کاخ گلستان تهران | بازی جذاب نور و آینه

در ایران به‌مدت هزاران سال، حکومت شاهنشاهی وجود داشت. هر شاه بر اساس میل و سلیقه خود، کاخی مخصوص به خود بنا می‌کرد. در حال حاضر کاخ‌های دوران پهلوی، زیباترین کاخ های تهران به حساب می‌آیند. کاخ سعدآباد، کاخ نیاوران و کاخ گلستان تهران سه کاخی هستند که از دوران پهلوی و قاجار به یادگار باقی مانده‌اند. در این مقاله قصد داریم تا کاخ گلستان، یکی از زیباترین کاخ‌های پهلوی را به شما عزیزان معرفی کنیم؛ پس با ما همراه باشید.

برای آشنایی با سایر جاذبه‌ها و جاهای دیدنی تهران در پاییز، روی لینک زیر کلیک کنید:

جاهای دیدنی تهران در پاییز

 

معرفی کاخ گلستان

کاخ گلستان فقط یکی از مکان های تاریخی تهران نیست، بلکه جزء آثار باستانی بین‌المللی ثبت شده در فهرست یونسکو است و به همین خاطر اهمیت بسیاری دارد. این کاخ با قدمتی بیش از 400 سال، در منطقه بازار بزرگ تهران قرار دارد و قدمت آن به دوران قاجار باز می‌گردد. بر اساس روایات تاریخی، در گذشته دور این کاخ در خیابانی باصفا قرار داشت که اطراف آن را درختان چنار و سرو پر کرده بودند و به همین خاطر است که آن را کاخ گلستان نامیدند. در حال حاضر این کاخ در دل منطقه بازار و بافت قدیمی شهر تهران واقع شده است و خبری از این باغ و بستان نیست.

کاخ گلستان را می‌توان بهترین راوی تاریخ معاصر ایران دانست. در این کاخ شاهان بزرگی همانند محمدخان قاجار، فتحعلی شاه، محمد شاه قاجار، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمد‌علی‌ شاه و احمد شاه سکونت داشتند. این کاخ در حال حاضر حدود 5هکتار وسعت دارد که بر اساس اسناد تاریخی، فقط ۱۰درصد از مساحت آن در دوران قاجار است. این کاخ در طول تاریخی به‌خوبی ظاهر خود را حفظ کرده و خم به ابرو نیاورده است. کاخ گلستان بخش‌های متعددی دارد که از تماشای آن سیر نمی‌شوید. کاخ گلستان را باید نمونه‌ای کامل از هنر دست هنرمندان ایرانی در معماری و تزئینات داخلی کاخ دانست.

تاریخچه کاخ گلستان

پیش از آنکه بخواهیم بخش‌های مختلف کاخ گلستان را به شما معرفی کنیم، بهتر است کمی درباره تاریخچه این کاخ زیبا و 400 ساله با شما صحبت کنیم. بر اساس اسناد تاریخی به‌جای‌مانده، قدمت ساخت این کاخ به سال 988 هجری قمری و دوره شاه عباس صفوی باز می‌گردد. یک جهانگرد ایتالیایی در سفرنامه خود زمانی که در سال 1028 از تهران عبور می‌کرد، این کاخ سلطنتی را توصیف کرده است. این کاخ در دوران صفوی و زندیه کاربردهای مختلفی داشته؛ اما در حقیقت کاربرد اصلی کاخ گلستان به دوران سلطنت قاجار باز می‌گردد.

• کاخ گلستان در عهد قاجار

در دوران قاجار، آقامحمدخان پس از مرگ کریمخان در سال 1193 هجری قمری، به سلطنت رسید. او در نوروز سال 1210، تاج سلطنت را بر سر گذاشت و رسماً عنان مملکت را در دست گرفت. آقامحمدخان قاجار، تهران را به‌عنوان پایتخت خود انتخاب کرد. به همین خاطر کاخ گلستان یا همان مقر حکومتی و سلطنتی دولت اهمیت بسیاری پیدا کرد.

پس از آقامحمدخان، فتحعلی شاه قاجار به حکومت رسید و بخش‌های متعددی را به این کاخ اضافه شد. در سال 1227، زمانی که ناصرالدین شاه قاجار بر تخت حکومت نشست، با سفرهای اروپایی خود، تغییرات بسیاری را در کاخ گلستان ایجاد کرد. او رؤیای فرنگ را داشت و به همین خاطر تلاش می‌کرد تا بخش‌های فرنگی مختلف را به کاخ خود اضافه کند. زمانی که مظفرالدین شاه بر تخت سلطنت نشست، تغییرات بسیاری را در این کاخ باشکوه ایجاد نکرد و قطعاً این مسئله به خاطر رویداد مهم انقلاب مشروطه است و می‌توان گفت که وی فرصتی برای تغییرات در کاخ را نداشت.

• کاخ گلستان در زمان پهلوی

پس از سرنگونی دولت قاجار و روی کار آمدن دولت پهلوی در چهارم اردیبهشت سال 1305 و همچنین روی کار آمدن پهلوی دوم در چهارم آبان سال 1346، تغییرات بسیاری در کاخ گلستان ایجاد شد. هر ۳ کاخ گلستان، سعدآباد و همچنین کاخ نیاوران از اهمیت بسیاری برخوردار شدند. رضاخان و محمدرضا پهلوی، از این کاخ‌های برای سکونت، پذیرایی از مهمانان خارجی و امور کشورداری استفاده می‌کردند.

معماری کاخ گلستان

از نظر معماری، کاخ گلستان بسیار منحصر‌به‌فرد است و تأثیر فرهنگ‌های غربی و بین‌المللی را بر ایران نشان می‌دهد. پیش از دولت صفویه، خبری از تأثیر دولت‌های خارجی بر ایران نبود. ایران در آن دوران فقط تحت تأثیر فرهنگی کشورهای همسایه، همانند هندوستان قرار داشت و می‌توان شباهت‌های فرهنگی بسیاری را بین مردم ایران و هند یافت؛ اما به‌تدریج با به وجود آمدن ارتباطات جدید، مردم کشورهای مختلف از وجود یکدیگر مطلع شدند. سفرهای خارجی باعث شد تا فرهنگ کشورهای مختلف روی یکدیگر تأثیر بگذارند؛ به همین خاطر در ساخت کاخ گلستان، شاهد تلفیقی از معماری سنتی ایرانی و معماری سبک نئوکلاسیک و گوتیک هستیم.

همچنین در طی سلطنت قاجار، پادشاهان قجری، مخصوصاً ناصرالدین شاه، تغییرات بسیاری را در کاخ گلستان و ساختمان‌های آن ایجاد کردند. در آن دوران، حاکمان قجری بسیار تحت تاثیر کشورهای فرنگی یا همان قاره اروپا بودند. آن‌ها تصور می‌کردند که با تغییر ظاهر ایران به ظاهر فرنگی، می‌توان پیشرفت‌های آن‌ها را نیز تجربه کرد. به همین خاطر شاهد بخش‌های مختلف به سبک معماری فرنگی در کاخ گلستان هستیم که نمونه والای آن عمارت شمس العماره است.

بخش‌های مختلف مجموعه کاخ گلستان

همان طور که اشاره کردیم، این کاخ حدود 5هکتار وسعت دارد. متأسفانه در طول تاریخ به دلیل ساخت‌و‌ساز بافت شهری، از وسعت این مجموعه بزرگ و تاریخی کاسته شده است. با این وجود هنوز هم بخش‌های مختلفی برای تماشا و حظ بصری مراجعه‌کنندگان وجود دارد که در ادامه شما را با بخش‌های متعدد آن آشنا خواهیم کرد.

• محوطه کاخ گلستان

در بدو ورود، وارد باغی دل‌باز و محوطه‌ای دوست‌داشتنی و دلنشین خواهید شد. محوطه کاخ با درختان سربه‌فلک‌کشیده‌ای آراسته شده است که سالیان سال است همسایه سبز کاخ گلستان محسوب می‌شوند. در میان این محوطه، استخری سنگی و فواره‌هایی متفاوت به چشم می‌خورد که سوژه‌ای بکر برای عکاسان محسوب می‌شوند. زمانی که جلوی این استخر بایستید، شاهد عظمت و شکوه واقعی کاخ گلستان خواهید بود. درختان بر زمین سایه می‌افکنند و فواره‌ها موجی زیبا را در آب خلق می‌کنند که انعکاس تصویر کاخ را تکان‌تکان می‌دهد.

قدم‌زدن در این محوطه در چهار فصل سال لذت‌بخش است. بسیاری از مراجعه‌کنندگان مدتی طولانی را صرف قدم‌زدن در این باغ دل‌باز می‌کنند. در گوشه‌ای از این محوطه شاهانه، بازارچه‌ای کوچک به چشم می‌خورد که در آن دنیایی رنگارنگ از صنایع دستی سنتی را عرضه می‌کنند. اگر به دنبال یادگاری فراموش‌نشدنی از بازدید خود هستید، بهتر است سری به این بازارچه کوچک بزنید.

هزینه بازدید از محوطه کاخ گلستان: 5000 تومان

• شمس العماره

بی شک در کتب تاریخی حداقل یک بار نام شمس العماره را دیده‌اید. شمس العماره یکی از مهم‌ترین نمادهای تهران قدیم به حساب می‌آید. بد نیست بدانید که در دوران قدیم، پیش از احداث سردر باغ ملی، شمس العماره نماد اصلی پایتخت محسوب می‌شد و هنوز هم جزء معروف‌ترین نمادهای تهران قدیم به شمار می‌آید. شمس العماره بنایی مرتفع و دیدنی است که در ضلع شرقی مجموعه کاخ گلستان قرار دارد. ساخت این بنا به دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار باز می‌گردد.

همان طور که در کتب تاریخی خوانده‌اید، ناصرالدین شاه قاجار علاقه بسیاری به فرنگ و فرهنگ کشورهای خارجی داشت. او مدام تصاویری از کشورهای خارجی و مخصوصاً اروپا را مشاهده می‌کرد و در تلاش بود تا بخشی از فرهنگ فرنگی را وارد ایران نیز کند. یکی از مسائلی که چشم ناصرالدین شاه را حسابی گرفته بود، بنا کردن ساختمان‌هایی مرتفع، همانند ساختمان‌های بلند قامت فرنگی بود. او مدام در تلاش بود تا بتواند ساختمانی مرتفع بنا کند تا خودش و همسرانش بر فراز آن نظاره‌گر چشم‌اندازی زیبا از پایتخت باشند. در ابتدا بیان این رؤیا در میان درباریان، باعث خنده آن‌ها می‌شد؛ اما نهایتاً شوق ناصرالدین شاه باعث ایجاد شمس العماره، مهم‌ترین نماد تهران قدیم شد.

ساخت شمس العماره در سال 1284 هجری قمری به پایان رسید. در آن زمان شمس العماره تنها ساختمان ۵ طبقه‌ای بود که 35 متر ارتفاع داشت. زمانی که ناصرالدین شاه بر فراز آن می‌ایستاد، تا دورترین نقاط تهران را می‌توانست شاهد باشد و به این ترتیب به آرزوی دیرینه خود رسید. علاوه بر ارتفاع زیاد، شمس العماره از نظر معماری نیز شاخص و برجسته است. این بنا اولین سازه‌ای در ایران بود که از فلز ساخته شده بود و به‌نوعی تحول در ساخت‌وساز ایران به حساب می‌آمد. گفتنی است که برای ساخت این بنا، 40هزار تومان هزینه صرف شده بود!

هزینه بازدید از عمارت شمس العماره: 4000 تومان

• ایوان تخت مرمر

 ایوان تخت مرمر قدیمی‌ترین بنای مجموعه کاخ گلستان به حساب می‌آید. این ایوان را با نام‌های دیگری همانند ایوان دارالاماره یا دیوانخانه نیز می‌خوانند و ساخت آن به دوران کریم خان زند باز می‌گردد. در دوران قدیم چنین رسم بوده که در مناسبت‌های خاص، پادشاه از روی خوشی به مردم شادباش می‌داد. در دوران قاجار نیز از ایوان تخت مرمر برای به‌جای‌آوردن این رسم استفاده می‌شد. فضای داخلی این ایوان به‌خوبی نشانگر سبک معماری سنتی و ایرانی و ظرافت هنرمندان ایرانی است. آینه‌کاری‌ها، گچ‌بری‌ها، خاتم‌کاری‌ها و انواع منبت و مشبک با ظرافتی کامل انجام شده‌اند و ظاهری بسیار زیبا را به ایوان هدیه می‌دهند.

شاید برای شما این سؤال وجود داشته باشد که چرا این بخش از کاخ گلستان را با نام ایوان تخت مرمر می‌شناسند؟ اگر به ایوان مرمر بیایید، تختی مرمرین و زیبا را مشاهده خواهید کرد که بر اساس اسناد تاریخی در سال 1221 به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است.  تخت به گونه‌ای طراحی شده است که با دیدن آن به یاد تخت حضرت سلیمان می‌افتید. این اثر از چهار طرف بر دوش ۳ دیو و ۶ فرشته قرار گرفته است و حدود یک متر از سطح زمین ارتفاع دارد.

هزینه بازدید از ایوان تخت مرمر: 4000 تومان

• خلوت کریمخانی

اگر سری به کتب تاریخی بزنید، خواهید دید که محمدخان قاجار با نابودکردن حکومت زندیه و به خاک‌وخون کشیدن آن‌ها حکومت قاجار را بنا کرد. او کینه دیرینه‌ای از کریمخان زند، شاه سلسله زندیه داشت. از این رو در سال 1206 هجری قمری، محمدخان قاجار دستور داد تا بقایای جسد کریمخان زند را از شیراز دربیاورند و به تهران منتقل کنند. او این استخوان‌ها را دقیقاً زیر پله‌های خلوت کریمخانی قرار داد تا هر کس از آن عبور می‌کند، استخوان کریمخان زند را لگدکوب کند و با این کار احساس خرسندی داشته باشد!

پس از محمدخان قاجار، ناصرالدین شاه این مکان را به استراحتگاه شخصی خود تبدیل کرد و در کنار آن قلیان می‌کشد. جالب اینجاست که در سال 1304 و زمانی که پهلوی اول روی کار آمد، سریعاً دستور داد تا استخوان‌های کریمخان را از این مکان در بیاورند و با احترام کامل به مکانی مناسب انتقال دهند. یافتن استخوان‌ها کار دشواری بود؛ اما نهایتاً پس از مدتی کاوش، استخوان‌های کریمخان برای دفن‌شدن به قم منتقل شدند.

یکی از بخش‌های جذاب خلوت کریمخانی، سنگ مزار ناصرالدین شاه است که در ابتدا در آستان مبارکه عبدالعظیم روی مزار وی قرار داشت و در اوایل انقلاب اسلامی آن را به کاخ گلستان منتقل کردند. این سنگ 131 سانتی‌متر عرض و 249 سانتی‌متر طول دارد و به نظر می‌رسد که تصویر ناصرالدین شاه روی آن به ابعاد واقعی حجاری شده است.

هزینه بازدید از خلوت کریمخانی: رایگان

تالار اصلی کاخ گلستان

تالار اصلی کاخ گلستان یکی از بخش‌های مهم کاخ گلستان محسوب می‌شود که دارای قسمتی‌های متعددی است. در این بخش قسمت‌های مختلف تالار اصلی را به شما عزیزان همراه معرفی خواهیم کرد.

• تالار سلام

در بخش شمال غربی باغ گلستان و نزدیکی خلوت کریمخانی، ساختمانی را مشاهده خواهید کرد که آن را تالار سلام می‌نامند. خیلی جالب است بدانید که در ابتدا ناصرالدین شاه قاجار قصد داشت تا این بخش کاخ گلستان را تبدیل به موزه سلطنتی و دولتی ایران کند. این موزه در مجموعه کاخ گلستان و نزدیکی شمس العماره قرار داشت و به همین خاطر قطعاً مردم توجه خاصی به آن می‌‌کردند. شاید از خودتان بپرسید که ناصرالدین شاه قاجار که تنها به فکر عیش‌ونوش خود بوده، چطور به فکر اجرای یک پروژه فرهنگی افتاده بود؟

در حقیقت ایجاد یک موزه سلطنتی نیز قسمتی از هوس‌های فرنگی ناصرالدین شاه محسوب می‌شد.  او تلاش می‌کرد تا هر آنچه در فرنگ دیده است را در ایران پیاده کند. ناصرالدین شاه در پی این خواسته، عمارت قدیمی شمال باغ گلستان را تخریب و آن را تبدیل به ساختمان موزه کرد. ساخت بنای اصلی تالار موزه در سال 1293 به پایان رسید؛ اما حدود 3 سال طول کشید تا آثار این موزه را درون آن قرار دهند و تزئینات لازم را به اتمام برسانند. گفتنی است که یکی از تفریحات ناصرالدین شاه بازدید از  این موزه و تغییر چیدمان اشیاء داخل آن بوده است! اگر به ‌دنبال دلیل نام‌گذاری این موزه به نام تالار سلام هستید، باید بدانید که این نام‌گذرای به دوران پهلوی و تاجگذاری خاندان سلطنتی در این تالار باز می‌گردد.

• تالار آینه

در بخش غربی تالار موزه یا همان تالار سلام، یکی از معروف‌ترین و البته زیباترین تالارهای کاخ گلستان، یعنی تالار آینه قرار دارد. زمانی که وارد تالار آینه می‌شوید، نمی‌دانید چشم به کدام بخش آن بدوزید. سقفی بسیار بلند، شیشه‌های قدی بزرگ، فرشی دستبافت با نقشی بی‌نظیر، آینه‌کاری‌های هنرمندانه که نمی‌توانید چشم از آن‌ها بردارید، جزء‌به‌جزء تالار آینه است که هر کدامشان دیدنی، تماشایی و باعظمت هستند. ساخت ساختمان این تالار در سال 1294 پایان یافت؛ اما برای اتمام تزئینات و آینه‌کاری‌های هنرمندانه آن نیز حدود 5 سال زمان صرف شد.

گفتنی است که در ابتدا از این تالار برای نمایش تخت طاووس و تاج کیانی استفاده می‌کردند؛ اما این کار باعث می‌شد تا مراجعه‌کنندگان از دیدن جزئیات و ظرافت این تالار غافل بمانند. از این رو تخت طاووس و تاج کیانی را به بخش دیگری منتقل کردند و در این تالار فقط تابلوی رنگ و روغن استاد کمال الملک غفاری به چشم می‌خورد. جالب است که این تابلو دقیقاً تصویر تالار آینه در سال 1309 هجری قمری را با جزئیات کامل نشان می‌دهد و به همین خاطر بسیار ارزشمند است.

• تالار عاج

در بخش دیگری از تالار اصلی، عمارتی با نام عمارت عاج وجود دارد که هم جوار با تالار آینه است. بر اساس اسناد تاریخی تالار عاج پیش از تالار آینه و سلام ساخته شده است. در این تالار تابلویی آبرگ به چشم می‌خورد که به دست استاد محدود خان ملک الشعرا کشیده شده است. در این تابلوی آبرنگ، نمای بیرونی تالار عاج به تصویر کشیده شده است که قدمت ان به سال 1286 باز می‌گردد. تصویر تابلوی آبرنگ تالار عاج به خوبی نمایانگر این است که این عمارت سه ارسی، سه دری بزرگ و همچنین ایوانی با شش ستون ظریف داشته است.

• تالار ظروف

تالار ظروف در سال 1344 و در دوران پهلوی روی بقایای یکی از عمارت‌های خراب‌شده قاجار ساخته شد. همان‌طور که از نام این تالار مشخص است، در این بخش از موزه، هدایای پادشاهان اروپایی به شاهان قاجار به نمایش در می‌آید که همگی ظروفی بسیار نفیس و ارزنده هستند. در میان این آثار می‌توان به ظروف زیر اشاره کرد که جزء ارزشمند‌ترین ظروف سلطنتی در تمام دنیا محسوب می‌شوند:

• سرويس اهدایی نیکلای اول امپراتور روسیه؛
• سرويس جواهرنشان، اهدایی ملكه ويكتوريا؛
• سرويس ساخته شده از سنگ گران‌بها مالاشیت، اهدایی الكساندر سوم؛
• سرويس چینی، اهدایی ويلهلم به وليعهد وقت دولت ايران؛
• سرويس چینی، مربوط به جنگ‌های ناپلئون بناپارت.

هزینه بازدید از تالار اصلی: 5000 تومان

• تالار برلیان

• 

  

سفرهای فرنگی ناصرالدین شاه، تأثیر بسیاری روی او گذاشته بود. به همین خاطر علاوه بر تالار سلام، ناصرالدین شاه تصمیم گرفت تا عمارت دیگری بسازد و آن را به هدایای سلطنتی اختصاص دهد که از جانب دولت‌های خارجی دریافت می‌کرد. از این رو به فکر افتاد و بخشی از کاخ گلستان را که به دوران فتحعلی شاه تعلق داشت و فرسوده شده بود، تخریب کند و بر پی همان عمارت، ساختمانی زیبا و باشکوه بسازد و آن را به محلی برای نگهداری هدایای باشکوه خارجی به دولت ایران تبدیل نماید. در دوران فتحعلی شاه در محل ساخت تالار برلیان، تالاری با نام بلور قرار داشت و تالار برلیان نیز دقیقاً بر پی همان ساختمان بنا شده است.

از نظر شکوه و زیبایی، تالار برلیان هیچ تفاوتی با تالار زیبای آینه نمی‌کند. این تالار را در دوران مظفرالدین شاه مرمت و بازسازی کردند و زیبایی آن دوچندان شد. بخشی از تابلوهای نقاشی ارزنده و نفیسی را که در این تالار قرار داشتند، می‌توانید در تالار سلام مشاهده کنید. در دوران ناصرالدین شاه همان طور که اشاره کردیم این تالار مخصوص نگهداری از هدایای پادشاهان خارجی بوده؛ اما در زمان پهلوی این تالار به محل پذیرایی از مهمان‌های خارجی و برپایی مهمانی‌های رسمی تبدیل شد.

هزینه بازدید از تالار برلیان: رایگان

• عمارت بادگیر

در گذشته برای تهویه داخل اتاق‌ها، از بادگیر استفاده می‌کردند. استفاده از بادگیر ابتدا در شهرهای کویری همانند یزد مطرح شد و به‌تدریج شهرت آن به پایتخت نیز رسید. عمارت بادگیر در بخش جنوبی باغ گلستان واقع شده است و قدمت آن به دوران فتحعلی شاه باز‌ می‌گردد. البته ناصرالدین شاه در دوره حکومت خود، تغییرات بسیاری را در این عمارت به وجود آورد.

عمارت بادگیر از نظر تزئینات داخلی، از تالار آینه کم ندارد. در سراسر این تالار زرنگاری، نقاشی، گچ‌بری، منبت‌کاری و مرمرهای بی‌نظیر به چشم می‌خورد. آینه‌کاری‌های این تالار بسیار زیبا انجام شده‌اند و بازی نور خارق‌العاده‌ای را به وجود می‌آورند. با ورود عمارت بادگیر، خنکای باد به شما می‌خورد و می‌توانید از این نسیم خنک لذت ببرید. به همین خاطر این تالار را تالار تابستانی کاخ گلستان می‌دانند که در دوران گذشته از آن برای فرار از گرمای پایتخت استفاده می‌کردند.

• عکس‌خانه

عکس‌خانه در حقیقت همان حوضخانه عمارت بادگیر است که در بخش زیرزمین عمارت بادگیر قرار دارد. این سبک معماری منحصر‌ به ایرانیان است.همواره زیر بادگیر یک حوض تعبیه می‌شده تا باد روی آن بوزد و خنک شود. اما شاید برای شما این سؤال به وجود بیاید که چرا حوضخانه را عکس‌خانه نیز می‌نامند؟ در حقیقت در داخل این بخش عمارت، مجموعه عکس‌هایی از دوران قاجار و وسایل عکاسی آن دوران به چشم می‌‌خورد. یکی از نکات جالب توجه درباره عکس‌خانه، وجود دست‌خط ناصرالدین شاه روی برخی از عکس‌هایی است که در این تالار به نمایش درآمده‌اند.

هزینه بازدید از عکس خانه: 4000 تومان

• حوضخانه تالار سلام

در حوضخانه تالار سلام می‌توانید به تماشای ۲ مجموعه از آثار بنشینید:

موزه مخصوص

همان طور که انتظار می‌رود، حوضخانه تالار سلام در زیرزمین همان تالار قرار دارد. اشاره کردیم که این تالار در دوران پهلوی نیز کاربرد داشته است. در دوران پهلوی دوم، تزئینات مختلفی را به این بخش اضافه کردند و به همین خاطر آن را موزه مخصوص نامیدند. در این موزه می‌توانید از گران‌بها‌ترین آثار به‌جای‌مانده از هنرمندان دوران قاجار دیدن کنید. بخشی از این اشیا، مجموعه آثاری هستند که در گذشته در اتاق موزه ناصر‌الدین شاه نگهداری می‌شدند و بخشی دیگر هدایایی بودند که کشورهای خارجی به ایران پیشکش کرده بودند. البته ناگفته نماند که برخی از این آثار را خود شاه یا اطرافیان وی خریده‌‌اند.

هزینه بازدید از موزه مخصوص: 4000 تومان

نگارخانه

نگارخانه نام یکی دیگر از موزه‌های کاخ گلستان است که در بخش حوضخانه و طبقه تحتانی اتاق سلام یا همان اتاق تاجگذاری واقع شده است. همانند بسیاری از بخش‌های دیگر کاخ گلستان، ساخت این موزه به ‌چنین شکل‌و‌شمایلی، به سفر فرنگ ناصرالدین شاه باز می‌گردد. ناصرالدین شاه نیز در سال 1252 با بازدید از کشورهای اروپایی تصمیم‌ گرفت تا موزه‌ای به این شکل در کاخ خود ایجاد کند.

موزه نگارخانه ۲ بخش مجزا دارد. در بخش جنوبی، انبار تالار موزه، دفتر صاحب جمع اموال، تلفنخانه و نمایشگاه به چشم می‌خورد. از بخش شمالی نیز در دوران پهلوی دوم به‌عنوان مقر پاسدارخانه گارد سلطنتی استفاده می‌کردند. در این نگارخانه می‌توانید شاهد آثار هنرمندان بنام ایرانی همانند میرزا مهدی خان (مصورالملک)، آقا میرزا موسی محمود خان صبا و محمد غفاری کاشانی (کمال الملک) باشید.

هزینه بازدید از نگار خانه: 4000 تومان

• موزه مردم شناسی

موزه مردم‌شناسی کاخ گلستان، در کاخی با نام کاخ ابیض قرار دارد. ساخت این کاخ روایت بسیار زیبایی دارد و قدمت آن به دوران ناصرالدین شاه باز می‌گردد. جالب است بدانید که در دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار، پادشاه عثمانی، سلطان عبدالحمید، پیشکش‌های گران‌بهایی را برای پادشاه ایرانی ارسال کرد. در بین این لوازم، می‌توان به چند دست مبل استیل متعلق به لویی شانزدهم، دو قطعه آینه با قاب و پایه، پرده‌های مخملی، مجسمه‌های برنزی و طلایی و چند قطعه قالی دستبافت ترک اشاره کرد. در آن هنگام تمام تالارهای و کاخ‌های گلستان مملو از اشیا و وسایل بسیار مجلل و باشکوه بودند و جایی برای چیدن این وسایل وجود نداشت. از طرف دیگر ناصرالدین شاه نمی‌توانست از چنین اسباب لوکس و زیبایی ساده بگذرد.

همین داستان بهانه‌ای شد تا ناصرالدین شاه دست به کار شود و در بخش جنوب غربی محوطه باغ گلستان، کاخ جدیدی را برای قرار دیدن این اثاثیه بنا کند. جالب است بدانید که بر اساس اسناد تاریخی، شخص ناصرالدین شاه نقشه این کاخ جدید را کشید و ابعاد آن را مطابق با بزرگ‌ترین قالی سلطان تعیین کرد.

طراحی داخلی موزه

به دلیل تأثیر فرهنگ و معماری اروپایی و فرنگی بر ناصر‌الدین شاه، او تصمیم گرفت تا ظاهر این کاخ را به رنگ سفید طراحی کند و در ساخت آن از مرمر سفید رگه‌دار استفاده کند. این کاخ به محل اشتغال صدر اعظم‌ها، نخست‌وزیر‌ها و رییس الوزراها اختصاص داده شد و نهایتاً در سال 1332 و دوره پهلوی، آن را به موزه هنرهای زیبای کشور اختصاص دادند. در سال 1347، تصمیم بر آن شد تا کاخ ابیض، به موزه مردم شناسی ایران تبدیل شود تا همه افراد، با فرهنگ تهران قدیم و حکومت قاجار بیشتر آشنا شوند.

• تالار الماس

در بخش جنوبی باغ گلستان، عمارتی دیگر با نام تالار الماس به چشم می‌خورد. قدمت ساخت این تالار به دوره فتحعلی شاه باز می‌گردد و می‌توان آن را یکی از قدیمی‌ترین بخش‌های کاخ گلستان دانست. آینه‌کاری‌های داخل کاخ به‌حدی زیبا طراحی شده‌اند که باعث شد نام این تالار به الماس بشناسند. در این عمارت یک تالار بزرگ و چند اتاق گوشواره‌ای به‌همراه دهلیزها و بالاخانه‌ها و پستوهای متعدد به چشم می‌خورد. ظاهر این تالار در مقایسه با سایر تالارهای کاخ همانند تالار آینه، ساده‌تر است و خبری از تزئینات چشمگیر و باشکوه در آن نیست؛ به این وجود زیبایی را در اوج سادگی این تالار می‌توانید احساس کنید.

هزینه بازدید از تالار الماس: 4000 تومان

امکانات رفاهی و گردشگری کاخ گلستان

• چایخانه سنتی؛
• عکاسی به سبک قجری؛
• سرویس بهداشتی؛
• نمازخانه.

اطلاعات بازدید از کاخ گلستان

آدرس	استان تهران، شهر تهران، منطقه 12، خیابان 15 خرداد، میدان ارگ
تلفن مستقیم روابط عمومی	02133956662
تلفن داخلی	02133113335 داخلی 165
نمابر	2133111811(98+)
ایمیل	GolestanPalace@mcth.ir
ساعت بازدید	در نیمه اول سال از ساعت 9:30 صبح تا ۶:30 عصر در نیمه دوم سال از ساعت  9 صبح تا 6:30 عصر
ایام تعطیل	تاسوعا و عاشورای حسینی، شهادت امام حسن مجتبی (ع)، شهادت امام صادق (ع) ، رحلت امام خمینی (ره)، شهادت حضرت علی (ع)
ساعات بازدید در ماه مبارک رمضان	09:30 صبح تا ۵:30 عصر و فروش بلیت تا ۴:30 عصر
هزینه بازدید	هزینه بازدید از بخش‌های مختلف متفاوت است.
وب‌سایت کاخ گلستان	http://www.golestanpalace.ir

روش دریافت بلیت رایگان از کاخ گلستان

تحت شرایط زیر، بلیت رایگان شامل حال مراجعه‌کنندگان خواهد شد:

• گروه‎‌های سنی کمتر از 7 سال با ارائه کارت شناسایی معتبر؛
• عموم مردم در روز 28 اردیبهشت یا همان روز جهانی موزه؛
• مهمانان رسمی دولت با ارائه دعوت‌نامه مربوط؛
• کلیه کارکنان و بازنشستگان سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، با ارائه کارت شناسایی؛
• اعضای سازمان جهانی موزه‌ها با ارائه کارت شناسایی؛
• کارکنان سازمان میراث فرهنگی کشور و خانواده‌های آنان با ارائه کارت شناسایی؛
• پژوهشگران و محققان با ارائه تائیدیه از مراکز تحقیقاتی و علمی مربوط و هماهنگی قبلی با مدیریت موزه.

شرایط دریافت بلیت نیم‌بها بازدید از کاخ گلستان

• دانش‌آموزان و دانشجویان به همراه استادان دانشگاه‌ها و سرپرستان آن‌ها با ارایه معرفی‌نامه؛
• افراد تحت پوشش کمیته امام خمینی و همچنین سازمان بهزیستی کشور با ارائه معرفی‌نامه؛
• همه جانبازان، آزادگان و ایثارگران با ارائه کارت شناسایی معتبر یا معرفی‌نامه؛
• همه بازنشستگان و دارندگان کارت منزلت و افرادی که بیش از 70 سال دارند.

مسیر دسترسی به کاخ گلستان

برای دسترسی به کاخ گلستان می‌توانید از وسیله نقلیه شخصی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید:

پیش از شروع باید بدانید که کاخ گلستان در منطقه بازار و محدوده طرح ترافیک اصلی قرار دارد. به همین خاطر از ۶ صبح تا 5 عصر، امکان ورود به این منطقه با وسیله نقلیه شخصی وجود ندارد. بهتر است پیش از مراجعه، در وب سایت تهران من ثبت‌نام کرده و هزینه ورود به محدوده طرح ترافیک را پرداخت کنید. برای دسترسی به کاخ گلستان، باید خودتان را تا نزدیک‌ترین فاصله برسانید و وسیله نقلیه خود را در یک پارکینگ عمومی یا محلی مناسب پارک کنید. دسترسی به کاخ گلستان از طریق خیابان‌های باب همایون، صور اسرافیل، داور و همچنین سبزه میدان انجام می‌شود. همه این خیابان‌ها سنگ فرش شده‌اند و اجازه تردد وسایل نقلیه شخصی در آن‌ها داده نمی‌شود.

• دسترسی به کاخ گلستان با مترو

نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به کاخ گلستان، ایستگاه مترو پانزده خرداد است. از این ایستگاه تا کاخ گلستان فقط چند قدم پیاده‌روی پیش رو دارید.

• دسترسی به کاخ گلستان با اتوبوس

برای استفاده از اتوبوس، می‌توانید سوار اتوبوس‌هایی شوید که از خیابان خیام عبور می‌کنند و در ایستگاه گلوبندک اتوبوس را ترک کنید. ایستگاه گلوبندک تا کاخ گلستان فقط کمی پیاده فاصله دارد.

• دسترسی به کاخ گلستان با تاکسی

طبیعتاً با وجود سنگ‌فرش‌کردن خیابان‌های منتهی به کاخ گلستان، تاکسی‌ها نیز اجازه عبور از آن‌ها را ندارند. به همین خاطر بهتر است خودتان را با تاکسی‌های مختلف به چهارراه گلوبندک برسانید و از آنجا تا کاخ گلستان کمی پیاده‌روی کنید.

جاهای دیدنی اطراف کاخ گلستان

• بازار تهران در فاصله 350متری؛
• خانه تاریخی مستوفی الممالک، در فاصله 650متری؛
• پارک شهر، در فاصله 700متری؛
• بازار تاریخی عودلاجان، در فاصله یک‌کیلومتری.

نکات جالب درباره کاخ گلستان

• آخرین‌بار تجمع مردمی در ایوان تخت مرمر کاخ گلستان، در 1304 خورشیدی و همزمان با آغاز حکومت رضاشاه پهلوی صورت گرفت.
• تاج‌گذاری رضاخان در چهارم اردیبهشت 1305 و محمدرضا پهلوی در چهارم آبان 1346 در تالار سلام صورت گرفت.
• در سال 1336، کاخ ابیض میزبان اولین نمایشگاه لباس زنانه در ایران بود.
• از طرح کاشی‌کاری‌های کاخ گلستان در طراحی پارچه به‌صورت بین‌المللی استفاده می‌شود.
• عکاسی و فیلم‌برداری در محوطه کاخ گلستان فقط بدون سه‌پایه مجاز است.
• عکاسی در موزه‌های شمس العماره، بادگیر، عکس‌خانه و مردم‌شناسی فقط بدون استفاده از فلاش و سه‌پايه مجاز است.
• در هنگام عکاسی به‌ویژه در داخل موزه‌ها از مونوپاد استفاده نکنید؛ زیرا احتمال برخورد با آثار مختلف را دارند.
• عکسبرداری در موزه‌های حوضخانه، نگارخانه، مخصوص و تالار اصلی با هر وسیله‌ای ممنوع است.
• بازدید خود را در مسیرهای تعیین‌شده انجام دهید.
• پرداخت ورودی تحت هر شرایطی الزامی است؛ اما لزومی در بازدید از بخش‌های مختلف غیر‌رایگان موزه وجود ندارد.
• فاصله مناسب با حفاظ‌های شیشه‌ای و پایه‌ ای را حفظ کنید تا باعث سقوط آن‌ها نشوید.
• ورود حیوانات خانگی به کاخ گلستان ممنوع است.
• ورود کالسکه کودک به داخل موزه‌ها ممنوع است.
• آسیب‌زدن به بخش‌های مختلف موزه و نوشتن یادگاری جرم محسوب می‌شود.
• برای عکاسی باعث بسته‌شدن مسیر و ایجاد ازدحام نشوید.

بازدید مجازی از کاخ گلستان

گاهی به دلیل دور‌بودن مسیر یا سختی دسترسی شاید امکان بازدید از برخی جاهای دیدنی تهران وجود نداشته باشد. خوشبختانه امکان بازدید مجازی از بسیاری از جاهای تفریحی تهران وجود دارد. شما می‌توانید با کمک تور مجازی، از طریق این لینک، از هر جای دنیا کاخ گلستان را با جزئیات کامل مشاهده کنید.

خب دوستان و همراهان عزیز ره بال آسمان، به‌صورت کامل با کاخ گلستان تهران آشنا شدید. نظر شما درباره این کاخ مجلل چیست؟ به نظر شما چطور باید از این کاخ در برابر عوامل طبیعی بهتر محافظت کرد تا به‌خوبی به دست نسل پس از ما برسد؟ به نظر شما بین ۳ کاخ گلستان، سعدآباد و نیاوران، کدام یک زیباتر و مجلل‌تر هستند؟ دلیل این انتخاب شما چیست؟ نظرات و تجربیات خود را با ما و سایر همراهان به اشتراک بگذارید.