راهنمای سفر کرمانشاه | شهر بیستون و طاق بستان

اسم کرمانشاه با نام بیستون و افسانه شیرین و فرهاد در هم آمیخته‌اند تا جایی که هر بار نام این شهر می‌آید، دخترک ارمنی موهایش را به دست باد می‌دهد تا از خسروی ایرانی دلبری کند و در این میان فرهاد در تب‌وتاب عشق خود بر سنگ‌ها می‌زند تا دل سنگین دلدار را نرم کند. همه این‌ها را می‌توان در سفر به کرمانشاه و بازدید از کوه بیستون به چشم دل دید. البته که جاهای دیدنی کرمانشاه بسیار بیشتر از این حرف‌هاست و به همین جا ختم نمی‌شود. اگر شما هم دوست دارید به این شهر زیبا سفر کنید، همراه ما باشید.

کرمانشاه کجاست؟

کرمانشاه از شهرهای زیبا و خوش آب‌وهوای استان کرمانشاه در غرب ایران است. این شهر را گهواره تمدن و نگین گردشگری ایران می‌نامند؛ چرا که علاوه بر قدمت فرهنگی، طبیعتی سرشار دارد. این شهر از کلان‌شهرهای ایران است که آن را از قدیم‌الایام به نام شهر شیرین می‌شناسند. از تهران تا کرمانشاه 530 کیلومتر فاصله است.

شهر کرمانشاه در یک دشت بزرگ قرار گرفته که از طرف شمال و جنوب در بین کوه‌ها محصور شده است. کوه‌های شمال در حافظه تاریخی مردم این شهر جایگاه ویژه‌ای دارند. در میان رشته کوه شمالی سه کوه گوهرشاد، طاق بستان و پرآو از اهمیت بیشتری برخوردارند و هرکدام راوی بخشی از تاریخ و فرهنگ اساطیری مردم کرمانشاه هستند.

بهترین فصل سفر به کرمانشاه | بهار و تابستان دل‌انگیز

کرمانشاه آب‌وهوای معتدل مدیترانه‌ای دارد. همه فصل‌های سال در این شهر کاملاً متمایز و قابل تشخیص هستند. همان طور که گفتیم، این شهر بین کوه‌ها محصور شده و همین موضوع باعث می‌شود زمستان‌های بسیار سردی داشته باشد. پیشنهاد ما برای سفر به کرمانشاه، اواخر بهار و تابستان و آن هم با خرید بلیط هواپیما کرمانشاه (برای سریع‌تر رسیدن به مقصد) است؛ چراکه هوای آنجا کمی خنک‌تر از سایر شهرهای ایران می‌شود. در زمستان و روزهای سرد سال، این شهر به نسبت بقیه شهرهای ایران سرد‌تر است.

طبیعت کرمانشاه | قطب کشاورزی کشور

آب‌وهوای مدیترانه‌ای در کنار بارش فراوان و خاک حاصلخیز باعث شده کرمانشاه قطب کشاورزی کشور باشد و بسیاری از مردم از این طریق امرار معاش کنند. همچنین کرمانشاه دارای مراتع غنی و جنگل‌های تنک است. بلوط، پسته وحشی، بادام کوهی، ارژن، آلبالوی وحشی، زالزالک، چنار، تمشک و… از درختان خودروی جنگل‌های اطراف هستند.

گیاهان دارویی در طبیعت اطراف این شهر فراوان هستند به طوری که ۱۵درصد گیاهان دارویی کشور به‌صورت خودرو و وحشی در کرمانشاه می‌روید و برخی از آن‌ها انحصاراً متعلق به این شهر هستند.

کرمانشاه میزبان برخی از نادرترین گونه‌های جانوری ایران است. پلنگ ایرانی، شوکا، خرس قهوه‌ای، افعی دم عنکبوتی، هوبره، گراز وحشی، کرکس مصری و لاکپشت فراتی از این دسته‌اند. غنای جانوری در این شهر باعث شده شکار از دیرباز تفریح اصلی و محبوب کرمانشاهیان باشد که خوشبختانه با افزایش آگاهی و همکاری مردم، امروزه دیگر تفریح نیست و بسیار محدود شده است.

جاهای دیدنی کرمانشاه | تلفیقی از تاریخ و طبیعت

• بیستون

اگر از مسیر همدان به این شهر سفر می‌کنید، در ۳۰کیلومتری کرمانشاه به یکی از بزرگ‌ترین نمادهای تاریخ و عظمت این شهر، یعنی بیستون می‌رسید. این اثر مهم و نام‌آشنا در شهر بیستون کرمانشاه و در کوهی به همین نام قرار دارد که از روزگار شکوه و عظمت هخامنشیان حکایت می‌کند.

نقش برجسته داریوش، پادشاه بزرگ ایرانی و شرح پیروزی‌اش بر «گوتامه مغ» در بیستون حک شده است. کوه بیستون در نزد ایرانیان آن زمان قداست خاصی داشته و آب‌وهوای مطبوع منطقه نیز باعث شده پادشاهان آن زمان توجه ویژه‌ای به این منطقه داشته باشند. در اطراف بیستون، چیزی حدود ۱۵۰ اثر تاریخی نیز به ثبت رسیده است که همگی حکایت از شکوه و عظمت تمدن ایرانی دارند.

• طاق بستان

در شمالی‌ترین نقطه کرمانشاه، طاق بستان قرار دارد که یکی از آثار مهم تمدن قدیم ایران است. مجموعه آثار تاریخی طاق بستان در دل یک پارک جنگلی بزرگ و زیبا قرار دارد. این پارک بزرگ خود به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می‌شود و از جاهای دیدنی اطراف کرمانشاه است. قسمت شرقی این پارک همه روزه میزبان بسیاری از گردشگران است. پارک طاق بستان برعکس آن‌ چیزی که در نگاه اول نشان می‌دهد، یک پارک جدید و تازه‌تأسیس نیست. قدمت این پارک جنگلی و درختانش به اندازه خود آثار باستانی است. در واقع شاهان ساسانی به خاطر وجود این جنگل، منطقه شمالی کرمانشاه را برای ساخت طاق‌ها انتخاب کردند. آثار تاریخی طاق بستان شامل دو طاق بزرگ کنده‌شده در دل کوه و یک نقش برجسته در سمت راست طاق‌هاست.

ساخت این مجموعه صد سال زمان برده و روایتگر تاریخ سه تن از پادشاهان ساسانی است. در میان طاق بزرگ، خسرو پرویز سوار بر اسبش، شبدیز، حکاکی شده که در ساخت آن نهایت ظرافت و هنر ایرانی به کار رفته است. طاق بستان قلب تپنده کرمانشاه است و در آن انواع تفریح و سرگرمی مهیاست. از میدان کوه‌نورد که به سمت آثار می‌روید بوی خوش کباب و غذاهای ایرانی به پیشوازتان می‌آید. در ادامه به دریاچه باستانی طاق بستان می‌رسید. اینجا بازتاب طاق‌ها در آب آن چشم‌هایتان را خیره می‌کند. می‌توانید با هزینه‌ای اندک قایقی اجاره کنید. در این صورت بهترین لوکیشن‌ها را برای عکاسی خواهید داشت. اگر هم اهل کوه‌نوردی باشید می‌توانید بروید به پارک کوهستان کرمانشاه. پارکی بزرگ که از فرازش نمای زیبایی از شهر کرمانشاه دیده می‌شود.

• محله ۲۲ بهمن

برای شناخت بیشتر کرمانشاه و مردمش حتماً باید سری به محله ۲۲ بهمن بزنید. این محله بزرگ و اعیان‌نشین که در بین مردم بیشتر با نام شش بهمن شناخته می‌شود، پاتوق دختران و پسرانی است که همه‌روزه برای تفریح و فراغت به آنجا می‌آیند. خیابان اصلی این محله خیابان نوبهار است که مملو از فروشگاه‌ها و پاساژها و مراکز خرید است. حتماً بستنی نوبهار را امتحان کنید که طعمی خاص و به‌یادماندنی دارد. این محله مکان مناسبی است برای ارتباط با مردم کرمانشاه و بحث و گفت‌وگویی دوستانه با آن‌ها.

• تکیه معاون الملک

در بافت قدیمی کرمانشاه و در خیابان حداد عادل تکیه‌ای کوچک و زیبا قرار دارد که بازدید از آن می‌تواند دقایقی شما را از هیاهوی شهر جدا کند و ببرد به عالم هنر و معنویت. تکیه معاون الملک بنایی است متعلق به عصر قاجار که در ساخت آن نهایت ذوق و هنر به کار رفته است و معماران و هنرشناسان، نبوغ و هنرمندی سازندگان آن را تحسین می‌کنند.

این بنا در گذشته محل برگزاری تعزیه‌خوانی و مراسمات آئینی بوده؛ اما امروزه تبدیل به موزه و سایت گردشگری شده است. اصولاً در غرب ایران چگالی آثار تاریخی و باستانی بسیار بیشتر از آثار دوران اسلامی است، همین عامل جذابیت بازدید از این بنا را دو چندان می‌کند. این بنا در خیابانی شلوغ و پرپیچ‌وخم قرار دارد و یافتن آن ممکن است کار آسانی نباشد؛ اما قطعاً بازدید از آن به زحمتش می‌ارزد. برای آشنایی با سایر موزه های کرمانشاه، مقاله‌اش را بخوانید.

• تالاب هشیلان

در ۲۶کیلومتری شمال غرب و در دامنه کوه ویس، تالابی وجود دارد به نام هشیلان که زیست بوم بسیاری از گونه‌های جانوری نادر در ایران است. این تالاب ۴۵۰ هکتار وسعت داشته و ده‌ها جزیره بزرگ و کوچک دارد. تالاب هشیلان در پاییز و روزهای سرد سال میزبان پرندگان مهاجر مثل اردک سرسبز، خوتکا، اردک ارده‌ای، گیلار، خوتکای پر سفید نوک پهن، کشیم کوچک، کشیم گردن سرخ، غاز خاکستری، چنگر معمولی، چنگر نوک سرخ، فلامینگو و کاکایی نوک سبز است که بیشتر آن‌ها از شمال دریای خزر به این تالاب می‌آیند. هشیلان زیبا برای برخی از مردم کرمانشاه اهمیت مذهبی دارد و در تعطیلات آخر هفته میزبان مردمی است که از کار و شلوغی شهر خسته شده‌اند و قصد دارند بدون پیمودن مسافتی زیاد تنی به آب بزنند و روحی تازه کنند.

 تاریخچه | کرمانشاه در گذر زمان

کرمانشاه اگرچه قدمتی به درازای پیدایش تمدن و شهرنشینی دارد؛ اما در تمام طول تاریخش شهر نبوده و شکل ظاهری امروزی‌اش از زمان قاجار به وجود آمده است. پژوهش‌های باستان‌شناسی نشان داده که زندگی انسان‌ها در این ناحیه، قدمتی بیش از ۱۰۰هزار سال دارد. کرمانشاه برای اولین‌بار در زمان هخامنشیان شهر شد که در آن زمان نام کامبادن را بر آن گذاشته بودند.

اوج تاریخ این شهر به دوران ساسانیان برمی‌گردد که شاهان ساسانی در طول صدها سال از این شهر به‌عنوان پایتخت دوم و تفریحی خود استفاده می‌کردند. در تاریخ آمده که شاهان ساسانی بیش از اینکه در تیسفون باشند در کرمانشاه بودند. حتی داستانی در بین مردم رواج دارد که خسروپرویز نامه پیامبر اسلام را در کرمانشاه پاره کرد و آن را در رودخانه آبشوران انداخت.

گذشته از حدسیات و شایعات تاریخی، وجود آثار باستانی بسیار که اکثر آن‌ها متعلق به دوران ساسانیان است، نشان‌دهنده اهمیت کرمانشاه در قدیم است. پیشینه باستانی این شهر، بسیار در خلق‌وخو، زبان و آداب و رسوم کرمانشاهیان تأثیر گذاشته و مردم بدان می‌بالند. این شهر پس از اسلام تقریباً به فراموشی سپرده شده بود تا اینکه در زمان قاجاریه اهمیتی دوباره یافت و از شهرهای بزرگ و تاثیرگذار ایران شد. بخش قاجاری کمی دورتر از بخش ساسانی ساخته شد؛ اما امروزه با گسترش شهرنشینی این دو منطقه در هم ادغام شده‌اند و کلان‌شهر کرمانشاه را به وجود آورده‌اند.

فرهنگ مردم کرمانشاه | پلی برای ارتباط جهانی

بافت جمعیتی کرمانشاه یکدست نیست و مردمی با فرهنگ‌های گوناگون در آن زندگی می‌کنند. لک‌ها در جعفرآباد، کلیایی‌ها در شاطرآباد، اهل حق‌ها در دولت‌آباد، قصری‌ها در آناهیتا و دیگر اقوام که در سراسر این استان پراکنده‌اند. اکثر اهالی این شهر کرد زبانند و حتی برخی آن را بزرگ‌ترین شهر کردنشین جهان می‌دانند. زبان کردی کرمانشاه گونه‌ای از زبان‌های کردی جنوبی است که آن را کَلهُری می‌نامند.

در واقع دو نوع زبان خاص در این استان صحبت می‌شود. یکی فارسی کرمانشاهی که زبان محاوره و تحصیل‌کرد‌ه‌هاست و دیگری کردی کرمانشاهی که اکثراً توسط مسن‌ترها و در خانواده تکلم می‌شود. زبان کردی کرمانشاهی مملو از ضرب‌المثل‌ها، پندها و حکایت‌هاست. به واسطه این غنای ادبی بزرگ‌ترها که در صحبت، اصالت بیشتری به خرج می‌دهند، کلامشان آهنگین و موزون است. متأسفانه با ورود مدرنیته به جامعه، ادبیات شفاهی کرمانشاه که قرن‌ها سینه‌به‌سینه نقل می‌شد، در دست فراموشی است.

کرمانشاه را شهر پهلوان‌ها می‌دانند. خوی پهلوانی و عیاری در تاروپود این مردم تنیده شده است. به واسطه این فرهنگ پهلوانی روزگاری این شهر مرکز کُشتی ایران بود و کرمانشاهیان بسیاری بر سکوی قهرمانی جهان ایستادند. اهالی کرمانشاه بسیار طبیعت‌دوست و اهل تفریح و گردش هستند و حداقل یک روز در هفته را به تفریح اختصاص می‌دهند. خودشان ضرب‌المثلی به کار می‌برند با این مضمون: جان برای مال است یا مال برای جان؟! و با این استدلال، غم آینده را نمی‌خورند و می‌زنند به دل طبیعت.

• لباس و پوشش

لباس سنتی مردم، لباس کردی است؛ اما امروزه به‌ندرت کسی با این پوشش در خیابان‌ها ظاهر می‌شود. مردم کرمانشاه لباس کردی را بیشتر برای مراسم شادی و عروسی می‌پوشند. اگرچه این سنت هم امروزه در حال فراموشی است؛ اما تمایل خانم‌ها برای پوشیدن لباس محلی در مراسم بیشتر از آقایان است.

• موسیقی

شاخص‌ترین جاذبه فرهنگی کرمانشاه موسیقی آن است. کرمانشاه را مرکز موسیقی ایران می‌دانند و این ادعای گزافی نیست. بسیار پیش می‌آید که در کوچه‌ای بی‌نام قدم می‌زنید و ناگاه نوای تنبور و کمانچه روحتان را نوازش می‌دهد. کارگاه‌های ساخت ابزارآلات موسیقی در سراسر شهر پراکنده‌اند و مرغوب‌ترین ادوات موسیقی سنتی را تولید می‌کنند. بسیاری از جوانان این شهر در کار موسیقی هستند و جویای شهرت. افرادی همچون استاد شهرام ناظری و استاد کیهان کلهر که از مشاهیر موسیقی کرمانشاه هستند، از این استان برخاسته‌اند و در جهان افراد بی‌شماری را شیفته موسیقی و هنر ایرانی کرده‌اند.

• غذاهای محلی

مردم کرمانشاه بسیار به خوراک خود اهمیت می‌دهند و اصرار عجیبی دارند که مواد اولیه غذاهایشان طبیعی و سالم باشد. غذاهای کرمانشاهی بسیار متنوع هستند و غالباً پرکالری و سنگین. برای مثال خورش خلال اصیل‌ترین غذای کرمانشاهی‌ها، غذایی است پرکالری و بسیار خوشمزه که اگر بنا بر سلیقه و استاندارد کرمانشاهی تهیه شود، بسیار هزینه‌بر خواهد بود. در تهیه این غذا از برنج ایرانی، زعفران، بادام کوهی، زرشک سیاه، گوشت بره، روغن کرمانشاهی و ادویه‌جات مخصوص بنابر سلیقه شخص استفاده می‌شود. نوع اعلای این غذا را می‌توان در رستوران‌های سنتی شهر، خصوصاً در طاق بستان سرو کرد.

آش عباسعلی هم غذای دیگری است که محبوبیت فراوانی نزد کرمانشاهیان دارد. اوج مصرف این آش در ماه رمضان است؛ اما به دلیل شهرت خاص آن در کرمانشاه، در سایر ماه‌های سال نیز طبخ می‌شود. در تهیه این آش از نخود، لوبیای سفید و چیتی، عدس، گندم، برنج، گوشت گوسفند، سیر و پیاز فراوان، نعناع و دیگر ادویه‌جات استفاده می‌شود. این آش تا آنجایی پخته می‌شود که آب آن از بین رفته و مخلوطی خمیر مانند باقی بماند. بوی مطبوع و طعم تند و گیرا نشانه کیفیت آش است. در ماه رمضان خرید آش عباسعلی به یک چالش تبدیل می‌شود و برای خرید آن باید در صف بایستند؛ اما حتماً طعم و مزه آن در خاطر هر کسی می‌ماند.

رستوران های کرمانشاه | طعم غذاهای اصیل ایرانی

از نظر مسافران و اهالی شهر کرمانشاه، باغ رستوران کامبادان و رستوران علی آقا برای غذاهای سنتی، کافه رستوران اوتیوم برای صرف فست فود، دیزی سرای نو برای آبگوشت و کباب و کافه استانبول برای تجربه غذاهایی به سبک مردم ترکیه بهتر هستند.

اقامت در کرمانشاه | هتل های کرمانشاه

در کرمانشاه برای اقامت دچار مشکل نخواهید شد. اگر قصد اقامت در هتل داشته باشید هتل پارسیان، آزادگان و جمشید از بهترین گزینه‌ها هستند. هتل پارسیان هتلی لوکس و ۴ستاره است و تا فرودگاه ۱۰ دقیقه فاصله دارد. متأسفانه اقامت شبانه در چادر در پارک جنگلی طاق بستان زیبایی فضای شهر را تحت تاثیر قرار داده است. جایگزین مناسب می‌تواند اقامتگاه‌های بومگردی باشد. امید است شاهد رشد این نوع اقامتگاه‌ها در کرمانشاه باشیم.

مراکز خرید | بازارگردی در شهر

کرمانشاه چندین بازار دارد. در شمال شهر بازار مسکن قرار دارد که همیشه شلوغ است. در مرکز شهر بازار خیابان نوبهار است که بیشتر اجناس لوکس و برند را می‌توان در آنجا یافت. بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین بازار کرمانشاه بازار خیابان مدرس است که در بافت قاجاری شهر قرار دارد. خیابان مدرس خیابانی طویل و بسیار شلوغ است، از میدان آزادی (گاراج) شروع می‌شود و به میدان مصدق (دبیر اعظم) ختم می‌شود. این بازار خود به چند بازار بزرگ دیگر متصل می‌شود مثل بازار طلافروش‌ها، بازار چوب فروش‌ها، تاریکه بازار، بازار اسلامی، بازار وزیری و… .

بازدید از این بازار یک روز زمان لازم دارد و تقریباً هر آنچه فکرش را بکنید در آن یافت می‌شود. به علاوه اینکه شاهد بافت تاریخی شهر خواهید بود که متأسفانه روزبه‌روز در جنگ با مدرنیته عقب می‌نشیند. اگر بازدید از بازار خسته‌کننده شد، می‌توانید ساعتی را در پارک شیرین استراحت کنید. این پارک محبوب در بین کرمانشاهی‌ها، بر روی تپه‌ای بنا شده که بر فراز آن می‌توانید با دید 360 درجه، شهر کرمانشاه را نظاره کنید.

سوغات کرمانشاه | رهاورد شیرین از قصر شیرین

در طول خیابان مدرس و در تقاطع سبزه‌ میدان، مغازه‌ها سوغات کرمانشاه را عرضه می‌کنند. نان برنجی، کاک و نان خرمایی از مشهورترین سوغات این شهر هستند. اگر کیفیت برایتان مهم است، خیالتان راحت. این مغازه‌ها مرغوب‌ترین سوغات را تهیه می‌کنند. بهترین برند هم شکرریز است و مغازه‌اش همیشه پذیرای مهمانان.

مسیرهای دسترسی به کرمانشاه | شروع سفری خاطره‌انگیز

• مسیر زمینی

کرمانشاه در فاصله 530 کیلومتری از پایتخت کشور قرار دارد و فاصله آن تا مرز عراق 200 کیلومتر است. هم‌چنین در مسیر عتبات عالیات و راه ترانزیتی بندر امام خمینی به تبریز قرار دارد که این عامل باعث شده از دیرباز شهری میان‌ راهی باشد و بافتی چند فرهنگی را تجربه کند. مهم‌ترین و آسان‌ترین مسیر دسترسی به کرمانشاه، بزرگراه 48 است که تهران را از مسیر ساوه و همدان به کرمانشاه متصل می‌کند. این مسیر را می‌توانید با خرید بلیط اتوبوس کرمانشاه یا با ماشین شخصی خود بپیمایید.

• راه آهن

اخیراً راه ‌آهن به کرمانشاه رسید و مردم می‌توانند از کلان‌شهرها اقدام به خرید بلیط قطار کرمانشاه کنند. به این ترتیب مردم کرمانشاه شاهد برآورده‌شدن آرزوی چندین ساله‌شان شدند.

• مسیر هوایی

فرودگاه اشرفی اصفهانی کرمانشاه از پرترددترین فرودگاه‌های کشور است که هر هفته پروازهای مختلفی را به شهرهای پرجمعیت کشور انجام می‌دهد. علاوه بر آن به‌تازگی پروازهایی به سمت عربستان عراق و ترکیه نیز در برنامه دارد.

دسترسی به کرمانشاه کار سختی نیست و با هر وسیله و به هر طریق که به این شهر بروید، مردم میهمان‌نوازش با لبخندشان به پیشوازتان می‌آیند. شما تجربه سفر به کرمانشاه و بازدید از جاهای دیدنی‌اش را داشته‌اید؟ اگر قبلاً به این شهر رفته‌اید، از زیبایی‌هایش برای ره بال آسمان بگویید و سایر دوستان خود را در تجربه‌های خوبتان شریک کنید.