گور دختر بوشهر از کیست؟

قبرستان‌ها از بناهای تاریخی باارزش به حساب می‌آیند. قبرستان‌های کهن با قبرستان‌های کنونی تفاوت دارد. در گذشته قبرها پر از نماد و طرح و شکل بوده‌اند. از معماری قبرهاست که مورخان قدمت آن را محاسبه می‌کنند. از نوشته‌های قبرها متوجه مقام و منزلت صاحب قبر می‌شوند. خلاصه که قبرها در تاریخ مهم هستند. یکی از مهم‌ترین قبرستان‌های ایران گور دختر است. احتمالاً در این قبر خانمی با منزلت خوابیده است. این بنا شباهت بسیاری با قبر کوروش بزرگ دارد، فقط ابعادش کوچک‌تر است. هیچ‌کس نمی‌داند چه کسی در این قبر خفته است. تنها چیزی که مشخص است ارتباط این شخص با دودمان هخامنشی است. اگر دوست دارید بیشتر درباره این قبر مرموز بدانید همراه ما باشید. ما به غیر نام قطعی صاحب قبر همه چیز را به شما می‌گوییم.

گور دختر کجاست؟

استان بوشهر از دیرباز تا کنون اهمیت زیادی برای ایران داشته است. گور دختر یکی از جاهای دیدنی اطراف بوشهر است. این گور در بخش ارم شهرستان دشدستان قرار دارد. این شهرستان پر از شگفتی و آثار تاریخی ارزشمند است. این بنا در دشتی به نام میانکوهی پشت پَر قرار دارد. در گویش محلی مردم این درشت را برپز می‌نامند. این دشت یکی از جلگه‌های مشهور ایران است. برای رسیدن به این گور باید برازجان بروید. این شهر مرکز شهرستان دشدستان است.

تاریخچه گور دختر بوشهر

اولین کسی که گور دختر برازجان را کشف کرد، باستان شناسی بلژیکی بود. این آرامگاه در سال 1339 توجه لویی واندنبرگ را به خود جلب کرد. با اینکه این باستان شناس ایرانی نبود؛ اما انسانیت داشت و به این بنا آسیبی وارد نکرد. اکثر مورخان این بنا را متعلق به دوران هخامنشی می‌دانند. دورانی که در آن ایران در نهایت شکوه و عظمت قرار داشت. قبر متعلق به قبل از داریوش بزرگ است. از زمان داریوش هخامنشی به بعد شیوه تدفین تغییر چندانی نکرد.

با این اوصاف گور دختر متعلق 600 سال قبل از میلاد مسیح است. از چنین اثری باید با جان و دل محافظت کرد. با توجه به شیوه معماری مقبره می‌توان گفت که این قبر قبل از ساخت مقبره کوروش ساخته شده است. اگر این قبر بعد از قبر کوروش ساخته می‌شد باید شکلی شکیل‌تر داشت نه تا این حد ساده؛ پس سادگی مقبره نشان از قدمت بیشتر آن دارد. معماری این قبر شبیه به طرح اولیه مقبره کوروش است؛ یعنی در طی سالیان طراحی قبر کامل‌تر شده و به شکل مقبره کوروش درآمده است.

گور دختر بوشهر مدفن کیست؟

باستان شناس بلژیکی کاشف این اثر، آن را متعلق به چیش‌پیش می‌دانست. چیش‌پیش جد کوروش کبیر یا همان کوروش یکم است. بعدها علیرضا شاهپور عباسی یکی از بزرگ‌ترین باستان شناسان ایران این نظر را رد کرد. ایشان اعتقاد داشت که این اثر متعلق به کوروش کوچک فرزند داریوش دوم است. هرکدام از باستان شناسان با توجه به شواهدی گور دختر برازجان را متعلق به شخص خاصی می‌دانند. پرتکرارترین گمانه‌زنی‌ها درباره آماندا و آتوسا است. آماندا مادر کوروش بزرگ بوده است. آتوسا دختر کوروش و همسر داریوش است. از معماری بنا مشخص است که این فرد از افراد بلندمرتبه ایران باستان بوده است. مقبره کوروش در پاسارگاد با تمام مقبره‌های بعدی از نظر سبک معماری و الگوی مذهبی تفاوت دارد. شباهت دو مقبره کوروش و گور دختر نشان از رابطه نزدیک این دو شخص و مذهب یکسان‌ آن‌ها دارد.

معماری گور دختر بوشهر

گفتیم که از نوشته‌ها و معماری بناها می‌توانیم قدمت بنا را مشخص کنیم. معماری گور دختر برازجان با دیگر جاهای دیدنی بزارجان که متعلق به هخامنشی است شباهت‌هایی دارد. این قبر مستطیلی شکل و به ارتفاع کلی 4.45 متر است. روی این بنا بامی شیروانی شکل قرار دارد. جنس این بنا از تخته سنگ‌های کرمی رنگ است. بنا روی مصطبه‌ای سنگی قرار دارد. مصطبه نقش زیرسازی اولیه و سکوسازی بنا را به عهده دارد. پایه اصلی و زیربنا و مصطبه روی شالوده‌ای از شفته‌ریزی و شن‌های رودخانه قرار گرفته است. روی مصطبه سه ردیف سنگ به شکل پلکانی قرار داده شده که به اتاقک اصلی منتهی می‌شود. پایین‌ترین رج که روی زمین قرار دارد 5.10 متر طول و 4.40 متر عرض دارد. سنگ‌های پلکانی 34 سانتی متر ارتفاع دارند. اتاقک بالایی روی پلکان 3.40 متر ارتفاع دارد. طول اتاقک 2.95 متر و عرض آن 2.30 متر است.

ضخامت دیوارهای سنگی 75 سانتی متر است. اتاق آرامگاه از درون 2.20 متر طول و 1.55 متر عرض دارد. ارتفاع این اتاق درونی تا سقف مسطح آرامگاه 2.50 متر است. گور دختر برازجان در کل از 22 سنگ تشکیل شده است. این سنگ‌ها به شکل ابتدایی حجاری شده‌اند و بدون هیچ ظریف‌کاری روی هم قرار گرفته‌اند. تمامی سنگ‌های اتاقک با بست‌های فلزی توکار به هم وصل شده‌اند که این بست‌ها از نوع دم‌چلچله‌ای هستند. در ساخت این بنا مانند دیگر بناهای زمان هخامنشی هیچ ملاتی به کار نرفته است. معماران آن دوران ترجیح می‌دانند از بست فلزی و اصول هندسی به‌جای ملات استفاده کنند. در بالای مقبره فرورفتگی بزرگی به چشم می‌خورد. این فرورفتگی شبیه به قاب است.

باستان شناسان معتقدند این فرورفتگی جایگاه قرارگیری کتیبه بنا بودهد است. در درون اتاقک بنا حوضچه‌ کوچکی قرار دارد. ابعاد درگاه ورودی مقبره 90×70 سانتی متر است. در ورودی مقبره هیچ نشانه‌ای مربوط قفل و بست سنگ دیده نمی‌شود. با توجه به شواهد دو احتمال وجود دارد یکی اینکه مقبره اصلاً در نداشته است. احتمال دوم این است که در احتمالی به شکل خشکه‌چین و بدون پاشنه و درگاه و قفل و بست بوده است. در قسمت بالای درگاه ورودی و نزدیک به سقف فضای طاقچه مانند مربعی شکلی وجود دارد. ابعاد این طاقچه 25×25 سانتی متر است که از پشت بسته شده است.

جاهای دیدنی نزدیک به گور دختر بوشهر

کوشک اردشیر ساسانی

کوشک اردشیر ساسانی از نظر معماری بسیار شبیه به کاخ اردشیر در فیروز آباد است. باستان شناسان می‌گویند این بنا محلی برای استراحت شکارچیان دشت بوده است. شواهد نشان می‌دهد که جنوب ایران در گذشته جانوران خوشمزه‌ای داشته است. کوشک اردشیر از جنس سنگ است. سنگ‌های ناهموار این بنا با ساروج به هم متصل شده‌اند. زیربنای سازه به شکل صلیب است. این بنا طاق‌های گهواره‌ای دارد. در بالای کوشک ستونی سنگی قرار دارد که برای افروختن آتش، خبررسانی و دیده‌بانی استفاده می‌شده است. در سال 1390 به علت نفوذ رطوبت زمین‌های کشاورزی اطراف و بی‌توجهی، این بنا فروریخت و آوار شد.

کاخ چرخاب

کاخ چرخاب یکی دیگر از جاهای دیدنی نزدیک به قبرستان است. چرخاب کاخ زمستانه کوروش بوده است. چرخاب و کاخ سنگ و کاخ بردک سه‌گانه کاخ‌های مربوط به دوران هخامنشی هستند. سنگ‌های صیقلی به‌کاررفته در این کاخ در نوع خود بی‌نظیر است. این نوع سنگ حتی در تخت جمشید هم استفاده نشده است. این سه کاخ سندی برا اثبات مالکیت ایران بر خلیج فارس است. در چرخاب کتیبه‌ای به زبان پارسی پیدا شده که نوشته‌ها آن حکایت از کنترل هخامنشیان بر خلیج فارس دارد. باستان شناسان اعتقاد دارند که این کاخ هرگز مسکونی نشد؛ چراکه قسمتی از تالار آن نیمه‌کاره رها شده است. مورخین اعتقاد دارند این کاخ به دستور کوروش هخامنشی ساخته شد؛ اما با مرگ ایشان ناتمام ماند.

کاخ سنگ سیاه

کاخ سنگ سیاه فاصله کمی با گور دختر برازجان دارد. همان طور که گفتیم این کاخ یکی از سه‌گانه‌های هخامنشی است. با اینکه این کاخ به ثبت ملی رسیده است؛ اما متأسفانه وضعیت اسفبار دارد. تاجران سنگ‌های این بنا را بوده‌اند و سنگ‌هایی که جدا نمی‌شده را شکسته‌اند.

کاخ بردک سیاه

کاخ بردک سیاه کاخ زمستانه داریوش هخامنشی است. این کاخ نسبت به سنگ سیاه در وضعیت بهتری قرار دارد و به آن رسیدگی شده است. این کاخ در محل تلاقی دو رودخانه شاپور و دالکی قرار دارد. معماری کاخ نشان می‌دهد که بردک سیاه بعد از کاخ چرخاب ساخته شده است. ظرافت این کاخ کمتر از چرخاب است. در بردک سیاه خبری از تلفیق رنگ‌های بی‌نظیر نیست. این کاخ به ساده‌ترین شکل ساخته شده است. در این کاخ خنجری زنانه از عاج و چند وسیله تزئینی پیدا شد که نشان از سکونت زنان در این کاخ دارد.

اطلاعات بازدید از گور دختر بوشهر

مسیر دسترسی به گور دختر بوشهر

گور دختر برازجان که یکی از قبرستان های تاریخی ایران است در استان بوشهر قرار دارد. برای رسیدن به این جاذبه باید به روستای پشت پر بروید. از برازجان به سمت دالکی برانید. دالکی را رد کنید. بعد از دالکی در جاده برازجان به شیراز به پل نمازگاه می‌رسید. در پایان پل جاده‌ای فرعی وجود دارد که شما باید وارد آن شوید. مسیر این جاده کوهستانی است. در مسیرتان از روستاهای تنگ درکش و رود فاریاب عبور کنید. بعد از این دو روستا به شهر تنگ ارم می‌رسید. در 2کیلومتری جنوب تنگ ارم جاده فرعی آسفالته وجود دارد. وارد این جاده شوید و به مسیرتان ادامه دهید. در این مسیر باید از روستاهای آقا امیراحمد و کفتاررو عبور کنید. بعد از گردنه تخته و سربالایی‌ها به دشت پشت پر می‌رسید.

سخن پایانی

گور دختر بوشهر یکی از ارزشمندترین آثار جامانده از گذشته‌های دور است. شاید این مقبره سنگی برای افرادی که اهل فن نیستند اهمیت چندانی نداشته باشد؛ اما برای تاریخ ایران مهم است. از روی همین آثار است که مالکیت ما بر خاک و کشورمان ثابت می‌شود؛ پس اگر کسی را در حال آسیب زدن به این آثار دیدید به او تذکر دهید و خودتان هم آسیبی به این آثار وارد نکنید. امیدواریم از دیدن مقبره یکی از عزیزان کوروش بزرگ لذت برده باشید. ممنون که تا اینجا همراه ره بال آسمان بودید. نظرات و احساستان به این مقبره و این مقاله را برای ما بنویسید.