اردبیل یکی از زیباترین شهرهای ایران از نظر جاذبه‌های طبیعی است. با وجود این، در این مطلب قصد نداریم درباره جاذبه‌های طبیعی اردبیل صحبت کنیم. بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی یگانه اثر تاریخی ثبت‌شده اردبیل در سازمان جهانی یونسکو است. این بقعه یکی از مهم‌ترین خانقاه‌های طول تاریخ ایران است. با ما همراه باشید تا هر آنچه باید را درباره این آرامگاه و خود شیخ بدانید.
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی کجاست؟
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی اردبیل به حساب می‌آید. جالب است بدانید این اثر در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی قرار گرفت. این آرامگاه اولین و آخرین اثر ملی تاریخی استان اردبیل است که در این فهرست قرار دارد. همچنین، در سال ۲۰۱۰، آرامگاه شیخ صفی الدین را در فهرست آثار جهانی یونسکو نیز قرار دادند. این آرامگاه یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی استان اردبیل و شمال غرب ایران است.
آشنایی با شیخ صفی | شیخ صفی الدین اردبیلی کیست؟
شاید برای شما این سؤال به وجود آمده باشد که اصلاً شیخ صفی کیست؟ صفی الدین ابوالفتح اسحاق اردبیلی در حقیقت پایه‌گذار خانقاه صوفی در اردبیل بود. او به‌مرور زمان، پیروان بسیاری را به دست آورد. شیخ صفی در سال ۶۵۰ هجری قمری، در کلخوران اردبیل دیده به جهان گشود. وی از همان ابتدا تمایل بسیاری به ریاضت، زهد، شب‌زنده‌داری و روزه‌داری داشت. شیخ در مدت عمر خود، بارها وارد دنیای عرفان شد و مکاشفات بسیاری داشت.
تاریخچه مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی | از دوران صفوی تا امروز
اگر کتاب کهنه تاریخ ایران را مرور کنیم، خواهیم دید که قدمت مجموعه شیخ صفی به دوران حیات وی بازمی‌گردد. در حقیقت، شیخ صفی به‌همراه فرزندانش مجموعه‌ای را با نام مجموعه شیخ صفی به وجود آوردند. در ابتدا، این مجموعه منزل و خانقاه خود شیخ بود. شیخ صفی وصیت کرد پس از مرگ، پیکر وی را در اتاق مجاور حوض‌خانه به خاک بسپارند. پس از خاک‌سپاری، به‌رسم یادبود، مقبره‌ای روی مزار او ساخته شد. بر اساس اسناد تاریخی، گویا در سال ۷۳۵ هجری قمری، صدرالدین موسی، فرزند شیخ این مقبره را بنا کرد.
در دوره صفوی، حاکمان و البته مردم اردبیل مقبره شیخ صفی را به‌عنوان مکانی مهم و البته مقدس می‌دانستند. در دوران حکومت صفوی، از این مجموعه برای تجمعات ملی و سیاسی استفاده می‌شد. این مکان در آن دوران به‌حدی اهمیت داشت که پیکر شاه اسماعیل را نیز در آن به خاک سپردند. می‌توان گفت که در دوران صفوی اهمیت این خانقاه دوچندان شد. در دوران شاه تهماسب اول، توسعه این مجموعه در دستور کار قرار گرفت. بسیاری از تزیینات و نمادهایی که امروزه در مقبره شیخ صفی شاهد آن هستیم، به همین دوران بازمی‌گردند. حتی در زمان شاه عباس اول نیز بخش‌های جدیدی به این مجموعه اضافه شد.
این مقبره و خانقاه، در طول تاریخ اهمیت بسیاری پیدا کرد. تا حدی که برخی بزرگان خاندان صفوی و جمعی از کشته‌شدگان جنگ‌های چالدران و شیروان نیز در این مجموعه به خاک سپرده شدند. قداست این خانقاه در دوران صفوی به‌حدی رسید که همه در آن امان داشتند. حتی افرادی که از طرف شاه به اعدام محکوم شده بودند، به این بقعه پناه می‌آوردند تا در امان باشند.
آشنایی با آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی | تنها اثر تاریخی ثبت‌شده اردبیل
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در حقیقت خانقاه این عارف بزرگوار است. این خانقاه در طول زمان اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. به این ترتیب، در دوران مختلف تاریخی، پیکر افراد شاخصی همانند شاه اسماعیل اول در این خانقاه به خاک سپرده شد. مجموعه خانقاه و بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی شامل بخش‌های مختلف می‌شود. پلان کلی این آرامگاه به‌شکل مستطیل است. برخی از بخش‌های این آرامگاه در دوران حیات شیخ و برخی دیگر پس از مرگ وی ایجاد شده‌اند. این آرامگاه هنوز هم یکی از اماکن مقدس و بسیار مهم در اردبیل به حساب می‌آید.
معرفی بخش‌های مختلف آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی
بقعه شیخ صفی اردبیلی در طول تاریخ به‌دفعات توسعه پیدا کرد. در حال حاضر، آن خانقاه کوچک به آرامگاهی بسیار بزرگ تبدیل شده است. در ادامه، شما را با بخش‌های مختلف این آرامگاه آشنا خواهیم کرد.
-
ورودی اصلی مقبره | ۷ بخش به‌نشانه ۷ مرحله عرفان
ورودی اصلی این آرامگاه در ضلع شرقی میدان عالی‌قاپو اردبیل قرار دارد. در بخش سردر ورودی، یک درِ دو‌لنگه چوبی بزرگ به چشم می‌خورد. جالب است بدانید مسیر ورودی این بقعه بر اساس ۷ مرحله عرفان، از ۷ بخش عبور می‌کند. همچنین، این بخش‌ها از طریق ۸ دروازه از یکدیگر جدا می‌شوند. ۸ دروازه نمادی از ۸ نگرش صوفی‌گری است. بعد ورود از سردرِ اصلی، وارد حیاط مستطیل‌شکل آرامگاه خواهید شد.
لازم به ذکر است، علاوه بر این ورودی، سردرِ دیگری در ضلع غربی میدان وجود داشت. این سردر در دوران شاه عباس دوم ساخته شده بود. همان طور که اشاره کردیم، در طول تاریخ، بخش‌های مختلف این مقبره را توسعه دادند. این سردر در سال ۱۳۲۱ برداشته شد. همچنین، کتیبه معرقی را که روی بدنه آن قرار داشت به انبار منتقل کردند. دلیل این مسئله هنوز هم مشخص نیست.
حیاط اصلی این مقبره با دیوارهایی آجری از محوطه اطراف میدان جدا شده است. این حیاط بزرگ و باصفا را با نام «باغ شیخ» نیز می‌شناسند. جالب است بدانید برخلاف اکثر ساختمان‌های باستانی ایران، حیاط این مقبره نامتقارن است. این حیاط بین درِ ورودی و هسته مرکزی مقبره قرار دارد. حیاط از نظر سطح، کمی پایین‌تر از سطح اصلی میدان واقع شده است. ۲ حوض سنگی بزرگ در دو طرف این حیاط به چشم می‌خورد. بر اساس اسناد تاریخی، این حوض‌ها به دوران صفوی تعلق دارند. همچنین با کمک سنگ‌های طوسی‌رنگ، مسیری برای پیاده‌روی و دسترسی به هسته مرکزی مقبره تعبیه شده است.
-
حیاط داخلی یا همان صحن اصلی | حیاط قندیل‌خانه با معماری تماشایی
در حیاط داخلی، برخلاف حیاط خارجی، خبری از درختان سرسبز نیست. محوطه اصلی این بخش به‌صورت مستطیل است. این حیاط را با نام صحن داخلی یا همان حیاط قندیل‌خانه نیز می‌شناسند. از سنگ‌های صاف و صیقلی به‌عنوان کف‌پوش این حیاط استفاده شده است. در بخش میانی این حیاط، حوضی دایره‌ای با ۱۲ شیار به چشم می‌خورد. برخی افراد بر این باورند که این ۱۲ شیار نشان‌دهنده ۱۲ امام شیعیان است. در گذشته، از این حوض برای وضوگرفتن استفاده می‌کردند. متأسفانه امروزه این حوض بسته شده است و در آن آب نمی‌ریزند.
در بخش شمالی حیاط داخلی، ایوانی بزرگ با نقش شاه‌نشین به چشم می‌خورد. این ایوان به‌حدی بزرگ است که از یک سمت به ساختمان ۸ضلعی گنبدی جنت‌سرا می‌رسد. ایوان بقعه شیخ صفی را می‌توان یکی از زیباترین بخش‌های آن دانست. این ایوان ارتفاع بسیاری دارد و به شبکه‌های چوبی با طراحی خاص و گره‌چینی مزین شده است. در کنار ایوان بزرگ، ۲ ایوان کوچک دیگر به چشم می‌خورد.
در بخش غربی حیاط داخلی، شاهد دیواری خاص با طاق‌نماهای آجری خواهید بود. در این قسمت می‌توانید از کاشی‌کاری‌های تماشایی و هنرمندانه نیز دیدن کنید. گفتنی است سردر عباسی نیز در همین بخش واقع شده است. بخش شمالی دیوار غربی به اتاق‌های کوچک ۲طبقه منتهی می‌شود. احتمالاً از این اتاق‌ها به‌عنوان چله‌خانه استفاده می‌کردند. برای تأمین نور این اتاق‌ها، از پنجره‌هایی مشبک با گره‌چینی استفاده شده است.
-
جنت‌سرا | از بزرگ‌ترین و مرتفع‌ترین ساختمان‌های این بقعه
همان طور که اشاره کردیم، جنت‌سرا رو‌به‌روی ایوان اصلی بقعه شیخ صفی قرار دارد. جنت‌سرا یکی از بزرگ‌ترین و مرتفع‌ترین ساختمان‌های این بقعه به حساب می‌آید. جنت‌سرا مجموعاً ۲ رواق دارد. رواق جنوبی همان هشتی بنا است. در ابتدا، گنبدی قدیمی روی جنت‌سرا قرار داشت؛ اما متأسفانه این گنبد فروریخت. به همین خاطر، آن را با سقفی مسطح جایگزین کردند. با فروریختن گنبد، از ۱۶ ستون چوبی همراه با پایه‌های سنگی برای محکم‌نگه‌داشتن این سقف استفاده شد. بد نیست بدانید طی بازسازی سال ۱۳۷۵، گنبدی جدید روی جنت‌سرا قرار گرفت. جنت‌سرا ابعاد بسیار بزرگی دارد. به همین خاطر، حتماً کاربری بسیار مهمی داشته است.
درباره کاربرد اصلی این بخش نظرات مختلفی وجود دارد. برخی افراد بر این باورند که شاه تهماسب این بخش را به‌عنوان مقبره خودش در نظر گرفته بود. برخی دیگر بر این باورند که تاجلی بیگم جنت‌سرا را با هدف تبدیل‌شدن آن به آرامگاه همسر خود، شاه اسماعیل ساخته است. البته نه شاه اسماعیل و نه شاه تهماسب در جنت‌سرا به خاک سپرده نشدند. به همین خاطر، برخی منابع این مکان را میدان دراویش می‌دانند. البته تمامی این روایات به دوران صفوی تعلق دارند. بعد دوران صفوی، از این بخش به‌عنوان مسجد استفاده می‌کردند. هنوز هم منبرهایی تاریخی متعلق به آن دوران در این ساختمان وجود دارد. جنت‌سرا در حال حاضر به موزه اسناد تاریخی شیخ صفی الدین اردبیلی تبدیل شده است.
-
گنبد الله الله | بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
گنبد الله الله در حقیقت همان بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی است. این گنبد به‌دستور صدرالدین موسی، فرزند شیخ صفی روی بقعه پدرش ساخته شد. قبر شیخ صفی در یک صندوق چوبی خاتم و منبت‌کاری‌شده قرار دارد. این صندوق چوبی در بخش میانه گنبد الله واقع شده است و هسته مرکزی بقعه به حساب می‌آید. در کنار این گنبد، برجی آجری و استوانه‌ای‌شکل به چشم می‌خورد. قاعده این برج سنگی ۸ضلعی است و گنبدی کم‌خیز دارد. برای تزیین این برج نیز از کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و اسلیمی استفاده کرده‌اند.
زمانی که از این بخش دیدن کنید، علاوه بر جعبه منبت‌کاری یا همان مزار شیخ صفی، با قبرهای دیگری نیز رو‌به‌رو خواهید شد. این قبرها به افرادی سرشناس و نامی تعلق دارند. همان طور که اشاره کردیم، در طول تاریخ، بسیاری وصیت کردند که در این بقعه به خاک سپرده شوند. در این میان می‌توان به پیکر شیخ حیدر، پدر شاه اسماعیل اول اشاره کرد. مزار او در بخش جنوبی قبر شیخ و رو به قبله قرار دارد. همچنین دو نفر دیگر در ضلع شمالی قبر شیخ آرمیده‌اند. یکی از این قبرها به صدرالدین موسی، فرزند شیخ تعلق دارد. قبر دیگر نیز متعلق به شیخ ابراهیم، معروف به شیخ شاه است. شیخ شاه یکی از نوادگان شیخ صفی است که وصیت کرده بود در کنار پدربزرگ خود به خاک سپرده شود.
-
مقبره شاه اسماعیل اول | از زیباترین بخش‌های بقعه شیخ صفی
در بخش تاریخچه اشاره کردیم که مقبره شاه اسماعیل اول نیز در کنار بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی قرار دارد. مقبره این پادشاه خوش‌نام، در فضایی چهارگوش و کوچک واقع شده است. در بالای مقبره او، منشوری منتظم به چشم می‌خورد. جالب است بدانید این آرامگاه در حقیقت آرامگاه محیی الدین محمد بوده است. با انجام کمی تغییر، این فضا را به مدفن شاه اسماعیل تبدیل کردند. روی مزار شاه اسماعیل، جعبه‌ای چوبی به چشم می‌خورد. این جعبه از نظر ظاهری شباهت بسیاری به جعبه مزار شیخ صفی دارد. روی این جعبه منبت و خاتم‌کاری‌های هنرمندانه‌ای انجام شده است. این صندوق چوبی را همایون شاه گورکانی به‌پاس حمایت از دولت صفویه به مزار شاه اسماعیل اهدا کرده است.
مقبره شاه اسماعیل اول از نظر تزیینات یکی از زیباترین بخش‌های بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی به حساب می‌آید. در بخش بالای مزار، مقرنس‌کاری‌هایی استادانه دیده می‌شود. در نمای بیرونی این مقبره، یک برج استوانه‌ای با ارتفاع ۸ متر به چشم می‌خورد. در بالای این برج، گنبدی با ساقه کوتاه قرار دارد. در پایین گنبد نیز می‌توانید شاهد اسامی مبارک ائمه اطهار باشید.
-
عمارت چینی‌خانه | زیبایی خیره‌کننده و کم‌نظیر
عمارت چینی‌خانه یکی دیگر از جاهای دیدنی بقعه شیخ صفی است. این بخش را در ابتدا به‌عنوان محلی برای تجمع دراویش در نظر گرفته بودند. در آن دوران، به این بخش تالار مراسم یا جمع‌خانه نیز گفته می‌شد. در دوران شاه عباس اول، این تالار به محل نگهداری اشیای قیمتی، کتب نفیس و هدایای سلطنتی تبدیل شد. این تالار در شرق قندیل‌خانه یا همان رواق اصلی قرار دارد.
برای دسترسی به این تالار می‌توانید از دو ورودی که به دارالحفاظ منتهی می‌شوند استفاده کنید. در این محل، ۴ شاه‌نشین با طاق‌نماهایی بسیار زیبا به چشم می‌خورد. طاق‌نماهای عمارت چینی‌خانه را می‌توان یکی از بهترین تزئینات بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی دانست. در این طاق‌نماها از مقرنس‌های گچی مزین به طلاکاری و نقاشی‌های ظریف و زیبا استفاده شده است.
تزیینات این تالار را می‌توان یکی از زیباترین تزیینات در تمام بقعه شیخ صفی دانست. زمانی که وارد این تالار می‌شوید، از همان ابتدا باید سر خود را بالا بگیرید و به سقف خیره شوید. مقرنس‌‌کاری‌های گچی این تالار به‌حدی هنرمندانه انجام شده است که گویا آن‌ها را با دستگاه‌های تمام‌خودکار ایجاد کرده‌اند. استفاده از کاشی‌های خشتی به رنگ زرد و سبز مغزپسته‌ای، ظاهری خاص به این تالار بخشیده است. در گذشته، برای تزیینات فقط از کاشی‌های لاجوردی استفاده می‌شد. استفاده از این نوع کاشی باعث شد تا عمارت چینی‌خانه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی ظاهری منحصر‌به‌فرد پیدا کند.
دلیل نام‌گذاری عمارت چینی خانه
حال بهتر است کمی درباره دلیل نام‌گذاری این تالار با شما صحبت کنیم. در گذشته، ایران یکی از ابرقدرت‌های منطقه بود. در دوران صفوی، قدرت ایران زبانزد خاص و عام بود. دولت چین، همسایه شرقی ایران، برای نشان‌دادن ارادت خود به شیخ صفی، هدایای مختلفی را به این مکان هدیه داد. به‌صورت کلی، ۱۲۰۰ قطعه چینی سفید و آبی از طرف دولت چین به این بقعه اهدا شد. دولت صفوی نیز شیخ بهایی را مسئول کرد تا مکانی را برای به‌نمایش‌گذاشتن این چینی‌های زیبا طراحی کند. در نهایت، به‌لطف شیخ بهایی و دستور شاه عباس، عمارت چینی‌خانه در بقعه شیخ صفی ایجاد شد.
تمامی ظروف چینی این تالار جزو «ظروف مینگ و سلادون» هستند. روی تمامی این ظروف، مهر وقف آستانه شیخ صفی کرد بنده شاه ولایت عباس به چشم می‌خورد. جالب است بدانید متأسفانه این طور نیست که تمام این ۱۲۰۰ قطعه چینی اهدایی در عمارت چینی خانه قرار داشته باشند. در حال حاضر، بخشی از این گنجینه ارزشمند داخل موزه آرمیتاژ روسیه به نمایش گذاشته شده است. بخشی از این گنجینه را نیز در دوران پهلوی به موزه ایران باستان تهران منتقل کردند. در کنار این آثار نفیس و تماشایی، سومین قرآن نفیس ایران نیز در همین عمارت قرار دارد. قدمت این قرآن به حدود ۱۱۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. این قرآن حدود ۳۰۰ سال پس از ظهور اسلام صحافی شده است. عمارت چینی‌خانه امروز به موزه چینی خانه اردبیل تغییر کاربری داده است و به‌عنوان یکی از موزه های اردبیل فعالیت خود را ادامه می‌دهد.
-
حرم‌خانه | ساده و بی‌آلایش اما زیبا
حرم‌خانه یکی دیگر از بخش‌های بقعه شیخ صفی است. این بخش فضایی مربعی‌شکل دارد و در بالای آن، یک گنبد آجری ساده قرار گرفته است. در این قسمت نیز چند سنگ‌قبر به چشم می‌خورد. بر اساس اسناد تاریخی، همسر شیخ صفی در حرم‌خانه به خاک سپرده شده است. به همین خاطر، این بخش را با نام حرم‌خانه می‌شناسند. البته بعدها در طول تاریخ، چند تن از بزرگان دولت صفوی را نیز در همین بخش به خاک سپردند. در حال حاضر، تعداد قبرهای داخل حرم‌خانه به ۱۰ عدد می‌رسد.
درِ ورودی حرم‌خانه دری نقره‌ای و ساده است که در گوشه شرقی شاه‌نشین قندیل‌خانه قرار دارد. بعد ورود از درِ اصلی، وارد راهرویی با سقف کوتاه خواهید شد. در دو طرف این راهرو، دو سنگ‌قبر مرمرین به چشم می‌خورد. در بخش شرقی راهرو نیز اتاقی با سقف کوتاه قرار دارد. برای دسترسی به فضای اصلی حرم‌خانه نیز باید از دری که در ضلع جنوبی قرار دارد استفاده کنید. فضای داخلی حرم‌خانه در مقایسه با بخش‌های دیگر بقعه شیخ صفی بسیار ساده و بی‌آلایش است.
-
چله‌خانه | مکانی برای عبادت‌های چهل‌روزه
شاید با عبارت «چله‌نشینی» یا «چله‌نشین» آشنا باشید. چله در زبان فارسی به‌معنای چهل است. چله‌نشینی نوعی عبادت است. در این نوع عبادت، فرد زاهد ۴۰ شبانه‌روز مشغول عبادت می‌شود. طی این ۴۰ شبانه‌روز فرد به مکانی آرام برای عبادت نیاز دارد. به همین خاطر، شیخ صفی مکانی را برای چله‌نشینی خود بنا کرد. پس از شیخ صفی، پسرش صدرالدین موسی و مریدانش چله‌خانه‌ای دیگر را نیز بنا کردند.
در حال حاضر، دو چله‌خانه در بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی به چشم می‌خورد. چله خانه قدیمی در سمت چپ حیاط کوچک قرار داشت. شیخ صفی در این مکان عبادت می‌کرد. متأسفانه، بخش‌های مختلفی از این چله‌خانه به‌مرور زمان از بین رفت. در حال حاضر، فقط می‌توان از چله‌خانه جدید واقع در بخش شرقی حیاط کوچک بازدید کرد. این چله‌خانه همان‌جایی است که صدرالدین موسی برای عبادت خود بنا کرد.
-
تالار دارالحفاظ | عظمت و زیبایی هنر معماری ایرانی
تالار دارالحفاظ یکی دیگر از جاهای دیدنی بقعه شیخ صفی است. این تالار مستطیل‌شکل در بخش شرقی صحن اصلی بقعه قرار دارد. همان طور که از نام آن مشخص است، از این تالار برای تلاوت و حفظ قرآن استفاده می‌کردند. بر اساس روایات تاریخی، خود شیخ بانی ساخت این بخش بوده است. حاجی سام گیلانی نیز تحت نظارت صدرالدین موسی مراحل ساخت تالار دارالحفاظ را به پایان رساند.
تالار دارالحفاظ یا همان قندیل‌خانه، دو فضای پیوسته در بخش شمالی و جنوبی دارد. یک نیم‌گنبد با تزئینات بسیار زیبا و تماشایی نیز بر فراز هر یک از این بخش‌ها قرار داده شده است. تزیینات بخش داخلی گنبدهای تالار دارالحفاظ را می‌توان مشابه با عمارت چینی‌خانه دانست. در این بخش هم از کاشی‌های خشتی زرد و سبز مغز پسته‌ای به‌وفور استفاده شده است. در نمای داخلی هر نیم‌گنبد می‌توانید تزیینات طلاکاری‌شده بسیار خاصی را مشاهده کنید. در هر گوشه از این تالار، کتیبه‌های قرآنی، احادیث و ذکرهای مختلف اسلامی به چشم می‌خورد.
حتی در نمای خارجی این بنا نیز مقرنس‌هایی قطاربندی‌شده و کتیبه‌هایی کاشی‌کاری‌شده قرار دارد. ازاره‌ای سنگی روی دیوار آجر‌نمای قندیل‌خانه تعبیه شده است. در بالای این ازاره، دو ردیف پنجره چوبی پنج‌تایی می‌بینید. دور هر پنجره، تزیینات معرق حاوی انواع نقوش اسلیمی و بته‌جقه به چشم می‌خورد. قندیل‌خانه از طریق طاق‌نمای شرقی به چینی‌خانه متصل می‌شود. همچنین، از قسمت شاه‌نشین، این تالار به محوطه داخل آرامگاه متصل است.
-
دارالحدیث | کاشی‌کاری‌های لاجوردی معماری اسلیمی
دارالحدیث در ضلع جنوبی صحن اصلی و دقیقاً مقابل مسجد جنت‌سرا قرار دارد. دارالحدیث که به طاق متولی هم شهرت دارد، دارای ارسی مشبک بزرگی است. این ارسی مشبک توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. همچنین در هر طرف این بخش، ایوانی با طاق ضربی و ۲ اتاق کوچک قرار دارد. طبق معمول، از کاشی‌کاری‌های لاجوردی مخصوص معماری اسلیمی در این دارالحدیث استفاده شده است. متأسفانه درباره تاریخ ساخت این بخش از بقعه و همچنین کاربرد دقیق آن اطلاعی در دست نیست.
-
شهیدگاه | مکانی برای کشته‌شدگان جنگ چالدران
جنگ چالدران یکی از جنگ‌های مهم در دوران صفویه بود. شاه اسماعیل صفوی ارزش بسیاری برای کشته‌شدگان جنگ چالدران قائل بود. به همین خاطر، دستور داد در بقعه شیخ صفی مکانی برای تدفین این کشته‌شدگان در نظر بگیرند. شهیدگاه همان مکانی است که کشته‌شدگان این جنگ در آن به خاک سپرده شده‌اند.
جاذبه‌های گردشگری مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی
- حرم‌خانه؛
- شهیدگاه؛
- جنت‌سرا؛
- چله خانه؛
- دارالحدیث؛
- گنبد الله الله؛
- حیاط بیرونی؛
- تالار دارالحفاظ؛
- مقبره شاه اسماعیل اول؛
- عمارت یا همان موزه چینی‌خانه؛
- حیاط درونی یا همان صحن اصلی.
جاهای دیدنی نزدیک به بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
- موزه مردم‌شناسی | در فاصله ۳۵۰متری؛
- موزه حیات‌وحش | در فاصله ۴٫۴کیلومتری؛
- دریاچه شورابیل | در فاصله ۶.۵کیلومتری؛
- دریاچه نئور | در فاصله ۴۵کیلومتری.
مسیر دسترسی به بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی دور میدان معروف عالی‌قاپو قرار دارد. میدان عالی‌قاپو را تقریباً می‌توان مهم‌ترین میدان شهر زیبای اردبیل دانست. به همین خاطر، دسترسی به این میدان از هر گوشه شهر کار بسیار ساده‌ای است. اگر قصد دارید از وسیله نقلیه شخصی استفاده کنید، باید وارد بلوار طالقانی یا خیابان امام خمینی شوید. در نزدیکی میدان عالی‌قاپو، خبری از جای پارک خودرو نیست.
باید خیلی خوش‌شانس باشید که بتوانید جای پارک خالی برای ماشین خود پیدا کنید. بهتر است پیش از رسیدن به میدان عالی‌قاپو، هر کجا فضای مناسب پیدا کردید، وسیله نقلیه خود را پارک کنید و مابقی مسیر را پیاده بروید. همچنین اتوبوس‌هایی که در ایستگاه سرچشمه توقف دارند نیز می‌توانند گزینه مناسبی برای دسترسی شما باشند.
| هزینه ورودی: | ۵۵۰۰ تومان |
| ساعات بازدید: | - نیمه اول سال: ۰۸:۰۰ تا ۲۰:۰۰ - نیمه دوم سال: ۰۸:۰۰ تا ۱۷:۳۰ |
| آدرس: | اردبیل، خیابان شیخ صفی، میدان عالی‌قاپو |
خب دوستان و همراهان عزیز ره بال آسمان، نظر شما درباره بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی چیست؟ به‌نظرتان، چرا یک بقعه و خانقاه ساده به چنین مجموعه بزرگی تبدیل شد؟ اصلاً چرا باید پادشاهان صفوی این مکان را به‌عنوان مقبره خود انتخاب می‌کردند؟ آیا هنوز هم این بقعه از نظر مردم مقدس است؟ نظرات خود را با ما و سایر دوستان در میان بگذارید.
بقعه شیخ صفی در شهر اردبیل و میدان عالی قاپو قرار دارد.
بهترین مسیر دسترسی از خیابان امام خمینی و بلوار طالقانی است.
خیر، در نزدیکی این آرامگاه به‌ندرت پارکینگ و یا حتی جای پارک مناسب پیدا می‌شود.
هزینه ورودی به‌ازای هر نفر ۵۵۰۰ تومان است.
نیمه اول سال از ساعت ۸ تا ۲۰ و نیمه دوم سال از ساعت ۸ تا ۱۷:۳۰.
ایکاش راجع به اینکه چرا قبر مادر شاه اسماعیل اول یا همان خانم مارتا مسیحی ملقب به عالم بیگ خاتون، خارج از صحن اصلی و در فضای خارجی قرار دارد.