سرای خاتون قمصر | خانه‌ای اصیل با عمری اندک

نام قمصر را که می‌شنویم، همه ما به یاد گلاب و گلاب‌گیری می‌افتیم. شهر قمصر در ۲۷کیلومتری شهرستان کاشان قرار دارد و به علت مراسم‌های گلاب‌گیری شهرت بسیاری میان مردم دارد. باید بدانید در این شهر سرسبز که در دل استانی کویری جا خوش کرده است، می‌توان دیدنی‌های دیگری به جز گلاب‌گیری پیدا کرد. از جمله جاهای دیدنی قمصر بناهایی هستند که معماری ایرانی و اسلامی را به رخ می‌کشند. این بار اما با یک بنای قدیمی و تاریخی روبه‌رو نیستیم. می‌خواهیم سری بزنیم به سرای خاتون قمصر که با وجود سن و سال کمش، زیبایی و اصالت معماری ایرانی را به بهترین نحو به نمایش گذاشته است. بنایی که در آن از ۲۰۰ هنر استفاده شده است و هنرمندان نامدار کاشانی به دقت و ظرافت به آن روح و جان بخشیده‌اند.

سرای خاتون قمصر دقیقاً کجاست؟

سرای خاتون قمصر در دل شهر قمصر قرار دارد. قمصر یکی از شهرهای شهرستان کاشان است و آب و هوای خوب و معتدلی دارد. کاشان نیز یکی از پرجمعیت‌ترین شهرستان‌های استان اصفهان است. سرای خاتون، کنار میدان جشنواره قمصر واقع شده است.

معرفی سرای خاتون قمصر

سرای خاتون در واقع یک ویلای شخصی است متعلق به مهندس رضایی. مهندس رضایی پس از گشت‌وگذار در بیش از ۳۰ کشور جهان به این نتیجه رسیده است که معماری اصیل ایرانی از معماری بسیاری از کشورهای جهان پیشرفته‌تر و بهتر است. او معتقد است بناهایی که امروزه ساخته می‌شوند به دلیل عدم پیروی از معماری ایرانی از پایداری و زیبایی کافی برخوردار نیستند. همین موضوع باعث شد که تصمیم بگیرند یک خانه زیبا که نمایانگر شکوه و زیبایی معماری ایرانی است را بسازند.

چند سالی نمی‌شود که ساخت این بنا به پایان رسیده است؛ اما باید بدانید با آنکه سرای خاتون قمصر کاشان یک بنای معاصر به شمار می‌رود، تمام ویژگی‌های معماری ایرانی را به خوبی به نمایش می‌گذارد. این موضوع چندان عجیب نیست وقتی بدانیم که حدود ۲۰۰ هنر در ساخت این بنا به کار رفته است. هنرمندانی که ردپای خود را در این خانه به جا گذاشته‌اند از بهترین‌ها هستند. افرادی مانند استاد بنی علی با هنر آیینه كاری‌اش، استاد مطیفی فرد با هنر گچ‌بری، استاد شبانی در هنر نقاشی، استاد ارس با هنر لایه چینی و استاد شعبانی با هنر كاشی‌كاری در ساخت این بنا همکاری کرده‌اند.

جاذبه‌های گردشگری سرای خاتون قمصر

این خانه اجتماعی از تمامی سبک‌های مختلف معماری اصیل ایرانی است. درهای این خانه به سبک و سنت درهای خانه‌های قدیمی کلون و هشتی دارند. راه رفتن در خانه‌ای که هنوز بوی تازگی آن از میان نرفته است و در عین حال، روزگاران قدیم را یادآور می‌شود لذتی متفاوت دارد. از تزیینات در گوشه‌گوشه این خانه استفاده شده است . ظرافت و دقت این هنرمندان اصیل ستون‌ها، سقف و دیوارها را خیره‌کننده کرده‌اند. از کاهگل برای این تزیینات استفاده شده است و از هنرهایی مانند مقرنس‌کاری، گره‌سازی و رسمی‌بندی بهره گرفته شده است. خلاصه اینکه تماشای این خانه برای کسانی که عاشق معماری و تاریخ هستند ضروری است.

بخش‌های مختلف سرای خاتون قمصر

سرای خاتون قمصر کاشان که تمام جزییاتش به سبک و سیاق سنتی است، بخش‌های مختلفی مانند خانه‌های قدیمی دارد. هرکدام از این بخش‌ها کاملاً جدا از هم هستند و کاربرد مخصوص به خود را دارند. وقتی از هشتی وارد فضای خانه شدید، با دو فضا برای ادامه مسیر مواجه هستید، اندرونی که مخصوص محارم است و شاه‌نشین که فضای پذیرایی از مهمانان است. در اندرونی نیز دهلیزهای مختلف وجود دارد که فضا را به چند بخش تقسیم می‌کند. داخل شاه‌نشین که می‌شویم، فضا به چند بخش تقسیم شده که حول مرکز حوض کنار همدیگر قرار گرفته‌اند. حوض چند‌ضلعی با کاشی‌های فیروزه‌ای که از ملزومات هر خانه سنتی است در مرکز شاه‌نشین خودنمایی می‌کند. اطراف حوض سکوهایی برای پذیرایی از مهمانان تعبیه شده‌اند.

از دیگر بخش‌های این خانه می‌توان سرداب، اتاق موسیقی و اتاق آیینه اشاره کرد. سازنده این بنا می‌گوید که سردر سرداب خانه به شیوه خانه تاریخی پیرنیا گچبری شده است. سقف اتاق موسیقی نیز با الهام از عمارت عالی‌ قاپو تنگبری شده است و اتاق آیینه نیز از بنای شاه چراغ متأثر است. باتوجه به این جزییات می‌توان فهمید وقتی می‌گوییم این بنا در واقع یک گردهمایی از چندین سبک معماری است منظورمان چیست. صاحب خوش‌سلیقه سرای خاتون قمصر کاشان با انتخاب بهترین‌های هر هنر اثری ماندگار خلق کرده است.

بهترین زمان بازدید از سرای خاتون قمصر

سرای خاتون در قمصر و در شهرستان کاشان قرار دارد. همان طور که همه ما ایرانیان می‌دانیم، کاشان شهری است که به گلابگیری بسیار معروف است . اکثر کسانی که قصد تماشای این شهر و اطراف آن را دارند در فصل بهار به آن سفر می‌کنند. از آنجایی که مرکز ایران آب و هوایی تقریباً خشک دارد، تابستان‌های آن گرم و سوزان است. اگر می‌خواهید که هم گلابگیری را از دست ندهید و هم از آب و هوای مطبوع شهر لذت ببرید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما بهار را برای سفر خود انتخاب کنید.

جاهای دیدنی نزدیک به سرای خاتون قمصر

علاوه بر گلابگیری که مراسمی بسیار دیدنی است، در روستای قمصر می‌توانید هم از طبیعت سرسبز و زیبای آن لذت ببرید و هم سر راه خود به چند دیدنی تاریخی سر بزنید. اگر علاقه دارید بدانید که همین مراسم گلابگیری که رسمی واجب بر اهالی قمصر است، از کجا و چگونه شروع شد، به موزه گلابگیری قمصر بروید. در این موزه داستان آغاز این مراسم، ابزارهایی که در گذشته از آن‌ها برای گلابگیری استفاده می‌شده و خلاصه تاریخچه گلاب و گلابگیری را به زبان ساده و با تصویر خواهید فهمید. این موزه در خانه ذاکری‌ها واقع شده است. دیدنی‌های دیگر قمصر، خانه حاج مانده علی و احسانی‌ها و باغ پرندگان است. اولی یک خانه با قدمت ۲۰۰ساله و یادگار زندگی اعیان‌نشین قدیم است. باغ پرندگان نیز پارکی با مساحتی برگ است که تمام گونه‌های پرندگان را کنار هم گرد آورده.

مسیر دسترسی به سرای خاتون قمصر

سرای خاتون قمصر کاشان در روستای قمصر قرار گرفته است. روستای قمصر نیز در ۲۷کیلومتری جنوب شهرستان کاشان واقع شده. اگر از تهران عازم سفر هستید، بعد از رسیدن به کاشان، باید ۲۷ کیلومتر طی کید تا به قمصر برسید.

قمصر روستایی سرسبز است که به سبب مراسم گلابگیری و آب و هوای متفاوت آن با سایر شهرهای مرکز ایران مقصدی محبوب برای سفرهای بهار است. طبیعت و آب و هوا عواملی هستند که باعث می‌شوند پتانسیل این روستا برای داشتن جاذبه‌ها توریستی منحصربه‌فرد بیشتر شود و سرای خاتون قمصر کاشان نمونه‌ای از این جاذبه‌هاست.  این بنا گویی میراث‌دار فرهنگی باستانی است که نمی‌توان برای آن سن و سال تعیین کرد. اگر روزی به دیدنش رفتید، خاطراتتان را برای ره بال آسمان بنویسید.