نکات ایمنی در سفر با قطار، مسافرت ریلی را به خاطره‌ای ماندگار تبدیل می‌کند. همان‌گونه که حتماً شنیده‌اید، مسافرت با قطار یکی از امن‌ترین روش‌‌های سفر به حساب می‌آید. با این حال با این واقعیت باید روبه‌رو شد که سوانح ریلی تلخی را در چند سال اخیر در ایران شاهد بوده‌‌ایم. براساس آمار، سوانح ریلی در ایران حدود ۴ برابر بیشتر از میانگین سوانح جهانی است. با در نظر گرفتن این آمار، رعایت نکته های ایمنی در سفر با قطار اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. خوشبختانه انجام نکته‌های حفظ ایمنیِ بیشتر برای مسافرانِ قطار، کار چندان دشواری نیست. از طرف دیگر نکته‌هایی وجود دارد که جلوی اتفاق‌های ناخوشایند دیگری مانند گم‌کردن چمدان و سردرگمی مسافران را می‌گیرد. بعضی از این نکتهها نیز در کنار حفظ ایمنی بیشتر، راحتی سفر را برای مسافران به دنبال دارند. با این توضیحات، قبل از خرید بلیط قطار برای مطالعه توصیه های ایمنی با ما همراه باشید.
روش کار با ترمز اضطراری قطار را یاد بگیرید
یکی از مهم‌ترین نکات ایمنی در سفر با قطار آشنایی با روش کار ترمز اضطراریِ قطار است. از صمیم قلب آرزو میکنیم وجود نازنینتان در تمامی سفرها از هر گونه حادثه‌ای دور باشد. با این حال از آنجایی که به قول قدیمی‌ها کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند، مسئولین راه آهن در تمامی کوپه‌ها، ترمز اضطراری تعبیه کرده‌اند. این ترمز در تمامی قطارها وجود دارد و همان‌گونه که حتماً حدس زده‌اید، ترمزی که از آن صحبت میکنیم، حرکت قطار را متوقف می‌کند.
این ترمز در تمامی قطارهای مسافربری اعم از قطار فدک، قطار رجا یا سایر شرکت‌ها در قسمت بالای کوپه مسافران قرار گرفته است. ترمز اضطراری قطار، رنگی قرمز دارد و پس از کشیده‌شدن، سازوکار توقف قطار را فعال می‌کند. نهایتاً چند دقیقه پس از کشیده‌شدن، قطار کاملاً متوقف می‌شود. این فرایند یکی از مهم‌ترین نکات ایمنی در سفر با قطار است.
به لطف ترمز اضطراری، اگر خدای ناکرده اتفاق ناخوشایندی در کوپه رخ داد، مسافران می‌توانند با کشیدن ترمز اضطراری، قطار را متوقف کنند. برای نمونه فرض کنید کوپه‌ای آتش گرفته باشد. در این شرایط مسافران با کشیدن ترمز اضطراری، قطار را متوقف می‌کنند تا جلوی انتقال حریق به دیگر کوپه‌ها گرفته شود. ناگفته نماند مسافران برای کشیدن ترمز اضطراری باید حتماً دلیل قانع‌کننده‌ای داشته باشند. کشیدن بی‌دلیل ترمز اضطراری، علاوه بر ایجاد اصطکاک و آسیب به چرخ‌های قطار، آرامش مسافران را نیز مختل می‌کند و باعث ترس و دلهره می‌شود؛ بنابراین شرکت‌های حمل‌و‌نقل ریلی سراسر جهان جریمه‌ای برای کشیدن بی‌دلیل ترمز اضطراری در نظر گرفته‌اند.
از ایستگاه‌های بین‌راهی و زمان‌بندی حرکت قطار مطلع شوید
وقتی از نکات ایمنی در سفر با قطار صحبت میکنیم، منظور فقط نکته‌هایی نیست که جلوی حوادث را می‌گیرد. بعضی از نکتهها ممکن است در نگاه اول مهم به نظر نرسد؛ اما چشم‌پوشی از آن‌ها دردسرهای زیادی به دنبال دارد. یکی از مهم‌ترینِ این نکات، آشنایی با ایستگاه‌های بین‌راهی و زمان‌بندی حرکت قطار است. علاقه‌مندان سفرهای ریلی به‌خوبی درجریان هستند که قطار در ایستگاه‌های مختلفی توقف می‌کند. بهتر است قبل از سفر، اطلاعات کافی درباره این ایستگاه‌ها به دست آورید. از طرف دیگر اطلاعات بیشتری درباره ایستگاهی که قرار است در آن پیاده شوید، کسب کنید. قطارهای شرکت‌های ریلی مختلف مانند بن ریل، مدت‌زمان مشخصی را در ایستگاه‌های بین‌راهی توقف دارند.
اگر به ایستگاه مدنظرتان نزدیک شده‌اید، چند دقیقه قبل از رسیدن، باید چمدان‌های خود را بردارید و برای خروج از قطار آماده شوید. برای سوارشدن هم زمان‌بندی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنید که حدود نیم‌ساعت قبل از سفر ریلی در ایستگاه قطار حضور داشته باشید. گاهی اوقات نیز ممکن است قطار در شب به ایستگاه دلخواهِ شما برسد. در این شرایط حتماً ساعتتان را کوک کرده یا از همسفران خود درخواست کنید تا در زمان مشخصی شما را بیدار کنند.
در داخل کوپه و راهرو قطار به‌آرامی حرکت کنید
یکی از نکات ایمنی در سفر با قطار که کمتر به آن توجه می‌شود، تردد در قطار است. همان‌گونه که می‌دانید، قطار از چندین واگن تشکیل شده است. در هر کدام از این واگن‌ها، کوپه‌هایی وجود دارد. تعداد این کوپه‌ها در قطارهای مختلف متفاوت است. تمامی شرکت‌های ریلی ایران، راهرویی را در کنار کوپه مسافران برای حمل‌و‌نقل در نظر گرفته‌اند. هنگامی که قطار در حرکت است، برای ایستادن یا حرکت داخل قطار از دستگیره‌ها استفاده کنید.
این دستگیره‌ها، به حفظ تعادل مسافرانِ قطارِ در حال حرکت کمک می‌کند. از طرف دیگر با توجه به اینکه حفظ تعادل در وسیله در حال حرکت، کار دشواری است، پیشنهاد میکنیم در صورت امکان، تردد زیادی در راهرو واگن قطار نداشته باشید. زمانی که در کوپه حضور دارید نیز زیاد حرکت نکنید و روی صندلی قطار بنشینید یا دراز بکشید.
در سکوی ایستگاه قطار با احتیاط حرکت کنید
سکوی ایستگاه قطار، نزدیک‌ترین مکان به قطار و واگن‌هاست. از آنجایی که قطار در این سکو تردد دارد، برای حرکت در آن باید حسابی حواستان را جمع کنید. اگر فرد کهنسال یا کودکی خردسال، همسفر شماست، توجه بیشتری به تردد ایشان در سکوی ایستگاه قطار اختصاص دهید. همه شرکت‌های ریلی زمان‌بندی مشخصی برای حرکت دارند. سعی کنید کمی زودتر از زمان حرکت، در ایستگاه قطار حاضر شوید.
به لطف این شرایط، عجله‌ای برای سوارشدن به داخل واگن قطار ندارید و با تمرکز بیشتری می‌توانید جانب احتیاط را نگه دارید. احتیاط برای تردد در سکوی قطار فقط به سوارشدن واگن خلاصه نمی‌شود. در حین پیاده‌شدن نیز باید حواستان را جمع کنید و به‌موقع ایستگاه را ترک نمایید.
در حین سفرهای ریلی بیشتر مواظب کودکان و کهنسالان باشید
همان‌گونه که اشاره کردیم، تکان‌های قطار در حین حرکت، تعادل مسافران را مختل می‌کند. از آنجایی که جوان‌ها راحت‌تر تعادل خود را حفظ می‌کنند، در حین سفرهای ریلی باید بیشتر مواظب کودکان و کهنسالان باشید. اگر همسفر خردسال یا کهنسالی دارید، حتماً وی را تا سرویس بهداشتی قطار همراهی کنید.
همچنین صندلی و مکان خواب مناسبی برای کودکان در نظر بگیرید. گاهی اوقات مسافران نکات ایمنی در سفر با قطار را رعایت نمی‌کنند و کودکان دلبند خود را کف کوپه می‌خوابانند. این روش سلامت کودک را به خطر می‌اندازد. از طرف دیگر از آنجایی که کودکان در حین خواب، بیشتر غلت می‌زنند، نباید آن‌ها را در تخت بالای کوپه بخوابانید. ضمناً از نزدیک‌شدن کودکان به درِ سالن‌های قطار نیز برحذر باشید.
چشم از چمدان‌ها و وسایل خود بر ندارید
یکی دیگر از تمامی نکات ایمنی در سفر با قطار این است که وسیله‌های سفر خود را به‌گونه‌ای در چمدان‌ها قرار دهید که لوازم ضروری در دسترس شما باشد. بقیه چمدان‌هایی که لوازم ضروری در آن‌ها ندارید را در طبقات بالا بگذارید. به لطف این روش، چمدان‌های کمتری را مدیریت می‌کنید و نگرانی برای سرقت بار به میزان چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
تا حد ممکن وسایل قیمتی را هرگز در سفر همراه نبرید. لپ‌تاپ، گوشی هوشمند و لوازمی از این دست که قیمت گزافی دارند را همیشه همراهتان داشته باشید و آن‌ها را در کوپه به حال خود رها نکنید. همچنین لوازم ضروری و ارزشمند را در حین خواب، دم دست خود قرار دهید. گاهی اوقات، مسافران ممکن است از شما درخواست حمل بار یا پذیرفتن امانی لوازم را داشته باشند. از آنجایی که معلوم نیست چه چیزی در بارِ مسافران قرار دارد، از پذیرش لوازم افراد مشکوک و ناشناس برحذر باشید.
اکنون که صحبت از رعایت نکات ایمنی در سفر با قطار مطرح است، خالی از لطف نیست اگر به استفاده از کیف‌‌های کمری اشاره کنیم. پول، کارت‌های اعتباری و گوشی هوشمند را می‌توانید در محفظه داخل این کیف‌ها قرار دهید. سپس کمربند را دور کمرتان ببندید. با این روش نه‌تنها امنیت لوازم قیمتی و اشیا مهم شما حفظ می‌شود، بلکه این لوازم به‌راحتی در دسترستان قرار دارد.
بهترین شرکت ریلی را برگزینید
انصافاً باید گفت در چند دهه اخیر، تعداد شرکت‌های ریلی ایران افزایش چشمگیری داشته است. این افزایش باعث شده رقابت تنگاتنگی میان شرکت‌های ریلی ایران برای جذب مسافر بیشتر ایجاد شود. خوشبختانه این رقابت به نفع مسافران تمام شده است. به لطف این شرایط، شرکت‌های ریلی توجه بیشتری به افزایش ایمنی مسافران اختصاص داده‌اند؛ در نتیجه یکی از بهترین روش‌ها برای رعایت نکات ایمنی در سفر با قطار، انتخاب شرکت ریلی است که استانداردهای ایمنی شایسته‌تری داشته باشد. در این زمینه می‌توان به قطارهای رجا و فدک اشاره کرد. این قطارها در گروه جدیدترین قطارهای ناوگان حمل‌و‌نقل ریلی کشور قرار دارند. خوشبختانه دیگر شرکت‌های ریلی ایران نیز از این قافله عقب نمانده‌اند. بن ریل و جوپار، از دیگر شرکت‌های ریلی ایران به حساب می‌آیند که گواهینامه‌های معتبربین‌المللی را برای امنیت و کیفیت سفرهای ریلی دریافت کرده‌اند.
بانوان باردار بهتر است قبل از سفر با قطار نظر پزشک متخصص را جویا شوند
خوشبختانه سخت‌گیری‌های زیادی همانند سفرهای هوایی برای بانوان باردار در مسافرت‌های ریلی وجود ندارد. با این حال از آنجایی که به قول قدیمی‌ها احتیاط، شرط عقل است، به بانوان باردار پیشنهاد میکنیم حتماً قبل از سفر، نظر پزشک متخصص را برای مسافرت‌های ریلی جویا شوند. تجربه ثابت کرده سفر در ماه‌های نخست بارداری برای مادر و فرزند مشکلی ایجاد نمی‌کند. این شرایط درباره ماه‌های آخر بارداری تغییر می‌کند. در این ماه‌ها، بهتر است مادران باردار تا حد امکان کمتر سفر کنند و دور مسافرت با قطار را خط بکشند. به بانوان باردار پیشنهاد میکنیم صندلی متناسب با حرکت قطار انتخاب کنند.
نشستن بر روی صندلی‌هایی که بر خلاف مسیر حرکت قطار قرار دارد، باعث ایجاد تهوع می‌شود. ناگفته پیداست بانوان باردار باید در تخت‌های پایین کوپه بخوابند. به مادران باردار پیشنهاد میکنیم غذا و خوراکی همراه داشته باشند تا اگر غذاهای قطار به مذاق آن‌ها خوش نیامد، خوراکی‌هایی با پخت مناسب و خوشمزه در اختیارشان باشد.
تجهیزاتی برای خوابی راحت در قطار همراه ببرید
ممکن است با خود بیندیشید، خوابِ راحت در مسافرت، ربطی به نکات ایمنی در سفر با قطار ندارد. با این حال از آنجایی که کم‌خوابی، نبود تعادل و تمرکز را به دنبال دارد، در سفرهای طولانی ریلی باید حتماً چند ساعتی استراحت کنید. انصافاً باید گفت استراحت در قطار و خوابیدن کار چندان راحتی نیست. تکان‌های قطار و صدای اسب آهنینی که واگن‌ها را به همراه می‌کشد، خوابی شیرین را مختل می‌کند. اینجاست که پیشنهاد میکنیم حتماً لوازمی مناسب برای خوابی راحت در قطار همراه داشته باشید. چشم‌بند، بالشت گردن و ملحفه‌ای نرم و راحت از وسیله‌‌هایی است که خوابی خوب و شیرین را به ارمغان می‌آورد.
از طرف دیگر برای کاهش صدای قطار نیز حتماً گوش‌گیر همراه خود ببرید. گوش‌گیر‌های مختلفی در بازار وجود دارد. بعضی از آن‌ها حالتی اسفنجی و کوچک دارد و به‌راحتی می‌توانید در سفر همراه داشته باشید. این گوش‌گیرها صدای قطار را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد. به این نکته نیز اشاره کنیم که بعضی از مسافران در سفرهای ریلی برای خوابی راحت از قرص خواب کمک می‌گیرند. این روش به هیچ‌وجه در سفرهای ریلی توصیه نمی‌شود. اگر خدای نکرده اتفاقی رخ داد، مسافری که قرص خواب خورده، هوشیاری کامل را ندارد و بیشتر به دردسر می‌افتد.
وسایل بهداشتی همراه داشته باشید
قطارهای ریل ترابر صبا و دیگر شرکت‌های ریلی ایران در سرتاسر ایستگاه‌های راه‌آهن ایران تردد دارند؛ در نتیجه سفرهای قطار نسبت به دیگر سفرها طولانی‌تر است. از طرف دیگر شرایط حضور مسافران در قطار به گونه‌ای است که احتمال انتقال بیماری‌های مسری، افزایش پیدا می‌کند. انصافاً باید گفت قطارهای درجه‌یک، شرایط بهداشتی مطلوبی دارند. با این حال باز هم نمی‌توان کاملاً مطمئن شد که بیماری‌های مسری در این قطارها هرگز بین مسافران منتقل نمی‌شوند؛ در نتیجه همراه داشتن وسایل بهداشتی شخصی، یکی دیگر از نکات ایمنی در سفر با قطار به حساب می‌آید.
دستمال کاغذی، حوله کوچک، مسواک، خمیردندان و شانه یا برس از لوازم شخصی است که حتماً در سفر با قطار باید همراه داشته باشید. همراه داشتن مایع ضدعفونی کننده نیز به‌عنوان یکی دیگر از واجبات سفر شناخته می‌شود. دستگیره و قسمت‌هایی از کوپه که تردد بیشتری در آن‌ها انجام می‌شود را به مایع ضدعفونی آغشته کنید تا میکروب‌های احتمالیِ این قسمت‌ها از بین برود.
نکات ایمنی در سفر با قطار را تمام‌و‌کمال با شما مطرح کردیم. امیدواریم به لطف مطالعه این نکتهها، وجود نازنینتان روی حادثه و ناخوشی را در سفرهای ریلی نبیند. همان‌گونه که بهتر از ما می‌دانید، هزارویک روشِ دیگر برای افزایش کیفیت مسافرت‌های ریلی و امنیت این سفرها وجود دارد. به همین دلیل پیشنهاد میکنیم اگر شما هم نکته‌های جالب و سودمندی برای افزایش ایمنی در سفرهای ریلی سراغ دارید، این نکتهها را در قسمت نظرات با همراهان خود در ره بال آسمان و دیگر مخاطبان به اشتراک بگذارید.