هرقدر هم که به شهرهای دور و نزدیک ایران سفر کرده باشید، باز هم این خاک به نوعی شما را شگفت‌زده خواهد کرد. در هر گوشه از ایران، جاذبه‌ای خاص و منحصر‌به‌فرد وجود دارد. شاید حتی مناظری تماشایی در دل کویر یا جنگل‌های ایران وجود داشته باشند که هنوز کشف نشده‌اند. امروز قصد داریم به ایلام برویم و دریاچه‌ای به زلالی اشک چشم را به شما عزیزان معرفی کنیم. با ما همراه باشید تا دریاچه سیاه گاو را بهتر بشناسید.
دریاچه سیاه گاو کجاست؟
دریاچه سیاه گاو در ارتفاعات سراب‌باغ و شهرستان آبدانان واقع شده است. این دریاچه را می‌توان یکی از مهم‌ترین استان ایلام دانست. برای دسترسی به این دریاچه، باید به 8کیلومتری ارتفاعات سراب باغ در غرب ایران بروید.
وجه تسمیه دریاچه سیاه گاو
جالب است بدانید در زبان محلی، این دریاچه را با نام «سیاگ او» می‌شناسند. سیاگ او در زبان محلی به معنای «سیاه آب» است. دریاچه دوقلوی سیاه گاو از نوع رودخانه‌ای است. این دریاچه‌ها در اثر قطع‌شدن مسیر آبکند‌ها و همچنین پر‌شدن این آبکند‌ها با آب، ظاهری هلالی‌شکل به خود گرفته‌اند. زمانی که از بالا به این ظاهر هلالی‌شکل نگاه کنید، شکل شاخ گاو برای شما تداعی می‌شود. از طرف دیگر عمده آب دریاچه از چشمه‌های زیرزمینی تأمین می‌شود. به همین خاطر آب دریاچه املاح بسیاری دارد. پس اگر از بالا به آن نگاه کنید، رنگ آب دریاچه تیره خواهد بود. به همین دلیل آن را «سیاه گاو» می‌نامند.
البته از تجزیه‌وتحلیل نام این دریاچه که بگذریم، به داستان‌های محلی می‌رسیم. جالب است بدانید مردم محلی منطقه معتقدند در گذشته داخل این دریاچه اسب‌های آبی زندگی می‌کردند. اسب‌های آبی به رنگ سیاه هستند و جثه‌ای شبیه گاو دارند. در گذشته مردم شناختی از اسب آبی نداشتند. به همین خاطر آن را با نام «سیاه گاو» می‌شناختند. از‌این‌رو نام این دریاچه را نیز دریاچه سیاه گاو گذاشتند. با وجود آنکه هنوز اسنادی دال بر این ادعا وجود ندارد؛ اما می‌توان آن را باور کرد.
معرفی دریاچه سیاه گاو
در ارتفاعات سراب باغ و در 9کیلومتری شهرستان آبدانان، دو دریاچه زیبا به رنگ آبی دیده می‌شود. این دریاچه‌ها همانند دو چشم آبی به آسمان ایران خیره شده‌اند. این دو دریاچه در فاصله کمی از یکدیگر قرار دارند. نهری کوچک همانند ابروهای کمانی، این دو دریاچه را به یکدیگر متصل می‌کند. یک دریاچه در مقایسه با دیگری ارتفاع کمتری دارد؛ به همین خاطر آب از دریاچه بالایی به دریاچه پایینی می‌ریزد. آب این دریاچه شیرین است و همواره جریان دارد. از‌این‌رو همانند اشک چشم زلال است. برخی افراد ادعا می‌کنند اگر از نزدیک به آب دریاچه خیره شوید، می‌توانید تا عمق 20متری آن را ببینید. پس می‌توان گفت که این دو دریاچه، همانند چشمان آبی طبیعت ایلام هستند. با خیره‌شدن به این چشمان در کهکشان زیبایی شناور خواهید شد.
ویژگی دریاچه دوقلو سیاه گاو
پیدایش یک دریاچه دوقلو به این شکل، یک پدیده کمیاب در طبیعت است. تقریباً در تمامی ایران دریاچه‌ای مشابه سیاه گاو وجود ندارد. حداقل قطر این دو دریاچه به حدود 80 متر می‌رسد. کانالی نسبتاً کوچک با عرض 8 متر، عمق 4 متر و طول 70 متر، این دو دریاچه را به یکدیگر متصل می‌کند. دبی این رودخانه در هر ساعت به حدود 240 متر‌مکعب می‌رسد. به‌سبب جریان دائمی، آب این دو دریاچه همواره همانند اشک چشم زلال است. عمق هر دریاچه در قسمت‌های مختلف تفاوت دارد. حداکثر عمق دریاچه اول به 30 متر می‌رسد و عمیق‌ترین بخش دریاچه دوم 20 متر است.
چند دهنه چشمه در دریاچه اول قرار دارد. در حقیقت تأمین‌کننده اصلی آب دریاچه اول، همین چشمه‌های آب هستند. چشمه‌های آب این دریاچه باعث می‌شوند تا سطح املاح آب افزایش یابد. از‌این‌رو در آب دریاچه دوقلو سیاه گاو، مواد معدنی و املاح بسیاری وجود دارد. همین مسئله سبب می‌شود تا آب این دریاچه برای درمان درد مفاصل و انواع بیماری‌های گوارشی مناسب باشد. از عمر این دریاچه هزاران سال می‌گذرد؛ اما متأسفانه همه‌ساله سطح آن در حال کوچک‌تر‌شدن است. عاملان اصلی بروز این مشکل، فرسایش و عوامل طبیعی هستند.
دریاچه دوقلوی سیاه گاو آب شیرین است یا آب شور؟
آب دریاچه دوقلو سیاه گاو نهایتاً به رودخانه سیاه گاو می‌ریزد. همچنین به‌دلیل اختلاف سطح بین دو دریاچه، آب از دریاچه بالا به‌سمت دریاچه پایین جاری است. از‌این‌رو آب همواره در جریان است و همین موضوع باعث می‌شود دریاچه دوقلوی سیاه گاو جزء دریاچه‌های آب شیرین دسته‌بندی شود. آب دریاچه دوم نیز به‌سبب 5 متر اختلاف سطح، به‌جریان می‌افتد؛ بنابراین آب از دریاچه دوم به رودخانه سیاه گاو می‌ریزد. رودخانه سیاه گاو یکی از عوامل سرسبزی و حاصلخیزی مراتع اطراف است. همان طور که اشاره کردیم، آب این دریاچه از چشمه تأمین می‌شود؛ به همین خاطر املاح معدنی بسیاری دارد. حضور این املاح در خاک باعث باروری بیشتر زمین می‌شود. هوای عالی، آب کافی و خاک حاصلخیز باعث به‌وجود‌آمدن پوشش گیاهی و جانوری منحصر‌به‌فردی در منطقه شده است.
پوشش گیاهی و جانوری دریاچه دوقلوی سیاه گاو
علاوه بر چشمه‌های زیرزمینی، بارش باران نیز آب دریاچه را تأمین می‌کند. در این منطقه متوسط بارندگی به حدود 340میلی‌لیتر می‌رسد. به‌لطف بارش باران و حضور دریاچه سیاه گاو، شاهد پوشش گیاهی خاصی در این منطقه هستیم. در نزدیکی دریاچه، گیاهانی همچون گون، بید، نی، انجیر، خارشتر، ترشک، تمشک و تنگرس رشد کرده‌اند. وجود نی‌زار در اطراف دریاچه، شرایط را برای زندگی انواع پرندگان کوچک همانند حواصیل خاکستری و زنبورخوار فراهم کرده است.
علاوه بر حیوانات ذکر شده، می‌توانید شاهد حضور حیوانات دیگری همچون روباه معمولی، گرگ، شغال، کفتار، گراز، تشی و خرگوش نیز در این منطقه باشید. اکوسیستم دریاچه سیاه گاو بسیار پویاست. خوشبختانه می‌توان تعادل را در این اکوسیستم احساس کرد. این مسئله به‌دلیل دسترسی نسبتاً دشوار منطقه و کمتر شناخته‌شدن آن است. این یعنی انسان دخالتی در طبیعت ندارد و همین موضوع باعث شده تا حیوانات به‌صورت آزادانه در این دریاچه زندگی کنند. اگر به پرنده‌نگری علاقه‌مند هستید، دریاچه سیاه گاو می‌تواند برای شما بسیار جذاب باشد. در این منطقه پرندگانی همچون اگرت بزرگ، حواصیل خاکستری، عقاب طلایی، آب چیلک تک زی، شبگرد معمولی، عقاب دشتی و ماهی خورک ابلق زندگی می‌کنند.
تفریحات اطراف دریاچه سیاه گاو
-
پیاده‌روی در طبیعت
در محدوده دریاچه، مراتع بسیاری برای پیاده‌روی وجود دارد. شما می‌توانید در آرامش و سکوت طبیعت قدم بزنید. در این منطقه هیچ خبری از آلودگی نیست. با پر و خالی‌شدن ریه‌ها، روحتان تازه می‌شود. پرندگان آواز می‌خوانند. صدای رودخانه به گوش می‌رسد. انگار در خواب و رؤیا به سر می‌برید. محوطه دریاچه سیاه گاو بهترین گزینه برای پیاده‌روی و طبیعت‌گردی خواهد بود.
-
آب‌تنی
با وجود آنکه بسیاری از محافظان محیط‌زیست توصیه می‌کنند در آب این دریاچه شنا نکنید؛ اما امکان شنا‌کردن و آب‌تنی در آن وجود دارد. البته اینکه با دیدن چنین منظره‌ای برای آب‌تنی وسوسه نشویم، بسیار دشوار است! آب این دریاچه دمایی مطلوب دارد. همچنین حاوی انواع مواد معدنی است. به همین خاطر از نظر پزشکی می‌تواند برای سلامت پوست و درمان دردهای مزمن استخوانی بسیار مفید باشد. فقط اگر وسوسه شدید که در این دریاچه آب‌تنی کنید، بهتر است دریاچه پایین را انتخاب کنید که عمق کمتری دارد. همچنین باید مهارت کافی در شنا داشته باشید.
-
ماهیگیری
جالب است بدانید این دریاچه خانه امنی برای انواع ماهی‌های وحشی آب شیرین است. شاید کمی بی‌انصافی باشد که به خانه آن‌ها حمله کنیم؛ اما گذشتن از ماهی تازه کبابی روی آتش دشوار خواهد بود! به هر صورت اگر اهل ماهیگیری هستید، بهتر است تجهیزات این کار را همراه بیاورید. البته اکیداً توصیه می‌کنیم فقط به‌اندازه مصرف یک وعده غذایی ماهی بگیرید تا به اکوسیستم آسیب وارد نکنید. حضور این ماهی‌ها به اکسیژن‌رسانی آب کمک می‌کند. همچنین این ماهی‌ها غذای بسیاری از پرندگان و حیوانات هستند. پس بهتر است به فکر همه اعضای طبیعت باشیم.
-
عکاسی
اگر عکاس هستید و به‌دنبال زیباترین مناظر برای عکاسی هستید، دریاچه سیاه گاو برای شما بهترین گزینه خواهد بود. پس در سفر به این منطقه، حتماً وسایل عکاسی خود را همراه بیاورید. در این مکان عکاسی هوایی نیز انتخابی مناسب خواهد بود. شما می‌توانید در هر فصل و هر زاویه آفتاب، تصویری تماشایی را ثبت کنید.
امکانات رفاهی، خدماتی و اقامتی دریاچه دوقلوی سیاه گاو
در کمال ناباوری، انسان هنوز آسیبی به این منطقه چشم‌نواز نرسانده است. به همین خاطر خوشبختانه خبری از امکانات رفاهی، خدماتی و اقامتی در نزدیکی دریاچه نیست. اگر می‌خواهید کمی بیشتر از طبیعت لذت ببرید، می‌توانید در شش ماه اول سال و مخصوصاً تابستان، در نزدیکی دریاچه کمپ بزنید. البته کمپ‌زدن در این منطقه فقط به‌صورت گروهی توصیه می‌شود. حیوانات متعددی در این حوالی زندگی می‌کنند. حیواناتی که حق آسیب‌رساندن به آن‌ها را نداریم؛ زیرا این ما هستیم که مهمان خانه آن‌ها شده‌ایم. پس به‌صورت گروهی کمپ بزنید تا دچار مشکل نشوید. همچنین برای اقامت می‌توانید به شهرستان آبداران یا دزفول مراجعه کنید.
معمولاً بازدید از دریاچه دوقلوی سیاه گاو را در قالب سفری یک‌روزه قرار می‌دهند. به همین خاطر بهتر است یک کوله‌پشتی کوچک داشته باشید و مقداری آب، تنقلات و میان‌وعده همراه بیاورید.
بهترین زمان بازدید از دریاچه
دریاچه سیاه گاو در ایلام و ارتفاعات قرار دارد. پس در شش ماه دوم سال هوا نسبتاً سرد می‌شود. به همین خاطر بهترین زمان بازدید از دریاچه، شش ماه اول سال خواهد بود. اگر قصد بازدید از این دریاچه را دارید، بهتر است از اواخر زمستان تا اواخر اردیبهشت را برای سفر خود انتخاب کنید. در این مدت هوا بسیار مطلوب است و می‌توانید از مناظر طبیعی لذت ببرید. همچنین در این بازه زمانی، ارتفاع آب دریاچه به حداکثر خود می‌رسد و می‌توانید شاهد مناظری خیره‌کننده باشید.
توصیه ره بال آسمان به بازدیدکنندگان
- آب دریاچه بسیار زلال است؛ پس کاری نکنیم که آب آلوده شود؛
- امکان شنا در دریاچه وجود دارد؛
- لطفاً حتی کوچک‌ترین زباله‌ای در منطقه نریزید؛
- تلاش کنید تا زباله‌های دیگران را نیز جمع‌آوری کنید. این زباله‌ها برای شما نیست؛ اما این طبیعت برای شما و فرزندان شما است؛
- به‌هیچ‌وجه باعث ترس حیوانات نشوید؛
- با حیوانات مهربان باشید. آن‌ها میزبانان خوبی هستند؛ پس شما نیز مهمان خوبی باشید؛
- در طبیعت آتش روشن نکنید؛
- مراقب گونه‌های گیاهی باشید؛
- بهتر است پیش از غروب در مسیر بازگشت باشید؛
- به‌صورت گروهی از این مکان بازدید کنید؛
- برخی سیم‌کارت‌ها در این منطقه آنتن‌دهی ندارند؛
- آفتاب در این منطقه مستقیم است؛ پس حتماً کرم ضدآفتاب بزنید؛
- کفش مخصوص پیاده‌روی بپوشید و مراقب باشید زمین نخورید؛
- برای دسترسی به این دریاچه فقط 500 متر پیاده‌روی نیاز است؛
- برای دسترسی به دریاچه بهتر است از راهنمای محلی کمک بگیرید؛
- برای کمپ‌زدن باید متخصص این کار باشید.
وسایلی که باید همراه ببرید
- لباس شنا؛
- حوله؛
- کرم دافع حشرات؛
- کلاه آفتاب‌گیر و عینک آفتابی؛
- کرم ضدآفتاب؛
- داروهای ضروری؛
- کیف کمک‌های اولیه؛
- کفش مخصوص پیاده‌روی؛
- دوربین عکاسی و دوربین دوچشمی؛
- موبایل و پاوربانک؛
- کوله‌پشتی کوچک؛
- میان‌وعده سبک و تنقلات؛
- قمقمه آب.
دسترسی به دریاچه سیاه گاو
برای بازدید از این دریاچه، بهتر است ابتدا به ایلام سفر کنید. از ایلام تا دریاچه دقیقاً 200 کیلومتر در راه خواهید بود. اگر با سرعت متوسط حرکت کنید، پس از حدود 3 ساعت و نیم از ایلام به دریاچه خواهید رسید. ابتدا باید خودتان را به شهرستان «دره شهر» برسانید. از آنجا نیز مسیر خود را تا شهرستان آبدانان ادامه دهید. از آنجا به‌سمت «مورموری» بروید. پس از مورموری، به یک سه‌راهی خواهید رسید. این سه‌راهی «سراب نقلبه» نام دارد. در این سه‌راهی به‌سمت چپ بروید و مسیر را تا روستای شوشه گل ادامه دهید. در این روستا به یک پل خواهید رسید. از پل تا دریاچه حدود 500 متر پیاده راه است.
| هزینه بازدید | رایگان |
| ساعت بازدید | 24 ساعته |
| آدرس | استان ایلام، 35 کیلومتری آبدانان |
خب دوستان عزیز ره بال آسمان، شما با یکی از زیباترین دریاچه های ایران یعنی دریاچه سیاه گاو آشنا شدید. آیا قصد بازدید از این دریاچه را دارید؟ آیا جاذبه طبیعی همانند این دریاچه می‌شناسید که کمتر شناخته‌شده باشد؟ اگر این‌طور است، آن را به ما و سایر همراهان معرفی کنید.
دریاچه سیاه گاو در ارتفاعات سراب‌باغ و شهرستان آبدانان واقع شده است
بله، بازدید از این دریاچه محدودیت سنی یا حرکتی ندارد.
خیر، امکان اقامت در نزدیکی دریاچه وجود ندارد.
بهترین زمان بازدید از دریاچه شش ماه اول سال است.
عکس ها، جدید و عالی بودند.
موفق باشید.