عمارت خسرو آباد و چهار باغ سنندج | و اقامتگاه آقازاده‌های قاجار

از همه‌جای ایران گفته‌‌ایم و حالا به غرب ایران رسیده‌ایم، آن هم به بهشتش. مقصد امروز عمارت خسرو آباد سنندج است، عمارتی با معماری چشم‌نواز و قجری.

عمارت خسرو آباد | خسروآبادی برای اردلان‌ها

• تاریخچه عمارت خسرو آباد

عمارت خسرو آباد سنندج را ۱۷۶ سال قبل به دستور حاکم وقت کردستان، امان الله خان اردلان ساختند. از آنجا که کاخ خسروآباد را خاندان اردلان و والیان استان کردستان استفاده می‎‌کردند بنای مهمی بود. با این حساب، دور آن را خندق کندند و درخت‌های زیادی اطرافش کاشتند. با خندق و درخت دسترسی از راه‌هایی غیر از راه ورودی به عمارت سخت می‌شد و والی در امان بود.

• قدمت عمارت خسرو آباد

دوره ساخت بنای اصلی عمارت خسروآباد به قاجار برمی‌گردد. منتها بعضی‌ها معتقدند بخش شرقی کاخ را در دوران زندیه ساخته‌اند. البته این باغ بنا از پهلوی هم نشانی دارد. وقتی نوه امان الله خان باغ و عمارت را از کیسه پدربزرگ به صادق خان اعزازالملک بخشید سال ۱۲۷۵ بود. ۵۰ سال بعد هم بخشی‌هایی به عمارت اضافه شد که هم رنگ قجری داشت و هم بوی پهلوی می‌داد. عمارت به سبک معماری ایرانی آن زمان در میان باغی بزرگ است و ۶۰۰۰ متر مربع مساحت دارد.

• بازسازی عمارت خسرو آباد

با گذشت زمان، عمارت خسروآباد آسیب دید. البته بی‌توجهی به بنا هم بی‌تأثیر نبوده است. این بنا در ۱۳۷۳ مرمت و بازسازی و در ۱۳۷۹ ثبت ملی شد.

عمارت خسرو آباد و معماری‌اش | آهک لاجوردی

• عمارت چهار باغ

  

  

در اطراف عمارت، ۴ خیابان بود که محوطه عمارت را به ۴ باغ تقسیم می‌کرد. ۴ خندق هم اطراف عمارت کنده بودند. به همین دلیل، به عمارت خسرو آباد سنندج عمارت چهار باغ خسرو آباد هم می‌گویند. منتها متأسفانه چیز زیادی از خندق‌ها و درخت‌ها باقی نمانده است. به سبک معماری آن زمان هر عمارت بخش‌های خاصی داشت:

• حمام

حمام عمارت در سمت راست حیاط آن است و آن را به سبک صفوی ساخته‌اند. بخش‌های مختلفی هم دارد، مثلاً سربینه، خزینه، اصلاح‌خانه، تون یا آتش‌دان و دستشویی با تزیینات آهک‌بری. طرح آهک‌بری به‌شکل اسلیمی، گل و حیوانات است و رنگشان لاجوردی است. به هرجا چشم بچرخانی از دیوار تا طاق همه‌جا با این طرح‌ها تزیین شده است.

• مطبخ

در کنار حمام، مطبخ ساخته‌اند. حالا با چه منطقی خدا می‌داند و معمارهای بنا. حتماً می‌دانید که مطبخ همان آشپزخانه است.

• اسطبل

در آن زمان که هنوز ماشینی نبود، یکی از بخش‌های خانه‌های اعیانی اسطبل بود. اسطبل عمارت خسرو آباد هم در بخش جنوبی بناست. این اسطبل با طاق‌های ضربی و بسیار ماهرانه ساخته شده است.

• حوض‌ و فواره

طبیعی است که انتظار داشته باشید حوض و فواره را در حیاط عمارت ببینید. شاید هم وجود آن در طبقه همکف برای شما عادی باشد. منتها حوض و فواره عمارت خسرو آباد در طبقه سوم است و همین باعث جذابیت آن است. آب این حوض از کوه آبیدر می‌آید. فواره هم آب را تا ارتفاع ۲متری و نزدیک سقف پرتاب می‌کند.

• حیاط حمام و مطبخ

کوچک‌ترین حیاط عمارت که در بخش شرقی است و حمام و مطبخ را در آن ساخته‌اند.

• حیاط اصلی عمارت خسرو آباد

قبل از ورود به عمارت، دری ۴تکه از چوب گردوست که آن را شبیه دروازه‌های حکومتی ساخته‌اند. وارد حیاط اصلی که می‌شوید، حوضی صلیبی‌شکل حیاط را به ۴ بخش تقسیم کرده است. زیبایی حوض تماشایی است. کف حیاط هم سنگ‌فرش است که به‌خوبی اعیانی‌بودن بنا را در آن دوره نشان می‌دهد. حیاط اصلی در بخش غربی این محوطه است.

• حیاط اندرونی

حیاط اندرونی عمارت خسرو آباد مخصوص اهل‌وعیال ابوالقاسم خان اردلان بوده است. این حیاط در سمت راست کاخ است. حوضی هشت‌ضلعی هم طراوت خاصی به این حیاط داده است.

• گچ بری

گچ بری عمارت خسرو آباد سنندج کار دست استادکار بومی، استاد محمد راش است، منحصربه‌فرد و زیبا. بیشترین بخشی هم که گچ‌بری دارد بخش شرقی عمارت است؛ پس به آنجا بروید و چشم‌هایتان را از هنر لب‌ریز کنید.

عمارت خسرو آباد | قصری برای سرما

گرچه سقف عمارت خسروآباد را از چوب ساخته‌اند، این سقف طوری طراحی و ساخته شده است که در هوای این منطقه سردسیر داخل بنا را گرم نگه دارد. تیرهای چوبی افقی روی سقف یکی‌درمیان باریک و ضخیم‌اند. روی تیرها هم تخته‌چوبی با ضخامت ۲ سانتی‌متر کوبیده‌اند.

عمارت خسرو آباد و کتیبه فتحعلی شاه | عروسی قجری

در این عمارت، کتیبه‌ای هست که نام فتحعلی خان قاجار و امان الله خان اردلان را روی آن حکاکی کرده‌اند. چرایی ماجرا برمی‌گردد به عروسی دختر فتحعلی شاه که در عمارت خسرو آباد بوده است.

عمارت خسرو آباد و قاجارها | گاهی مرکز حکومت

این عمارت در زمان خودش کاربردهای خودش را داشت. تالاری بود برای برگزاری جشن‌ها و تشریفات و اقامتگاهی بود برای حکومتی‌ها. بعضی از شاه‌های قاجار هم در استان کردستان زندگی می‌کرده‌اند. این شاه‌ها که به قدرت که می‌رسیدند عمارت خسرو آباد مرکز حکومتی هم می‌شد.

عمارت خسرو آباد و جاهای دیدنی نزدیک به آن | سنندج گردی

جاهای دیدنی سنندج کم نیست. دیدن تک‌تک آن‌ها به زمان احتیاج دارد. منتها این اصلاً بهانه خوبی نیست برای اینکه قیدش را بزنید.

• مجموعه تفریحی پارک آبیدر سنندج

طبیعت، چه جنگل باشد و چه پارک، طبیعت است و گشتن در آن لطف خودش را دارد. این شامل مجموعه تفریحی پارک آبیدر هم می‌شود. اسم این پارک را از چشمه‌های پر آب و زیبایش گرفته‌اند، چشمه‌هایی زلال. پارک آبیدر کوهستانی بکر است و از بالای آن می‌شود شهر سنندج را تماشا کرد. یکی از جاذبه‌های پارک آبیدر سینمای روباز آن است که اگر فیلم‌باز باشید از آن نمی‌گذرید.

• بازار سنندج

اگر هم هوای تاریخ به سر دارید و هم هوای خرید، بهترین گزینه بازار سنندج است. این بازار بافتی تاریخی اما رونقی امروزی دارد. جان می‌دهد برای خرید سوغاتی. معماری‌اش را هم از میدان نقش جهان اصفهان الهام گرفته‌اند؛ پس قرار است با یک اثر هنری هم روبه‌رو شوید.

• حمام شیشه‌ای

اسم این حمام کمی عجیب به نظر می‌رسد. در معماری تاریخی ایران، حمام با شیشه جور درنمی‌آید؛ اما قضیه چیز دیگری است. این حمام به‌خاطر شیشه‌های رنگی و تزیینی‌اش معروف است. حمام شیشه‌ای کاشی‌کاری‌های زیبا و تزیین‌های خیره‌کننده‌ای دارد.

• عمارت آصف

قدمت عمارت آصف یا خانه کرد به دوره صفویان برمی‌گردد؛ البته در دوره قاجار و پهلوی هم بخش‌هایی را به عمارت اضافه کرده‌اند. این عمارت یک بنای تاریخی صرف نیست و از آن به‌عنوان موزه مردم شناسی استفاده می‌شود؛ موزه‌ای که فرهنگ غنی و اصالت مردم کرد را نشان می‌دهد. در موزه آصف سنندج سردیس مشاهیر بزرگ، زیورآلات قدیمی کردی و مشاغل مختلف گذشتگان به نمایش در آمده است. به‌راحتی می‌توانید با سرزدن به موزه مردم شناسی آصف با فرهنگ کردهای دلیر و مهربانمان آشنا بشوید.

• عمارت وکیل

احتمالاً کلمه «وکیل» ذهن شما را هم به‌سمت سلسله زندیه می‌برد که بی‌راه نیست. این عمارت را برای خاندان وکیل در دوره زندیه ساخته‌اند. منتها آن را در دوره‌های مختلف بازسازی و بخش‌هایی هم به آن اضافه کرده‌اند. معماری و آجرکاری این عمارت کم‌نظیر است و حتماً لنز دوربینتان را به وجد می‌آورد.

مسیر دسترسی به عمارت خسرو آباد

رفتن تا سنندج را به شما می‌سپاریم. بعد از ورود به شهر سنندج، به خیابان خانقاه بروید. بعد از خانقاه، از بلوار خسروآباد بگذرید و ۲۰۰ متر جلوتر به عمارت می‌رسید. به‌راحتی می‌توانید از گوگل مپ یا مردم محلی هم کمک بگیرید. سرراستش می‌شود کردستان، سنندج، بلوار خسروآباد، عمارت خسروآباد.

هزینه ورودی:	رایگان
ساعات بازدید:	9 صبح تا 5 عصر
شماره تماس:	08733321524
آدرس:	کردستان، سنندج، بلوار خسروآباد، عمارت خسروآباد

باهم به عمارت خسرو آباد رفتیم. این عمارت یکی از بناهای تاریخی شهر سنندج است با معماری ایرانی اصیل. اگر در کنارمان لذت بردید و هم‌سفر خوبی بودیم، بیاید یک قرار واقعی باهم بگذاریم و سری به عمارت بزنیم. ره بال آسمان به هم‌سفری با شما افتخار می‌کند. اگر هم بدون ما رفتید، تجربه سفرتان را برایمان در دیدگا‌ه‌ها بنویسید. خواندنی می‌شود.