باغ پهلوان پور مهریز یزد گُلی است که به کویر خشک یزد صفای دیگری داده. این باغ با جویبارهای روان و درختان سرسبز، یکی از دیدنی‌ترین جاهای یزد است. باغ پهلوان در کنار طبیعت زیبا، خانه‌باغی وسیع و قدیمی هم دارد. قدمت این خانه‌باغ به دوران قاجار باز می‌گردد. به همین دلیل باغ پهلوان به لحاظ تاریخی نیز یکی از مکان‌های دیدنی مهریز به حساب می‌آید. برخلاف بیشتر جاهای یزد که آب‌‌و‌هوایی گرم دارد، مهریز منطقه‌ای خوش آب‌و‌هواست. این شرایط مهریز را به گل سرسبد گردشگری در منطقه تبدیل کرده است. از آنجایی که رسم داریم همراهان خود را به بهترین جاهای ایران ببریم، در این مطلب از زیبایی‌های باغ پهلوان مهریز می‌گوییم. به شما قول می‌دهیم با مطالعه این مطلب، در اولین فرصت بار سفر به یزد ببندید و راهی مهریز شوید.
باغ پهلوان پور کجاست؟
مهریز، شهرستانی زیبا در استان یزد است. این شهرستان چیزی حدود ۳۵ کیلومتر با جنوب شهر یزد فاصله دارد. بنابراین اگر می‌خواهید راهی این باغ زیبا شوید، باید در هر کجای ایران که هستید، راه یزد را در پیش بگیرید. سپس به مهریز بروید. در مهریز جاهای دیدنی زیادی وجود دارد. با این حال زیبایی‌های باغ پهلوان به اندازه‌ای است که قبل از هر کجا بهتر است راهی این باغ شوید. باغ پهلوان در خیابان مطهریِ شهرستان مهریز قرار دارد.
معرفی باغ پهلوان پور مهریز یزد
علاقه‌مندان گردشگری در باغ‌های ایران به‌خوبی می‌دانند که در این سرزمین تا چشم کار می‌کند، باغ‌های زیبا و سرسبز وجود دارد. با این حال باغ پهلوان، ویژگی‌هایی دارد که در کمتر باغ ایرانی نظیر آن‌ها را می‌بینیم. در بین تمامی باغ‌های ایران، فقط ۹ باغ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌اند. باغ پهلوان پور یکی از این ۹ باغ است. سال‌های بسیار دور در دوران قاجار، فردی با نام حسن ملارضا، باغی برای خودش در منطقه مهریز یزد دست‌و‌پا کرد. این باغ در کنار باغ بزرگ دیگری قرار داشت و بین آن‌ها دیوارچینی شده بود.
مالک باغ دیگر فردی با نام پهلوان پور بود. از قضای روزگار پسر پهلوان پور به دختر حسن ملارضا نرد عشق می‌بازد. این دو کبوتر عاشق به وصال هم می‌رسند. به دنبال خویشاوندی میان مالکین این دو باغ، دیوار بین آن برداشته می‌شود. در نهایت نیز باغ بزرگی که ایجاد شده بود در منطقه با نام باغ پهلوان پور شهرت پیدا می‌کند. از آنجایی که دو باغ بزرگ با هم یکی شده‌اند، باغی که از آن صحبت میکنیم یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های یزد و نواحی اطراف به حساب می‌آید.
ثبت باغ پهلوان پور در فهرست آثار ملی و جهانی به‌عنوان باغ ایرانی
جاذبه‌های باغ پهلوان به اندازه‌ای است که این باغ آوازه جهانی پیدا کرد و در محافل گردشگری بین‌المللی معروف شد. به دنبال پیگیری‌های سازمان گردشگری ایران، باغ پهلوان در فهرست آثار ملی ایران در سال ۱۳۸۱ ثبت شد. مدتی بعد نیز باغ پهلوان در آثار جهانی یونسکو به ثبت رسید تا این باغ شهرتی بین‌المللی پیدا کند.
جاذبه های باغ پهلوان پور مهریز یزد
ناگفته پیداست وقتی از یکی از معروف‌ترین باغ‌های ایرانی صحبت میکنیم، با جاذبه های چشمگیری در این باغ روبه‌رو هستیم. یکی از تعریف‌هایی که از بهشت می‌کنند، جویبارهای روانِ آن است. این شرایط در باغ پهلوان نیز وجود دارد. در ابتدای ورود به این باغ، صدای گوش‌نواز جویبارهای زلال آن به گوش می‌رسد. زلالی آب‌های این جویبارها بی‌دلیل نیست؛ زیرا آب آن از قناتی با نام حسن‌آباد به باغ می‌رسد. این آب از هیچ باغ دیگری نمی‌گذرد، به همین دلیل نیز همیشه گوارا و خنک است. در کنار قنات حسن‌آباد، آب قنات‌های مزویرآباد و شاه‌حسینی نیز در این باغ جاری است.
پرآبی باغ پهلوان پور مهریز یزد زمینه را برای رشد انواع درختان فراهم کرده است. در بین تمامی درخت‌های باغ، درختان کهنسال چنار بیشتر خودنمایی می‌کند. در این باغ درختان میوه‌داری مانند بادام، انار و خرمالو نیز وجود دارد. این درخت‌ها در کنار اینکه جلوه‌ای زیبا به باغ پهلوان داده‌اند، آب‌و‌هوای بسیار مطبوعی را نیز به باغ هدیه می‌دهند.
معماری باغ پهلوان پور مهریز
جاذبه های بنای باغ پهلوان پور، این باغ را به یکی از جاهای دیدنی مهریز تبدیل کرده است. همان‌گونه که اشاره کردیم، تاریخ ساخت بنای اصلی باغ به دوران قاجار باز می‌گردد. با این حال در کنار معماری قجری، تزئینات بنای این باغ شباهت‌هایی به معماری زندیه نیز دارد. سبک معماری کوشکی که یکی دیگر از سبک‌های زیبای معماری ایرانی است، در این باغ به کار گرفته شده. به لطف این شرایط باغ پهلوان یزد نمایی از فرهنگ و تمدن مردمان مردمان استان یزد قدیم را پیش روی گردشگران قرار میدهد.
آب جویبارهای این باغ با آبراه‌های زیبایی به پای درختان باغ می‌ریزد. در کنار ساختمان باغ، حیاط بزرگ و کوچک زیبایی نیز در این مکان مشاهده می‌شود. روزگارانی نه‌چندان دور، اهالی این باغ در این حیاط‌‌ها دور هم جمع می‌شدند و جای آتشی نوش‌جان میکردند. خاطره خوش روزگاران قدیم در گوشه‌وکنار بنای باغ پهلوان پنهان شده تا گردشگران به آن سر بزنند و یادی از گذشته کنند.
بخش‌های مختلف باغ پهلوان پور
باغ پهلوان پور به لحاظ مساحت نیز یکی از باغ‌های بزرگ مرکز ایران به حساب می‌آید. به لطف مساحت زیاد این باغ، قسمت‌های مختلفی در آن تعبیه شده است. پس از ورود به باغ پهلوان، چشم شما به قسمت‌های اصلی باغ، مانند اصبل، کاهدان و برج روشن می‌شود. برجی که از آن صحبت میکنیم نقش بادگیر را نیز برای ساختمان این باغ ایفا می‌کند. در اصطبل باغ چهارپایان و اسب‌ها نگهداری می‌شدند. کاهدان نیز مکان نگهداری علوفه لازم برای حیوانات باغ بود.
پس از گشت‌و‌گذار در حیاط‌های بزرگ و کوچک این باغ، نوبت سیاحت در قسمت‌های داخل عمارت باغ پهلوان فرا می‌رسد. در بین تمامی این قسمت‌ها، کوشک جلوه بیشتری دارد. کوشک در زبان فارسی قدیم به خانه‌ای بزرگ در باغ گفته می‌شد. امروزی‌ها به آن خانه‌باغی می‌گویند. کوشکی که از آن صحبت میکنیم در باغ پهلوان، کاربرد شربت‌خانه داشت و اعیان‌نشین این باغ به حساب می‌آمد. این کوشک در قسمت انتهایی باغ قرار گرفته است. کوشکِ باغ پهلوان پور یزد، بنایی ۲.۵ طبقه است که معماری آن هنوز هم چشم‌نواز به نظر می‌رسد. ناگفته پیداست در ساختمانی با ۲.۵ طبقه، قسمت‌های دیگری نیز وجود دارد. تالار بزرگ، عمارت کلاه‌فرنگی و حوض‌خانه از قسمت‌های مهم کوشکِ باغ پهلوان است.
قسمت‌های ويژه باغ پهلوان پور مهریز یزد
باغ پهلوان چندین قسمت ویژه دارد که در دیگر باغ‌های منطقه مانند آن‌ها را نمی‌بینیم. هر کدام از این قسمت‌ها در کنار نمای بیرونی زیبا، تزئینات تماشایی در نمای داخلی دارند. قسمت کلاه‌فرنگی باغ پهلوان، گچ‌بری‌های زیبایی دارد که نظیر آن‌ها را در بناهای همرده سراغ نداریم. برای شما گفتیم که آب قنات حسن‌آباد از باغ پهلوان عبور می‌کند. این آب در قسمت پشت کوشک به ۲ جویبار تبدیل می‌شود و نمای زیبایی برای کناره‌های باغ ایجاد می‌کند. در این ناحیه درختان سرسبز و کهنسال چنار سر به آسمان گذاشته‌اند.
جاذبه‌های معماری باغ پهلوان با قسمت زمستان‌خانه این باغ تکمیل می‌شود. این قسمت مدت‌ها پس از بنای اصلی ساخته شده و معماری آن به دوره پهلوی باز می‌گردد. زمستان‌خانه بنایی یک‌طبقه‌ای است که اتاق‌‌های نشیمن، پستو و مطبخ در آن قرار گرفته. همان‌گونه که از نام این ساختمان پیداست، به گونه‌ای طراحی شده تا گرمای بیشتری برای اقامت ساکنان در زمستان داشته باشد.
کارگاه ریسندگی و قالی‌بافی باغ پهلوان پورمهریز یزد
در باغی به بزرگی باغ پهلوان، ده‌ها کارگر و خدمه زندگی میکردند. این کارگرها پس از انجام کارهای روزانه، در کارگاه ریسندگی و قالی‌بافیِ این باغ مشغول به کار می‌شدند. در این قسمت در کنار کارگاه، چندین اتاق و مطبخ نیز ساخته شده بود تا کارگران و خدمه شب را به روز برسانند. کارگاه ریسندگی و قالی‌بافی باغ پهلوان اکنون فعالیت ندارد، با این حال دستگاه‌های بافندگی قدیم در این مکان پیش روی گردشگران قرار گرفته است.
موزه مردم شناسی باغ پهلوان پور
مهریز منطقه‌ای با تاریخچه‌ای غنی است. به همین دلیل مدت‌ها پیش موزه مردم شناسی در یکی از گرمابه‌های قدیمی مهریز ایجاد شد. از آنجایی که باغ پهلوان زیبایی‌های بیشتری نسبت به دیگر قسمت‌های مهریز داشت، موزه مردم شناسی از گرمابه به باغ پهلوان منتقل شد. به لطف این انتقال، اکنون گردشگران در کنار سیاحت در باغ پهلوان، فرصتی پیدا می‌کنند تا گشت‌و‌گذاری در موزه مردم شناسی مهریز داشته باشند. در این موزه نزدیک به ۴۰۰ اثر باستانی از ابزارآلات قدیمی گرفته تا ظروف پخت‌و‌پز و کتیبه‌های سنتی وجود دارد.
کاربری امروز باغ پهلوان پور
باغ پهلوان از آن دسته مکان‌های دیدنی است که هرگز قدیمی نمی‌شود. این شرایط باعث شد تا مسئولین گردشگری مهریز در این باغ، هتلی زیبا بنا کنند. گردشگران این اتفاق را به فال نیک می‌گیرند و در کنار گشت‌و‌گذاری جانانه در مهریز در هتل باغ پهلوان اقامت می‌کنند. این هتل ۱۳ اتاق دلباز با ظرفیت‌های یک‌تخته تا چهارتخته دارد. پارکینگ رایگان، نمایی زیبا به باغ و آب‌و‌هوای خوش از ویژگی‌های اصلی هتل باغ پهلوان به حساب می‌آید. در کنار این ویژگی‌ها، این هتل سرآشپزی دارد که به پخت خوشمزه‌ترین غذاهای محلی یزد معروف است.
نکات بازدید از باغ پهلوان پور
گشت‌و‌گذار در باغ پهلوان آدابی دارد که باید حتماً رعایت کنید. درهای قسمت سیاحتی این باغ همه‌روزه از ساعت ۸ صبح تا ۱۸:۳۰ بعدازظهر به روی گردشگران باز است. این باغ منظره‌های دیدنی بی‌شماری دارد. پیشنهاد میکنیم حتماً دوربین عکاسی یا گوشی هوشمند با دوربینی باکیفیت همراه داشته باشید. هتل باغ پهلوان از کودکان کمتر از ۶ سال هزینه‌ای برای اقامت نمی‌گیرد. این هتل سالن‌غذاخوری زیبایی با طراحی یزدی دارد. صبحانه در این سالن‌غذاخوری رایگان است و برای شام و ناهار باید هزینه‌ای جداگانه پرداخت کنید. پارکینگ هتل باغ پهلوان حدود ۲۰۰ خودرو را در خود جای میدهد. با این حال از آنجایی که مسقف نیست، بهتر است برای جلوگیری از گرمای سوزان یزد، چادر خودرو همراه داشته باشید. باغ پهلوان حدود ۴۰ دقیقه از فرودگاه یزد دورتر است.
جاهای دیدنی نزدیک به باغ پهلوان پور مهریز یزد
انصافاً باید گفت جاذبه های گردشگری باغ پهلوان به اندازه‌ای است که یکی دو روزی حسابی شما را سرگرم می‌کند. با این اکنون که به مهریز آمده‌اید، حیف است در کنار این باغ سری به مسجد جامع باغ بهار، رباط زین الدین، روستای تاریخی سریزد، قلعه تاریخی سریزد و رباط نو، چاپارخانه، آب‌انبار پای برج، باغ مدرسی، مسجد جامع سریزد، باغ آهو و کاروانسرای کهنه نزنید.
بهترین زمان بازدید از باغ پهلوان پور مهریز یزد
باغ پهلوان در تمامی فصل‌های سال زیباست. با این حال از آنجایی که با باغی پر دارودرخت روبه‌رو هستیم، پاییزهای این باغ از همیشه تماشایی‌تر است.
مسیر دسترسی به باغ پهلوان پور
برای رسیدن به باغ پهلوان باید راه استان یزد را در پیش بگیرید. سپس به مهریز بروید. از اهالی مهریز آدرس مزویر آباد را بپرسید و به میدان توحید برسید. در این میدان چشم شما به بنای بزرگ باغ پهلوان روشن خواهد شد.
باغ پهلوان پور مهریز مکانی است که خاطره خوشِ گردشگری در آن را هرگز فراموش نمی‌کنید. امیدواریم اگر باغ پهلوان را به عنوان یک باغ ایرانی زیبا انتخاب کردید، در حین گشت‌و‌گذار در این باغ، جای همراهان خود در ره بال آسمان را خالی کنید. در پایان از آنجایی که مطمئن هستیم خاطره‌های خوش و اطلاعات سودمندی از گردشگری در استان یزد دارید، پیشنهاد میکنیم این خاطره‌های خوش و اطلاعات مفید را در قسمت نظرات با ما و دیگر خواننده‌ها به اشتراک بگذارید.
این باغ در خیابان مطهریِ شهرستان مهریز از توابع استان یزد قرار دارد.
خانه‌باغی بزرگ، درختانی کهنسال و آب‌و‌هوای خوش از جاذبه‌های اصلی باغ پهلوان پور به حساب می‌آید.
کوشک، کارگاه ریسندگی و بافندگی، موزه مردم شناسی و مطبخ از جاهای دیدنی باغ پهلوان پور است.
اکنون این باغ به هتل تغییر کاربری داده و امکانات رفاهی چشمگیری برای گردشگران در آن تعبیه شده است.
پاییزهای باغ پهلوان پور زیباتر از دیگر فصل‌هاست.