شمس العماره تهران | بلندترین ساختمان طهران قدیم

بسیاری از افراد، استان تهران را با رستوران‌های لوکس، مراکز خرید وسیع و متنوع، پارک‌ها و بوستان‌هایش می‌شناسند؛ اما درون بافت تاریخی تهران، می‌توان چندی از باشکوه‌ترین آثار تاریخی را مشاهده کرد. یکی از مکان های تاریخی تهران که حتماً ارزش بازدید دارد، شمس العماره است. این ساختمان شیک و مجلل با تزئینات زیبا و آینه‌کاری‌هایش، چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. در این مطلب می‌خواهیم به معرفی این بنای به‌جامانده از دوره قاجار بپردازیم و اینگونه شاید بهانه‌ای دست شما بدهیم تا در اولین فرصت، در میان جاهای تفریحی تهران، شمس العماره را انتخاب کنید و از این مکان بازدید کنید؛ پس در ادامه مطلب با ره بال آسمان همراه باشید.

شمس العماره کجاست؟

بنای شمس العماره در بافت تاریخی شهر تهران و درون کاخ گلستان قرار دارد. برای بازدید از این بنا، باید به خیابان پانزده خرداد و میدان ارگ رفت. خیابان‌های باب همایون، صور اسرافیل، داور و سبزه میدان همگی به کاخ گلستان و بنای شمس‌العماره ختم می‌شوند که درون این مجموعه واقع است. خوب است به این نکته اشاره کنیم که شمس‌العماره، در ضلع شرقی کاخ گلستان واقع شده است و برجسته‌ترین و چشمگیرترین سازه از این مجموعه به حساب می‌آید؛ همچنین بلندترین ساختمان این مجموعه نیز هست.

تاریخچه شمس العماره

عمارت شمس العماره به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته شد. بسیاری می‌گویند پادشاه که در آن زمان سفرهای متعددی به کشورهای اروپایی داشت، خواستار ساخت سازه‌ای در حد و اندازه ساختمان‌های بلند و باشکوه اروپایی بود؛ به همین خاطر دستور ساخت این عمارت را صادر کرد. البته روایت است که عمارت عالی قاپو در اصفهان هم در تصمیم‌گیری شاه بی‌تأثیر نبوده. اگر بنای شمس العماره و عالی قاپو را با یکدیگر مقایسه کنید، شباهت‌هایی را بین آن‌ها خواهید دید. ساخت شمس العماره ۲ سال به طول انجامید و بین سال‌های 1244 تا 1246 هجری شمسی صورت گرفت. این بنا، برای زمانی طولانی، بلندترین ساختمان پایتخت به حساب می‌آمد و منظره‌ای باشکوه از شهر را پیش روی پادشاهان قاجار می‌گذاشت.

معماری شمس العماره

این بنای زیبا زیر نظر معمار درباری قاجار، دوستعلی‌خان معَیرالممالک، ساخته شده است. گفته می‌شود او در ساخت تمامی بناهایش، پیرو سرمشق‌های اروپایی بوده است. عمارت شمس العماره، 5 طبقه و 35 متر ارتفاع دارد. امروزه سازه‌ای با 35 متر ارتفاع، چندان بلند محسوب نمی‌شود؛ اما باید بدانید در آن روزگار، میان خانه‌ها و دیگر سازه‌های دوره قاجار، قد و قواره شمس العماره توجه هرکسی را به خود جلب می‌کرد. در کنار بلندی این ساختمان، تزئینات زیبا و چشمگیری که در آن صورت گرفته است هم جای تعریف دارد. آینه‌کاری‌ها و گچ‌بری‌ها و نقاشی‌هایی این سازه، آن را به اثری هنری تبدیل کرده است و ارزش بازدید از آن را دوچندان.

در شمس العماره کاشی‌کاری‌های زیبا و هفت‌رنگی به سبک قاجار نیز به چشم می‌خورد که مناظری از طبیعت و طرح‌های اروپایی را به تصویر می‌کشند. البته باید توضیح دهیم که سبک این کاشی‌کاری‌ها، کاملا ایرانی است و فقط نقش و نگارشان نمایشگر طرح‌های اروپایی است. در این بنا، ازاره‌های مرمرین هم دیده می‌شود که نقش برجسته گیاهان و حیوانات را به نمایش گذاشته‌اند. وجود پنجره‌های ایرانی هم از دیگر ویژگی‌های معماری این سازه است. شاید برایتان جالب باشد که اولین‌بار در کشورمان، برای ساخت این سازه از فلز استفاده کردند و جنس ستون‌های طبقات فوقانی و حفاظ‌های ساختمان، همگی از چدن است.

بخش‌های شمس العماره

در این عمارت دو برج یک شکل به چشم می‌خورد و در طبقه پایین آن، ایوان و تالار شاه‌نشین قرار گرفته است. در دو طرف شاه‌نشین هم، همان طور که در تمامی معماری‌های ایرانی می‌توان مشاهده کرد، اتاق‌های گوشواره قرار دارند. جالب آنکه اتاق‌های گوشواره در زمان‌هایی کاربرد داشتند که ظرفیت میهمانان از شاه‌نشین بیشتر می‌شد. در این مواقع درهای اتاق‌های گوشواره را باز می‌کردند تا ضمیمه شاه‌نشین باشد و گنجایش سالن بیشتر شود. در دیگر طبقات این عمارت هم اتاق‌های کوچکی قرار دارند که هرکدام به تزیینات مشبک، نقاشی و آینه‌کاری‌های زیبا آراسته‌اند.

ساعت شمس العماره

یکی از شاخص‌ترین بخش‌های شمس العماره، ساعت آن ا‌ست که به‌عنوان اولین ساعت عمومی شهر تهران شناخته می‌شود. این ساعت بر بلندای کاخ نصب شده است و به‌نوعی نماد این بنای زیبا به حساب می‌آید. این ساعت که از طرف ملکه ویکتوریا به ناصرالدین‌شاه پیشکش شده است، بارها از کار افتاده است و دوباره آن را به حرکت درآورده‌اند. خوب است ذکر کنیم آخرین‌بار، پس از 18 ماه، در تاریخ 23 فروردین 1400، این ساعت دوباره به کار افتاد.

امکانات گردشگری شمس العماره

بنای شمس العماره بخشی از کاخ گلستان به حساب می‌آید و تمامی امکانات این کاخ را می‌توان به بنای مذکور نیز اطلاق کرد. از جمله این امکانات باید به سرویس بهداشتی، نمازخانه و فرصت عکاسی در لباس‌های قجری اشاره کرد. همچنین اگر می‌خواهید در این کاخ، لبی تر کنید یا دلی از عزا درآورید، می‌توانید به چایخانه کاخ سر بزنید و لحظات خوشی را سپری کنید.

بهترین زمان بازدید از شمس العماره

شما می‌توانید در هر زمانی از سال به کاخ گلستان و شمس العماره بروید و اوقات خوبی داشته باشید؛ اما پیشنهاد می‌کنیم گشت‌وگذارتان را به روزهای خوش آب‌وهوای سال موکول کنید؛ چرا که احتمالاً زمان زیادی را در محوطه خارجی سپری کنید و امکان دارد گرما یا سرمای زیاد اذیتتان کند. البته را به خاطر بسپارید که اینجا در اوایل فصل بهار و پاییز، بسیار دل‌انگیزتر است و حال‌وهوای خوشی را برای شما رقم می‌زند.

جاهای دیدنی نزدیک به شمس العماره

• باب همایون؛
• خانه تاریخی مستوفی ممالک؛
• بازار تاریخی عودلاجان؛
• بازار بزرگ تهران؛
• پارک شهر؛
• کاخ ابیض (موزه مردم‌شناسی تهران).

مسیر دسترسی

برای بازدید از این بنا، باید خود را به خیابان پانزده خرداد برسانید. از آنجایی که این خیابان در محدوده طرح ترافیک تهران قرار دارد، در روزهای کاری هفته، باید با وسایل نقلیه عمومی به اینجا بروید. متروی پانزده خرداد در فاصله کمی از کاخ گلستان قرار دارد. ایستگاه‌های اتوبوس هم در نزدیکی این بنا هستند. به طور کلی می‌توان گقت دسترسی این مکان به وسایل نقلیه عمومی بسیار خوب است. اگر هم تصمیم دارید با خودروی شخصی از اینجا بازدید کنید، باید گردشتان را به پنجشنبه عصر یا جمعه موکول کنید که دیگر محدودیت طرح ترافیک وجود ندارد. در این زمان‌ها به‌سادگی می‌توانید با خودروی شخصی مسیر خیابان پانزده خرداد و کاخ گلستان را پیش بگیرید.

در این نوشته به معرفی شمس العماره پرداختیم که یکی از زیباترین ساختمان‌های کاخ گلستان است. نظرتان درباره این مطلب چه بود؟ آیا تا به حال بازدیدی از این مکان داشته‌اید؟ کدام یک از بخش‌های اینجا به نظرتان جذابتر است و ارزش بازدید بیشتری دارد؟ آیا حاضرید در یک روز شلوغ هفته، به خیابان پانزده خرداد بروید و از این بنای زیبا دیدن کنید یا ترجیح می‌دهید در روزهای خلوت آخر هفته، با ماشین شخصی به اینجا سر بزنید؟ منتظر خواندن نظرات شما هستیم، با ما همراه باشید و تجربه خود از بازدید این مکان را با دیگر همراهان ره بال آسمان به اشتراک بگذارید.