مسجد سفید رشت | تماشای شکوه قدیمی‌ترین مسجد شهر

شهر رشت با طبیعت بی‌نظیر و دلکش و فضای شهری شاد و دلنشینی که دارد، مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی در فصل‌های بهار و تابستان است. این شهر با زیبایی‌های بی‌انتهایش تن و روح طبیعت‌دوستان را به‌سوی خود می‌کشاند. پیش از این، در راهنمای سفر رشت، در‌خصوص جاهای دیدنی رشت به‌اختصار سخن گفته‌ایم. این بار قصد داریم به‌صورت مفصل راجع‌به مسجدی کهن در این سرزمین روح‌نواز سخن بگوییم. مسجد سفید رشت که آن را با نام‌های «مسجد صفی» و «مسجد شهیدیه» می‌شناسند، قدیمی‌ترین مسجد رشت بوده و بنای آن به‌لحاظ تاریخی از ارزش والایی برخوردار است. برای آشنایی بیشتر در‌خصوص تاریخچه جذاب این مسجد دیدنی، در این مطلب همراه ما باشید. 

مسجد سفید رشت کجاست؟

مسجد صفی در بافت قدیمی شهر، در محدوده بازار بزرگ و معروف آن قرار دارد. 

تاریخچه مسجد صفی رشت | قدیمی‌ترین مسجد شهر 

در‌خصوص تاریخ دقیق ساخت بنای مسجد سفید رشت، اطلاعات قابل استنادی وجود ندارد؛ اما روایتی در این خصوص وجود دارد که در ادامه آن را نقل کرده‌ایم:

می‌گویند که «شیخ صفی‌الدین اردبیلی» (تاریخ تولد: ۶۵۰ هجری قمری و تاریخ وفات: ۷۳۵ هجری قمری) در زمان حیات خود برای دیدار دوستش که «شیخ زاهد گیلانی» نام داشت، به گیلان سفر می‌کند. او در این سفر، در محل فعلی مسجد صفی رشت، چاهی حفر کرده و عبادتگاهی می‌سازد. این عبادتگاه بعد‌ها به مسجد تبدیل می‌شود. هم‌اکنون نیز چاهی در این مسجد وجود دارد که آن را با نام «چاه صاحب الزمان (عج)» می‌شناسند. به احتمال زیاد، این چاه همان چاهی است که شیخ صفی‌الدین اردبیلی در سفر خود به گیلان، در این محل حفر کرده است. 

همان طور که در ابتدا گفتیم، در‌خصوص تاریخ ساخت مسجد سفید، اطلاعات دقیق و مستندی وجود ندارد و تاریخ‌های اعلام شده فقط در حد حدس و گمان است. برخی بر‌اساس سبک معماری مسجد، این احتمال را مطرح کرده‌اند که تاریخ ساخت مسجد به اوایل دوران حکومت صفویان باز‌می‌گردد. محققان بسیاری نیز بر‌اساس کاوش‌هایی که در این محل انجام شده، می‌گویند که مسجد در اواخر دوران حکومت سلجوقیان بنا شده است. 

روی کاشی‌هایی که در محراب این مسجد به چشم می‌خورد، تاریخ ۱۳۳۴ ثبت شده است که تاریخ مرمت و باز‌سازی مسجد را نشان می‌دهد. بر‌اساس مستندات به‌دست‌آمده، مرمت و باز‌سازی مسجد در این تاریخ، توسط شخصی به‌نام «حاج یوسف کاشی ساز» انجام شده است. در‌نهایت خوب است اشاره کنیم که نام این مسجد تاریخی ارزشمند با شماره‌ی ۱۹۷ در فهرست آثار ملی ایران می‌درخشد. 

• علت نام‌گذاری مسجد صفی

گفته می‌شود این مسجد برای گرامی‌داشت نام شیخ صفی‌الدین اردبیلی، مسجد صفی نام گرفته است. البته در‌خصوص نامگذاری مسجد تاریخی رشت، روایت دیگری نیز وجود دارد. برخی می‌گویند که قبر صفی‌الدین میرزا، پسر شاه عباس صفوی، در این محل قرار دارد؛ به همین سبب نیز نام وی را برای مسجد برگزیده‌اند. 

جاهای دیدنی نزدیک مسجد صفی رشت | گشت‌و‌گذار در شهر بام‌های سفالی و طبیعت بی‌مثال

شهر دلربای رشت، زیبایی‌های بی‌انتهایی دارد که اگر بار‌ها به آن سفر کنید، باز‌هم از برخی جاذبه‌ها غافل می‌مانید. شناختن جاذبه‌های گردشگری مقصد سفر که در نزدیکی هم قرار دارد، به شما کمک می‌کند تا از زمان محدود سفر خود، به بهترین شکل استفاده کنید؛ از‌این‌رو در ادامه برخی از مهم‌ترین جاهای دیدنی رشت را که در نزدیکی مسجد صفی قرار دارند، معرفی کرده‌ایم: 

• بازار بزرگ رشت 

بازار سنتی رشت، بزرگ‌ترین بازار این شهر است. این بازار بیش از آنکه مرکزی تجاری باشد، جلوه‌گر زیبایی‌های تاریخ و فرهنگ مردم بومی استان گیلان بوده و شامل بخش‌های مختلفی از جمله کاروانسراها، چهار‌سوق‌ها، طاقی‌ها و… می‌شود. شما می‌توانید برای خرید اجناسی متنوع، از محصولات کشاورزی و انواع میوه گرفته تا انواع ماهی‌ها، ترشیجات، پوشاک، کیف و کفش، عطر و ادکلن و… به این بازار مراجعه کرده و ضمن خریدی دلپذیر، از زیبایی‌های بی‌انتها و فضای دلنشین بازار لذت ببرید. 

• خانه ابریشمی 

خانه ابریشمی از یادگاران حکومت قاجاریه در شهر رشت است. این خانه به خانواده شخصی به‌نام «حاج میر اسماعیل حاکمی» تعلق داشت. وی از قدیمی‌ترین مغازه‌داران بازار رشت بوده و در دوران حکومت ناصر‌الدین شاه کلانتر شهر بود. در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی شخصی به‌نام «حاج میرزا احمد ابریشمی» این خانه را خریداری کرد و از آن پس این بنا با نام «خانه ابریشمی» شناخته می‌شد. نام این خانه تاریخی در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروزه جزو خانه های تاریخی رشت شمرده می‌شود. 

• مسجد کاسه فروشان 

مسجد کاسه فروشان که به «مسجد آقا سید حبیب الله تولمی» نیز شهرت دارد، از دیگر آثار به‌یادگار‌مانده از دوران حکومت قاجار در شهر زیبای رشت است. این مسجد از بزرگ‌ترین مساجد رشت بوده و در راسته بازار سنتی آن قرار دارد. از مهم‌ترین بخش‌های این مسجد می‌توان به مدرسه‌ای دینی به نام مهدیه، مرقد سید مهدی رودباری و آرامگاه آیت الله ضیابری (آخرین امام جماعت مسجد)، اشاره کرد. 

• مسجد حاجی سمیع 

مسجد حاجی سمیع از دیگر مساجد تاریخی شهر رشت است. قدمت ساخت این مسجد به دوره حکومت قاجاریه در ایران باز‌می‌گردد. این مسجد به دست شخصی به‌نام «حاج نصیر رشتی» ساخته شده و معماری منحصر‌به‌فردی دارد. بنای مسجد حاجی سمیع سقفی سفالی دارد و شامل دو طبقه می‌شود. در طبقه اول مسجد ۱۵ ستون به چشم می‌خورد که ۴ تا از آن‌ها به شکل ۸‌ضلعی هستند. از زیبایی‌های مسجد حاجی سمیع رشت می‌توان به کاشی‌کاری‌های زیبای آن اشاره کرد که در دور‌تا‌دور مسجد خود‌نمایی می‌کنند. 

مسیر دسترسی به مسجد سفید رشت | راحت‌تر از تصور شما 

همان طور که گفتیم مسجد شهیدیه در مرکز شهر و محدوده بازار بزرگ و سنتی رشت قرار دارد؛ از‌این‌رو دسترسی به آن هم از طریق خودرو شخصی و هم از طریق وسایل نقلیه عمومی به‌راحتی امکان‌پذیر است. برای این کار فقط کافی است خود را به بازار بزرگ شهر رسانده و از مردم بومی سراغ مسجد سفید را بگیرید. 

در این مطلب از مجله گردشگری ره بال آسمان سوار بر بال واژه‌ها، به‌سوی دلربا‌ترین شهر استان گیلان سفر کردیم تا با قدیمی‌ترین مسجد این شهر آشنا شویم. مسجد سفید رشت جاذبه‌ای تاریخی در این شهر زیبا است که با بنای قدیمی خود چشم‌ها را به‌سوی خود می‌کشاند. احتمالاً شما نیز با ما هم‌نظر هستید که شهر رشت مملوء از شگفتی و زیبایی است و مسجد صفی تنها قطره‌ای است در اقیانوس زیبایی‌ها؛ از‌این‌رو زمان آن فرا رسیده تا با یک برنامه‌ریزی عالی، بار سفر بسته و خود را برای سفر به این شهر دلکش آماده کنید. در‌نهایت از شما می‌خواهیم که اگر تا‌کنون تجربه گشت‌و‌گذار در شهر دلربای رشت و بازدید از مسجد شهیدیه را داشته‌اید، نظر و تجربیات ارزشمند خود را با ما و مخاطبان خوش‌ذوق ما به اشتراک بگذارید.