راهنمای سفر سروستان | جاهای دیدنی سروستان

اگر به دنبال یک شهر تاریخی با زیبایی‌های طبیعی هستید، سروستان می‌تواند انتخاب خوبی برای سفر باشد. این شهر بسیار امن است و گردش در آن خالی از لطف نیست. همراه ما باشید با بررسی جاهای دیدنی سروستان فارس.

سروستان کجاست؟

شهرستان سروستان در ناحیه مرکزی استان فارس و در دشتی وسیع قرار دارد. این شهر از سمت شمال غرب با شیراز، از شمال با ارسنجان و از جنوب با خاوران همسایه است. شهرهای این شهرستان سروستان و کوهنجان هستند. طبق نظریه باستان‌شناسان واژه سروستان تغییر یافته واژه خورستان به معنای شرق است که به دلیل موقعیت جغرافیایی این شهر در شرق شیراز نام‌گذاری شده است؛ اما به عقیده عده‌ای دیگر واژه سروستان یادگاری از ایران کهن است و نام یکی از آهنگ‌های شورانگیز پهلوی است.

بهترین زمان سفر به سروستان

آب و هوای سروستان معتدل است و همین تعادل دما باعث پرورش یافتن انواع محصولات کشاورزی در این منطقه شده است که در رشد اقتصادی این منطقه هم تأثیر بسزایی دارد. بهار و تابستان بهترین زمان سفر به سروستان هستند.

طبیعت سروستان

این شهرستان بیشتر پوشش گیاهی علفی، درختی و درختچه‌ای دارد که از میان آن‌ها می‌توان بنه، بادام کوهی، بلوط و… را نام برد. کشاورزی در این منطقه بسیار پر رونق است و سروستان به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان عمده گندم در کشور معرفی شده است. ناگفته نماند علاوه بر گندم، باغ‌های پسته و زیتون نیز در سروستان فراوان است.

آب و هوای بی‌نظیر سروستان باعث ایجاد گونه‌های گیاهی بی‌نظیر شده و در پی تنوع گونه‌های گیاهی، زیستگاه‌های متنوعی نیز پدید آمده است که این گونه‌ها شامل پستانداران، آبزیان و پرندگان مختلف است.

جاهای دیدنی سروستان

• دریاچه مهارلو

نام دریاچه مهارلو برگرفته از روستای زیبای مهارلو است. این دریاچه شرقی‌ترین بخش جلگه شیراز است و در غرب دریاچه بختگان قرار دارد. آب این دریاچه بسیار شور است و برای تهیه نمک صنایع در سطح استان فارس استفاده می‌شود. از قسمت‌های غرب و شمال غربی این دریاچه، دو رودخانه فصلی سلطان آباد و رودخانه خشک جاری شده و دریاچه مهارلو را تغذیه می‌کنند. گونه‌های متنوعی از پرندگان در این دریاچه زندگی می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان فلامینگو، اردک سرسبز، مرغابی را نام برد. گفتنی است روستاهای تاریخی بی‌نظیری مانند کمال آباد، سیف آباد، مهارلو و… در اطراف این دریاچه وجود دارند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست.

• بته نور

در شمال غربی سروستان دره‌ای سرسبز به نام بته نور وجود دارد که دیوارهای آن بسیار بلند و انتهای آن مسدود است. چشمه‌ای در انتهای دره قرا دارد که قطره‌قطره از سنگی می‌چکد و به همین دلیل انبوهی از گیاهان وحشی در اطراف آن روییده است. منظره این دره بسیار چشم‌نواز است. تماشای این همه زیبایی‌، آرامش را برای گردشگران به ارمغان می‌آورد.

• تنگ غیبی

تنگ غیبی هم یکی دیگر از جاهای دیدنی سروستان است. این تنگه راه پر پیچ‌وخم زیبایی دارد که پر از درختان بادام و پسته کوهی است و منطقه سروستان را به خرمه متصل می‌کند. چشمه‌هایی مثل چشمه‌های سرخی و لاپسی در این منطقه جوشان هستند و جانورانی همچون کبک و آهو در این منطقه زندگی می‌کنند.

تاریخچه سروستان

براساس شواهد موجود، تاریخچه پیدایش سروستان به عصر ساسانی برمی‌گردد. وجود تعداد بی‌شماری از آثار تاریخی سرزمینمان در این منطقه نماد تاریخی‌بودن سروستان در ایران است. در زمان اینجو و آل‌مظفر این منطقه محل نبرد طرفین درگیر از جمله ملک جلال‌الدین مسعود و امیر پیرحسین نیز بوده است. در دوره حکومت قاجار به این منطقه بسیار شده بود. پس از دوران حکومت پهلوی هم با توجه به قابلیت‌های این منطقه، سروستان به شهرستان تبدیل شد.

بناهای تاریخی سروستان

• کاخ ساسانی سروستان

کاخ ساسانی سروستان را به بهرام پنجم ساسانی نسبت داده‌اند. ساختمان این بنا از سنگ و گچ ساخته شده است. نمای اصلی بنا شامل یک ایوان مرکزی و دو ایوان کوچک در طرفین است. ایوان مرکزی به تالار اصلی و پس از آن به چهار حیاط متصل می‌شود. ایوانی که در شمال کاخ واقع شده است با چند پله به محوطه بیرون کاخ مربوط می‌شود. گفتنی است در دو طرف این بنا دو اتاق باریک با طاق گهواره‌ای هم قرار دارد. همچنین تپه‌ها و ناهمواری‌های مجاور زمین نمایانگر ساختمان‌های دیگری است که در اطراف کاخ بنا شده بودند.

• قلعه انگشت گبری

قلعه انگشت گبری از آثار ملی ایران به شمار می‌رود و از قلعه‌های باقی‌مانده عصر بهرام گور است. این بنا از سنگ و ملات و گچ ساخته شده و شامل حصاری است که در چهار گوشه آن چهار برج قرار دارد. سطح وسیعی از درون قلعه با سفال‌های نخودی‌رنگ پوشیده شده و از شن به‌عنوان ماده چسباننده استفاده شده است. نکته جالب درباره این اثر تاریخی، چاهی در میان صخره‌های سنگی است که مردم باور دارند پر از استخوان انسان است.

• حمام کوهنجان

حمام کوهنجان متعلق به دوره قاجاریه است. ورودی حمام دارای سر در طاقدار است و با یک راهرو به سربینه منتهی می‌شود. این سربینه سکوهایی دارد که به شکل صندلی برای شست‌وشوی پا ساخته شده‌اند. دورتادور سکو راه‌آبه‌هایی برای انتقال آب قرار داده‌اند. گرم‌خانه فضای اصلی استحمام در حمام‌های قدیمی ‌است که معمولاً شامل خزینه‌های آب گرم، آب سرد، آب ولرم، حوض، آتشخانه و خزینه است.

• آرامگاه شیخ یوسف سروستانی

آرامگاه شیخ یوسف سروستانی از چندین ستون سنگی و دو (چهارتاقی) تشکیل شده است. معماری این بنا به دوره ایلخانی بر می‌گردد. شیوه سنگ‌تراشی این بقعه همانند مسجد جامع عتیق شیراز است. زیبایی دیگری که در این مکان به چشم می‌خورد، کتیبه‌هایی به خط کوفی، نسخ و ثلث هستند. علاوه بر این عناصر تزئینی، هنر کاشی‌کاری نیز در معماری بنا به‌کاررفته است. با توجه به آثار باقی‌مانده استنباط شده است که کاشی‌ها، مزین به نقوش گیاهی یا با لعاب فیروزه‌ای بودند. در این بنا دو در ورودی به محل قبور وجود دارد که سردر آن دارای طاقی مقرنس‌کاری است و سردر عمارت با چند آیه از خط ثلث مزین شده است. این بنا دارای دو گنبد است که گنبد اصلی آن 12 ستون دارد و این ستون‌ها از سنگ‌های یکپارچه ساخته شده‌اند. گنبد دیگر بنا از سنگ‌های لاشه و آجر تشکیل شده است. سنگ قبر مربوط به شیخ یوسف در وسط چهار طاق اصلی قرار گرفته است. این مزار مربوط به سده هفتم است.

• امامزاده بی بی شریفه خاتون

امامزاده بی بی شریفه خاتون از آثار ملی ایران به شمار می‌آید که مربوط به دوران صفوی است و در بخش کوهنجان و میان باغات بادام واقع است.

فرهنگ و هنر

• مشاهیر

رضوی سروستانی از بزرگان هنر و موسیقی ایران، دکتر مهدی سلطانی سروستانی از بزرگان تاریخ سینمای ایران و محمد صالح سلطانی سروستانی (حنیف)، ‌هادی فردوسی و سید نظام‌الدین جلالی از بزرگان شعر و ادب فارسی از جمله افرادی هستند که از افتخارات ایران به شمار می‌روند و منطقه سروستان توانسته است در طول تاریخ آنان را به ایران معرفی کند.

• زبان

اکثر مردم استان فارس از جمله شهرستان سروستان به زبان فارسی صحبت می‌کنند. طوایف بسیاری در منطقه سروستان ساکن هستند که هر کدام از آن‌ها زبان متفاوتی دارند. برای مثال طوایف عرب حسانی، عبدالیوسفی و مومنی کوچی به زبان عربی صحبت می‌کنند. میرکی‌ها به زبان فارسی با گویش خاص و لرها به زبان لری و با گویش محلی حرف می‌زنند.

همچنین طوایف باصری‌ها، بالا ولایتی‌ها، علی قنبری و قوقی؛ زبانشان فارسی است. ترک‌های قشقایی هم به همان لهجه قشقایی صحبت می‌کنند.

• لباس

لباس‌های محلی استان فارس که هم اکنون بیشتر در روستا‌ها و شهرستان‌های آن استفاده می‌شود از زیباترین جاذبه‌های فرهنگی آن است. رنگ‌های این لباس‌ها بسیار شاد و متنوع و الهام‌گرفته از طبیعت هستند. لباس زنان شامل روسری، پیراهن، دامن (قر)، پاپوش و لباس مردان شامل کلاه، پیراهن، شال کمر و کپنک است.

• صنایع دستی

از سالیان دور هنرهایی مثل کوزه‌گری، قالی‌بافی، نمدمالی، دولچه‌دوزی، ملکی‌دوزی از فعالیت‌های مردم هنردوست سروستان بوده؛ ولی متأسفانه هم اکنون بعضی از این هنر‌ها رواج ندارند و فراموش شده‌اند. دولچه کازرونی وسیله‌ای برای سرد نگه‌داشتن آب در سالیان دور بود و هم‌اکنون از سوغاتی‌های ویژه سروستان است. برای ساختن این وسیله از پوست دباغی‌شده استفاده می‌شود.

• سوغات سروستان

این منطقه سوغات خوشمزه فراوانی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان ماست، کره، کشک و قره‌قورت را نام برد. از سوی دیگر به دلیل وجود باغ‌های انبوه در این منطقه، تولیدات باغی همچون بادام، زیتون، قارچ کوهی، انار، چغاله بادام را به تمامی گردشگران به‌عنوان سوغاتی‌های مخصوص این شهرستان عرضه می‌کنند. ناگفته نماند که نان‌ها و تخم‌مرغ‌های محلی هم بسیار پرطرف‌دار هستند؛ اما یکی از سوغاتی‌هایی که نظیر آن در کمتر جایی یافت می‌شود و همه مسافران در حین سفر به دنبال این سوغاتی لذیذ هستند دوغ محلی سروستان است. همه گردشگران حداقل یک بار طعم این دوغ را چشیده‌اند.

اقامت در سروستان

برای اقامت در سروستان هم می‌توانید از خانه معلم واقع در خیابان ولایت استفاده کنید، هم از اقامتگاه‌های بومگردی. یکی از معروف‌ترین اقامتگاه بومگردی سروستان، به نام نیمروز معروف است. این اقامتگاه چند اتاق دور حیاطی زیبا دارد که هرکدام ظرفیت‌های مختلفی دارند.

مسیرهای دسترسی

قرار گرفتن سروستان در مسیر محور‌های ارتباطی شرق به غرب و شمال به جنوب و دسترسی آن به شهر‌ها و استان‌های اطراف بنادر خلیج فارس، این منطقه را جزو شهرهایی قرار داده که از موقعیت ارتباطی ویژه‌ای برخوردارند. همین موضوع آن را به حساس‌ترین گذرگاه جنوب کشور تبدیل کرده است. البته نکته قابل تأمل درباره محور سروستان به شیراز، نقاط حادثه‌خیز فراوانی است که خسارت‌های مالی و جانی بی‌شماری را در پی دارد.

اگر قصدتان استفاده از هوادیماست، باید بگوییم فرودگاه شیراز در 85 کیلومتری شمال غرب این شهرستان قرار دارد. فرودگاه بین‌المللی شیراز به‌عنوان یکی از فرودگاه‌های بزرگ جنوب کشور معرفی شده است.

اگر هم قصدتان استفاده از اتوبوس است، این شهر از پایانه اتوبوسرانی منظمی دارد که از تمامی ‌مناطق شهرستان می‌توان به آن دسترسی داشت. علاوه بر اتوبوسرانی، سازمان تاکسیرانی نیز فعال است.

تاکسی‌های موقت، تاکسی‌های درون شهری، تاکسی تلفنی و… تحت نظارت سازمان تاکسیرانی مشغول به کار هستند و ارزان‌ترین نوع حمل و نقل در شهرستان سروستان محسوب می‌شوند. گفتنی است به دلیل مناسب‌بودن مسیر‌های تردد، حمل ونقل با ماشین شخصی نیز به ‌احتی انجام می‌گیرد.

برای استفاده از قطار هم باید گفت که متأسفانه عملیات پروژه راه آهن شیراز-سروستان-گل گهر از سالیان پیش شروع شده؛ ولی هنوز به اتمام نرسیده است.

امیدوارم به شما هم در سفر به سروستان خوش گذشته باشد. شما قبلاً مسافر این شهر بوده اید؟ چه خاطره یا تجربه ای از جاهای دیدنی سروستان داردی؟ برای ما در بخش نظرات بنویسید تا سایر مخاطبان ره بال آسمان از زبان شما درباره این شهر بشنوند.