خانه سعادت شیراز که به آن موزه خاتم شیراز هم می‌گویند، با جاذبه‌های چشم‌نواز و تاریخچه‌ای کهن به یکی از جاهای دیدنی این شهر تبدیل شده است. دیرینگی این خانه به دوران قاجار باز می‌گردد. علاقه‌مندان خانه های تاریخی ایران بهتر از ما می‌دانند که عمارت‌های باشکوه و دیدنی بی‌شماری از این دوران به یادگار مانده است. خانه‌ای که از آن صحبت میکنیم به اندازه‌ای دارای جاذبه‌های گردشگری است که به موزه تبدیل شده. به همین دلیل گشتوگذار در این خانه برای مسافران علاقه‌مند به تاریخ شیراز قدیم هم فال است و هم تماشا. از آنجایی که رسم داریم همراهان خود را راهی بهترین جاهای ایران کنیم، اطلاعات کاملی درباره خانه سعادت آماده کرده‌ایم. در این مطلب برای شما از این خانه و بخش‌های مختلف آن می‌گوییم و در ادامه به کاربرد کنونی خانه سعادت اشاره میکنیم. در پایان نیز نگاهی به مسیر دسترسی به خانه سعادت می‌ندازیم.
خانه سعادت شیراز کجاست؟
خانه سعادت شیراز همانند بسیاری از عمارت‌های قدیمی این شهر، در یکی از محله‌های خوش‌آب‌و‌هوا و باستانی شیراز خودنمایی می‌کند. این خانه در محله سنگ سیاه شیراز قرار دارد. این محله در دوران کریم خان زند رونق چشمگیری داشت؛ در نتیجه به همین دلیل سیبویه، دانشمند شهیر ایرانی، در این محله به خاک سپرده شد. جالب است بدانید در ابتدا به محله سنگ سیاه، سنگ سیبویه می‌گفتند. جالب‌تر اینکه سیاه بودن سنگ مزار این دانشمند باعث شد تا نام محله رفته‌رفته به نام سنگ سیاه تغییر پیدا کند. محله سنگ سیاه از شمال به محله میدان شاه، محله سرباغ، از غرب به محله باروی شهر، جنوب به دروازه کازرون و شرق با محله سردزک همسایه است.
رونق محله سنگ سیاه، اقبال این محله برای زندگی اعیان‌و‌اشراف شیراز را در این منطقه به دنبال داشت. به همین دلیل افراد سرشناسی در محله سنگ سیاه زندگی کردند که یکی از آن‌ها سید علی اکبر سعادت بود. تمامی این افراد سرشناس چهره در نقاب خاک کشیده‌اند. با این حال عمارت‌های باشکوهی از آن‌ها به جای مانده است. به لطف این شرایط، در کنار گردشگری در خانه سعادت، می‌توانید گشتوگذاری جانانه در یکی از خانه های تاریخی شیراز تجربه کنید.
برای رسیدن به خانه سعادت راه‌های مختلفی در پیش رو دارید که بهترین آن‌ها، مسیر خیابان نمازی شیراز است. از این خیابان باید به خیابان دستغیب بروید و راه خود را ادامه دهید تا چشمتان به جمال خانه سعادت روشن شود. در پایان این مطلب درباره روش‌های دسترسی به خانه سعادت با خودرو شخصی، مترو و اتوبوس شهری بیشتر صحبت خواهیم کرد.
معرفی خانه سعادت شیراز
خانه سعادت، عمارتی کهن در دل شیراز قدیم است. به لطف آب‌و‌هوای شیراز و رسیدگی‌های سازمان‌های گردشگری، این خانه در شرایط مطلوبی به سر می‌برد؛ در نتیجه حضور در خانه سعادت، حس‌و‌حال زندگی شیرازی‌های قدیم را در ذهن گردشگران تداعی می‌کند. خانه‌ای که از آن صحبت میکنیم معماری بسیار اصیلی دارد. به همین دلیل در گوشه‌و‌کنار آن هنرنمایی هنرمندان ایرانی خودنمایی می‌کند. وضعیت مناسب این خانه و جایگاه آن در دل شیرازی‌ها بهانه‌ای شد تا این خانه به موزه‌ای باشکوه و خاطره‌ساز تبدیل شود.
تاریخچه خانه سعادت شیراز
برای شما گفتیم که فردی با نام سید علی اکبر سعادت به همراه اهل‌و‌عیال خود در این خانه روزگار می‌‌گذارند. سید علی اکبرخان سعادت یکی از تجار معروف شیراز بود. به همین دلیل عمارتی بزرگ و زیبا در محله سنگ سیاه شیراز برای خودش دست‌و‌پا کرد. از آنجایی که دنیا به کسی وفا ندارد، سید علی اکبر سعادت دنیا را ترک گفت. پس از مرگ وی این خانه همچنان مسکونی باقی ماند. با این حال تا مدت‌‌ها از توجه سازمان‌های گردشگری پنهان بود. در نهایت سایه همای سعادت روی سر خانه سعادت افتاد تا این عمارت به فهرست آثار ملی ایران راه پیدا کند. پس از ثبت خانه سعادت در ۱۳۸۳ در فهرست آثار ملی، مراحل تبدیل این خانه به یکی از جاهای دیدنی شیراز آغاز شد.
به دنبال این مراحل، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس در ۱۳۸۴ مراحل مرمت خانه سعادت را شروع کرد؛ در نتیجه قسمت‌هایی از سقف این خانه تعویض شد. بازساز‌ی‌های مهمی نیز برای سنگ‌فرش حیاط خانه صورت گرفت. از بخت بد روزگار، قسمت‌هایی از چوب‌های اسکلت عمارت را موریانه خورده بود. این قسمت‌ها تقویت شد و خانه سعادت رنگ‌وبویی تازه گرفت تا آماده پذیرایی از گردشگران باشد.
معماری خانه سعادت شیراز
خانه سعادت بی‌دلیل به یکی از جاهای دیدنی شیراز تبدیل نشده است. معماران دوران قاجار برای ساخت این خانه سنگ‌تمام گذاشته‌اند. طبق روال دیگر خانه های قدیمی ایران، خانه سعادت حیاطی بزرگ و دلباز و اندرونی جادار و وسیع دارد. در نمای بیرونی و داخلی این خانه کاشی‌کاری‌های زیبا و آجرکاری‌های چشم‌نواز خودنمایی می‌کند. سقف این خانه نیز چوبی است و زیبایی خاصی دارد.
ورودی خانه سعادت شیراز
خانه های قدیمی ایران عموماً دو ورودی داشتند. این شرایط درباره خانه سعادت نیز صدق می‌کند. ورودی اصلی در قسمت جنوبی واقع شده است. ورودی دوم نیز در امتداد ورودی اصلی و در قسمت شرقی عمارت قرار دارد. جالب است بدانید ساخت هشتی در خانه‌های قدیمی رسم بود. با این حال در خانه سعادت خبری از هشتی نیست. پس از ورودی عمارت به راهروی کوچکی می‌رسید. این راهرو به خیاط خانه منتهی میشود.
حیاط خانه سعادت شیراز
حیاط خانه سعادت در حالت چهارگوش طراحی شده است. این حیاط بسیار بزرگ و دلباز است. همانند دیگر خانه های قدیمی ایران، حوضی زیبا در حیاط خانه مشاهده میشود. حوض خانه سعادت شکلی بیضی‌مانند دارد. در آن زمان ساخت چنین حوض‌هایی رسم نبود. به همین دلیل می‌‌توان گفت معماران خانه سعادت تمامی سعی خود را به کارگرفته‌اند تا عمارتی خاص و ماندگار بسازند.
شاه نشین خانه سعادت شیراز
چشم گردشگران در قسمت شرقی عمارت به شاه‌نشین روشن میشود. ایوانی بزرگ و خوش‌منظره در این قسمت وجود دارد. چهار ستون بلند و زیبا، سقف این ایوان را نگه داشته‌اند. در نمای بیرون ایوان خانه سعادت، شمسه‌ای زیبا مشاهده میشود. منظور از شمسه، گل رزی است که با تزئینات خطی، زینتی و معماری به شکلی تودرتو و تماشایی ترسیم میشود. معماران برا تزئین این شمسه از کاشی‌های هفت‌رنگ بهره گرفته‌اند. نقش پادشاهان، حیوانات و داستان‌های کهن در این شمسه مشاهده میشود.
اتاق‌های خانه سعادت شیراز
چندین اتاق بزرگ و دلباز در قسمت شمالی خانه سعادت تعبیه شده است. از دیدگاه معماری قاجار به این اتاق‌ها پنج‌دری می‌گویند. اتاق‌هایی که از آن‌ها صحبت میکنیم تزئینات گچ‌بری زیبایی دارند. پنجره‌های این اتاق‌ها نیز با شیشه‌های رنگی مزین شده. نور خورشید در روزهای آفتابی از این پنجره‌ها گذر می‌کند و رنگین‌کمانی از رنگ‌های تماشایی را داخل اتاق شکل می‌دهد. در این قسمت ایوانی هشت‌ستونی نیز خودنمایی می‌کند. این ایوان، سایه‌ای آرام و خنک روی سر ساکنین خانه می‌گستراند. برای شما گفتیم که سقف این ایوان بر روی هشت ستون بنا شده است.
تمامی این ستون‌ها گچ‌بری‌های بسیار زیبایی و تماشایی دارند. نقش‌هایی از افراد معروفی مانند شاه عباس دوم، سلطان حسین عثمانی و شخصیت‌های داستان‌های کهن بر روی این ستون‌ها مشاهده میشود. به لطف این شرایط، خانه سعادت منظره‌ای بسیار تماشایی از هنر ایرانیان دوران قاجار پیش روی گردشگران قرار می‌دهد.
زمستاننشین خانه سعادت
پس از گشتوگذاری جانانه در حیاط و بازدید از اتاق‌های پنج‌دری، به زمستاننشین خانه سعادت می‌رسید. این زمستاننشین در قسمت غربی عمارت واقع شده است. چندین اتاق سه‌دری در این قسمت قرار دارد. همان‌گونه که از نام این قسمت پیداست، اهالی منزل در شب‌های سرد زمستان به این اتاق‌ها می‌آمدند و با گفتن داستان‌های شیرین، شب را به صبح می‌رساندند. در روزها معمولی نیز اتاق‌های این قسمت مکان استراحت نوکرها و کلفت‌های عمارت بود.
کاربری کنونی خانه سعادت
زیبایی‌های خانه سعادت شیراز و تاریخچه غنی این عمارت باعث شد تا به موزه‌ای باشکوه تغییر کاربری دهد. این خانه اکنون به مکانی دائمی برای نمایش صنایع‌دستی و هنری شیرازی‌ها تبدیل شده است. شیرازی‌ها همانند مردمان دیگر قسمت‌های ایران‌زمین، انسان‌های هنرمندی هستند. انصافاً باید گفت از هر انگشت شیرازی‌ها هنری می‌بارد. یکی از این هنرها، خاتم‌کاری است. درواقع شیراز مرکز خاتم‌کاری ایران به حساب می‌آید. به همین دلیل خانه سعادت به موزه‌ای برای نمایش آثار خاتم‌کاری ارزشمند اختصاص دارد. به همین دلیل به این خانه، موزه مقدم نیز می‌گویند. آثار خاتم‌کاری که در موزه مقدم نگهداری میشود، در دنیا بی‌نظیر است. با این توصیف، اگر به هنرزیبای خاتم‌کاری علاقه دارید، گشتوگذار در خانه سعادت را به شما پیشنهاد میکنیم.
وسایل نگهداری‌شده در موزه خاتم شیراز
خاتم‌کاری‌های ارزشمند و نفیس، مهم‌ترین وسیله‌های موزه مقدم را تشکیل می‌دهد. بهترین هنرمندان خاتم‌کار، این آثار را ساخته‌اند؛ بنابراین با حضور در موزه مقدم شرایطی مهیا میشود تا نگاهی کلی به تاریخچه خاتم‌کاری در ایران بیندازید. برخی از این آثار خاتم‌کاری به اندازه‌ای زیبا و نفیس است که نمی‌توان قیمتی برای آن‌ها مشخص کرد. در کنار آثار ارزشمند خاتم‌کاری، ابزارهای ساخت این آثار نیز در موزه مقدم نگهداری میشود. دیرینگی بعضی از این ابزار به چندین سده پیش باز می‌گردد. عکس‌هایی از نخبه‌های خاتم‌کاری ایران در قسمت دیگری از این موزه خودنمایی می‌کند. در کنار این تصاویر، آثار خاتم‌کاری این هنرمندان نیز قرار گرفته است.
بخش های مختلف موزه خاتم شیراز
موزه خاتم شیراز فقط به معرفی آثار خاتم‌کاری این مرزوبوم اختصاص ندارد. در کنار بخش مهمی از این موزه که برای آثار خاتم‌کاری در نظر گرفته شده، قسمت دیگری از موزه به صنایع دستی اختصاص دارد. در این قسمت ماحصل هنرِ هنرمندان شیرازی پیش روی علاقه‌مندان قرار گرفته است. جالب است بدانید بخش مهمی از این موزه به کارگاه‌های تولید و آموزش صنایع دستی اختصاص دارد. هنردوستان با حضور در این بخش، با مراحل تولید انواع صنایع دستی آشنا می‌شوند. قلم‌زنی، معرق، منبت، ساخت زیورآلات نقره ارزشمند، دوات‌گری و پیکرتراشی از هنرهایی است که موزه خاتم شیراز پیش روی علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
قسمت دیگری از این موزه به فروشگاهی برای عرضه آثار هنری شیرازی‌ها اختصاص دارد. اگر اهل هنر هستید و می‌خواهید گشتوگذاری جانانه در یکی از بهترین موزه های شیراز تجربه کنید و با دستی پر از سوغات شیراز به دیار خود بازگردید، خرید از این قسمت را به فال نیک بگیرید.
بهترین زمان بازدید از موزه خاتم شیراز
شیراز به شهر نارنج و ترنج معروف است. به همین دلیل بهار بهترین زمان برای سفر به این دیار و گشتوگذار در خانه سعادت به حساب می‌آید. امکان ندارد سفری بهاری به شیراز داشته باشید و مشام شما در این شهر با رایحه دل‌فریب بهارنارنج، عطرآگین نشود. تجربه ثابت کرده اوایل بهار تا اواخر اردیبهشت بهترین زمان برای سفر به شیراز است. انصافاً باید گفت از خرداد تا اواسط شهریور، هوای شیراز حسابی گرم میشود. با این حال اگر گرمایی نیستید، گشتوگذار تابستانه در این سرزمین و بازدید از خانه سعادت خالی از لطف نخواهد بود.
از اواسط شهریور که گذشتیم، هوای شیراز حس‌و‌حالی پاییزی پیدا می‌کند و خنک میشود؛ برای همین هم هست که سفر پاییزی به این سرزمین نیز جذابیت‌های خاص خودش را دارد. زمستان‌های شیراز سرد و خشک است و در این ماه‌ها گردشگران کمتری روانه این شهر می‌شوند. با این حال سکه گردشگری زمستانی در شیراز روی دیگری نیز دارد. با توجه به اقبال کم مسافران به گردشگری زمستانی در این شهر، هزینه‌های اقامت و گشتوگذار در این شهر به میزان چشمگیری کمتر میشود.
نکات مهم برای بازدید از موزه خاتم شیراز
از آنجایی که این خانه در بافت قدیمی شیراز قرار دارد، کوچه‌های اطراف این منطقه نسبتاً تنگ است. اگر با خودروی شخصی راهی این خانه باستانی شدید، وسیله خود را به گونه‌ای پارک کنید تا مزاحمتی برای همسایه‌ها ایجاد نشود. بوق نزدن و رعایت حق همسایه‌ها نیز از دیگر نکته‌هایی است که پیشنهاد میکنیم در بازدید از خانه سعادت رعایت کنید. می‌دانم که هرگز هوس یادگاری‌نوشتن به سرتان نمی‌زند و از شما می‌خواهم اگر کسی را هم در این حال دیدید، حتماً به او گوشزد کنید که یادداشتش هیچ جاذبه‌ای برای سایر مردم سرزمینمان ندارد.
اطلاعات بازدید از موزه خاتم شیراز
درهای خانه سعادت شیراز هر روز از ۸:۳۰ صبح باز میشود. این مکان تاریخی تا ۲ ظهر باز است. سپس کارمندان آن استراحتی یک‌ساعت‌و‌نیمه می‌کنند. درهای این خانه دوباره در ۳:۳۰ پس‌از‌ظهر باز میشود و تا ۷ عصر پذیرای گردشگران است. خانه سعادت در جمعه‌ها و روزهای تعطیلی رسمی بسته است. برای اطلاعات بیشتر درباره این خانه تاریخی و زیبا می‌توانید با شماره ۰۷۱۳۷۳۹۸۲۱۲ تماس بگیرید.
| آدرس | شیراز، محله سنگ سیاه |
| شماره تماس | ۰۷۱۳۷۳۹۸۲۱۲ |
| ساعات کاری | همه‌روزه از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۴ و ۱۵:۳۰ تا ۱۹ |
| روزهای تعطیلی | جمعه و روزهای تعطیل رسمی |
مسیر دسترسی به موزه خاتم شیراز
برای رسیدن به خانه سعادت باید راهی شیراز شوید. در این شهر به بلوار دستغیب بروید. به این بلوار که رسیدید، مسیر خود را به سمت گذر سنگ سیاه ادامه دهید. در این محله چشمتان به جمال خانه سعادت شیراز روشن میشود.
دسترسی با خودرو شخصی
اگر با خودروی شخصی راهی شیراز شده‌اید، سه‌راه نمازی مسیر مناسبی برای رسیدن به خانه سعادت است. در این سه راه به بلوار دستغیب بروید و راه محله سنگ سیاه را در پیش بگیرید. خیابان لطفعلی‌خان زند انتخاب مناسبی برای رسیدن به سه‌راه نمازی به حساب می‌آید.
دسترسی با وسایل نقلیه عمومی
به لطف قرارگیری خانه سعادت در بافت قدیمی شیراز، اتوبوس شهری و مترو به این محله رفت‌و‌آمد دارند. خط یک مترو شیراز در ایستگاه زندیه مسافران را سوار و پیاده می‌کند. به این ایستگاه که رسیدید، راهی میدان شهدا شوید و راه خیابان پیروزی را دنبال کنید. به این خیابان که رسیدید، فاصله چندانی با سه‌راه نمازی ندارید. در این سه راه نیز همان‌گونه که گفتیم راه بلوار دستغیب را در پیش بگیرید تا به محله سنگ سیاه برسید. برای رسیدن به خانه سعادت با اتوبوس شهری نیز باید در ایستگاه سه‌راه نمازی پیاده شوید و به سمت محله سنگ سیاه بروید.
خانه سعادت شیراز از آن دسته جاهای دیدنی این شهر است که گشتوگذار در آن به خاطره‌ای خوش در ذهن گردشگران تبدیل میشود. از آنجایی که این عمارت به موزه خاتم شیراز تغییر کاربری داده، سیاحت در آن را به علاقه‌مندان هنر خاتم‌کاری و صنایع‌دستی نیز پیشنهاد میکنیم. امیدواریم اطلاعاتی که از خانه سعادت پیش روی شما قرار دادیم، لذت سفر به شیراز را برای شما دوچندان کند. در پایان از آنجایی که مطمئن هستیم شما هم تجربه‌های شیرین و خاطره‌های خوشی از گشتوگذار در شیراز دارید، خواهشمندیم این تجربه‌های مفید و خاطره‌های خوش را در قسمت نظرات با همراهان خود در ره بال آسمان و دیگر مخاطبانمان به اشتراک بگذارید.
خانه سعادت شیراز در محله سنگ سیاه این شهر قرار دارد.
این خانه در اواخر دوران قاجار ساخته شده و معماری بسیار زیبایی دارد.
خانه سعادت به موزه خاتم شیراز تبدیل شده است. در این موزه گلچینی از هنر بهترین خاتم‌کاران ایرانی پیش روی علاقه‌مندان قرار گرفته است.
تجربه ثابت کرده اوایل بهار تا اواخر اردیبهشت بهترین زمان برای سفر به شیراز است.
درهای خانه سعادت شیراز هر روز از ۸:۳۰ صبح باز میشود. این مکان تاریخی تا ۲ ظهر باز است. سپس کارمندان آن استراحتی یک‌ساعت‌و‌نیمه می‌کنند. درهای این خانه دوباره در ۳:۳۰ پس‌از‌ظهر باز میشود و تا ۷ عصر پذیرای گردشگران است. خانه سعادت در جمعه‌ها و روزهای تعطیلی رسمی بسته است.