مسجد جامع اردستان | بنایی باشکوه از جنس خشت و آجر

استان اصفهان به لطف داشتن تاریخ و فرهنگی غنی، زاینده‌رود با‌صفا، فضای شهری بی‌نظیر و آب‌و‌هوایی مطلوب، از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری در ایران است که سالانه میلیون‌ها گردشگر ایرانی و خارجی را به‌سوی خود می‌کشاند. تا‌کنون بار‌ها و بار‌ها در‌خصوص جاذبه‌های ارزشمند مرکز این استان سخن گفته‌ایم؛ اما این بار قصد داریم پا را فرا‌تر گذاشته و به معرفی مسجد جامع اردستان بپردازیم. بنای پر‌شکوه و تماشایی این مسجد در شهرستان اردستان استان اصفهان قرار دارد و به‌عنوان شاهکاری شکوهمند، شناخته می‌شود. از‌این‌رو چنانچه خیال سفر به‌سوی این استان و بازدید از جاذبه‌های دیدنی آن را در سر دارید، در این مطلب همراه ما باشید تا ضمن آشنایی با سبک معماری، تاریخچه و سر‌گذشت این مسجد، تمام اطلاعات لازم برای بازدید از آن را به دست آورید. 

مسجد جامع اردستان کجاست؟ 

مسجد جامع اردستان را می‌توان به‌عنوان یکی از ارزشمند‌ترین و دیدنی‌ترین جاهای دیدنی اطراف اصفهان و مرکز ایران معرفی کرد. این بنای زیبا همان طور که از نامش پیداست، در جنوب شهرستان اردستان با شکوهی تماشایی، خود‌نمایی می‌کند. 

معرفی مسجد جامع اردستان |‌ اولین مسجد دوطبقه در تاریخ اسلام

مسجد جامع اردستان را می‌توان به‌عنوان اولین مسجد دو‌طبقه در تاریخ و دومین مسجد با چهار ایوان در جهان اسلام معرفی کرد. معماری این مسجد در ایران و جهان اسلام بی‌نظیر است و زیبایی و شکوه آن در اوج سادگی، هر چشمی را به خود خیره می‌کند. تاریخچه پر‌فراز‌و‌نشیب این مسجد نیز برای بسیاری جذابیت دارد. از‌این‌رو اگر به حوزه معماری و تاریخ علاقه‌مند هستید و شناخت بنا‌های تاریخی برایتان جذاب است، در این مطلب همراه ما باشید. 

تاریخچه مسجد جامع اردستان | یادگاری ارزشمند از دوران حکومت ساسانیان 

مسجد جامع اردستان تاریخچه پر‌ماجرایی داشته است. بنای این مسجد در ابتدا در زمان حکومت ساسانیان در ایران، به‌عنوان آتشکده‌ یا معبدی برای عبادت زرتشتیان بنا شد. بعد‌ها این بنای پر‌شکوه به شبستان تبدیل شد و بخش‌های مختلفش در آن زمان شامل صحنی بزرگ و با‌صفا در مرکز بنا، شبستان‌های ستون‌دار در چهار طرف حیاط، دیواری از جنس خشت و سردری چشم‌نواز می‌شدند. در آن زمان مسجد اردستان جزو اماکن پر‌اهمیت منطقه بود و این بنا نیز همچون بسیاری از بنا‌های ارزشمند، از قتل و غارت هلاکوی مغول در قرن هفتم هجری قمری در امان نماند و در پس این جریانات به نیمه‌ویرانه‌ای تبدیل شد. به‌صورت کلی تاریخچه ساخت و باز‌سازی‌های بنای مسجد جامع شهرستان اردستان را می‌توان به ۳ دوره تاریخی تقسیم کرد.

• دوره اول: همان طور که گفتیم، این بنای پر‌شکوه در ابتدا آتشکده یا معبدی گنبدی‌شکل بوده و سپس در قرن سوم هجری قمری به مسجدی شبستانی به سبک خراسانی تبدیل شد. گفتنی است که گنبد فعلی مسجد، مربوط به سبک رازی است. 
• دوره دوم: در قرن‌های سوم و چهارم هجری قمری، مسجد شبستانی به مسجدی کوشک‌مانند تبدیل شد. 
• دوره سوم: در قرن ششم هجری قمری بنای این مسجد تقریباً ویران شد. پس از آن مسجد جامع اردستان را بر اساس نظرات مرحوم پیرنیا، به شکل مسجدی چهار ایوانی به سبک رازی باز‌سازی کردند. 

مسجد جامع اردستان به دست چه کسی ساخته شده است؟‌

اطلاعات دقیق و قمستندی در‌خصوص بانی ساخت مسجد جامع اردستان وجود ندارد؛ با‌این‌حال بسیاری از مردم ساخت این مسجد را به شخصی به‌نام عمربن عبد العزیز آل ابی دُلَف نسبت می‌دهند. در برخی از کتیبه‌ها و منابع تاریخی مختلف نیز از افرادی دیگر به‌عنوان بانیان این مسجد نام برده شده است. از جمله آن‌ها می‌توان به سلطان بیک، میرمحمد سعید اردستانی، علی بن احمد طباطبایی و محمد مهدی حکیم الملک اشاره کرد. در‌نهایت خوب است اشاره کنیم که نام دو استاد بزرگ معماری، محمود بن محمد اصفهانی و حیدرعلی معمار اردستانی به‌عنوان معماران ایوان جنوبی و ایوان شمالی مسجد، در کتیبه‌ها حک شده است. 

معماری مسجد جامع اردستان | بنایی بی‌نظیر و تماشایی 

معماری مسجد جامع شهرستان اردستان در نوع خود بی‌نظیر است. این بنای ارزشمند و پر‌شکوه به سبک مسجد جامع اصفهان بنا شده به دلیل معماری بی‌نظیری که دارد،‌ نظر بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی را به خود جلب کرده و مقصدی جذاب برای علاقه‌مندان به هنر معماری شمرده می‌شود. در ادامه در‌خصوص ویژگی‌های بخش‌های مختلف این جاذبه ارزشمند توضیح می‌دهیم. 

• ورودی‌ها

بنای مسجد جامع اردستان شامل چندین ورودی است که هر‌کدام از این ورودی‌ها، عامل ارتباط مناطق اطراف مسجد به فضای داخلی آن هستند. ورودی اصلی این بنا در جنوب‌غربی آن قرار دارد و متشکل از یک راهروی طولانی است که از یک سو به محله فهره و از سوی دیگر به دشت محال منتهی می‌شود. نمای ورودی اصلی شامل یک قوس، دولچکی، دو قاب تزیینی، دو طاق‌نمای محرابی شکل، دو نیم‌ستون آجری و دو سکوی آجری می‌شود. دو ورودی دیگر نیز در قسمت شمالی مسجد قرار دارند. یکی از این ورودی‌ها به مدرسه علمیه و دیگری گذر شمالی را به داخل مسجد متصل می‌کند. پس از این ورودی‌ها صحنی مستطیل‌شکل به چشم می‌خورد که به وسیله چندین ایوان احاطه شده است. 

• ایوان جنوبی

ایوان جنوبی این مسجد که به ایوان صاحب‌الزمان شهرت دارد، از قدیمی‌ترین بخش‌های این بنا به‌ شمار می‌آید و شامل ایوان و گنبد‌خانه می‌شود. در قسمت زیرین گنبد این ایوان طاق‌بندی و آجر‌کاری چشم‌نوازی به چشم می‌خورد که به‌لحاظ هنری و معماری، شاهکاری ارزشمند است. قدمت این بخش از بنای مسجد جامع اردستان به دوران حکومت سلجوقیان و به اواخر قرن پنجم هجری قمری باز‌می‌گردد. از دیگر ویژگی‌های زینتی این بخش می‌توان به کتیبه‌هایی اشاره کرد که به خط ثلث نوشته شده‌اند و بر روی طاق‌های قوسی و در گنبدخانه اطراف شبستان خود‌نمایی می‌کنند. 

• ایوان شمالی

ایوان شمالی مسجد جامع شهرستان اردستان به صفحه صفا شهرت دارد. این ایوان زیبا در زمان حکومت شاه طهماسب صفوی توسط شخصی به‌نام حیدر علی بن ذوالفقار اردستانی بنا شده است. وی از استادان و معماران ماهر و صاحب‌نام قرن دهم هجری بود و این ایوان را به‌شکلی هنرمندانه و ماهرانه بنا کرد. 

• ایوان شرقی

ایوان شرقی این مسجد، در قرن یازدهم هجری قمری به دست استاد میر محمد سعید که لقبش امیر جمله‌الملک السادات عظام حسینی اردستان بود، بنا شد. روی یکی از در‌های این ایوان، شعری زیبا به چشم می‌خورد که با هنر حکاکی بر تن آن نقش بسته است. این ایوان تماشایی به صفه امام حسین (ع) یا صفه امیر جمله شهرت دارد. 

• ایوان غربی

ایوان غربی مسجد که به ایوان امام حسن مجتبی (ع) یا حکیم‌الملک نیز شهرت دارد، از تماشایی‌ترین بخش‌های این بنا است. روی سقف این ایوان نقاشی‌هایی هنر‌مندانه و تماشایی و همچنین آیاتی از قرآن با خطی خوش نقش بسته‌اند. درون ایوان نیز کتیبه‌هایی به چشم می‌خورند که با خط نستعلیق نوشته شده‌اند. 

نکات لازم برای بازدید از مسجد جامع اردستان |‌ به این نکات توجه کنید 

• بازدید از بنای مسجد جامع اردستان برای عموم مردم رایگان است. 
• در این مسجد هر‌روز هفته نماز‌های پنج‌گانه مسلمانان برگزار می‌شود؛ از‌این‌رو اگر علاقه‌مند به شرکت در نماز جماعت هستید، می‌توانید با یک تیر دو نشان زده و ضمن بازدید از بنای ارزشمند این مسجد، در نماز جماعت نیز شرکت کنید. 
• برای بازدید از این جاذبه مذهبی، داشتن حجاب اسلامی الزامی است. 
• هنگام بازدید از مسجد جامع اردستان، لازم است که آداب بازدید از اماکن مذهبی را رعایت کرده و احترام این مکان را نگه دارید. 

جاهای دیدنی نزدیک به مسجد جامع اردستان | آشنایی با جاذبه‌های دیدنی اردستان

همان طور که گفتیم، استان اصفهان مملوء از جاذبه‌های دیدنی ارزشمند و تماشایی است؛ به‌طوری که بازدید از تمامی آن‌ها در زمان محدود سفر تقریباً امکان‌پذیر نیست. آشنایی با جاذبه‌هایی که در نزدیکی هم قرار دارند، به شما کمک می‌کند تا بتوانید از عمر کوتاه سفر خود به بهترین شکل استفاده کرده و در زمانی کوتاه از چندین و چند جاذبه دیدنی بازدید کنید. به همین سبب در این بخش قصد داریم به معرفی چند‌تا از مهم‌ترین جاهای دیدنی اصفهان بپردازیم که در نزدیکی مسجد جامع اردستان قرار دارند.

• آب‌انبار مسجد جامع اردستان 

• قنات تاریخی ارونه 

• پارک ملت اردستان

• منطقه حفاظت‌شده کهیاز 

• کویر دق سرخ 

اطلاعات بازدید از مسجد جامع اردستان | هرآنچه لازم است بدانید 

آدرس	استان اصفهان، اردستان، مرکز محله محال، مسجد جامع اردستان
ساعات بازدید	هر‌روز هفته از ساعت ۶:۰۰ تا ۲۱:۰۰
هزینه بازدید	رایگان
مدت‌زمان پیشنهادی برای بازدید	بین ۱ تا ۲ ساعت

مسیر دسترسی به مسجد جامع اردستان | راحت‌تر از تصور شما 

دسترسی به مسجد جامع اردستان بسیار راحت است. اگر در سفر به‌سوی این شهر خودروی شخصی در اختیار دارید، در ابتدا باید باید از طریق بلوار امام خمینی (ره) به سمت میدان نماز، واقع در جنوب این شهرستان حرکت کنید. پس از رسیدن به میدان نماز، از سمت راست آن وارد خیابان مسجد شوید. بنای آجری پر‌شکوه و دیدنی مسجد جامع در میانه این خیابان، خودنمایی می‌کند. 

 

در این مطلب از مجله گردشگری ره بال آسمان به معرفی بنای پر‌شکوه مسجد جامع اردستان پرداخته، از تاریخچه شنیدنی، معماری بی‌نظیر و بخش‌های مختلف آن سخن گفتیم و در‌ نهایت تمامی اطلاعات لازم برای بازدید از آن را در اختیارتان قرار دادیم. آیا از این مطلب لذت بردید؟ آیا تا‌کنون تجربه بازدید از این بنای آجری زیبا را داشته‌اید؟ اگر پاسختان مثبت است، از شما می‌خواهیم که تجربیات و اطلاعات ارزشمند خود را در بخش نظرات با ما و مخاطبان خوش‌ذوق و خوش‌سفرمان به اشتراک گذاشته و در‌نهایت نظر خود را در‌خصوص این جاذبه بیان کنید.