موزه آبادان | گشت‌وگذار در قدیمی ترین موزه ایران

اگر برای فصل‌های سرد، لیست بلندبالایی از مقصد‌های جنوبی ایران دارید، حتماً استان خوزستان هم در این لیست هست. در این استان شهر اهواز و آبادان زیبا که جای خودش را دارد. اگر گذرتان به آبادان افتاد، به موزه‌های این شهر هم سری بزنید. موزه آبادان یکی از قدیمی‌ترین موزه های جنوب ایران است که بنای زیبایی هم دارد.

موزه آبادان کجاست؟

همان طور که از اسم این موزه پیداست، برای بازدید از آن باید به جنوب ایران سفر کنید. استان‌های جنوبی ایران پر از جاذبه‌های دیدنی است؛ اما برای دیدن این موزه باید به دل آبادان، شهر نفت و نخل و جنگ سفر کنیم. اگر گذرتان به این شهر افتاد، یادتان نرود که موزه های آبادان کم نیستند. جدا از آن، این شهر خودش از موزه‌ای برای مقاومت و ایستادگی چیزی کم ندارد. نفس‌کشیدن در هوای این شهر هم دلتان را جلا می‌دهد.

معرفی موزه آبادان

این موزه از قدیمی ترین موزه های ایران است و آن را در 1338 ساخته‌اند. معماری بنای این موزه را از معماری ایرانی و گنبدش را از آرامگاه دانیال نبی الهام گرفته‌اند. این گنبد مخروطی زیبا را هشت ستون سرپا نگه داشته‌اند که از رأس به هم متصل هستند. موزه آبادان یک تالار اصلی و دو تالار هم در کنار آن دارد. هرکدام از تالارها کاربری خودشان را دارند. در تالار اصلی آثار تاریخی را به نمایش می‌گذارند. یکی از تالارهای کناری کتابخانه و سالن اجتماعات است و در تالار دیگر نمایشگاه‌های موقتی از آثار هنرمندان برگزار می‌کنند. این نمایشگاه‌های موقتی جان این موزه هستند و این بخش یکی از زیباترین بخش‌های این موزه است. همین کارگاه‌های موقتی می‌توانند هنرهای سنتی را در این شهر تپنده نگه دارند.

تاریخچه موزه آبادان

این موزه 2هزارمترمربعی را در 1338 با آثاری از پیشاتاریخ تا قاجار و کارگاه‌های هنرمندان افتتاح کردند. بانی افتتاح موزه آرکادی نستویچ هانیبال، استاد جامعه‌شناس روسی بود که آن را با نام «علی هانیبال» می‌شناختند؛ البته شرکت نفت آبادان هم در افتتاح این موزه مشارکت داشت. این شرکت تأثیر بسزایی در ساخت موزه‌های مختلف و رونق آبادان داشت.

آبادان داستان درهم‌تنیده‌ای با جنگ دارد و این جنگ هشت‌ساله موزه را به تعطیلی کشاند. در همان ابتدای جنگ بود که تمام آثار موزه را به جای امنی منتقل کردند. بعد از جنگ هم تمام شهر به بازسازی نیاز داشت و موزه هم برای مرمت تعطیل بود. تا اینکه بعد از 15 سال در 1382 و در سالروز شکست حصر آبادان، موزه این شهر را بازگشایی کردند. چند سال بعد در اسفند 1398 بود که با بودجه‌ای 140 میلیون تومانی موزه مرمت و بازسازی شد.

آثار موزه آبادان

در موزه آبادان آثاری از دوره پیشاتاریخی تا قاجار را نگهداری می‌کنند که از نظر مردم‌شناسی و تاریخی اهمیت دارند. روی دیوارهای این موزه شعرهای زیبای شاعران ایرانی را نوشته‌اند که جلای این آثار را دوچندان می‌کند. بعضی از آثار موزه مربوط به ایلام و لرستان است؛ مثلاً بت‌های مفرغی، مجسمه حیوانات، دهانه اسب، سرگرزه‌ها. بعضی از  آثار هم به شوش تعلق دارد؛ مثلاً نیم‌تنه زنی که از سفالی آجری‌رنگ ساخته‌اند. ظروف کروی خاکستری که لوله دارند. آثار مربوط به شوش نشان می‌دهد که آن‌ها را روی چرخ سفالگری ساخته‌اند. در فصل‌ها و روزهای پررونق مثل نوروز، نمایشگاه صنایع دستی محلی هم در موزه برپاست؛ مثلاً لیف خرما. می‌دانید که با خرید از این نمایشگاه‌ها هم به هنر اصیل، هم هنرمند و هم اقتصاد استان کمک می‌کنید؛ پس خریدن سوغاتی یادتان نرود.

جاهای دیدنی اطراف موزه آبادان

رود کارون

رود کارون از نزدیک‌ترین جاهای دیدنی آبادان به موزه است. کارون تنها رود در ایران است که می‌شود در آن کشتی راند. مگر می‌شود تا آبادان بروید و به بزرگ‌ترین رود ایران سر نزنید؟ شنا در بخش‌هایی از این رودخانه آزاد است؛ اما اگر حرفه‌ای نیستید، خطر نکنید؛ چون خدای نکرده ممکن است به قیمت جانتان تمام شود. کارون جوان‌های زیادی را به کام مرگ کشانده است. یادتان نرود که تسلط به شنا در استخرها با مهارت شنا در بزرگترین رودخانه ایران زمین تا آسمان فرق دارد.

مسجد رنگونی ها از جاهای دیدنی نزدیک موزه آبادان

پالایشگاه آبادان اولین واحد تصفیه نفت ایران بود. برای راه‌اندازی این پالایشگاه متخصصان و کارگرانی از کشورهای دیگر آوردند که بیشتر آن‌ها انگلیسی، پاکستانی و هندی بودند. خیلی از کارگران پالایشگاه اهل رنگون، پایتخت کشور برمه و مسلمان بودند. آن‌ها به مسجدی برای انجام عبادت‌ها جماعتشان احتیاج داشتند؛ پس مجوز ساخت مسجدی در زمین‌های شرکت نفت را گرفتند. کارگران پاکستانی مسئول ساخت مسجد شدند. پیگیری‌های ساخت این مسجد از 1291 شروع شد و ساخت آن در 1299 به پایان رساندند.

مسجد رنگونی ها آبادان شبستان، حیاط اصلی و مناره‌ای به سبک معماری زیبای هندوستانی دارد. گچ‌بری‌ها و آرایه‌های سیمانی آن بسیار تماشایی است و در ورودی آن «بسم الله الرحمن الرحیم» را به‌زیبایی نقش زده‌اند. این بنا را در سال 78 ثبت ملی کرده‌اند و یکی از زیباترین جاهای دیدنی آبادان است. اگر به معماری علاقه دارید، دوربینتان را برای ثبت جزییات زیبایی این بنا آماده کنید.

بازار ته لنجی ها

اینجا یکی از معروف‌ترین بازارهای ته لنجی ایران است. در واقع این اسمی است که آبادانی‌ها به خیابان امیری داده‌اند. برای همین است که آن را با نام «بازار امیری» هم می‌شناسند. اجناس این بازار را معمولاً با لنج وارد ایران می‌کنند و به همین خاطر به این بازار، بازار ته‌لنجی‌ها می‌گویند. در خیابان امیری از شیر مرغ تا جان آدمیزاد پیدا می‌شود؛ پس خیالتان از این بابت راحت باشد؛ البته شاید قیمت‌ها آن‌قدرها هم که توقع دارید کم نباشد؛ اما اجناس اصل است. طعم قهوه و سس‌های این بازار هم زبانزد است.

می‌توانید در هیاهوی این خیابان در کنار خرید، زندگی را نفس بکشید. سبک‌وسیاق سنتی بازار برای عکاسی جان می‌دهد. اصلاً اینجا به‌تنهایی می‌تواند موزه مردم‌شناسی باشد. یکی از مغازه‌‌دارها تابلوی پر از جای گلوله‌اش را در مغازه گذاشته است تا رشادت‌هایی که بهای این آرامش بودند، فراموش نشوند.

بازار ته‌لنجی‌ها ادویه‌فروشی‌های معروفی دارد که ادویه‌هایشان خالص و باکیفیت است. ترکیب خاصی از ادویه‌ها هم هست که مردم این خطه آن را به غذاهایشان اضافه می‌کنند. این ادویه ترکیب را هم در لیست خریدتان جا بدهید. حالا که تا این بازار رفته‌اید، حتماً فلافل‌های آن را هم امتحان کنید. اصلاً مگر می‌شود تا آبادان رفت و بدون خوردن فلافل‌های معروفش برگشت؟ اگر به غذاهای تند علاقه دارید در ابتدای این بازار، رستوران پاکستانی‌هاست. به‌خاطر ادویه‌های خاصی که آن‌ها در غذایشان استفاده می‌کنند، پلوهای مخلوطشان حرف ندارد؛ پس رفتن به این رستوران را در برنامه‌اتان جا بدهید. خرید ارده مرغوب و خرمای تازه را هم برای همین بازار نگه دارید.

موزه هنرهای معاصر، تنوع زیستی، خط و کتابت و… از دیگر موزه‌های آبادان هستند. بازدید از هر کدام از این موزه‌ها کمتر از ۲ ساعت وقت نیاز دارد؛ پس پاشنه‌ها را ور بکشید و همه آن‌ها را در برنامه‌تان بگذارید. آثار این موزه‌ها ارزش حداقل یک بار دیدن را دارد.

موزه بنزین خانه آبادان از جاهای دیدنی نزدیک موزه آبادان

اولین بنای پمپ بنزین ایران را شرکت بریتانیایی بی‌پی BP در 1306 در آبادان ساخت. هدف از ساخت این بنا فروش و توزیع نفت سفید و حلب‌های پر از مواد نفتی بود؛ اما با آمدن اتومبیل به ایران این بنا به پمپ بنزین تغییر کاربری داد. تبدیل این بنا به موزه از 1394 شد و در بهمن 1395 به پایان رسید. این موزه 1.856 مترمربع است. موزه بنزین خانه بخش‌های مختلفی دارد که شامل پنج ساختمان و فضای باز عمارت است. احتمالاً قطار دستگاه‌های بنزین به ترتیب قدیمی تا مدرن، در فضای باز برایتان جالب باشد.

اطلاعات بازدید از موزه آبادان

مسیر دسترسی

در هر کجای ایران پهناور که هستید، رفتن تا استان خوزستان و شهر زیبای آبادان را به خودتان می‌سپاریم. موزه آبادان در محله بوارده شمالی است. بوارده تلفظی از «ابو ورده» است که نام یکی از ثروتمندترین اشخاص این شهر بود. او املاک زیادی به اسم خود داشت. این محله را به‌خاطر او «بوارده» نام‌گذاری کرده‌اند. در این محله باید به تقاطع بلوار معلم و خیابان 15 خرداد بروید. این تقاطع در جنوب غربی دانشکده نفت آبادان است. موزه آبادان همین جاست.

گشت‌وگذار در آبادان به‌تنهایی قدم‌زدن در تاریخ مقاومت است. خود این شهر می‌تواند موزه‌ای برای روایت تاریخ معاصر باشد؛ اما موزه آبادان داستانی از پیشاتاریخ تا قاجار برای تعریف‌کردن دارد. همراه ره بال آسمان در آبادان و این موزه گشتی زدیم. ما هرچه از این موزه می‌دانستیم با شما در میان گذاشته‌ایم و حالا نوبت شماست. اگر پسش از این گذرتان به این موزه افتاده است، تجربه‌هایتان را در کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.