شهر زیرزمینی سامن | گنجینه‌ای پنهان در اعماق زمین

8

آثار باستانی همواره با شگفتی‌هایی همراه هستند که حتی فکرشان را نمی‌توان کرد. همدان، استانی است که از این دست جاذبه‌ها کم ندارد. امروز می‌خواهیم شما را به سفری ترسناک زیرزمینی ببریم. یکی از جاهای دیدنی ملایر، شهر زیرزمینی سامن است با قدمتی بسیار طولانی و حکایتی شنیدنی. این شهر که روزگاری برای خود آمد و شدی داشته است، امروزه به محل کشف اسکلت‌ها و در عین حال بازدید مردم تبدیل شده است. البته نترسید، شما قرار نیست با هیچ اسکلتی روبه‌رو شوید. با ره بال آسمان همراه شوید تا تمام ماجرا را بفهمید.

شهر زیرزمینی سامن کجاست؟

این شهر زیرزمینی در شهر سامن، یکی از شهرهای شهرستان ملایر واقع شده است. شهر سامن در جنوب غربی ملایر قرار دارد و از جمله کهن‌ترین شهرهای استان همدان است. داستان کشف این شهر زیرزمینی بسیار شنیدنی است. این شهر در سال ۱۳۸۴ و به‌صورت کاملاً اتفاقی کشف شد. پس از آن گروهی از باستان‌شناسان به مرمت و مطالعه آن پرداختند.

معرفی شهر زیرزمینی سامن

حالا نوبت رسید به همان داستانی که شهر زیرزمینی سامن ملایر را به مکانی متمایز تبدیل می‌کند. ماجرا این است که در سال ۱۳۷۴ زمانی که شرکت مخابرات قصد داشت مجموعه‌ای از فیبرهای نوری را احداث کند، به ورودی این شهر برخورد. این برخورد اتفاقی آنقدر شوکه‌کننده بود که باستان‌شناسان، دو سال بعدی را صرف ایمن‌سازی راه‌های ورودی شهر کردند تا مبادا ناخواسته گنجینه‌ای عظیم را از بین ببرند.

سرانجام در سال ۱۳۸۶ کاوش‌ها و بررسی‌ها به طور رسمی آغاز شد. با توجه به این نکته که شهر زیرزمینی سامن ملایر، ‌شهری عظیم با مساحتی بیش از ۳ هکتار است، کاوش کردن آن کاری ساده نبود. باستان‌شناسان به این نتیجه رسیدند که به احتمال زیاد قدمت این شهر به دوران پیش از اشکانیان باز می‌گردد. عمر  ۳هزار و چند ساله این شهر اهمیت آن را چندین برابر کرد.

تا به امروز ۲۵ اتاق از این شهر کشف شده است و علاوه بر کشف معماری حیرت‌آور، اسکلت‌ها و بقایایی از هدایای قدیمی در این شهر نیز یافت شد. این یافته‌ها نشان می‌دهند که مدت‌ها از این شهر به‌عنوان گورستان استفاده شده بود. این شهر به‌صورت دست‌کند و بر روی بستری از سنگ گرانیتی ساخته شده است. شاید با شنیدن نام اسکلت و بقایای آن از تماشای شهر منصرف شده باشد؛ اما باید بدانید حالا که شهر برای بازدید به روی مردم باز است قرار نیست از نزدیکی اسکلت‌ها رد شوید. بازدید از این شهر را که به‌راستی یکی از عجایب همدان است، به هیچ‌وجه از دست ندهید.

 تاریخچه شهر زیرزمینی سامن

کاوشگران در طی بررسی این شهر به این نتیجه رسیدند که احتمالاً قدمت این شهر به دوران پیش از اشکانیان بازمی‌گردد. وسعت این شهر حدود ۳ هکتار است و شهری عظیم محسوب می‌شود؛ اما تا به حال تنها بخشی از شهر کشف شده است. بخش بزرگی از شهر هنوز در دل سنگ‌ها قرار دارد. عاملی که کار کاوش و باز کردن مسیر را سخت می‌کند، رطوبت است. بخش کشف‌نشده شهر در ناحیه‌ای مرطوب قرار دارد و به همین دلیل کاوش آن ممکن نیست.

شاید از خود پرسیده باشید که این شهر با این عظمت در عمق ۳ تا ۶متری زمین برای چه منظوری ساخته شده است؟ باستان‌شناسان به این سوال نیز پاسخ داده‌اند. گمان می‌رود که مراسم‌های مذهبی در این شهر به‌صورت مخفیانه برگزار می‌شد. بخش‌هایی از شهر نیز به‌عنوان گورستان بزرگان مذهبی در نظر گرفته شده بود. معماری این شهر نیز شما را به حیرت می‌آورد. به نظر می‌رسد قسمت‌هایی از شهر زیرزمینی سامن ملایر به‌صورت قرینه ساخته شده‌اند. تصور کنید که یک دالان و اتاق‌هایش را تماشا می‌کنید و مدتی بعد دوباره به مکانی دقیقاً مشابه دالان قبلی برمی‌خورید. بازدیدکنندگان ممکن است هنگام تماشای شهر گم بشوند یا یک مسیر را چندین بار تکرار کنند.

دست‌کندهایی که در این شهر می‌بینید خود به‌تنهایی نمونه‌هایی شگفت‌انگیز از معماری هزاران سال پیش هستند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید مجموعه اتاق‌ها توسط دریچه‌هایی مانند تنور به یکدیگر متصل می‌شوند. این دریچه‌ها گویی نقش ورود و خروج اضطراری را هم ایفا می‌کنند و طبقات بالا را به پایین متصل می‌کنند.

جاذبه‌های شهر زیرزمینی سامن

تصویری از جاذبه‌های شهر زیرزمینی سامن

اگر تا کنون قانع نشده‌اید که هنگام سفر به استان همدان نباید از دیدن این شهر غافل شوید، اینجا باز هم برایتان دلیل می‌آوریم و از شگفتی‌های بیشتر شهر حرف می‌زنیم. بی‌شک بعد از شنیدن این اطلاعات، در اولین فرصت اقدام به خرید بلیط هواپیما همدان می‌کنید و راهی این شهر می‌شوید.

اولین دلیل برای بازدید از شهر زیرزمینی سامن ملایر، قدمت بسیار زیاد و عمر طولانی آن است. این حقیقت که هزاران سال پیش مردمانی دقیقاً در همین جایی که شما قدم برمی‌دارید زندگی‌ کرده‌اند و با ابتدایی‌ترین وسایل شاهکاری چنین ماندگار را خلق کرده‌اند، هر کسی را مشتاق تماشای گوشه‌گوشه این شهر می‌کند. دومین دلیل نیز کمک به ارتقای صنعت گردشگری است. مطمئناً کاوش این شهر هزینه‌های بسیاری داشته است. شما با رفتن به این شهر نه‌تنها برای خود اوقاتی ارزشمند خلق می‌کنید، بلکه به نوعی به مردم کمک می‌کنید تا بتوانند همچنان بازدید از شهر را برای عموم باز بگذارند و از پس هزینه‌ها برآیند. بازدید شما به معنی ارائه خدمات بهتر در آینده است.

جاهای دیدنی نزدیک به شهر زیرزمینی سامن

شهر سامن یکی از باستانی‌ترین شهرهای استان همدان است؛ پس وقتی به این شهر می روید خیالتان راحت باشد که بیکار نخواهید بود. علاوه بر شهر زیرزمینی، چند جاذبه تاریخی دیگر در شهر قرار دارند. برج خانقلی در مرکز شهر و یک امامزاده که ساخت آن به دوران ایلخانی برمی‌گردد در سامن وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید. برج خانقلی در کوچه شهید خانقلی واقع شده است و فاصله چندانی تا شهر زیرزمینی ندارد.

مسیر دسترسی به شهر زیرزمینی سامن

برای رفتن به شهر زیرزمینی سامن ملایر بهتر است با خودروی شخصی بروید. بعد از اینکه به استان همدان رسیدید، از بزرگراه همدان-ملایر به شهر ملایر بروید. مسیر خود را در بزرگراه همدان-ملایر ادامه بدهید و وارد بزرگراه ملایر-بروجرد شوید. پس از طی چند کیلومتر در این بزرگراه به تابلوی شهر سامن برمی‌خورید. وارد شهر سامن شوید. این شهر، مساحت چندانی ندارد؛ بنابراین پس از ورود به شهر اگر از اهالی محل درباره شهر زیرزمینی بپرسید، به‌راحتی باقی مسیر را خواهید یافت.

آدرس: استان همدان، شهرستان ملایر، شهر سامن
حدود یک سال است که تماشای این شهر برای عموم امکان‌پذیر شده است؛ بنابراین اطلاعات دقیقی درباره ساعت و هزینه بازدید وجود ندارد.

استان همدان در غرب ایران سالانه میزبان تعداد قابل‌توجهی از مسافران است. این استان برای مهمانان خود کم نمی‌گذارد و از لحاظ جاذبه‌های دیدنی، همواره گزینه‌های متنوعی برای مسافران دارد. شهر زیرزمینی ملایر که عمر کشف آن چندان طولانی نیست به این گزینه‌ها اضافه شده است. دیدن تمدنی که ۳ هزار سال پیش از ما شکل گرفته و تاکنون نیز شکوه خود را حفظ کرده است خالی از لطف نیست. راستی اگر شما هم به پرواز حساسیت دارید، می‌توانید با خرید بلیط اتوبوس همدان از سایت ره بال آسمان نیز به این شهر سفر کنید و از جاذبه‌هایش لذت ببرید.

این شهر در شهر سامن، یکی از شهرهای شهرستان ملایر و در استان همدان قرار دارد.

قدمت این شهر به احتمال بالا به دوران‌های پیش از اشکانیان برمی‌گردد.

این شهر در سال ۱۳۸۴ و اتفاقی، حین احداث فیبرهای نوری مخابرات کشف شد.

این شهر از پاییز سال ۹۸ برای بازدید عموم باز است.

5/5 (1 نظر)
8 نظرات
  1. ... می گوید

    فروردین ۱۴۰۱ – امکان بازدید وجود ندارد و عملا بازگشایی نشده است

    1. بانو تقیان می گوید

      سلام دوست عزیز، ممنونم از اطلاع‌رسانی‌تون.

  2. fara می گوید

    سامن یکی از قدیمی ترین و کهن ترین شهرها و زیستگاههای انسانی در ایران میباشد و شهر زیرزمینی دستکند سامن نیز ، قدیمی ترین شهر زیرزمینی ایران است از نظر باستان شناسی یکی از منحصر به فردترین شهرهای زیر زمینی جهان به شمار میرود . شهر زیر زمینی سامن ۳۵۰۰ تا ۱۰ هزار سال قدمت دارد. بر اساس کاوشهای باستان شناسی بیش از ۶۰ اسکلت انسانی در این مجموعه کشف شده است که تدفین چمباتمه ای در این مجموعه یک شیوه تدفین است که در آن بدن به صورت خمیده با زانوهایی رو به سینه قرار میگیرد و اشیایی همچون ظروف سفالی ابزار مفرغی و تزئینات شخصی به عنوان هدیه با متوفی دفن می شود از ویژگیهای تدفین در دوره های پیشا تاریخ، عصر مفرغ و آغاز عصر آهن محسوب میشود نخستین کاربرد آیینی این شهر زیرزمینی گورستان و محل تدفین مردگان بوده است در دوره های بعد این مکان به نیایشگاه پیروان آیین میترائیسم تبدیل شد و سپس در مقاطعی از تاریخ به پناهگاهی امن برای مردم در برابر یورش دشمنان بدل گردید شهر زیرزمینی سامن مجموعه ای حیرت انگیز از اتاقها و دالان‌های تو در تو فضاهای آیینی و مسیرهای مخفی است . که همگی در دل سنگ سخت گرانیت با دقت و مهارت تراشیده شده اند

  3. DAVOD می گوید

    سامن یکی از قدیمی ترین و کهن ترین شهرها و زیستگاههای انسانی در ایران میباشد و شهر زیرزمینی دستکند سامن نیز ، قدیمی ترین شهر زیرزمینی ایران است از نظر باستان شناسی یکی از منحصر به فردترین شهرهای زیر زمینی جهان به شمار میرود . شهر زیر زمینی سامن ۳۵۰۰ تا ۱۰ هزار سال قدمت دارد. بر اساس کاوشهای باستان شناسی بیش از ۶۰ اسکلت انسانی در این مجموعه کشف شده است که تدفین چمباتمه ای در این مجموعه یک شیوه تدفین است که در آن بدن به صورت خمیده با زانوهایی رو به سینه قرار میگیرد و اشیایی همچون ظروف سفالی ابزار مفرغی و تزئینات شخصی به عنوان هدیه با متوفی دفن می شود از ویژگیهای تدفین در دوره های پیشا تاریخ، عصر مفرغ و آغاز عصر آهن محسوب میشود نخستین کاربرد آیینی این شهر زیرزمینی گورستان و محل تدفین مردگان بوده است در دوره های بعد این مکان به نیایشگاه پیروان آیین میترائیسم تبدیل شد و سپس در مقاطعی از تاریخ به پناهگاهی امن برای مردم در برابر یورش دشمنان بدل گردید شهر زیرزمینی سامن مجموعه ای حیرت انگیز از اتاقها و دالان‌های تو در تو فضاهای آیینی و مسیرهای مخفی است . که همگی در دل سنگ سخت گرانیت با دقت و مهارت تراشیده شده اند این شهر زیر زمینی بدون هیچ گونه مصالحی و در بستری از سنگ گرانیت در ۳ طبقه و در عمق ۴ تا ۶ متری زمین زیر شهر سامن ساخته شده و تا کنون فقط ۳ هکتار آن توسط باستان شناسان کاوش شده است همچنین وجود یک رشته قنات فعال چند هزار ساله در درون شهر زیرزمینی گواهی بر دانش مهندسی پیشرفته ساکنان باستانی منطقه دارد. به روایت مردم محلی برخی از راههای مخفی این شهر تا بیرون از محدوده امروزی سامن امتداد یافته اند قدمت این مجموعه حدود ۸۰۰ تا ۹۵۰ سال پیشتر از پیدایش حکومت مادها، هخامنشیان و آیین میترائیسم است و به دوره ای باز میگردد که اقوام کهن زاگرس نشین همچون لولوبی ها ، گوتیان و کاسی ها در این نواحی زندگی و حکمرانی میکردند از دیگر آثار تاریخی شاخص شهر ،سامن میتوان به برج خانقلی اشاره کرد که با قدمتی حدود ۷۰۰ سال به دوره ایلخانی تعلق دارد این بنای خشتی و گلی در محله چال خانقلی واقع شده و نمونه ای ارزشمند از معماری سنتی منطقه را به نمایش میگذارد . همچنین مقبره سام و حام دو فرزند حضرت نوح (ع) در آرامستان قدیمی سامن قرار دارد و براساس روایتهای معتبر تاریخی و دینی در ادیان یهودیت ، مسیحیت و اسلام و همچنین شیوه و روش معماری و نوع مصالح به کار رفته در پایه های بنای اولیه نشان میدهد که مقبره اولیه و اصلی ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ سال قدمت دارد ولی قدمت مقبره فعلی به اواسط دوره قاجار باز می‌گردد که بر روی بناهایی از دوره ایلخانان و صفویان تجدید بنا شده است .نام گذاری شهر سامن نیز برگرفته از نام سام، فرزند نوح (ع) است. شهر زیرزمینی دستکند سامن برج خانقلی و مقبره سام و حام هر سه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اندو گنجینه ای ارزشمند از تاریخ آیین و فرهنگ کهن ایرانی را در دل خود جای داده اند.

    1. بانو تقیان می گوید

      سلام دوست عزیز، ممنونیم برای همه توضیحاتتون.

  4. DAVOD می گوید

    مقبره سام و حام دو فرزند نوح نبی در سامن قدیمی ترین مدفن پیامبرزادگان در ایران و خاورمیانه محسوب می‌شود. بر پایه بیش از بیست منبع معتبر تاریخی و اسلامی از جمله آثار نویسندگانی چون ابن فقیه همدانی کتاب البلدان نگارش شده حدود ۱۲۰۰ سال پیش ، یاقوت حموی کتاب معجم البلدان ، زکریا قزوینی کتاب عجایب المخلوقات، اسطخری یکی از برجسته ترین جغرافیدانان جهان اسلام و کتابهای اللباب في تهذيب الانساب و روضه الصفا و مجمع التواريخ و قصص همچنین با استناد به آیه ۴۴ سوره هود، محل به گل نشستن کشتی حضرت نوح (ع) و فرزندانش کوه جودی در حوالی نهاوند کنونی دانسته شده است.
    در این منابع تأکید شده که بنای اولیه شهر نهاوند – که در متون کهن با نام( نوح آوند) شناخته میشده به دست حضرت نوح (ع) و فرزندانش پایه گذاری شده است. نوح نبی و فرزندانش سالهای طولانی از عمر خود را در این منطقه سپری و زندگی کرده اند.
    از میان فرزندان نوح (ع) ، دو تن به نامهای سام و حام در شهر سامن چشم از جهان فروبستند و پیکرشان در آرامستان قدیمی این شهر به خاک سپرده شده است.
    مقبره کنونی سام و حام که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده مربوط به اواسط دوره قاجار است. این بنا بر روی بناهای قدیمی تر مربوط به دوره های ایلخانی و صفویه تجدید بنا شده است؛ اما بررسی شیوه و روش معماری و نوع مصالح به کاررفته در پایه های مقبره و روایتهای تاریخی و دینی در سه آیین یهودیت مسیحیت و اسلام، قدمت بنای اولیه مقبره به ۵۰۰۰ سال قبل بازمی گردد.
    یوشع دیگر فرزند حضرت نوح (ع) نیز در نزدیکی سامن در روستای سیاه کمر انوج، به خاک شده است. هرچند برخی از مردم به اشتباه این مقبره را بابا حسین می نامند اما بر پایه مستندات و روایات معتبر آن مکان آرامگاه یوشع، فرزند نوح نبی (ع) است.

  5. fara می گوید

    شهر سامن با قدمت ده هزار سال ، یکی از قدیمی‌ترین زیستگاه های انسانی محسوب میشود .
    ((( شهر زیرزمینی دستکند سامن))) اثری شگفت انگیز و قدیمی ترین شهر زیر زمینی ایران و یکی از منحصر به فردترین شهر های زیر زمینی دستکند جهان است قدمت این شهر زیر زمینی بین ۳۵۰۰ تا ۱۰ هزار سال می‌باشد و متعلق به دوره پیشا تاریخ و دوران حکمرانی اقوام زاگرس نشین مانند لولوبیها ، گوتیان و کاسیها می‌باشد این شهر زیر زمینی در سه طبقه و در زیر شهر فعلی سامن قرار دارد .

    ((( برج خانقلی سامن ))) در محله چال خانقلی قرار دارد و با قدمت ۷۰۰ سال مربوط به دوره ایلخانان میباشد .برج خانقلی با ساختار استوانه ای و کاربری ، نمادی منحصر به فرد از دقت مهندسی و معماری مردمان منطقه است.دارد .
    ((( مقبره سام و حام سامن ))) متعلق به دو فرزند نوح نبی (ع) با قدمتی حدود ۵۰۰۰ سال در آرامستان قدیمی سامن واقع شده است . این مقبره تاریخی و مذهبی قدیمی ترین و مهمترین مقبره پیامبرزادگان در ایران و خاورمیانه به شمار می رود. هر سه اثر در فهرست آثار کشوری ثبت ملی شده است و از جاذبه‌های گردشگری کهن شهر سامن می باشد . سامن در ۱۵ کیلومتری ملایر قرار دارد.

  6. fara می گوید

    مقبره سام و حام دو فرزند نوح نبی در سامن قرار دارد و قدیمی ترین مقبره پیامبرزادگان در ایران و خاورمیانه میباشد. بر پایه بیش از بیست منبع معتبر تاریخی و اسلامی از جمله آثار نویسندگانی چون ابن فقیه همدانی کتاب البلدان نگارش شده حدود ۱۲۰۰ سال پیش ، یاقوت حموی کتاب معجم البلدان ، زکریا قزوینی کتاب عجایب المخلوقات، اسطخری یکی از برجسته ترین جغرافیدانان جهان اسلام و کتابهای اللباب في تهذيب الانساب و روضه الصفا و مجمع التواريخ و قصص همچنین با استناد به آیه ۴۴ سوره هود، محل به گل نشستن کشتی حضرت نوح (ع) و فرزندانش کوه جودی در حوالی نهاوند کنونی دانسته شده است.
    در این منابع تأکید شده که بنای اولیه شهر نهاوند – که در متون کهن با نام( نوح آوند) شناخته میشده به دست حضرت نوح (ع) و فرزندانش پایه گذاری شده است. نوح نبی و فرزندانش سالهای طولانی از عمر خود را در این منطقه سپری و زندگی کرده اند.
    از میان فرزندان نوح (ع) ، دو تن به نامهای سام و حام در شهر سامن چشم از جهان فروبستند و پیکرشان در آرامستان قدیمی این شهر به خاک سپرده شده است.
    مقبره کنونی سام و حام که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده مربوط به اواسط دوره قاجار است. این بنا بر روی بناهای قدیمی تر مربوط به دوره های ایلخانی و صفویه تجدید بنا شده است؛ اما بررسی شیوه و روش معماری و نوع مصالح به کاررفته در پایه های مقبره و روایتهای تاریخی و دینی در سه آیین یهودیت مسیحیت و اسلام، قدمت بنای اولیه مقبره به ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ سال قبل بازمی گردد
    یوشع دیگر فرزند حضرت نوح (ع) نیز در نزدیکی سامن در روستای سیاه کمر انوج، به خاک شده است. هرچند برخی از مردم به اشتباه این مقبره را بابا حسین می نامند اما بر پایه مستندات و روایات معتبر آن مکان آرامگاه یوشع، فرزند نوح نبی (ع) است.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.