سفره هفت سین یکی از مهم‌ترین نمادهای عید نوروز به حساب می‌آید. همه مردم فارغ از شهر و قوم، این سفره را به یک شکل آماده می‌کنند. همان طور که می‌دانید، روی سفره هفت سین، هفت عضو دیده می‌شود؛ اما آیا تا کنون درباره نماد هر سین تحقیق کرده‌اید؟ به نظر شما حضور هر عضو از این سفره، به چه معناست؟ امروز قصد داریم نمادهای هفت سین را بررسی کنیم.
نمادهای هفت سین به چه معناست؟
در این بخش قصد داریم تا تک به تک سین‌های سفره هفت سین را همراه با هم بررسی کنیم. به این شکل می‌دانید که فلسفه هر کدام آن‌ها چیست و چرا آن‌ها را برای آغاز سال نو انتخاب کرده‌ایم.
-
سین اول | سیب
سین اول، سیب است. سیب را باید نمادی از سلامتی دانست. معمولاً اکثر مردم از سیب سرخ برای سفره هفت سین استفاده می‌کنند. یک ضرب‌المثل خارجی می‌گوید که با خوردن یک سیب در روز، از پزشک بی‌نیاز خواهید بود. این مسئله نقش مهم سیب در سلامتی را نشان می‌دهد. سیب در حقیقت همواره نمادی از سلامتی به حساب می‌آمده. در فرهنگ ایرانی نیز سیب را به‌عنوان سلامتی می‌دانستند. از این رو سیب جای خود را در سفره هفت سین باز کرد. با توجه به این اوصاف، سیب را می‌توان یکی از مهم‌ترین نمادهای هفت سین دانست.
-
سین دوم | سنجد
بر اساس نظر بزرگان، سنجد در سفره هفت سین نمادی از فرزانگی و زایش است. در وهله اول باید همه ما با دیدن نام سنجد، به یاد «سنجیدگی» بیفتیم. این عنصر به همه ما تذکر می‌دهد که در سال جدید باید با سنجیدگی بیشتر عمل کنیم. در وهله دوم، بسیاری از بزرگان طب سنتی بر این باور هستند که سنجد به تقویت حافظه و بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند. از این رو برخی دیگر بر این باور هستند که سنجد بر استفاده بیشتر و بهتر از دانش و ذهن دلالت دارد.
برخی دیگر نیز چنین روایت می‌کنند زمانی که عطر سنجد در فضایی پیچیده شد، باعث تقویت قوای احساسی انسان می‌شود. از این رو برخی دیگر بر این باور هستند که سنجد نماد عشق میان انسان‌ها نیز هست. پس به‌صورت کلی باید سنجد را نماد فرزانگی و زایش دانست.
-
سین سوم | سمنو
برای تهیه‌کردن سمنو، از جوانه گندم استفاده می‌شود. گندم همواره در تمامی فرهنگ‌های دنیا، نماد برکت و روزی است. به همین خاطر سمنو نیز نمادی از برکت و روزی به حساب می‌آید. از طرف دیگر روایات مختلفی را درباره این نماد سفره هفت سین بیان می‌کنند. پختن سمنو کار بسیار دشواری است. البته نمی‌توان فراموش کرد که سمنو یکی از خوشمزه‌ترین نمادهای هفت سین است!
صاحبخانه باید ساعت‌ها آن را روی دمای مشخص هم بزند. به همین خاطر بسیاری آن را نماد استقامت و سخت‌کوشی نیز می‌دانند. از طرف دیگر سمنو خواص بسیاری نیز دارد. از این رو می‌توان آن را نمادی از سلامتی دانست. سمنو طعم بسیار لذیذی دارد و حاوی ویتامین‌های خانواده B است. به همین خاطر این عنصر خوشمزه بر سر سفره هفت سین قرار داده می‌شود تا بر سلامت خانواده تأکید کند.
-
سین چهارم | سبزه
سبزه را می‌توان نماد حیات دوباره، زایش، طراوت و سبزی دانست. از این رو برای آنکه تمام اعضای خانواده در سال جاری سلامت و بانشاط باشند، سبزه را روی سفره هفت سین قرار می‌دهند. از طرف دیگر رویش سبزه یکی از بخش‌های جذاب نوروز به حساب می‌آید. از حدود 10 روز مانده به عید نوروز، هر خانواده سبزه می‌اندازند.
برخی خانواده‌ها خلاقیت بیشتری دارند و سبزه را در اشکال مختلف تهیه می‌کنند. برای تهیه سبزه، می‌توان از حبوبات مختلف استفاده کرد. البته رایج‌ترین نوع سبزه، سبزه گندم یا ماش است. در حقیقت از نظر معنایی تفاوتی بین انواع مختلف سبزه وجود ندارد.
-
سین پنجم | سرکه
برای یافتن معنای سرکه، باید به ادبیات فارسی کهن مراجعه کنید. بر اساس ادبیات فارسی و مثال‌های ایرانی، سرکه در وصف اشک، اضطراب و گریه استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، مولانا از گریه با عنوان «سرکه فشانی» یاد می‌کند. به همین خاطر می‌توان نتیجه گرفت که سرکه در سفره هفت سین بر صبوری و بردباری در مقابل ناملایمات زندگی دلالت دارد. همه با دیدن سرکه باید به این فرو برویم و در سال جدید صبر بیشتری داشته باشیم.
البته لازم به ذکر است از نظر پزشکی خواص دارویی سرکه به اثبات رسیده است. سرکه می‌تواند یک ماده ضدعفونی‌کننده قدرتمند باشد. حتی زمانی که عطر سرکه در هوا پخش شود، می‌تواند به استریل‌کردن فضا کمک کند. از این رو برخی دیگر بر این باور هستند که سرکه نیز نمادی از سلامتی و رعایت بهداشت به حساب می‌آید. به همین خاطر سرکه را باید یکی از مهم‌ترین نمادهای هفت سین دانست.
-
سین ششم | سیر
سیر خواص دارویی بسیاری دارد. بسیاری از پزشکان به نتایج عجیب و باورنکردنی درباره سیر دست پیدا کردند. سیر یک میکروب‌کش و گندزدای عالی به حساب می‌آید. از این رو می‌توان نتیجه گرفت که سیر نیز همانند سیب نمادی از سلامت است.
از طرف دیگر سیر بویی نامناسب دارد. زمانی که آن را مصرف می‌کنیم، باید فاصله خود را با دیگران رعایت کنیم تا از بوی بد سیر آزار نبینند. به همین خاطر برخی دیگر سیر را نمادی از رعایت فاصله با دیگران و حفظ حریم شخصی آن‌ها می‌دانند. در حقیقت با دیدن سیر باید یادمان باشد که در زندگی دیگران سرک نکشیم.
از طرف دیگر در آیین زرتشت، سیر و سرکه، نمادهایی از گندزدایی و دوری از گناه محسوب می‌شدند. حتی هنوز هم جزء عناصر مهم اعیاد زرتشت به حساب می‌آیند. لازم به ذکر است بر اساس ادبیات فارسی، سیر نشانه‌ای از مناعت طبع و قناعت نیز به حساب می‌آید. از این رو برخی دیگر چنین تصور می‌کنند که سیر بر قناعت‌پیشگی دلالت دارد.
-
سین هفتم | سماق
اگر کمی در ادبیات ایرانی جستجو کنید، خواهید دید که سماق نمادی از صبر و بردباری است. حتی جالب است بدانید که برخی صبوری بیش از حد را با «سماق مکیدن» مقایسه می‌کنند. به همین خاطر بسیاری سماق را نماد صبوری می‌دانند. از طرف دیگر سماق نیز همانند سیر، سرکه یا سیب، برای سلامت انسان بسیار مفید است. سماق به از‌بین‌رفتن چربی‌های مضر بدن کمک می‌کند. از این رو سماق را می‌توان نمادی از سلامتی و دوری از عادات بد غذایی نیز دانست. همچنین رنگ سماق را برخی با رنگ آتش و خورشید مقایسه می‌کنند.
-
سین هشتم | سکه
خب با وجود آنکه سفره هفت سین، هفت سین دارد؛ اما شما می‌توانید از میان هشت سین آن‌ها را انتخاب کنید. بسیاری از افراد نیز هر هشت سین را در سفره هفت سین خود قرار می‌دهند. حال که صحبت از نمادهای هفت سین صحبت به میان آمده، ترجیح دادیم تا تمام آن‌ها را بیان کنیم. سکه همان طور که انتظار دارید، نماد ثروت است. مردم بر این باور هستند که با قرار‌دادن سکه در سفره هفت سین، در سال جدید ثروت نصیب آن‌ها خواهد شد.
سایر وسایل سفره هفت سین
در سفره هفت سین به جزء عناصر ذکر شده، المان‌های دیگر نیز حضور دارند. به‌عنوان مثال همواره قرآن، شاهنامه یا کتاب اشعار حافظ را کنار وسایل سفره هفت سین قرار می‌دهند. آینه نیز نمادی از روشنایی است و همواره جایگاه خاصی در سفره هفت سین دارد.
ماهی نیز نمادی از زایش و تکاپو به حساب می‌آید و بسیاری آن را در سفره هفت سین قرار می‌دهند. البته ماهی از فرهنگ چینی وارد فرهنگ ایرانی شده و بسیاری از صاحب‌نظران معتقد هستند گذاشتن آن بر سر سفره هفت‌سین، منافی با آزادی و حقوق حیوانات است. ما نیز پیشنهاد می‌کنیم از ماهی در سفره خود استفاده نکنید. شمع نیز مظهر روشنایی و فروغ است. برخی حضور شمع را به دین باستانی ایرانی، یعنی زرتشت نسبت می‌دهند. شمع و آتش مظهر پاکی هستند و گناهان انسان را می‌سوزانند. برخی دیگر تخم‌مرغ رنگ می‌کنند و بر سفره هفت سین قرار می‌دهند. این رسم نیز به آیین زرتشت ارتباط دارد و نشان‌دهنده زایش است.
سفره هفت سین در سفر
سفرهای نوروزی یکی از زیباترین بخش‌های تعطیلات نوروز به حساب می‌آیند؛ اما معمولاً جاده‌ها بسیار شلوغ می‌شوند. از این رو بسیاری از مسافران، ساعات پیش از سال تحویل را برای آغاز سفر خود انتخاب می‌کنند. با این کار قطعاً در ترافیک سنگین منتظر نخواهید ماند. اکثر مسافران ترجیح می‌دهند تا سال تحویل را دور سفره هفت سین خود باشند و با صرف یکی از غذاهای نوروزی سال جدیدشان را آغاز کنند. حال که درباره نمادهای هفت سین با شما صحبت کردیم، حتماً به اهمیت این رسم سنتی پی برده‌اید. پس بهتر است یک سفره هفت سین مسافرتی کوچک را برای خود مهیا کنید.
سرکه تنها عنصر مایع در سفره هفت سین است و اگر بی احتیاطی کنید، ممکن است برای شما دردسر درست کند. هرچند برای ایجاد سفره هفت سین مسافرتی، می‌توانید سرکه را در یک بطری کوچک بریزید و با خود ببرید. شما می‌توانید مقداری سماق درون یک کیسه بریزید و روی آن چند سکه بیندازید. سیب، سیر و سنجد نیز درون یک کیسه کوچک جای می‌گیرند. یک سبزه کوچک را می‌توانید از دستفروشان تهیه کنید و مقداری سمنو نیز در یک ظرف با درپوش محکم بریزید. به این شکل با حداقل‌ها می‌توانید از انرژی مثبت سفره هفت سین در لحظه سال تحویل سال استفاده کنید.
خب دوستان ره بال آسمان ، آیا شما درباره نمادهای هفت سین اطلاع داشتید؟ آیا شما همیشه برای عید سفره هفت سین را آماده می‌کنید؟ شما کدام یک از این هشت سین را برای سفره خود انتخاب می‌کنید؟ تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سبزه، سیب، سرکه، سماق، سنجد، سمنو، سکه و سیر از عناصر اصلی سفره هفت سین هستند. برخی افراد قرآن، آینه، دیوان حافظ، اسپند، سیاه دانه و چیزهای دیگر را نیز قرار می‌دهند.
سکه نماد ثروت و قدرت است.
تخم مرغ نماد زایش است.
سیر نماد سلامتی، حفظ حریم شخصی و قناعت است.
خیر . ماهی قرمز یکی از نمادهای چینی است که وارد فرهنگ ایرانی شده است.