سفرهای هوایی برخلاف سفرهای زمینی، دنگ و فنگ‌های بیشتری دارند که در برخی مواقع ممکن است شما را به دردسر بیندازند. به همین دلیل است که باید همه جوانب را پیش از سفر و با مطالعه قوانین سفر در نظر بگیرید. در این مطلب خلاصه‌ای از نکات مهم و ضروری که در قوانین پرواز داخلی و خارجی ذکر شده‌اند، برایتان گفته‌ایم. این مطلب می‌تواند دفترچه راهنمای خوبی برای شما پیش از خرید بلیط هواپیما باشد.
قوانین مربوط به اندازه و وزن بار مسافران در هواپیما
یکی از نکات و قوانین پرواز مهم در سفرهای هوایی، میزان بار همراه مسافر است که نباید از حد مجاز تعیین‌شده، بیشتر باشد. خصوصاً اگر قصد دارید به یک سفر خارجی طولانی بروید و باید وسایل بسیاری با خود به همراه ببرید، خیلی مهم است که حواستان به قوانین بار شرکت هواپیمایی مدنظرتان باشد.
انواع بار همراه مسافر در سفرهای هوایی
به‌صورت کلی، بار همراه مسافر، دو نوع است. اولی چمدان‌های همراه او است که موقع دریافت کارت پرواز (مرحله چک‌این)، به بخش بار هواپیما تحویل داده می‌شود و دیگری، باری که فرد با خود داخل هواپیما می‌برد. مسلم است که طبق قوانین پرواز وزن مجاز برای حمل داخل کابین، بسیار کم و در حدود 8 کیلوگرم است که البته باید برای هر ایرلاین جداگانه بررسی شود.
میزان بار مجاز به چندین عامل بستگی دارد. عامل اول، ایرلاینی است که بلیط خود را از آن تهیه کرده‌اید. عامل دوم، کلاس پرواز است که در تعیین حداکثر بار همراه مسافر مؤثر است. برای مثال، مسافرانی که بلیط فرست کلاس یا بیزینس کلاس تهیه می‌کنند، می‌توانند چند کیلوگرم بار اضافه‌تر از افرادی که بلیط اکونومی تهیه کرده‌اند، با خود به همراه داشته باشند.
لازم است که این نکته را نیز ذکر کنیم که به همراه داشتن چمدان‌هایی سنگین‌تر از حداکثر مقدار مجاز، منجر به پرداخت هزینه اضافی به‌عنوان جریمه اضافه‌بار خواهد شد. مقدار این هزینه نیز بستگی به ایرلاین انتخابی‌تان دارد. برخی ایرلاین‌ها مانند ترکیش این امکان را فراهم کرده‌اند که شما بتوانید پیش از رفتن به فرودگاه، این هزینه را با توجه به مقدار بار اضافه‌ای که با خود به همراه دارید، پرداخت کنید.
قوانین مربوط به اندازه بار در سفر به کشورهای قاره آمریکا متفاوت می‌شود. اکثر شرکت‌های هواپیمایی آمریکایی اجازه حمل دو چمدان و هر یک حداکثر به وزن ۲۳ کیلو را به مسافر می‌دهند. راحت‌ترین راه برای اینکه بدانید میزان بار مجازتان چقدر است، توجه به بخش baggage weight بلیطتان است. در این بخش به‌وضوح نوشته شده که طبق “قوانین پرواز” این ایرلاین اجازه حمل چند کیلوگرم بار به شما می‌دهد. ضمناً موقع رزرو اینترنتی بلیط هم می‌توانید به بخش جزئیات بروید و میزان بار مجاز را ببینید.
| نوع پرواز | وزن بار | حداکثر تعداد چمدان |
| خارجی اکونومی | 30 | 1 |
| خارجی بیزینس | 40 | 2 |
| خارجی فرست کلاس | 50 | 2 |
ابعاد مجاز بار همراه مسافر
نکته مهم دیگر در قوانین پرواز خارجی و داخلی، علاوه بر وزن بار همراه مسافر، اندازه بار نیز هست. باید به این نکته توجه کنید که اگر ابعاد چمدانی که به همراه دارید از آنچه در قوانین گفته شده، بزرگ‌تر باشد، اجازه بردن بار را نخواهید داشت. اندازه باری که با خود به داخل هواپیما می‌برید، نباید بیشتر از 55*38*20 سانتی متر باشد.
قوانین حمل اشیا در هواپیما
یکی دیگر از قوانین پرواز داخلی و خارجی که دانستنشان ضروری است و بی‌توجهی به آن می‌تواند برایتان دردسر ایجاد کند، قوانین مربوط به اشیاء ممنوع و غیرمجاز در بار هواپیما و داخل کابین است. پس اگر می‌خواهید خودتان را برای یک سفر هوایی آسوده و بدون دردسر آماده کنید، بهتر است هنگام جمع‌کردن وسایلتان نگاهی هم به لیست وسایل ممنوعه بیندازید که در ادامه معرفی می‌کنیم تا در فرودگاه معطل نشوید.
لیست اشیای ممنوع در پروازهای داخلی
لیست وسایل ممنوعه ذکر شده در قوانین پروازهای داخلی به شرح زیر است:
- اشیای تیز؛ وسایلی مانند چاقو، حتی چاقوی میوه‌خوری، ناخن‌گیر، وسایل خیاطی و هرگونه وسیله‌ای که لبه تیزی داشته باشد، طبق قوانین پرواز نباید وارد کابین هواپیما شوند. این قانون چه برای پروازهای داخلی و چه برای پروازهای خارجی صادق است. تنها راه حمل این وسایل، انتقال آن‌ها به بار هواپیما است.
- وسایل آتش‌زا؛ وسایل مربوط به دخانیات مانند کبریت یا فندک‌های گازی نباید در بار دستی شما به داخل هواپیما وجود داشته باشند. وسایل قابل اشتعال مانند کپسول گاز مایع، بنزین و اسپری‌های گاز اشک‌آور به‌صورت کلی در سفرهای هوایی ممنوع هستند.
- ابزارآلات؛ هرگونه ابزارآلات از کوچک‌ترین آن‌ها مانند پیچ گوشتی یا دریل برقی نباید در بار کابین هواپیما وجود داشته باشند و لازم است به بار تحویل داده شوند. گاهی اوقات حمل اسباب‌بازی‌هایی که شکلی شبیه به ابزارآلات دارند نیز در کابین ممنوع بوده و مأموران فرودگاه آن‌ها را ضبط می‌کنند.
- اسلحه گرم؛ کمتر کسی است که در لیست وسایل ضروری سفرش، اسلحه گرم داشته باشد؛ اما اگر جزو آن عده اندک هستید، خوب است با قوانین پرواز داخلی درباره این موضوع آشنا شوید. اگر قصد حمل اسلحه گرم با خود در پرواز دارید، باید هنگام تهیه بلیط این موضوع را به شرکت هواپیمایی مدنظر اعلام کنید. به‌صورت کلی هرگونه سلاح گرم با وزنی کمتر از پنج کیلوگرم، فقط مجاز است در قسمت بار هواپیما حمل شود. حمل سلاح‌های گرم بیشتر از پنج کیلوگرم در قسمت بار نیز ممنوع است و برای حمل، باید آن‌ها را به ترمینال باربری برده تا در قسمت انبار هواپیما حمل شود.
اشیای ممنوع در پروازهای خارجی
لیست وسایل ممنوعه ذکر شده در قوانین پروازهای خارجی به شرح زیر است:
- لوازم ورزشی؛ چوب بیسبال، چوب بیلیارد، باتوم اسکی، تیر و کمان، وسایل هاکی و چوب گلف نمونه‌ای از وسایل ورزشی غیرمجاز در کابین هواپیماست. اگر قصد دارید وسیله ورزشی را که چوب یا باتوم دارد با خود به همراه ببرید، بهتر است ابتدا آن را طوری بسته‌بندی کنید که در محافظت درستی از ضربه قرار بگیرد، سپس آن را در قسمت بار هواپیما بگذارید.
- محصولات گیاهی و حیوانی مصرفی؛ کشورهای مختلف ممکن است قوانین متعدد و متفاوتی درباره اقلام ممنوع برای ورود به خاک کشورشان داشته باشند. برای مثال، کشور آمریکا اجازه ورود هیچ‌گونه میوه و سبزی خشک و تازه‌ای را نمی‌دهد و اگر این اقلام را در بار شما پیدا کند، جریمه آن ۳۰۰ دلار خواهد بود. از طرفی کشوری مانند انگلستان هیچ گونه ممنوعیتی برای ورود اقلام خوراکی به کشورش ندارد. بهتر است قبل از آغاز سفر و بستن زیپ چمدانتان، قوانین کشور مقصد را به‌خوبی مطالعه کنید.
- باتری؛ وسایل برقی که باتری دارند را نمی‌توانید با خود به داخل کابین هواپیما ببرید؛ مگر اینکه ابتدا باتری آن‌ها را خارج کرده و در کیف یا چمدان جداگانه قرار دهید و خود وسیله را نیز خاموش کنید. این موضوع شامل انواع پاوربانک هم می‌شود.
- لوازم آرایشی و بهداشتی؛ وسایل آرایشی و بهداشتی فقط باید در چمدان یا کیسه زیپ‌دار حمل شوند. این وسایل نباید بدون محفظه خاص در کیف دستی شما وجود داشته باشند. اقلامی مانند اسپری و عطر، کرم و لوسیون، انواع ژل، صابون و شامپو جزو این دسته هستند.
قانون پرواز درباره حمل مایعات و انواع پودر و ژل
در هنگام سفر هوایی باید حواستان به مایعات همراه خود باشد. در قوانین حمل بار، وسایلی مانند ریمل و انواع ژل و اسپری نیز در دسته مایعات قرار می‌گیرند؛ بنابراین قوانینی که در ادامه توضیح می‌دهیم، شامل همه این اقلام می‌شوند. باید بدانید که شما اجازه حمل مایعات با حجم بیشتر از ۱۰۰ میلی لیتر را در بار دستی خود در کابین هواپیما ندارید و این گونه وسایل را باید در بار هواپیما قرار دهید. مایعات با حجم کمتر را نیز حتماً باید در کیسه شفاف و زیپ‌دار قرار دهید تا بتوانید با خود به داخل هواپیما ببرید. این موضوع طبیعتاً برای شیشه‌های عطر و ادکلن نیز باید اجرا شود.
قوانین پرواز درباره حمل دارو و سایر وسایل درمانی
حمل دارو جزو آن موضوعاتی است که در قوانین پرواز خارجی، بسیار سخت‌گیرانه درباره آن نظر داده شده است. هنگام سفر باتوجه‌به مقصد، باید درباره داروهایی که با خود به همراه می‌برید، حسابی تحقیق کنید. به‌صورت کلی اگر می‌خواهید دارویی با خود به همراه ببرید، حتماً قوانین کشور مقصد را مطالعه کنید و همچنین بهتر است نسخه پزشک را نیز با خود به همراه داشته باشید. موضوع مهم دیگر درباره حمل مواد مخدر حتی به مقصد کشورهایی است که قوانین ساده‌تری برای مواد مخدر دارند. مطمئن باشید که به همراه داشتن موادی که در کشور خودتان غیرقانونی است، در کشور مقصد نیز غیرقانونی خواهد بود.
برای مثال، کشور امارات متحده عربی اجازه ورود هیچ گونه دارویی را به داخل کشورش نمی‌دهد. در اینجا منظور از دارو، فقط داروهای خاص و کمیاب نیست؛ بلکه داروهایی مانند قرص کدئین، قرص ضدبارداری و داروهای ایدز و هپاتیت نیز جزو این گزینه‌های ممنوعه هستند و اگر در بار مسافر پیدا شوند، مشمول جریمه و مجازات خواهند شد.
قوانین پرواز برای کودکان و خردسالان
سفر رفتن همراه با فرزندتان خصوصاً یک سفر هوایی می‌تواند بسیار سخت و دردسرساز باشد؛ اما گاهی اوقات شرایط اضطراری پیش می‌آید که مجبور به چنین سفرهایی می‌شوید، بهتر است با محدودیت‌های موجود در قوانین پرواز داخلی و خارجی درباره سفر کودکان آشنایی داشته باشید. در ابتدا باید بگوییم که نوزادان پس از گذشت دو هفته از تولدشان در صورتی که منحنی سلامت را به‌خوبی طی کرده باشند، می‌توانند سوار هواپیما شوند. در هنگام تهیه بلیط حتماً باید به این نکته اشاره کنید که نوازدی همراه خود دارید تا این موضوع در هزینه‌های شما لحاظ شود.
قانون اعمال قیمت بلیط برای کودکان
نکته اول درباره قوانین بلیط برای کودکان، هزینه آن است که برای کودکان کمتر از دو سال و کودکان ۲ تا ۱۲ سال متفاوت است. همچنین قیمت بلیط به سیستمی یا چارتری بودن آن هم بستگی دارد. قیمت بلیط سیستمی برای کودکان کمتر از ۲ سال، حدود ۱۰ تا ۱۵درصد هزینه بلیط بزرگسالان است. برای کودکان ۲ تا ۱۲ سال، قیمت بلیط سیستمی متفاوت و بسته به ایرلاین مدنظر شما از ۵۰درصد برای پروازهای داخلی تا ۸۰ درصد برای پروازهای خارجی متغیر است. از طرف دیگر، هزینه بلیط چارتر برای کودکان ۲ تا ۱۲ سال با هزینه بلیط بزرگسالان معمولاً تفاوتی ندارد.
| رده سنی | بلیط سیستمی | بلیط چارتر |
| نوزاد و کمتر از ۲ سال | ۱۰ تا ۱۵درصد هزینه بلیط | ۱۰ تا ۱۵درصد هزینه بلیط |
| کودک ۲ تا ۱۲ سال | بین ۵۰ تا ۸۰درصد قیمت بلیط | کل هزینه بلیط |
| بیش از ۱۲ سال | کل هزینه بلیط | کل هزینه بلیط |
امکان سفر کودکان به‌تنهایی
نکته مهم دیگر درباره پرواز کودکان، امکان سفر آن‌ها به‌تنهایی است. باید بدانید که به‌صورت کلی، کودکان کمتر از ۵ سال در هیچ شرایطی امکان سفر هوایی تنها را ندارند. سفر تنهای کودکان بیش از ۵ سال نیز فقط در صورتی امکان‌پذیر است که فرم مربوط به آن در هنگام رزرو بلیط پر شده باشد. اگر این سفر به‌صورت رفت و برگشت باشد، فرم مربوط به پرواز برگشت در دفتر صادرکننده بلیط رفت نیز می‌تواند پر شود. بهتر است این کودکان حدود یک تا دو ساعت زودتر از سایر افراد در فرودگاه حضور پیدا کنند تا از مشکلات احتمالی و دیر رسیدن به پرواز جلوگیری شود.
نکات تکمیلی درباره قوانین مربوط به سفر کودکان یکی این است که اگر شما دو نوزاد با خود داشته باشید، یکی از آن‌ها به‌عنوان مسافر عادی در نظر گرفته خواهد شد. حواستان باشد که کودکان و نوزادان برای سفرهای خارجی باید حتماً پاسپورت داشته باشند.
قوانین پرواز برای زنان باردار
داشتن سفر در دوران بارداری به اندازه کافی سخت است حالا اگر این سفر، هوایی هم باشد، دشواری‌ها و خطرات بیشتری نیز ممکن است به دنبال داشته باشد. به‌طور کلی توصیه می‌شود که پیش از آغاز سفر در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کرده و طبق نظر او پیش بروید. در این حین بد نیست با سیاست‌های موجود در قوانین پرواز داخلی درباره سفر هوایی بانوان باردار نیز آشنا شویم.
نکته اول درباره مدت زمان سفر است. بانوان باردار با سن بارداری بیش از 28 هفته (بارداری اول) مجاز به داشتن سفر هوایی بیش از دو ساعت نیستند. برای داشتن سفرهای هوایی کمتر از دو ساعت نیز باید سن بارداری کمتر از ۳۲ هفته (بارداری اول) باشد. اگر سن بارداری شما بیشتر از 35 هفته باشد، یعنی در ماه آخر بارداری باشید، اجازه هیچ گونه سفر هوایی از سمت ایرلاین‌ها برای شما صادر نخواهد شد.
قوانین پرواز برای افراد بیمار و کم توان
سفر هوایی مانند سفرهای زمینی با اتوبوس و قطار نیست که همه افراد با هر شرایطی بتوانند با خیال راحت آن را سپری کنند. به همین دلیل است که قوانینی درباره افراد با بیماری‌های خاص وضع شده است که ممکن است داشتن سفر هوایی را برای آن‌ها ممنوع کند.
افرادی که بیماری‌های قلبی عروقی دارند باید تا حد امکان از داشتن سفر هوایی پرهیز کنند؛ چراکه اختلاف فشار ایجاد شده در هواپیما و همچنین استرس ناشی از برخاستن هواپیما ممکن است برای این افراد مشکل‌ساز شود. افرادی که نارسایی قلبی دارند نباید از پله‌های هواپیما استفاده کنند و این مسیر را باید با ویلچر طی کنند. بیمارانی که به‌تازگی عمل قلب باز یا آنژیوپلاستی داشته‌اند، بهتر است دو هفته بعد از عمل سفرشان را آغاز کنند.
افرادی که بیماری اعصاب و روان یا بیماری‌های حاد مغز و اعصاب دارند، معمولاً مشمول ممنوعیت پرواز می‌شوند؛ اما اگر پزشک مجوز لازم را صادر کند و تشخیص دهد که وضعیت آن‌ها پایدار است، منعی برای پرواز وجود ندارد. ممنوعیت آخر نیز برای بیماران خونی مانند بیماران مبتلا به افت همبوگلوبین یا داسی شکل است. دسته اول ممکن است به دلیل افت فشار در هواپیما دچار سکته یا درد قفسه سینه شوند. دسته دوم نیز باید قبل از پرواز خون تزریق کرده یا هنگام سفر از ماسک اکسیژن استفاده کنند.
قوانین حمل حیوانات خانگی در سفر هوایی
اگر قصد دارید که حیوان خانگی خود را همراه‌تان به سفر ببرید، باید حتماً پیش از سفر، قوانین مربوط به ایرلاین مدنظر درباره حیوانات خانگی را مطالعه کنید؛ چراکه برخی ایرلاین‌ها به‌طور کلی چنین اجازه‌ای را نمی‌دهند. معمولاً ایرلاین‌های داخلی طبق قوانین سازمان دامپزشکی ایران به هر مسافر اجازه می‌دهد تا دو قلاده سگ یا گربه یا ده عدد پرنده با خود به همراه داشته باشد؛ البته اجازه ندارد آن‌ها را با خود به داخل کابین هواپیما بیاورد و باید تحویل بار داده شوند. قوانین حمل حیوانات خانگی در ایرلاین‌های خارجی راحت‌تر است و در برخی مواقع بسته به نوع، وزن و اندازه حیوان شما ممکن است اجازه ورود آن را به داخل کابین نیز بدهند. طبق قوانین پروازهای داخلی برای به همراه داشتن حیوان، باید مدارکی مربوط به حیوانتان را به همراه داشته باشید. مدارک شامل شناسنامه حیوان، مدارک واکسیانسیون، اصل فیش پرداخت کرایه و فرم مخصوص است.
حقوق مسافران در پروازها
برای داشتن یک سفر آرام و بدون دغدغه خوب است با حقوق خود در سفرهای هوایی از نظر قوانین پروازهای داخلی آشنا شویم.
- قانون عدم تبعیض: تمام مسافرانی که بلیطی را تهیه کرده‌اند، باید از حقوق و امکانات یکسان بهره‌مند شوند و هرگونه تبعیض، نقض حقوق مسافر است.
- ممانعت از سفر: اگر ایرلاینی به دلیل محدودیت‌های خودش، مانع از سوار شدن مسافر شود، باید وجه بلیط را برگردانده و همچنین یک بلیط رایگان با همان مسیر و کلاس پروازی برای مسافر تهیه کند.
- ابطال پرواز: اگر یک شرکت هواپیمایی به دلیل نقص فنی یا محدودیت‌های خودش، بلیطی را باطل کند، باید آن را جبران کند. در صورت ابطال تا یک هفته قبل از پرواز، وجه بلیط باید به‌صورت کامل برگردانده شود و در صورت ابطال تا شش روز قبل از پرواز، علاوه بر وجه بلیط، جریمه‌ای نیز باید به مسافر پرداخت شود.
- تأخیر در پرواز: در صورت بروز تأخیر از یک تا دو ساعت، ایرلاین موظف به ارائه میان‌وعده برای مسافران خواهد بود. اگر تأخیر از ۲ تا ۴ ساعت باشد، علاوه بر میان وعده باید امکان تماس نیز به مسافران داده شود و اگر فردی تمایل به تغییر پرواز و یا ابطال آن داشت، ایرلاین موظف به تغییر بلیط در حالت اول و استرداد کامل وجه بلیط در حالت دوم است.
- تغییر مسیر اجباری: اگر به دلایل جوی یا امنیتی، هواپیما مجبور شد که در فرودگاهی به غیر از فرودگاه مقصد فرود بیاید، ایرلاین موظف است که مسافران را به فرودگاه مبدأ یا مقصد برساند. اگر فردی خواست با وسایل نقلیه دیگر به فرودگاه مقصد برود، ایرلاین باید هزینه و امکانات این موضوع را فراهم کند.
- گم‌شدن و آسیب دیدن وسایل: در صورتی که بار موجود در هواپیما و یا بار داخل کابین هواپیما مفقود یا دچار آسیب شود، ایرلاین موظف است که رضایت مسافر را به دست بیاورد. به این منظور مسافر باید در فرودگاه گزارش مفقودی یا آسیب‌دیدن بار خود را به همراه لیست محتویات چمدان اعلام کند.
- حقوق مسافران توانخواه: شرکت‌های هواپیمایی باید خدمات و تسهیلات لازم را برای مسافران توانخواه فراهم کنند. این مسافران نیز باید تا 48 ساعت قبل از پرواز با ایرلاین مدنظر تماس گرفته و خدمات درخواستی‌شان را اعلام کنند.
در این نوشته با قوانین پرواز آشنا شدیم و دانستیم در هر بخش ما موظف به رعایت چه اصولی هستیم و در مقابل شرکت‌های هواپیمایی نیز چه حقوقی را باید رعایت کنند. اگر در این زمینه تجربه یا پرسشی داشتید، خوشحال می‌شویم که در بخش نظرات با ما مطرح کنید.