خاندان پهلوی، مخصوصاً پهلوی اول، تلاش بسیاری در جهت مرمت آثار تاریخی شیراز کردند. به‌عنوان مثال ساخت سعدیه و حافظیه به‌شکل امروزی، در همین دوران انجام شد؛ اما در حق ارگ کریم خان زند بسیار جفا کردند. متأسفانه در سال 1310، از ارگ کریم خان زند به‌عنوان مرکز شهربانی استفاده شد. در طی این سال‌ها، آسیب بسیاری به ارگ کریم خان زند وارد شد. نهایتاً در سال 1350، اداره فرهنگ و هنر وقت، مسئولیت این ارگ را عهده‌دار شد. امروز نیز سازمان میراث فرهنگی مسئولیت این ارگ زیبا را به عهده دارد. متأسفانه در طول 40 سال استفاده از این سازه به‌عنوان ساختمان شهربانی، بخش‌هایی از ارگ به زندان تبدیل شد. تبدیل‌کردن این سازه تاریخی به یک زندان، جنایتی فراموش‌نشدنی است.

خوشبختانه بعد از آنکه شهربانی این بنا را تخلیه کرد، مرمت و بازسازی این مجموعه آغاز شد. هوشنگ اسفندیاری، یکی از معماران و متخصصان بازسازی ابنیه تاریخی، مسئولیت مرمت ارگ کریم خان را به عهده گرفت. او در کنار کارشناسان مختلف، تلاش کرد تا حد امکان این بنای باستانی را احیا کند. با این وجود هنوز هم در بخش‌های مختلف این کاخ، جای تزئینات اصیل خالی است. از طرف دیگر به‌دلیل نبود رسیدگی و نظارت ‌کافی، هر روز شاهد آسیب و تخریب بیشتر این ارگ باستانی هستیم.

شعر ارگ کریم خانی

استاد منصور رستگار فسایی، یکی از شاعران معروف استان فارس است. او در سال 1317، در شهرستان فسا دیده به جهان گشود. وی یکی از شاعران به‌نام ایرانی به حساب می‌آید که در ایالت متحده آمریکا زندگی می‌کند. دکتر منصور رستگار در طول عمر خود آثار بسیار زیبایی را به یادگار گذاشته است. در این میان شعری با نام «شعر ارگ کریم خانی» جزء معروف‌ترین آثار اوست. همان طور که اشاره کردیم، استاد منصور رستگار زاده فسا و استان فارس است. وطن‌دوستی او باعث شد تا چنین شعر زیبایی در وصف حال ارگ کریم خانی بسراید. در ادامه شما را با چند بیت از این شعر زیبا آشنا خواهیم کرد.

ارگ کریم خانی، از قصه‌ها که دانی

از رنج و شادمانی، گو با من ار توانی

ارگ کریم خانی دیوارهات سرکش، برجت چو کوه آتش

گویی ستاده آرش، بر اوج دیده‌بانی

ارگ کریم خانی در ازدحام صد یاد، از داد و خشم و بیداد

هیچت کسی خبر داد، ازشام زندگانی؟

ارگ کریم خانی شور و شر تو افسرد

غوغای شادیت مرد، سیل بلا فرو برد، فرتو رایگانی

ارگ کریم خانی شد خانه تو دلگیر، پای دلت به زنجیر

شد چارسوی تقدیر، بن‌بست قهرمانی

ارگ کریمخانی کو بزم خنده و جام؟ گلبوسه‌های ایام؟

وان روزگار بانام؟ لبریز کامرانی؟

ارگ کریمخانی کو آن وکیل بیدار؟ آن پیر مرد هشیار؟

کز چهرهاش پدروار می تافت مهربانی؟

نزدیک‌ترین هتل ها به ارگ کریم خان زند شیراز

• هتل پارسه شیراز | چهار ستاره | شروع قیمت از شبی 180،000‌ تومان| فاصله تا ارگ کریمخان 250 متر؛
• هتل حافظ شیراز | دو ستاره | شروع قیمت از شبی 85،000 تومان| فاصله تا ارگ کریمخان 350 متر؛
• هتل زندیه شیراز | پنج ستاره | شروع قیمت از شبی 370،000 تومان| فاصله تا ارگ کریمخان 700 متر؛
• هتل آپارتمان شمس شیراز | دو ستاره | شروع قیمت از شبی 228،000 تومان| فاصله تا ارگ کریمخانی 750 متر؛
• مسافرخانه هجرت شیراز | شروع قیمت از شبی 330،000 تومان| فاصله تا ارگ کریمخان 750 متر؛
• هتل آپارتمان هدیش شیراز | سه ستاره | شروع قیمت از شبی 220،000 تومان| فاصله تا ارگ کریمخانی 750 متر؛
• هتل تالار شیراز | سه ستاره | شروع قیمت از شبی 150،000 تومان| فاصله تا ارگ کریم خان 800 متر؛
• مسافرخانه پیام شیراز | شروع قیمت از شبی 105،000 تومان | فاصله تا ارگ کریم خان 950 متر؛
• هتل آپارتمان کاخ شیراز | دو ستاره | شروع قیمت از شبی 300،000 تومان | فاصله تا ارگ کریم خان 950 متر؛
• هتل پارک شیراز | سه ستاره | شروع قیمت از شبی 350،000 تومان | فاصله تا ارگ کریمخانی 980 متر؛
• هتل کوثر شیراز | دو ستاره | شروع قیمت از شبی 125،000 تومان | فاصله تا ارگ کریم خانی 1 کیلومتر.

آثار کریم خان زند در شیراز

کریم خان زند دستور ساخت ابنیه بسیاری را صادر کرد. در این میان می‌توانیم به حافظیه، سعدیه و ده‌ها بنای دیگر اشاره کنیم؛ اما فقط 4 بنا بودند که کریم خان دستور مستقیم ساخت آن‌ها را صادر کرد. همچنین بر ساخت این ابنیه نظارت کامل داشت. مسجد وکیل، بازار وکیل، حمام وکیل و نهایتاً ارگ کریم‌ خان، مهم‌ترین آثار به‌جای‌مانده از کریم‌خان زند به حساب می‌آیند.

جاذبه‌های دیدنی نزدیک قلعه کریم خان شیراز

• موزه پارس با فاصله 450متری؛
• بازار وکیل با فاصله 650متری؛
• مسجد وکیل با فاصله 700متری؛
• حمام وکیل با فاصله 550متری.

مسیر دسترسی به ارگ کریم خان

هزینه بازدید	5هزار تومان
ساعت بازدید	6 ماه اول سال از ساعت 8:30 صبح تا 9 شب | 6 ماه دوم سال از ساعت 7:30 صبح تا 8:30 شب
شماره تماس	07132247648
مدت زمان پیشنهادی بازدید	۲ ساعت
آدرس ارگ کریم خان زند	شیراز، ابتدای خیابان کریم خان زند، نبش میدان شهرداری

دسترسی با وسیله نقلیه شخصی

خیابان کریم خان زند یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین خیابان‌های شیراز به حساب می‌آید. این خیابان از جنوب شرق تا شمال شرق شیراز ادامه دارد. به همین خاطر دسترسی به این بلوار بسیار ساده است. تقریباً در بخش مرکزی بلوار کریم‌ خان زند، به میدان شهدا خواهید رسید. این میدان در ابتدای تقاطع بلوار هجرت قرار دارد. دقیقاً در ضلع شمال ‌شرقی میدان شهدا می‌توانید درب ورودی ارگ کریم خان را ببینید. لازم به ذکر است که در محدوده ارگ کریم خان، جای پارک خودرو به‌سادگی پیدا نمی‌شود. همچنین این مجموعه فاقد پارکینگ عمومی است. پس بهتر است در خیابان‌های اطراف به‌دنبال جای پارک باشید.

دسترسی با وسایل نقلیه عمومی

برای دسترسی به ارگ کریم خان می‌توانید با مترو خودتان را به ایستگاه زندیه برسانید. این ایستگاه در فاصله کمی تا ارگ کریم خان قرار دارد. پس می‌توانید با پای پیاده یا با تاکسی خودتان را به ارگ برسانید. همچنین دور میدان شهدا، ایستگاه اتوبوس قرار دارد. شما می‌توانید از هر نقطه شهر، سوار اتوبوس‌هایی شوید که در میدان شهدا توقف دارند. از میدان شهرداری تا ارگ کریم خان، تنها چند قدم راه است.

خب دوستان و همراهان ره بال آسمان، شما امروز با ارگ کریم خان زند شیراز ، این بنای عظیم و زیبا آشنا شدید. به نظر شما کدام یک از پادشاهان ایرانی پس از هخامنشیان، خدمات بی‌شماری به ایران کرده است؟ نظر شما درباره کریم خان زند چیست؟ ما به‌عنوان عاشقان ابنیه تاریخی، چطور می‌توانیم جلوی آسیب‌رسیدن بیشتر به این ارگ را بگیریم؟