گنبد سبز مشهد سال‌هاست که به‌عنوان یکی از نمادهای مذهبی این شهر شناخته می‌شود. این مکان مذهبی در کنار جاذبه‌های دینی، به لحاظ تاریخی و گردشگری نیز بسیار جذاب و گردشگرپسند است. گنبد سبزی که از آن صحبت می‌کنیم در یکی از خیابان‌های خوش‌مسیر مشهد قرار دارد. گردشگران در کنار حضور در این مکان فرصتی برای گشت‌و‌گذار در دیگر جاهای دیدنی مشهد پیدا می‌کنند. دیرینگی این بنا به سال‌ها پیش باز می‌گردد. در نتیجه به لحاظ تاریخی نیز با مکانی روبه‌رو هستیم که داستان‌های زیادی در سینه دارد. عارفی برجسته با نام شیخ محمد مومن مشهدی در این مکان آرمیده است. این عارف برجسته، شخصیتی مهم و دارای احترام در بین مؤمنان مشهدی و حتی سایر شهرهای ایران است. به شما قول می‌دهیم با مطالعه این مطلب تا انتها، گشت‌و‌گذار در این مکان به شما حسابی خوش بگذرد.
گنبد سبز مشهد کجاست؟
جاهای دیدنی مشهد با جاذبه‌های تاریخی مذهبی در گوشه‌و‌کنار این شهر پراکنده‌اند. یکی از این مکان‌ها که جایگاه ویژه‌ای در دل گردشگران دارد، گنبدی است که به آن سبز می‌گویند. این مکان در یکی از خیابان‌های خوش‌مسیر مشهد خودنمایی می‌کند. گنبدی که از آن صحبت می‌کنیم فاصله‌ای نسبتاً مناسب با بارگاه آقا امام رضا (ع) دارد. آرامگاه شیخ محمد مومن دقیقاً در وسط میدان آخوند خراسانی مشهد واقع شده است. جالب است بدانید در روزگاران بسیار دور، این آرامگاه در باغ‌های مشهد قرار داشت. با توجه به گسترش روز‌افزون مرزهای مشهد، آرامگاه شیخ محمد مومن رفته‌رفته به داخل مشهد کشیده شد.
ارگ قدیم مشهد، گورستان میر هوا و تکیه سید اسماعیل شاه حیدری از دیگر مکان‌هایی است که در اطراف آرامگاه شیخ محمد مومن وجود داشت. خیابان آخوند خراسانی در منطقه ۸ مشهد قرار دارد. این خیابان از محله‌های ۱۰ دی، دانش، چهارباغ و سراب می‌گذرد. این آرامگاه به میدان هفده شهریور مشهد نزدیک است. بسیاری از بهترین مراکز خرید مشهد در این میدان قرار دارند. اگر به فکر خرید سوغات مشهد هستید و می‌خواهید با دستی پر از یادگاری به دیار خود باز گردید، پس از گشت‌و‌گذاری جانانه در این آرامگاه، حتماً راه میدان هفده شهریور را در پیش بگیرید. جالب است بدانید میدان ۱۰ دی، بورس فست‌فودی‌های مشهد است. اگر راهی این آرامگاه شدید و احساس گرسنگی کردید، فاصله زیادی با بهترین فست فودهای مشهد ندارید. در ادامه این مطلب درباره بهترین روش دسترسی به آرامگاه شیخ محمد مومن بیشتر صحبت می‌کنیم.
مسیر دسترسی به گنبد سبز مشهد
از آنجایی که بارگاه امام رضا (ع)، قلب مشهد شناخته می‌شود، به آدرس مقبره شیخ محمد مومن از حرم مطهر اشاره می‌کنیم. این بنای تاریخی مذهبی در قسمت جنوب غربی حرم امام رضا (ع) قرار گرفته است. برای رسیدن به این آرامگاه تاریخی باید راهی خیابان آخوند خراسانی شوید. آخوند خراسانی، یکی از خیابان‌های پرتردد مشهد است و اتوبوس و تاکسی در آن رفت‌و‌آمد دارد.
اطلاعات بازدید گنبد سبز مشهد
| آدرس | مشهد، میدان گنبد سبز |
| ساعت بازدید | ۸ صبح تا ۹ شب |
| هزینه ورودی | رایگان |
علت نامگذاری گنبد سبز مشهد
احتمالاً برای شما هم این پرسش پیش آمده که چرا به آرامگاه شیخ محمد مومن، گنبد سبز می‌گویند. این آرامگاه در روزگاران دور، باغی وسیع داشت. به دنبال توسعه مشهد، باغ آرامگاه کوچک و کوچک‌تر شد. این توضیح را دادیم تا به علت نامگذاری آرامگاه شیخ محمد مومن برسیم. گنبد این آرامگاه با کاشی‌های فیروزه‌ای مزین شده است. همان‌گونه که می‌‌دانید، فیروزه‌ای یکی از طیف‌های رنگ آبی است. با این حال از آنجایی که این آرامگاه، در گذشته مساحتی وسیعی داشت، رنگ گنبد فیروزه‌ای آن از دور سبز به نظر می‌آمد. به همین دلیل اهالی مشهد قدیم به آن گنبد سبز می‌گفتند. این نام برای آرامگاه شیخ محمد مومن ماندگار شد تا همچنان این مکان را با نام گنبد سبز مشهد بشناسیم.
راهنمای سفر مشهد
معماری گنبد سبز مشهد
آرامگاه شیخ محمد مومن در دوران صفویان ساخته شده است. در این دوران هنر معماری ایرانیان به اوج می‌رسد و بناهای باشکوهی به جای می‌ماند که یکی از معروف‌ترین آن‌ها آرامگاه شیخ محمد مومن است. آرامگاهی که از آن صحبت می‌کنیم، بنایی ۸ ضلعی است که پیکر شیخ محمد مومن در مرکز آن به خاک سپرده شده است. انصافاً باید گفت گنبد این بقعه، زیباترین قسمت آن هست. این گنبد با کاشی‌های فیروزه‌ای که رنگ آن به سبز متمایل است مزین شده. در ۴ ضلع از ۸ ضلعِ این گنبد ایوان‌های بزرگی قرار دارد. در قسمت‌هایی از دیوار و سقف این بقعه با کاشی‌کاری‌های زیبای ایرانی روبه‌رو هستیم. این کاشی‌کاری‌ها در قسمت‌های طاق گنبد نیز خودنمایی می‌کند. از آنجایی که این بارگاه در دوران صفویان ساخته شده، آرامگاه شیخ محمد مومن به یکی از بناهای برجسته از معماری آن دوران تبدیل شده است.
تاریخچه گنبد سبز مشهد
به لحاظ تاریخی مستندات ضد و نقیضی درباره تاریخچه این گنبد وجود دارد. گفته می‌شود که این بنا در ۱۰۳۶ قمری ساخته شده است. برخی بر این باور هستند که شیخ محمد مومن استر آبادی در این بنا به خاک سپرده شده. عد‌ه‌ای نیز این باور را زیر سؤال می‌برند و معتقد هستند فرد دیگری در این مکان آرمیده است. ساختمان اصلی آرامگاه شیخ محمد مؤمن با چیزی که امروز می‌بینیم تفاوت‌‌های زیادی دارد. این بنا پس از ساخت، به‌سرعت به یکی از مکان‌های محبوب در دل مومنان تبدیل شد. در نتیجه در سال‌های ۱۰۵۵ و ۱۰۵۸ قمری، قسمت‌های بیشتری به آن اضافه شد و تزئینات زیبایی در آنجا گرفت. بارگاه شیخ محمد مومن سال‌هاست که به‌عنوان یکی از مراکز مهم مذهبی در استان خراسان رضوی شناخته می‌شود.
گنبد سبز مشهد مقبره کیست؟
جانمان برای شما گفت عارفی جانسوخته با نام شیخ محمد مومن در گنبد سبز آرمیده است. جایگاه وی در دین اسلام به اندازه‌ای بود که پس از مرگ، بارگاه وی به مکانی برای رازونیاز با معبود تبدیل شد. با کمال تأسف باید گفت از شیخ محمد مومن اثری برجسته به جای نمانده است. با این حال سال‌ها پیش «مهدی قربانی»، کتابی با نام «گنبد سبز مشهد» به رشته تحریر درآورد. این کتاب به‌سرعت به یکی از منابع اصلی درباره زندگی و شخصیت این عارف فقید تبدیل شد. کتابی که از آن صحبت می‌کنیم به زبان‌های انگلیسی و عربی نیز برگردان شده است. ترجمه این کتاب از اهمیت شیخ محمد مومن در دنیای اسلام حکایت دارد.
روایات درباره گنبد سبز مشهد
شیخ محمد مومن استر آبادی، عارفی سینه‌‌سوخته بود که در سده دهم هجری زندگی می‌کرد. وی یکی از عرفای برجسته در دوران صفویان به حساب می‌آید. به همین دلیل آرامگاه شیخ محمد مومن جایگاه ویژه‌ای در دل صوفیان دارد. این عارف برجسته پس از عمری پربرکت در ۹۰۴ هجری قمری چهره در نقاب خاک کشید. اهمیت شیخ محمد مومن به اندازه‌ای بود که چندین سال بعد، در ۱۰۱۱ هجری قمری، شاه عباس صفوی فرمان ساخت آرامگاه باشکوه در مزار وی را صادر کرد. جالب است بدانید بر اساس برخی دیگر از مستندات تاریخی، بنای این بقعه حدود ۲۰ سال قبل از فوت شیخ محمد مومن ساخته شده است.
روایت‌های مختلفی درباره این آرامگاه وجود دارد. بعضی از این روایت‌ها به وجود سردابی بزرگ در زیر این بقعه اشاره می‌کند. گفته می‌شود تحقیقات باستان‌شناسی نیز در این مکان انجام شده است. بر اساس این تحقیقات، بقایای چندین انسان از سال‌های بسیار دور در این سرداب پیدا شده است. باستان‌شناسان در این تحقیقات به چندین سفالینه قدیمی دست پیدا کرده‌اند. این سفالینه‌ها در رنگ‌های متنوعی مانند سفید، آبی، فیروزه‌ای و سبز ساخته شده‌اند. وجود این سفالینه‌ها از هنر اهالی مشهد قدیم خبر می‌دهد. کشف‌های باستان‌شناسی، اهمیت مذهبی و جاذبه‌های گردشگری این آرامگاه باعث شد تا در ۱۳۵۶ به فهرست آثار ملی ایران راه پیدا کند.
جاهای دیدنی اطراف گنبد سبز مشهد
در هیچ کجای شمال شرق ایران نمی‌توانید به اندازه مشهد جاهای دیدنی پیدا کنید. به همین دلیل قبل از سفر به این ناحیه باید فهرستی بلندوبالا از جاهای دیدنی شهر مشهد آماده کنید. خوشبختانه چندین مکان از این جاهای دیدنی در فاصله‌ای بسیار کم از آرامگاه شیخ محمد مومن قرار دارند. از آنجایی که وقت در سفر طلاست، پیشنهاد می‌کنیم در کنار گشت‌و‌گذار در گنبد سبز مشهد، حتماً به مکان‌های دیدنی زیر سر بزنید.
خانه ملک مشهد
مطمئن هستیم با مطالعه جذابیت‌هایی که از آرامگاه شیخ محمد گفتیم، هوس گردشگری در دیگر جاهای تاریخی مشهد برای شما دوچندان شده است. به همین دلیل اگر راهی این آرامگاه شدید، حتماً قدم‌رنجه کنید و سری به خانه ملک مشهد بزنید. این خانه یکی از قدیمی‌ترین عمارت‌های مشهد است. خانه‌ای که از آن صحبت می‌کنیم در دوران قاجار ساخته شده و حس‌و‌حال زندگی در آن زمان را برای گردشگران زنده می‌کند. این خانه در خیابان امام خمینیِ مشهد واقع شده است. از آرامگاه شیخ محمد تا خیابان امام خمینی راه درازی در پیش ندارید. جالب است بدانید خانه ملک فقط ۱۰ کیلومتر از بارگاه امام رضا (ع) دورتر است. این مسیر در عرض ۵ تا نهایتاً ۱۰ دقیقه طی می‌شود.
خانه ملک در ۱۲۸۰ خورشیدی ساخته شده است. جالب اینجاست به‌رغم گذر سال‌های دراز، خانه ملک در شرایط مطلوبی برای گردشگری قرار دارد. این خانه در بازه‌های زمانی مختلف، مرمت شده است. جالب‌تر اینکه فردی با نام حاج حسین ملک در این خانه روزگار می‌گذرانده است. حاج حسین ملک، شخصیتی برجسته در مشهد قدیم بود و املاک و زمین‌های بی‌شماری از وی به جای مانده است. خانه ملک در کنار جاذبه‌های گردشگری، مکانی برای برگزاری نمایشگاه‌های هنری و کارگاه‌های صنایع دستی است. انصافاً باید گفت حیف است راهی آرامگاه شیخ محمد مومن شوید و گشت‌و‌گذاری جانانه در خانه ملک نداشته باشید.
بازار جنت مشهد
مشهد، شهر مراکز خرید بزرگ و پیشرفته است. با این حال اکنون که صحبت از روزگاران خوش مشهد قدیم به میان آمده، بازار جنت را برای گردشگری و پاساژگردی پیشنهاد می‌کنیم. جنت، یکی از مراکز خرید قدیمی مشهد است. با این حال به‌رغم اینکه با بازاری قدیمی روبه‌رو هستیم، این بازار به لحاظ اجناس جدید چیزی کم‌و‌کسر ندارد. جنت، بورس پوشاک است و بهترین فروشگاه‌های شهر در این بازار غرفه دارند. بازار جنت فاصله‌ای بسیار کم با آرامگاه شیخ محمد مومن دارد. در این بازار بهترین سوغات مشهد پیش روی مشتریان قرار می‌گیرد. به لحاظ قیمت نیز انصافاً باید گفت بازار جنت مشهد، فروشنده‌های خوش انصافی دارد. تمامی این شرایط دست‌به‌دست هم داد تا گردشگری در این بازار را به علاقه‌مندان خرید و پاساژگردی پیشنهاد کنیم.
حمام مهدی قلی بیگ
برای شما گفتیم که آرامگاه شیخ محمد مومن در دوران صفویان ساخته شده است. برای اینکه از حال‌و‌هوای این دوران خارج نشوید و گشت‌و‌گذاری خاطره‌انگیز در یکی دیگر از جاهای دیدنی مشهد داشته باشید، حمام مهدی قلی بیگ را پیشنهاد می‌کنیم. این حمام در ابتدای بازار بزرگ، یکی دیگر از بازارهای قدیمی مشهد قرار دارد. حمام مهدی قلی بیگ در ۱۰۲۷ قمری ساخته شده و مکانی جذاب برای زنده نگه‌داشتن روزگاران خوش مردم مشهد قدیم به حساب می‌آید. این حمام سال‌های زیاد در خدمت نظافت زائران و مجاوران آقا امام رضا (ع) بود.
اهمیت حمام مهدی قلی بیگ و زیبایی‌های معماری این حمام باعث شد تا به موزه مردم‌شناسی مشهد تغییر کاربری دهد. در این موزه لوازم حمام‌های قدیمی، سماورهای ذغالی، ظرف‌های سفالی و آبگینه‌های زیبا و عکس‌های قدیمی از سبک زندگی اهالی مشهد قدیم پیش روی علاقه‌مندان قرار گرفته است.
اطلاعات بازدید گنبد سبز مشهد
درهای آرامگاه شیخ محمد مومن همانند بسیاری از جاهای مذهبی مشهد در زمان عبادت‌های یومیه باز است. طبق معمول دیگر جاهای دیدنی مشهد که جاذبه‌ای مذهبی دارند، گردشگری در این مکان کاملاً رایگان است. به همین دلیل اگر به دنبال جاهای دیدنی رایگان مشهد می‌گردید، آرامگاه شیخ محمد انتخاب مناسبی برای شماست.
بهترین زمان بازدید از گنبد سبز مشهد
مشهد، یکی از پرگردشگرترین شهرهای ایران است. به لطف این شرایط، امکانات رفاهی مطلوبی برای گردشگران در تمامی فصل‌های سال مهیاست. با این حال از آنجایی که مطمئن هستیم در کنار جاهای دیدنی مذهبی مشهد، قصد گشت‌و‌گذار در جاهای تفریحی این شهر را دارید، بهار را برای سفر به مشهد و گشت‌و‌گذار در این شهر پیشنهاد می‌کنیم. فروردین و اردیبهشت، ماه‌های مناسبی برای سفر به مشهد است. مشهد در خرداد گرم می‌شود، این گرما در ماه‌های تیر و امرداد نیز ادامه پیدا می‌کند. انصافاً باید گفت گرمای مشهد در این ماه‌ها زیاد است؛ اما اگر گرمایی نیستید و مشکلی با تابستان ندارید، سفر تابستانیِ مشهد به شما خوش خواهد گذشت. ناگفته نماند در تابستان مشهد شلوغ می‌شود.
در بعضی از روزهای تابستان در این شهر جای سوزن انداختن نیست. به پاییز که می‌رسیم گرمای هوای مشهد کاهش پیدا می‌کند. تعداد گردشگران این شهر نیز کمتر می‌شود. در نتیجه به مسافرینی که طاقت گرمای هوا و شلوغی را ندارند، سفر پاییزی به مشهد را پیشنهاد می‌کنیم. انصافاً باید گفت زمستان‌های مشهد سرد و خشک است. البته سکه گردشگری زمستانی در مشهد روی دیگری نیز دارد و قیمت خدمات رفاهی، هتل‌ها و تفریحات مشهد در زمستان کمتر است.
سخن پایانی
گنبد سبز مشهد مکانی است جذاب برای گردشگرانی که اهل گشت‌و‌گذار در جاهای مذهبی هستند و از آشنایی با تاریخ و فرهنگ نیاکان این سرزمین سیر نمی‌شوند. امیدواریم اطلاعاتی که از گردشگری در گنبد سبز با شما مطرح کردیم، سفری خاطره‌انگیز را برایتان رقم بزند. در پایان از آنجایی که مطمئن هستیم شما هم تجربه‌های سودمند و خاطره‌های خوشی از سفر به مشهد دارید، خواهشمندیم این تجربه‌های مفید و خاطره‌های خوش را در قسمت نظرات با ما و دیگر مخاطبان مجله گردشگری ره بال آسمان به اشتراک بگذارید.
گنبد سبز در خیابان آخوند خراسانی مشهد قرار دارد.
عارفی جانسوخته با نام شیخ محمد مومن در گنبد سبز مشهد آرمیده است. این مکان به لحاظ تاریخی و دینی یکی از جاهای دیدنی مشهد است.
گنبد سبز به بازار جنت، خانه ملک و حمام مهدی قلی بیگ نزدیک است.
بهار زمان مناسبی برای گردشگری در مشهد است، پاییز نیز هوای مشهد عالی است و گردشگری در این شهر خوش می‌گذرد.
درهای این مکان مذهبی تاریخی در زمان عبادت‌های یومیه به روی گردشگران باز می‌شود.
ممنون کاش از زندگی شیخ محمد هم مطلب میگذاشتید، قلمتون خوب بود خسته نباشید
سلام دوست عزیز، ممنونم از حس خوبی که متقل کردید. حتماً به یشنهادتون فکر می‌کنیم و در به‌روزرسانی مطلب، می‌گنجونیم.