دریاچه حوض سلطان | بزرگترین آینه طبیعی ایران

دیدنی‌های کویر فقط در تپه‌های شنی‌اش خلاصه نمی‌شود و بخش‌های شگفت‌انگیز دیگری هم دارد. اگر اهل تماشای کویر و لذت‌بردن از زیبایی‌هایش هستید، در راه رسیدن به قم سری به دریاچه حوض سلطان بزنید. نمی‌شود این دریاچه را در چند کلمه وصف کرد. این دریاچه به زیبایی تمام در دل کویر جا خوش کرده است و انتظارتان را می‌کشد تا از آن دیدن کنید.

 دریاچه نمک حوض سلطان قم کجاست؟

برای بازدید از این دریاچه باید به طرف مرکز ایران بروید. موقعیت دریاچه نمک حوض سلطان در 40کیلومتری استان قم است. می‌توانید آن را در بزرگ‌راه خلیج فارس پیدایش کنید.

معرفی دریاچه نمک حوض سلطان قم

دریاچه حوض سلطان یکی از زیباترین جاهای دیدنی اطراف قم است؛ البته آن را به اسم‌های دریاچه شاهی، کویر نمک و دریاچه ساوه قم هم می‌شناسند؛ زیرا این دریاچه باقی‌مانده دریاچه بزرگ ساوه است. خیلی‌ها دریاچه نمک حوض سلطان را با دریاچه نمک قم یکی می‌دانند؛ اما این فرض اشتباه است و دریاچه نمک قم نسبت به دریاچه حوض سلطان وسیع‌تر است. اگر برای تماشای دریاچه نمک مشتاق هستید، باید به جنوب شرقی قم بروید. خوب است بدانید در همان ابتدا خبری از این دریاچه نبود. ساخت جاده شوسه تهران_قم بستری را برای شکل‌گیری این دریاچه فراهم کرد. امروزه این دریاچه از دو بخش غربی و شرقی تشکیل می‌شود. چاله نمکی شرقی به حوض مره معروف است و به چاله غربی، حوض سلطان می‌گویند. در بین دو چاله، آب‌راهی وجود دارد که این دو بخش را به هم وصل می‌کند. هرساله مقدار زیادی نمک از این دریاچه استخراج می‌کنند.

• مشخصات دریاچه حوض سلطان

دریاچه سلطان شکلی نامتقارن دارد. درازای این دریاچه به 18 کیلومتر و پهنایش به 16 کیلومتر می‌رسد. زمین‌شناس‌ها می‌گویند این دریاچه از پنج لایه تشکیل شده است که این لایه‌ها به عمق 42متری زمین می‌رسند. وسعت این دریاچه تا حدود 240 کیلومترمربع است؛ اما این وسعت دائمی نیست و در ماه‌های مختلف سال تغییر می‌کند. لایه‌های ضخیمی به اندازه 20 متر سطح این دریاچه را پوشانده‌اند. می‌شود این لایه‌ها را با رنگ‌بندی‌های مختلفی از خاکستری تا قهوه‌ای دید. اگر کمی به سطح دریاچه دقت کنید، خاک دریاچه به شکل دایره‌ای متحدالمرکزی است که تا حاشیه ادامه دارد. معمولاً میزان نمک در مرکز این دایره‌ها بیشتر است. هر چقدر به حاشیه دریاچه نزدیک‌تر بشوید، میزان نمک کمتری می‌بینید.

• عوامل مؤثر در میزان آب دریاچه نمک حوض سلطان قم

دریاچه شاهی در جنوب رشته کوه البرز است. با آب‌شدن برف کوه‌های اطراف در بهار و ورود رودهای پرآب، وسعت دریاچه هم بیشتر می‌شود. رودهای مختلفی مثل قره‌چای و رود شور از مسیر شوره‌زار می‌گذرند و به این دریاچه می‌رسند. بارش باران هم در میزان آب دریاچه نمک حوض سلطان تأثیر می‌گذارد؛ اما در فصل‌های گرم و کم‌باران خبری از آب نیست و می‌شود لایه‌ای از بلورهای نمک را در کف دریاچه دید. این سطح آن‌قدر صیقلی است که به آن آیینه طبیعی ایران می‌گویند. این دریاچه نسبت به سطح دریا حدود 820 متر بلندی دارد.

جاذبه های دیدنی دریاچه حوض سلطان

• چشم‌اندازی از آسمان در دل کویر

دریاچه حوض سلطان یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های کویر است. لایه ضخیمی از نمک اطراف و روی دریاچه وجود دارد که آن را تماشایی‌تر می‌کند. زمانی که سطح آب دریاچه بیشتر می‌شود، مثل آیینه‌ای صیقلی تصویر آسمان را به کویر پیوند می‌زند. چشم‌انداز این دریاچه آن‌قدر تماشایی است که دست کمی از تابلویی نقاشی‌شده ندارد. بخشی از پژوهشگرها معتقدند که ویژگی‌های این دریاچه بیشتر به تالاب شبیه است. حتی اسم این دریاچه‌ را در لیست تالاب‌های قم هم نوشته‌اند؛ اما حوض سلطان در ابتدا بخشی از دریاچه‌بزرگ ساوه بود که حالا فقط بخشی از آن باقی مانده است.

• پوشش‌های گیاهی اطراف دریاچه نمک حوض سلطان قم

اگر کمی اطراف دریاچه گشت‌وگذار کنید، گونه‌های گیاهی مختلفی را می‌بینید. وجود دریاچه شرایط را برای رشد این گیاهان مهیا کرده است. تفاوت این گیاهان به بیشتر از 40 گونه متفاوت می‌رسد. در این منطقه گیاهانی مثل درمنه بیابانی، سالسولا، تاغ زرد و سیاه، گز، سودا، اسفناج و اشنان می‌روید.

• پوشش‌های جانوری دریاچه نمک حوض سلطان قم

• میزبانی از پرندگان مهاجر

شاید وجود پرنده‌های مختلف کنار دریاچه حوض سلطان توجهتان را به خودش جلب کند. خوب است بدانید این دریاچه از پرندگان مهاجری که به طرف جنوب می‌روند، به‌خوبی میزبانی می‌کند. برخی از معروف‌ترین پرنده‌های دریاچه، غاز خاکستری، آنقوت، قرقی، فلامینگوی بزرگ و عقاب هستند. لک‌لک‌ها هم که باشند، قابی زیبا از دریاچه به وجود می‌آید. ممکن است تماشای لک‌لک‌های مهاجر، خاطره کارتون‌های زمان کودکی‌هایتان را زنده کند.

• دیگر حیوانات اطراف دریاچه

اطراف دریاچه حوض سلطان، حیوان‌های دیگری مثل خرگوش، روباه، گرگ، آهو و موش صحرایی هم زندگی می‌کند. در بیایان باید انتظار حشرات و خزندگان مختلف را داشته باشید. موریانه‌ها، رتیل، سوسمار و مورچه‌های نایاب، بخشی از این حشرات و خزندگان‌هستند. یکی از معروف‌ترین جانورها در این دریاچه آرتمیای بومی قم است. این میگو از خانواده سخت‌پوستان است و فقط در آب‌های شور زندگی می‌کند. دریاچه شاهی مقدار نمک زیادی دارد؛ اما بیشتر از 240 گونه موجودات تک‌سلولی مثل باکتری و جلبک در آن رشد می‌کنند. دیاتوم‌ها نوعی از این جلبک‌ها هستند که می‌شود با تولید انبوهشان بخشی از غذای دام‌ها را تأمین کرد. این دریاچه یکی از جالب‌ترین جاهای دیدنی اطراف تهران است. به همین خاطر حفاظت از این زیست‌بوم اهمیت ویژه‌ای دارد.

دریاچه حوض سلطان، معدنی طبیعی و ارزشمند

• استخراج نمک

دریاچه حوض سلطان یکی از مهم‌ترین منابع برای استخراج نمک در ایران است. این نمک‌ها را به شکل صنعتی و دستی استخراج می‌کنند؛ البته بعد از بررسی و آزمایش نمک دریاچه فهمیدند مواد ارزشمند دیگری هم در این ترکیبات هست. مثلاً منیزیم کلرید، سدیم سلفات و منیزیم سولفات.

• غنی‌ترین معدن منیزیم

دریاچه حوض سلطان را به دریاچه نمک می‌شناسند؛ اما خوب است بدانید دریاچه شاهی منبعی غنی از منیزیم را در خودش دارد. منیزیم از موادی است که آن را به‌شکل سنگ معدن منیزیم کلرید استخراج می‌کنند. مقداری بسیار کمی از منیزیم هم در آب دریاها و اقیانوس‌هاست؛ اما می‌شود در دریاچه شاهی مقدار چشمگیری از این ماده را استخراج کرد. مقدار منیزیم در این دریاچه به 10 تا 14.7 درصد می‌رسد. به‌طور کلی در هر 100 کیلوگرم نمک از این دریاچه، 10 تا 14 کیلوگرم منیزیم وجود دارد.

تفریح در دریاچه نمک حوض سلطان قم

• قدم‌‌زدن در امتداد دریاچه

یکی از بهترین تفریح‌ها در دریاچه نمک، قدم‌زدن روی آن است. کافی است در بخش‌های نمکی دریاچه قدم بزنید تا جای قدم‌هایتان روی نمک‌ها ثبت بشود؛ البته برای رفت‌وآمد و استخراج نمک روی دریاچه شاهی جاده‌ای خاکی درست کرده‌اند. این مسیر را ادامه بدهید تا به قلب دریاچه برسید. سطح دریاچه ساوه هم صیقلی است و به‌زیبایی تصویرتان را منعکس می‌کند. تصورش را کنید، تماشاکردن خودتان در آیینه‌ای از جنس طبیعت چقدر شگفت‌انگیز است.

• عکاسی در کنار دریاچه نمک حوض سلطان قم

اگر از حرفه عکاسی می‌دانید و دنبال سوژه‌های ناب می‌گردید، پیشنهادمان دریاچه نمک حوض سلطان قم است. دوربینتان را بیرون بیاورید و از قاب آن به زیبایی‌های دریاچه نگاه کنید. حتی اگر عکاس حرفه‌ای نباشید، نمی‌شود تا آنجا رفت و از چشم‌انداز چشمگیر این دریاچه گذشت.

• آفرود و دوچرخه‌سواری

رفتن به این دریاچه بخش هیجان‌انگیز دیگری هم دارد. آفرودسواری یکی از بهترین‌ تفریح‌ها در کویر است. با گذشتن از تپه‌های بلند و کوتاه اوج هیجان را تجربه می‌کنید. اگر به دوچرخه‌سواری هم علاقه دارید، می‌توانید روی دریاچه حوض سلطان رکاب بزنید و از تماشایش لذت ببرید.

• امکانات دریاچه نمک حوض سلطان قم

دریاچه نمک یکی از معروف‌ترین دریاچه های ایران است. به همین خاطر حفظ و نگهداری آن بسیار اهمیت دارد. هرساله گردشگرها از نقاط مختلف به بازدید از این دریاچه می‌روند؛ اما برای جلوگیری از آسیب‌رساندن به این دریاچه بد نیست بدانید امکانات خاصی اطرافش برای گردشگرها مهیا نیست.

• نکات بازدید از دریاچه نمک حوض سلطان قم

برای بازدید از این دریاچه بهتر است با تورهای گردشگری همراه بشوید. داشتن قطب‌نما در پیداکردن مسیر برگشت به شما کمک می‌کند. اگر قطب‌نما هم نداشتید، در ابتدای راه نشانه‌ای بگذارید تا بتوانید به‌راحتی مسیر برگشت را پیدا کنید. همراه داشتن لوازمی مثل آب، کرم ضد آفتاب و کلاه ضروری است. اگر قصد کمپ‌کردن و ماندن کنار دریاچه شاهی را دارید، مواد خوراکی و آشامیدنی را از قبل تهیه کنید. برای قدم‌زدن روی دریاچه، کفش و لباسی مناسب بپوشید؛ زیرا میزان زیادی نمک به کفش و لباس‌هایتان می‌چسبد و تا مدت‌ها پاک نمی‌شود. حواستان باشد به بخش‌های باتلاقی نزدیک نشوید. دریاچه ساوه بخشی از سرمایه طبیعی کشور است. ما روی حفظ و نگهداری شما از طبیعت حساب می‌کنیم.

جاهای دیدنی اطراف یا نزدیک به دریاچه نمک حوض سلطان قم

• دریاچه نمک قم

اگر تماشای کویر برایتان جذاب است، می‌توانید بعد از بازدید از دریاچه شاهی، سری به دریاچه نمک قم بزنید. بی‌تردید در همان نگاه اول به زیبایی‌های این دریاچه خیره می‌مانید. دریاچه نمک قم با پوشش گیاهی و جانوری متنوعش، قابی تماشایی از کویر را نشان می‌دهد. تا آنجا که رفتید، از زیبایی‌های دریاچه به‌ویژه غروب آفتاب عکس‌های شگفت‌انگیز بگیرید.

• تالاب بهشت معصومه

تالاب بهشت معصومه یکی از زیباترین جاهای دیدنی اطراف قم و از تالاب‌های همیشگی کویر است. می‌توانید چند ساعتی را کنار این تالاب بگذرانید و از طبیعت سرسبز و پرندگان مختلفش دیدن کنید. این تالاب در 20کیلومتری جنوب دریاچه حوض سلطان است.

• سد کبار قم

اگر دلتان بخواهد، می‌توانید در 24کیلومتری قم و نزدیک به زنبورک، قدیمی‌ترین سد قوسی جهان را ببینید. این سد را 700 سال پیش ساخته‌اند و صفویان مرمتش کردند. بخش آبگیر سد، فضایی دلنشین را به وجود آورده است که گردشگرها برای دیدنش می‌روند و کنار سد کمپ می‌کنند.

بهترین زمان بازدید

خوب می‌دانید داشتن روزهای گرم و شب‌های سرد از ویژگی‌های آب‌وهوای بیابانی است. می‌توانید در اوایل بهار و اوایل پاییز برای تماشای دریاچه نمک حوض سلطان قم برنامه‌ریزی کنید. در این زمان از سال کویر گرما و سرمای متعادلی دارد و سفرتان لذت‌بخش‌تر می‌شود.

انواع اقامت اطراف دریاچه

کمی قبل گفتیم که در اطراف دریاچه امکانات اقامتی نیست. به خاطر تالاب‌ها و وضعیت خاک بهتر است شب‌ها کنار دریاچه کمپ نکنید. برای اقامت‌کردن در نزدیکی دریاچه حوض سلطان بهتر است به اقامتگاه‌ها و مجتمع‌های توریستی بین‌راهی سری بزنید. در این مجتمع‌ها فروشگاه و رستوران هم مهیاست. اسم این مجتمع‌ها را برایتان می‌گذارم.

• مجتمع توریستی مهتاب؛
• مجتمع مهر و ماه قم.

مسیر دسترسی

برای بازدید از دریاچه حوض سلطان دو راه‌ مختلف هست که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. اگر مبدأ حرکتتان تهران است، به طرف جاده تهران‌قم بروید. کمی که به تابلوهای بین راه دقت کنید، بعد پشت‌سرگذاشتن 70 کیلومتر به راهی فرعی می‌رسید. در ابتدای آن جاده تابلوی اطلاعات گردشگری نصب کرده‌اند تا راه را به شما نشان بدهد. این مسیر در طرف چپ جاده است و شما را به روستای چشمه شور می‌رساند. یادتان باشد، از کنار جاده تا رسیدن به دریاچه یک‌ونیم ساعت پیاده‌روی دارد؛ البته برای گذشتن از این بخش نگران نباشید. تا نزدیکی دریاچه، زمین هموار و ماشین‌رو است. دریاچه شاهی تا تهران 128 کیلومتر فاصله دارد.

اگر از قم به طرف این دریاچه می‌روید، باید از مجتمع مهتاب بگذرید. بعد از این مجتمع، دو تپه می‌بینید. کنار تپه دوم مسیری هست که شما را به دریاچه و معدن اصلی نمک می‌رساند. ابتدای این مسیر خروجی، تابلوی تهران 95 کیلومتر را نصب کرده‌اند که نشان می‌دهد راه تا درست رفته‌اید. این دریاچه در 35کیلومتری آزادراه قم‌_تهران است.

دریاچه حوض سلطان از تماشایی‌ترین دریاچه‌های نمک در ایران است. از این سفر مجازی با ره بال آسمان لذت برده‌اید؟ اگر در سفرهای قبل به بازدید از این دریاچه رفته‌اید، تجربه‌هایتان خواندن دارد. در کامنت‌ها منتظر نظرهایتان هستیم.