خانه بروجردی ها | شاهکار معماری سنتی ایرانی در کاشان

خانه بروجردی ها یکی از اصلی‌ترین و چشمگیرترین جاذبه‌های گردشگری شهر کاشان است. داستان ساخت این خانه، داستان عشقی است که ارزش شنیدن را دارد و معماری بی‌نظیر این بنای تاریخی، آن را در بین زیباترین جاذبه‌های تاریخی ایران قرار داده است. این بنای تاریخی در قلب شهر تاریخی کاشان واقع‌شده است و با پیاده‌روی می‌توانید از دیگر جاذبه‌های مهم این شهر مانند خانه طباطبائی، خانه عباسی و حمام تاریخی سلطان امیر احمد بازدید کنید. در سال ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ رئیس کنفرانس عمومی یونسکو از کاشان بازدید کرد و خانه بروجردیها را به‌عنوان زیباترین خانه تاریخی آسیا معرفی کرد.

در این مقاله از ره بال آسمان می‌خواهیم یکی از شگفت‌انگیزترین مکان‌های تاریخی ایران، واقع در “کاشان” استان اصفهان را شرح دهیم. اگر می‌خواهید به کاشان سفر کنید، احتمالاً دوست دارید درباره مکان‌های جذاب این شهر تاریخی بیشتر بدانید؛ خواندن این مقاله می‌تواند کمک بسیاری به شما بکند. همچنین به پیشنهاد ره بال برای بازدید از این جاذبه تاریخی، دوربین به همراه خود بیاورید؛ زیرا می‌توانید برای ثبت خاطرات عکس‌های بی‌نظیری بگیرید.

معماری خانه

استاد علی مریم کاشانی معمار معروف و چیره‌دست سدهٔ ۱۳ هجری معمار طراح و سازنده این بنا بود و در ساخت این خانه تاریخی زیبا، بیش از ۱۵۰ بنا و هنرمند گچ کار و آینه‌کار و دیگر هنرمندان بکار گرفته شده‌اند. خانه تاریخی بروجردی‌ها دارای تمام ویژگی‌های بارز خانه‌های سنتی ایرانی است.

معماری خانه بروجردیها شامل دو بخش بیرونی و اندرونی می‌باشد:

بخش بیرونی خانه شامل عمارت خانه و حیاط است که مورد بازدید گردشگران قرار می‌گیرد. قسمت بیرونی خانه از راهرو ورودی شروع می‌شود و شامل حیاط مرکزی، تالار سرپوشیده، نورگیر فوقانی، اتاق‌های تابستانی و بادگیرها می‌باشد. بخش اندرونی خانه نیز خود شامل دو قسمت جنوبی و شمالی است. در بالای تالار اصلی خانه یک سقف گنبدی قرار دارد و به دلیل همین طراحی شکل ظاهری خانه بروجردی، با ساختمان‌هایی که توسط گائودی در بارسلونا طراحی‌شده است مقایسه می‌شود.

فضای داخلی خانه با نقاشی و حکاکی‌های متعدد و پیچیده تزئین شده است. بعد از ورودی، فضایی وجود دارد که در زمان قدیم به آن هشتی می‌گفتند و متعاقباً یک راهرو باریک که شمارا به منطقه اصلی خانه یا بیرونی متصل می‌کند. معمولاً تا صدسال اخیر بیشتر خانه‌های ایرانی ترکیبی از منطقه‌ای بود که میهمانان و همه افرادی که وارد خانه می‌شدند می‌توانستند به آن دسترسی داشته باشند و منطقه‌ای که فقط افرادی که در خانه زندگی می‌کردند دسترسی داشتند که به آن اندرونی یا قسمت داخلی می‌گفتند. خانه بروجردی ها و سایر خانه های تاریخی کاشان از این نوع ساخت و سازها پیروی می‌کنند.

هنگام ورود به خانه قالب معماری، نقاشی روی دیوارها و سقف‌ها را مشاهده می‌کنید و می‌توانید بسیاری از هنرهای خارق العاده ایرانی را روی دیوارها، آینه‌ها، پنجره‌های رنگارنگ در اتاق‌ها، سالن‌ها و حیاط آن را کاوش کنید. این خانه همچنین به دلیل زمان ساخت‌وساز و مصالح به کاررفته در آن مانند خانه طباطبایی یک شاهکار معماری است و باعث می‌شود تا شما یک‌زمان به‌یادماندنی را در آنجا سپری کنید.

سازه اصلی خانه

سازه اصلی این بنای تاریخی از آجر است و برای دکوراسیون فضا داخلی از گچ استفاده‌شده است. فضاهای داخلی به شدت پوشیده از آینه‌ها و نقاشی‌های برجسته می‌باشند و لازم به ذکر است که مقدار کمی از مرمت مدرن در سازه خانه بروجردیها انجام‌شده است. آینه‌کاری‌های داخلی و تزئینات بیرونی فوق العاده زیبا خانه بروجردی موردتوجه هر چه بیشتر دوستداران معماری در سراسر جهان قرارگرفته است.

سازندگان این ساختمان برای تزئین سقف‌ها و دیوارها از خاک رس نرم استفاده کرده‌اند. نقاشی‌های روغنی و آبرنگ در فضای داخلی این خانه تاریخی از پادشاهان دوره قاجار نیز وجود دارد که از نقاشی‌های سبک روسی و اروپایی الهام گرفته‌شده است. تزئینات گچ‌بری که یکی دیگر از ویژگی‌های خیره‌کننده این خانه فوق العاده است، توسط استاد مشهور کمال‌الملک نظارت و اجراشده است. صنعتگران و معماران متبحر کاشان از گچ به عنوان یک ماده ارزان‌قیمت اما کاربردی استفاده می‌کردند که این تکنیک قدیمی استادان پارسی بود و متعلق به دوره ایران قبل از اسلام است.

طرح کلی

چه چیزی خانه بروجردی ها را بسیار خاص می‌کند؟

خانه بروجردیها یک‌خانه خصوصی بود، اما امروزه یک موزه عمومی و همچنین مرکز سازمان میراث فرهنگی کاشان است. این خانه تاریخی به طرز حیرت‌انگیزی میان ایرانی‌ها و خارجی‌ها از محبوبیت زیادی برخوردار است. یکی از چالش‌های ساخت این بنای فوق‌العاده شرایط آب‌وهوایی شهر کاشان بوده است که به لطف یک تصمیم درست مهندسی خانه بروجدیها به‌گونه‌ای طراحی شده است که در فصل زمستان با استفاده از نورگیرها اتاق‌های گرمی را برای اهالی خانه فراهم می‌کرده است و در فصل تابستان با طراحی خوب بادگیرها، هوای اتاق را خنک نگه می‌داشته است.
خانه بروجردی از نظر خصوصیات ظاهری و معماری از جایگاه فوق العاده ویژه‌ای برخوردار است و نقاشی‌های داخل این بنا در انواع مدل‌های مختلف و متنوع اجراشده است. با توجه به معماری فوق العاده و ساخت و سازهای سازگار، بهترین انتخاب یونسکو در سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ بود. اهمیت خانه بروجردی به حدی است که بادگیرهای آن به نمادی از شهر کاشان تبدیل‌شده‌اند.

چگونه به خانه بروجردی ها برویم؟

آدرس: اصفهان، کاشان، محله سلطان میر احمد، خیابان علوی

خانه بروجردی ها شامل آثار هنری بسیار چشمگیر، نقاشی‌های دیواری دلپذیر و کاشی‌های رنگارنگ است و ازجمله آثار باارزش تاریخی است که در دوره قاجار در کاشان ساخته‌شده است. این مکان تاریخی بسیار نزدیک به سایر جاذبه‌های محبوب واقع‌شده است و پس از بازدید از آن می‌توانید از خانه طباطبایی، خانه عباسی و خانه عامری دیدن کنید.