یکی از لذت‌بخش‌ترین قسمت‌های سفر، خرید سوغات است. وقتی هم مقصد سفر شیراز باشد، انتخاب‌های بی‌شماری پیش رویتان قرار می‌گیرد که می‌توانید با خرید هر کدام از آن‌ها، عزیزانتان خوشحال کنید و برای خود یادگاری از شیراز به همراه ببرید. شاید تا به امروز از شیرینی‌های خوشمزه شیرازی بهعنوان سوغات شیراز شنیده باشید؛ اما امروز می‌خواهیم سوغاتی‌های متنوع شیراز را معرفی کنیم تا با سفر به شهر باغ‌های دلگشا، شهر فرهنگ و هنر ایرانی آشنا شوید.
سوغات های لذیذ شیرازی
معرفی سوغات شیراز را با دسرها و خوردنی‌های لذیذش شروع می‌کنم. هر چه باشد نویسنده این متن باور دارد هر شخص حداقل یک بار در عمرش باید طعم تمام خوراکی‌ها و غذاهای شهرهای مختلف را نوش بچشد 😋.
فالوده شیرازی
یک شیراز است و یک فالوده شیرازی! فالوده معروف‌ترین سوغاتی شاین شهر است و کمتر کسی پیدا می‌شود که فالوده شیرازی را امتحان کرده و دوست نداشته باشد. این خوراکی خوشمزه را می‌توانید در کنار بستنی یا عرقیات مختلف نوش‌جان کرده و لذت آن را دوچندان کنید. برای طعم و عطر بهتر فالوده برحسب سلیقه می‌توانید از عرقیجاتی مانند آب‌لیمو، به‌‌لیمو، آب‌شاتوت، گلاب و عرق‌های گیاهی مانند نسترن به فالوده اضافه کرد. بهتر است بدانید علاوه بر اینکه در شیراز می‌توان بهترین فالوده‌ها را نوش جان کنید، می‌توانید آن را به‌صورت خشک‌شده خریداری و بهعنوان سوغات شیراز به عزیزانتان هدیه بدهید.
حلوا کاسه‌ای شیراز
خوراکی خوشمزه دیگر که می‌توانید بهعنوان سوغات شیراز بخرید، حلوا کاسه‌ای شیرازی است. همانطور که از نام این نوع حلوا بر می‌آید، آن را در کاسه‌های کوچک می‌ریزند و پس از غذا بهعنوان دسر سرو می‌کنند. حلوا کاسه‌ای شیرازی از آرد برنج، شکر، آب، زعفران، گلاب و روغن تهیه می‌شود. با این حساب باید حواستان به تاریخ انقضای سوغاتتان باشد و اگر سفرتان همچنان ادامه دارد، بهتر است از خیر خرید آن برای عزیزانتان بگذرید.
مسقطی شیراز
مسقطی، خوش‌خوراک‌ترین سوغات شیراز است که از ترکیب نشاسته، آب، روغن و شکر آماده و با خلال بادام تزیین می‌شود. مسقطی شیراز طعم‌های متنوعی مانند زعفرانی، پسته‌ای، گل محمدی، زرشکی و… دارد. مسقطی لاری، معروف‌ترین مسقطی شیراز است که به شهر لارستان تعلق دارد؛ ولی سوغات شیراز نیز محسوب می‌شود. از مهم‌ترین تفاوت آن با مسقطی‌های دیگر می‌توان به استفاده زیاد از خلال در پخت آن اشاره کرد. مسقطی که به‌راحتی در سطح شهر پیدا می‌شود، از شناسه‌های خوراکی شیراز محسوب می‌شود.
کلوچه شیرازی
شیرازی‌ها کنار مسقطی، یک کلوچه هم نوش‌جان می‌کنند و این دو، همیشه باهم سرو می‌شوند. در طبخ کلوچه شیرازی از تخم مرغ، روغن جامد و گلاب بهعنوان اصلی‌ترین مواد اولیه استفاده می‌کنند و درنهایت با تخم خرفه تزیین می‌شود. این سوغات شیراز که ماندگاری نسبتاً زیادی دارد، همواره مورد توجه ویژه گردشگران قرار می‌گیرد و شباهت زیادی به شیرینی برنجی دارد. صرف کلوچه شیرازی با یک نوشیدنی داغ مثل چای لذت خوردنش را دوچندان می‌کند. از دیگر ویژگی‌های کلوچه شیرازی می‌توان به عطر مطبوع آن اشاره کرد.
بادام سوخته
برای تهیه بادام سوخته که یک نوع شیرینی سنتی شیراز محسوب می‌شود، مخلوط بادام، آب و شکر را حرارت می‌دهند تا شکر آب شود و روی بادام پوششی غلیظ و شیرین ایجاد کند. این شیرینی یکی از خوشمزه‌ترین‌ها بهعنوان سوغات شیراز است. بادام سوخته امروزه در آجیل و حتی بعضی از غذاها استفاده می‌شود که طعم لذیذی به غذاها می دهد.
رنگینک
شیرینی بسیار لذیذ و البته مقوی دیگری که می‌توانید بهعنوان سوغات شیراز تهیه کنید، رنگینک است. پیشنهاد می‌کنم حتماً آن را امتحان کنید تا تر‌کیبی از طعم خرما، دارچین، گردو و پسته تا ابد زیر دندانتان بماند. شیرازی‌ها معمولاً از رنگینک هنگام افطار یا صبحانه در کنار چای استفاده می‌کنند. ناگفته نماند رنگینک را نه‌تنها در شیراز، بلکه می‌توانید در تمام شهرهای خطه جنوب کشور تهیه کنید.
یوخه
یوخه، یکی از شیرینی‌های سنتی شهر شیراز است که با خمیری نازک تهیه می‌شود. این شیرینی که به‌نامِ کاک نیز معروف است، بهعنوان یک میان‌وعده خوشمزه، پرانرژی و سبک در میان اهالی شیراز شناخته شده است. برای تهیه یوخه، روی خمیر نازکی که تهیه می‌کنند، پودر شکر و دارچین می‌ریزند و خمیر را رول می‌کنند؛ سپس برش‌های باریکی می‌زنند. البته این را هم باید گفت که یوخه در اصل ازجمله سوغاتی‌های معروف کرمانشاه به‌شمار می‌رود؛ اما بیشتر از ۳۰ سال است که پخت این شیرینی خوشمزه در این خطه از کشور رایج است.
آبغوره و آبلیموی شیرازی
حتماً شما هم شنیده‌اید که استان فارس، مخصوصاً شهر شیراز منطقه مناسبی برای رشد مرکبات و درختان انگور دارد. به همین دلیل می‌خواهم به دو خوش‌عطروبوی شیرازی، یعنی آب‌لیمو و آبغوره اشاره کنم. اگر تابستان به شیراز می‌روید می‌توانید میوه تازه آن را بخرید؛ در غیر این‌صورت می‌توانید خود را مهمان آب‌لیمو و آبغوره کنید. پیشنهاد می‌کنم برای خرید این سوغات شیراز خساست به خرج ندهید و به مقدار کافی تهیه کنید. شما هم می‌توانید مثل خود شیرازی‌ها از آبغوره برای تهیه آش آبغوره و سالاد شیرازی و نیز از آب‌لیمو برای طعم‌دادن به فالوده شیرازی استفاده کنید.
عرقیجات خوش عطر شیراز
عرق نسترن
باغ‌ها و کوچه‌باغ‌های شیراز معروف است و وصف آن را در شعر شاعرانی چون حافظ و سعدی شنیده‌ایم. در هر باغی رودی جاری است و در کنار هر رودی، شکوفه‌های نسترن. نسترن که از خانواده رزهای وحشی با رنگ سفید، قرمز کمرنگ و سفید مایل به گلی است علاوه بر عطروبوی مطبوعش، خاصیت‌های درمانی بی‌شماری مثل تسکین درد معده، دفع سنگ کلیه و رفع خستگی دارد. به همین دلیل است که عرق نسترن یکی از پایه‌ثابت‌های سوغات شیراز محسوب می‌شود.
عرق بیدمشک
بیدمِشک نوعی درخت یا درختچه زینتیاست که شکوفه‌های پرمانند و خوش‌عطرش در آغاز فصل بهار به عمل می‌آید. عرق بیدمشک اسانسی است که از این گیاه گرفته می‌شود و از آن برای معطرکردن شربت استفاده می‌کنند. از طرفی شاید شما هم از خواص عرق بیدمشک شنیده باشید؛ چراکه یک داروی گیاهی پرطرفدار در طب سنتی است. می‌گویند عرق بیدمشک در تقویت قلب، اعصاب و دستگاه گوارش بسیار مفید است. همچنین بهتر است بدانید استفاده از شاخه‌های بیدمشک در تزیین سفره هفت‌سین می‌تواند یک پیشنهاد ناب برای شما باشد.
عرق بهارنارنج
بهارنارنج شیراز که معروف است. کافی است اول صبح یک روز اردیبهشتی شیراز باشید و یک نفس عمق بکشید تا مست بوی بهارنارنج شوید. شاید به خاطر همین عطر و بوی نارنج است که می‌گویند بهترین فصل سفر به شیراز، بهار است. از شکوفه‌های بهارنارنج، اسانسی گرفته می‌شود که درمان هزار درد محسوب می‌شود. از جمله فواید عرق بهار نارنج می‌توان به رفع مشکل کم‌خوابی، خاصیت ضدسرفه و تشنج، کاهش سردردهای عصبی، پیشگیری از حمله قلبی و تنظیم تپش قلب اشاره کرد.
راستی! در کنار عرق بهارنارنج، گل خشک آن را هم می‌توانید بهعنوان سوغاتی بخرید و در تهیه شربت بهار نارنج استفاده کنید که لقب معطرترین سوغات شیراز را یدک می‌کشد.
گلاب
آوازه گلاب شیراز از قدیم کوچه‌به‌کوچه و شهربه‌شهر گشته است و وجود باغ‌های گل محمدی فراوان در این شهر دلیل آن است. هرچند گلاب را بیشتر سوغات کاشان می‌دانیم؛ اما دلیل بر آن نیست که در سفر به شیراز از خیر خرید یک شیشه گلاب بگذریم. بالأخره باید از یک گلاب مرغوب در تمام دسرها، شیرینی‌ها، شربت و حتی برای مراقبت از پوست استفاده کرد.
صنایع دستی نفیس شیرازی
در کنار خوراکی‌های خوشمزه که می‌توانید اصل آن را در فقط در شیراز پیدا کنید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً سراغ صنایع دستی این شهر بروید تا یک یادگار همیشگی و نفیس از شیراز برای خود سوغات ببرید.
منبت کاری
آثار منبت‌کاری از جمله سوغات‌های نفیس شیراز هستند که با استقبال چشمگیر گردشگران مواجه می‌شوند. منبت‌کاری در واقع هنر کار روی چوب است. در بازار شیراز نمونه‌های مرغوب و کم‌نظیری از منبت‌کاری دیده می‌شود. منبت‌کاری در عین حال که ازجمله صنایع دستی ظریف به‌شمار می‌رود، سابقه تاریخی‌اش به شهر شیراز برمی‌گردد. می‌توانید در سفرتان به شیراز یک نمونه منبت‌کاری را با طرح و سایز دلخواه تهیه کنید و با داشتنش هر زمان خواستید، خاطرات سفرتان را مرور کنید.
میناکاری
قدمت هنر میناکاری به پنج هزار سال می‌رسد که دوران اوج آن در ایران در زمان صفویان بوده است. میناکاری در واقع تزیین فلز و اشیای فلزی با رنگ است که کار نهایی بسیار زیبا و چشم‌نواز خواهد شد. ظروف مسی، ظروفی هستند که امروزه بیشترین میناکاری روی آن ها انجام می‌شود. میناکاری هنری آزمایشگاهی است که با کمک آتش خطوط و نقش و نگاری روی ظروف ایجاد خواهد شد. ظروف میناکاری‌شده ازجمله ظروف بسیار ارزشمند و زیبا هستند که در شیراز نیز هنرمندان خبره و بزرگی روی آن کار می‌کنند.
خاتم کاری
خاتم‌کاری یکی دیگر از سوغاتی‌های شیراز است که هنر دست ایرانیان را نشان می‌دهد. هنر خاتم کاری یکی از قدیمی‌ترین هنرهای ایرانی است که در اصل به دوران صفویه باز می‌گردد. در ساخت یک اثر خاتم‌کاری‌شده از موادی همچون استخوان، طلا، عاج و انواع چوب استفاده می‌شود. خاتم‌کار باید هنرمند باسلیقه و باحوصله‌ای باشد که بتواند برای خلق یک اثر ارزشمند، با ظرافت و دقت کار کند. با استفاده از خاتم کاری می‌توان ظروف زیبایی بهعنوان قلمدان، جعبه‌های دستمال کاغذی، جعبه‌های تزیینی، گلدان، جای قاشق و چنگال و… تهیه کرد. اگر به شیراز سفر کردید حتماً به بازارهای سنتی شیراز سری بزنید و از ظروف خاتم‌کاری‌شده آن‌ها دیدن کنید.
قلم زنی
قلم‌زنی هنر دستی دیگر مطرح در شیراز است. متخصصان، استادان و هنرمندان با به‌کارگیری ابزار ویژه روی انواع فلزات مانند طلا، نقره و مس زیباترین طرح‌ها را رقم می‌زنند. از جمله کاربردهای قلم‌زنی تزیین ظروف است که نمونه‌های متنوعی از این هنر کم‌نظیر بهعنوان سوغات شیراز در بازار این شهر عرضه می‌شود. با قلم‌زنی دیدنی‌ترین طرح‌ها روی ظروف فلزی حک می‌شود و به همین دلیل کمتر مسافری است که بتواند از این هنر چشم‌پوشی کند. قلم‌زنی نیز به‌لحاظ تاریخی پیشینه درخور توجه با سابقه چندهزارساله دارد.
نقره کاری
نقره‌کاری هنر والای دیگر شیرازی است که بهعنوان یکی از زیباترین صنایع ستی این شهر شناخته می‌شود. نقره‌کاری که شاخه‌ای دیگر از فلزکاری است، نقره را به شکل و طرح‌های زیبایی فرم می‌دهند. اگر می‌خواهید یکی از ظروف گران‌بهای نقره‌کاری‌شده را بهعنوان سوغات شیراز بخرید، کافی است سری به بازارهای قدیم و جدید شیراز بزنید.
معرق کاری
معرق‌کاری یکی دیگر از صنایع دستی این شهر پرآوازه است. می‌گویند این هنر از هند وارد ایران شده است؛ اما هنرمندان چیره‌دست ایرانی آن را توسعه داده‌اند و شیراز، یکی از مهدهای تولید آثار نفیس معرق کاری است. هنرمندان شیرازی با هنر و سلیقه خود رنگ‌وبویی دیگر به این هنر بخشیده‌اند. ایرانیان در ساخت معرق از چوب‌های پنج‌رنگ آبنوس، گلابی، توت، فوفل و سنجد استفاده می‌کنند و اثر خود را با نقوش اسلیمی می‌آرایند. همچنین معرق‌کاری ایرانی و شیرازی را می‌توانید روی سطح تکیه‌گاه صندلی، میز، بوفه و درب ببینید. دیدنی‌ترین نمونه‌های معرق‌کاری را بهعنوان سوغات شیراز می‌توانید از بازار وکیل بخرید.
سفال گری
به نظر من، سفال‌ها از ازل تا ابد همراه انسان هستند، سفالینه‌ها پیش از تولید شیشه، رایج‌ترین ظروف مردم بوده است و هنوز هم با گذشت هزاران سال، چیزی از قدر و ارزش این هنر کم نشده است. قدیمی‌ترین سفال‌ها که به اوایل هزاره پیش از میلاد برمی‌گردد را در فلات مرکزی ایران و مناطق کوهستانی زاگرس پیدا کرده‌اند؛ مانند تپه گیان و گودین تپه یا ظروف منقوش فارس و خوزستان. در گذشته، زنان عشایر بیشتر از مردان با این هنر سروکار داشتند و بعد از ازدواج نیز آن را گسترش می‌دادند.
شیشه گری
شیشه‌گری هنر دستی بعدی است که باستان‌شناسان ادعا می‌کنند اولین نمونه‌های آن در شوش پیدا شده است. در گذر تاریخ، برای گسترش این هنر، اولین کارگاه‌های شیشه‌گری در شیراز و اصفهان ساخته شد و برای آموزش اصول کار، از استادان بلورساز ایتالیایی دعوت شد. همانطور که امروز در بازارهای شیراز می‌بینید، نمونه‌های بی‌مثال این هنر گویای قدمت نسل خود هستند.
فرش های اصیل شیرازی برای خرید سوغات
انواع فرش را شاید بتوان در دسته صنایع دستی معرفی کرد؛ اما هر گره فرش، دنیایی از داستان‌های نگفته دارد که به‌تنهایی می‌تواند معرف فرهنگ و هنر ایرانی باشد. برای همین در ادامه معروف‌ترین نوع فرش‌های شیراز را معرفی کرده‌ام. شاید دوست داشته باشید بهعنوان سوغات شیراز یک فرش با طرح‌ونقش شیرازی بخرید.
گبه
گبه فرشی مخصوص شیراز است که به لحاظ بصری بسیار زیباست. این فرش از الیاف پنبه یا پشم ساخته می‌شود و به‌طور معمول نسبت به سایر فرش‌ها ابعاد کوچک‌تری دارد. استفاده از گبه در میان عشایر قشقایی بسیار رایج است. کمتر مسافری است که تحت تاثیر هنرِ دستی قرار نگیرد که به تولید گبه می‌انجامد. انواع گبه در بازار شیراز نیز عرضه می‌شوند و با توجه به اینکه سایز کوچکی دارد، به‌راحتی قابل حمل است. به این ترتیب گبه انتخاب مناسبی برای کسانی است که می‌خواهند آن را بهعنوان سوغات شیراز به عزیزانشان هدیه دهند یا حتی برای خود تهیه کنند. گبه با طرح خشتی و قابی‌شکل از جمله محبوب‌ترین گبه‌ها به‌شمار می‌روند.
قالی
ائل قشقایی یکی از ایلات محبوب ایرانی است که در زمینه قالی‌بافی سرآمد هستند. قالی نفیس آن‌ها یکی از مرغوب‌ترین نوع قالی‌ها در سطح کشور است که از صنایع دستی همین خطه هم به‌شمار می‌رود. قالی قشقایی از گذشته تا به امروز تولید می‌شود و وجود رنگ نارنجی، مشخصه اصلی آن است.
گلیم و جاجیم
شاید کمتر کسی باشد که از هنر گلیم‌بافی و جاجیم‌بافی شیرازی‌ها نشنیده باشد. پشت طرح هر گلیم‌های شیرازی یک داستان واقعی از زندگی نهفته است. احتمالاً شما هم چند طرح آن را دیده‌اید، در گذشته معمولاً طرح گلیم‌ها زمینه‌ای طبیعی به رنگ تیره داشت که ستارگانی مورب به‌صورت لوزی‌های متداخل روی آن بافت شده است. گلیم‌های ستاره ای را بیشتر به صورت کم عرض می‌بافند و بعد به هم می‌دوزند. امروزه برخی از گلیم‌های جدید را با زمینه‌ای سفید و عرض بیشتر می‌بافند.
در این نوشته تلاش کردم با معرفی تنها برخی از خوراکی‌های خوشمزه، عرقیجات خوش‌عطر، صنایع دستی اصیل و فرش‌های نفیس شیرازی دست شما را برای خرید سوغات شیراز باز بگذارم. اگر تمایل داشتید شما هم پیشنهادات خوب خود را برای خرید سوغاتی از این شهر، کامنت بگذارید تا با همراهان ره بال آسمان بیشتر در این باره بدانیم.
