آرامگاه شمس الدین برهانی بوکان | طریقتی در آرامش

ایران در کنار مکان‌های دیدنی و افتخارهای معماری، شخصیت‌های سرشناسی هم دارد. اگر ما هم بر سنت «زنده‌کش و مرده‌پرستی» نباشیم، در زمان حیات این افراد از حضورشان فیض می‌بریم. این افراد بعد از مرگشان هم شأن و منزلتی والا دارند و آرامگاهشان مکان وصال است و دیدار. یکی از این آرامگاه‌ها، آرامگاه شمس الدین برهانی است، فرهیخته‌ای کردتبار که امروز به خانقاه و آرامگاهش سری می‌زنیم.

آرامگاه شمس الدین برهانی کجاست؟

آرامگاه شمس الدین برهانی در آذربایجان غربی و در ۳۵کیلومتری جاده بوکان به مهاباد است. این آرامگاه در کنار خانقاهی در روستایی به اسم برهان است. در ابتدا روستای برهان شیخ را به برهانی شهره کرد و بعد، شیخ به این روستا تبار داد. این روستا را به اسم روستای خانقاه هم می‌شناسند.

خانقاه چیست؟ | محل اقامت شیخ‌ها و صوفیان

پی این کلمه را در لغت‌نامه‌ها و به‌ویژه لغت‌نامه دهخدا گرفتیم. خانقاه عربی‌شده واژه «خانگاه» است و «گاه» پسوند مکان؛ مثلاً منزلگاه، درگاه را هم با این پسوند ساخته‌اند. معنی خانقاه می‌شود مکان گردآمدن خان‌ها.

تاریخچه |‌ شیخ شمس الدین برهانی که بود؟

شیخ یوسف الدین در ۱۲۰۵ در روستای سیلوه از منطقه لاجان در شمال شهر پیرانشهر متولد شد. یکی از روحانیون منطقه هوش او را در کودکی‌اش درک کرد؛ پس او را برای تحصیل به مسجد رستم بیگ در مهاباد فرستادند. بعدها به سلیمانیه عراق رفت و در آنجا در محضر شیخ سراج الدین نقشبندی (شیخ عثمان) ریاضت کشید. او بعد از ریاضتی ۷ یا ۸ ساله به آخرین مراتب عرفان رسید و استادش به او اجازه خلافت داد. شیخ سراج الدین او را به منطقه مکران فرستاد تا مردم را در آنجا ارشاد کند. او به روستای برهان رفت و بعد از آن به شمس الدین برهانی معروف شد.

• طریقت نقشبندی | دنباله طریقت خواجگان

طریقت نقشبندی در حقیقت دنباله طریقت خواجگان است. بعدها خواجه بهاءالدین محمد نقشبند بخارایی شاخه‌ای از این طریقت را به اسم طریقت نقشبندی بنیان گذاشت. اگر به هر دلیلی برایتان جالب است که بیشتر در این باره بدانید این لینک را بخوانید.

ساخت خانقاه شیخ شمس الدین برهانی | در حدود سال ۱۲۷۱

وقتی شیخ شمس الدین بعد از نوشیدن جام الست از شیخ سراج الدین اجازه خلافت گرفت، به مکران رفت. او مردم را به راه حق راهنمایی می‌کرد. در حدود ۱۲۷۱ مردم و پیروان شیخ با همراهی هم خانقاهی در این روستا بنا کردند؛ پس ساخت این بنا به زمان قاجار برمی‌گردد.

ساخت آرامگاه شیخ شمس الدین برهانی | آرامگاهی تماشایی

بعد از درگذشت شیخ شمس الدین در ۱۲۸۶، او را روی تپه‌ای در روستای شرفکند به خاک سپردند. این تپه را بعدها به زیارتگاهی تبدیل کردند که به مقبره شیخ شمس الدین برهانی معروف است. اگر به آرامگاه های ایرانی سری زده باشید، ویژگی‌های آن‌ها را به‌خوبی می‌دانید؛ مثلاً مقبره شخصیت‌های عرفانی معمولاً شمایلی شبیه گنبد هم در ساختار معماری‌اش دارد. در ساخت این آرامگاه خشتی هم از همین ساختار استفاده کرده‌اند.

امکانات نزدیک به آرامگاه | از رستوران تا اینترنت

نزدیک آرامگاه شیخ شمس الدین برهانی هم بوفه هست و هم رستوران. این آرامگاه سرویس بهداشتی هم دارد. اگر اهل فضای مجازی هستید، نگران نباشید. روستای خانقاه اینترنت هم دارد.

کاربرد خانقاه | محلی برای گردآمدن عالمان

این خانقاه در همان اولین سال‌های ساخت، به‌خاطر امکانات خوبی که داشت توجه همه را جلب کرد. خانقاه برهانی خیلی زود محلی برای گردآمدن عالم‌ها و بزرگ‌مردان دینی شد. این خانقاه را می‌شود در زمان خودش شبیه دانشگاه دانست که در آن علوم مختلفی هم درس می‌دادند؛ مثلاً فقه، اصول، تفسیر، فلسفه، عرفان و… . خانقاه برهان کاربردی شبیه حوزه علمیه هم داشت.

جاهای دیدنی روستای خانقاه | جاذبه های گردشگری بوکان

جاهای دیدنی آذربایجان غربی کم نیست و در چند جمله نمی‌گنجد. جاهای دیدنی بوکان را هم که قبلاً برایتان گفته‌ایم. می‌توانید از لینکی که برایتان می‌گذارم سری به آن بزنید.

حالا که تا روستای خانقاه آمده‌ایم، بهتر است چرخی هم در آن بزنیم. به مقبره شیخ شمس الدین را که سری زدیم؛ اما خانقاه جاهای دیدنی دیگری هم دارد:

• کوه آتشگاه؛
• رودخانه خانقاه؛
• معماری پلکانی؛
• جاده خانقاه به گلال؛
• جنگل‌ها و چشم‌اندازها؛
• کوه دالانی (بلندای ۲۵۶۴ متر)؛
• زیارتگاه شیخ حسن و باباغازی؛
• چشمه شلم ناو (چشمه بهاری).

بهترین زمان سفر | بهار و تابستان

روستای خانقاه در شمال غرب ایران و نزدیک به شهر پاوه کرمانشاه، روستایی در کوهستانی است؛ پس شاید پاییز و زمستان آن برایتان سرد باشد. بهترین زمان سفر به این روستا بهار و تابستان است.

اقامت در نزدیکی خانقاه | چند روزی دور از هیاهوی شهر

بهتر است چند روزی دور از هیاهوی شهر در روستا اقامت کنید. برای اقامت می‌توانید به پاوه بروید و هم در خود روستا بمانید. هم خانه‌های سنتی اجاره‌ای هست و هم اقامتگاه بوم‌گردی. دستتان برای انتخاب باز است.

مسیر دسترسی به آرامگاه شیخ شمس الدین برهانی

از نظر تقسیمات سیاسی کشور، روستای خانقاه در آذربایجان غربی و متعلق به شهرستان بوکان است؛ اما این روستا با پاوه در کرمانشاه فاصله کمتری دارد و در ۲کیلومتری پاوه است. وسایل نقلیه هم فراهم است. نگران نباشید.

باهم به خانقاه و آرامگاه شیخ شمس الدین برهانی سری زدیم. اگر هوای سفر به سرتان زده است، ره بال آسمان را به هم‌سفری بپذیرید. ما هم به‌دنبال هم‌سفریم. اگر هم قبلاً به این آرامگاه و روستای زیبای خانقاه سری زدید، در قسمت دیدگاه‌ها از تجربه‌هایتان برایمان بنویسید. می‌خوانیم و حظش را می‌بریم.