سد نمرود فیروزکوه | سدی که تاریخ را زیر آب می‌برد

اگر از دود و دم تهران خسته‌اید، احتمالاً یک‌بار هم که شده به سفر به جاهای دیدنی اطراف تهران فکر کرده‌اید. در بین همه این جاها، فیروزکوه به تهران نزدیک‌تر است. سد نمرود در نزدیکی روستای سله بن در فیروزکوه می‌تواند انتخاب مناسبی باشد؛ البته برای سفر به روستای سله بن زمان زیادی نداریم؛ پس تا وقت هست این روستا و سد آن را در برنامه سفرتان بگنجانید.

سد نمرود کجاست؟

جایی در کیلومتر 100 جاده فیروزکوه -تهران روستایی خوش‌آب‌وهوا قرار دارد که فاصله‌اش تا تهران یک‌ونیم ساعت است. اسم این روستای 3هزارساله «سله بن» است. در ۲کیلومتری این روستا، سد نمرود را روی «حبله رود» ساخته‌اند که ساخت آن در سال 1400 به پایان رسید. این سد با شهرستان فیروزکوه 17 کیلومتر فاصله دارد.

بعد از آب‌گیری، سد نمرود، سله بن زیبا را می‌بلعد و احتمالاً تنها یادگار روستا همان تابلوی ورودی آن می‌شود. این روستا بعد از قرن‌ها به خوابی ابدی فرو می‌رود و به همان تاریخی برمی‌گردد که از دل آن سربرآورده بود؛ پس شاید بد نباشد این روستا را در عکس‌هایمان زنده نگه داریم؛ البته سد نمرود به‌تنهایی یکی از جاذبه های طبیعی اطراف تهران است؛ پس بازدید از آن هم لطف خودش را دارد.

معرفی سد نمرود

• تاریخچه

ساخت این سد را در سال 1384 شروع کردند و پیشرفت فیزیکی سد تا سال 1390حدود 65 درصد بود. ساخت سد هم در سال 1400 به پایان رسید.

• مساحت و متراژ

ساخت این سد مخزنی در سال 1400 به پایان رسید. این سد مخزنی 139 میلیون مترمکعبی دارد که 120 میلیون مترمکعب آن حجم مفید است. بدنه آن خاکی است و هسته‌ای از خاک رس دارد. بلندای این سد از پی 82 متر، درازای آن 680 متر و پهنای تاج آن 12 متر است. سرریز این سد از نوع اوجی آزاد است و شیب سرریز آن 16 و 21درصد و پهنای سرریز آن 22 متر است. سد دیواری از جنس بتن پلاستیک با دو ردیف پرده آب‌بند و ژرفایی 32متری دارد.

• کاربری سد نمرود

سد روستای سله بن آب کشاورزی دشت‌های چزکین و گرمسار را تأمین می‌کند. در گرمسار هم از آب این سد برای تأمین آب آشامیدنی استفاده می‌کنند. در فیروزکوه هم آب این سد چرخ‌های صنعت را می‌گرداند و سیلاب‌های حوزه آب‌ریز را مهار می‌کند.

پوشش گیاهی سد نمرود

در اطراف این سد و حتی در روستای سله بن گیاهان گوناگونی رشد می‌کند. اگر کمی با طب سنتی آشنا باشید، می‌دانید که هر کدام از این گیاهان دوای دردی خاص است؛ البته هرکدام از آن‌ها با مصرف زیاد می‌تواند برایتان سم باشد. کمی که دقیق‌تر باشید، گیاهان خوراکی و صنعتی را هم در این منطقه پیدا می‌کنید؛ مثلاً بنه، ارس، درمنه، بادام، زرشک. نام هرکدامشان را گوگل کنید، خواص و روش چیدنشان را پیدا می‌کنید. یادتان نرود که با چیدن غیراصولی این گیاهان به طبیعت منطقه آسیب می‌زنید؛ پس مراقبت از طبیعت منطقه را به شما می‌سپاریم.

پوشش جانوری نمرود

پوشش گیاهی متنوع در اطراف این سد، دلیل تنوع گونه‌های متنوع جانوری این منطقه است. در این منطقه هم حیوانات گیاه‌خوار و هم حیوانات گوشت‌خوار زندگی می‌کنند؛ پس حتماً جانب احتیاط را رعایت کنید. ممکن است در مسیرتان خزنده‌ها و پرنده‌های مختلفی را هم ببینید؛ دیدن حیوانات اهلی هم که جای تعجب ندارد. در این منطقه بز، کل، میش، قوچ، گراز، آهو و پلنگ زندگی می‌کند. این منطقه، یکی از نخجیرگاه‌های ایران در نزدیکی تهران است.

تاریخچه آبادی سله بن

حالا که قرار است با این روستای زیبا خداحافظی کنیم، شاید بهتر است آن را در صفحات این سایت زنده نگه داریم. سله بن تاریخی 3هزارساله دارد که درازای این تاریخ را از روی سفالینه‌های تپه‌های باستانی آن تخمین زده‌اند. بعد از زیرآب رفتن این روستا، سله بن را به جایی در همان نزدیکی منتقل می‌کنند؛ پس نگران سرنوشت زندگی در این منطقه نباشید.

جاذبه های گردشگری سد نمرود

• جاذبه های طبیعی

دشت‌ها و چمنزارهای این منطقه تماشایی است و سرسبزی آن چشم‌هایتان را جلا می‌دهد. حبله رود که سد نمرود را روی آن ساخته‌اند و دریاچه پشت سد هم از جاذبه های طبیعی فیروزکوه هستند. روستای لزور، روستای ارجمند و دریاچه سیاهرود هم در همین نزدیکی است.

• تفریحات سد نمرود

• عکاسی

دریاچه پشت سد، منظره زیبایی دارد که می‌تواند پس‌زمینه محشری برای عکس‌هایتان باشد. اگر اهل عکاسی از بافت‌ها روستایی هستید، شما هم برای نگه‌داشتن روستای سله بن در یادها قدمی بردارید. حیوانات منطقه هم می‌توانند سوژه‌های خوبی برای لنزتان باشند؛ اما مراقب حیوانات وحشی باشید.

• پیک نیک در اطراف سد نمرود

این روزها می‌شود در هرجای خوش‌آب‌وهوایی زیراندازی پهن کرد و کتری را روی هیزم گذاشت؛ اما یادتان نرود که روشن‌کردن آتش احتیاط‌های خودش را دارد. چای تازه‌ای دم کنید. روی صندلی کوچک تاشویتان بنشینید و با نوای طبیعت، زندگی را نفس بکشید.

• ماهیگیری

اگر اهل ماهیگیری هستید، وسایلتان را همراهتان ببرید. بعد از گرفتن مجوزهای لازم می‌توانید در دریاچه این سد ماهی بگیرید. در این دریاچه قزل‌آلای رنگین‌کمانی و ماهی زرک صید کنید؛ البته احتمالاً بهترین فصل برای ماهیگیری در این دریاچه پاییز است. همیشه در اطراف آب، هوا خنک‌تر از مناطق دیگر است؛ اگر پاییز را هم برای ماهیگیری انتخاب کنید؛ پس باید لباس مناسب و گرم هم همراهتان ببرید.

• شنا در سد نمرود

شناکردن را از لیست تفریحاتتان در این منطقه حذف کنید. دریاچه نمرود شنا ممنوع است و چند نفر هم به‌خاطر بی‌توجهی به تابلوهای هشدار جان خود را از دست داده‌اند. شما حتماً به هشدارها توجه کنید تا سفری بی‌خطر داشته باشید.

آشنایی با محلی‌ها

اهالی فیروزکوه از نژاد آریایی هستند و اجداد بعضی‌ها هم به ترک‌های پازوکی ارومیه می‌رسد؛ پازوکی‌ها در دوران صفویه به فیروزکوه تبعید شدند. اجداد بعضی دیگر از اهالی هم به طایفه‌های فارس و کرد می‌رسد. بعضی از طایفه‌های دیگر هم در بهار و تابستان برای کوچ به ییلاق راهی این منطقه می‌شوند. زبان بیشتر مردم در این منطقه فارسی است که آن را با لهجه مازندرانی صحبت می‌کنند.

امکانات رفاهی

سد نمرود در منطقه ارجمند است. شهر ارجمند شاید مثل شهرهای بزرگ نباشد؛ اما امکانات رفاهی خوبی برای سفری چندروزه دارد. در این شهر هم سوپرمارکت و هم نانوایی هست. محصولات لبنی و پروتئینی و عابربانک هم پیدا می‌شود؛ پس نگران چیزی نباشید. وسایل ضروری را با خودتان ببرید و باقی را هم می‌توانید از مغازه‌های شهر تهیه کنید.

جاهای دیدنی اطراف سد نمرود

• تنگه واشی

به تنگه واشی، تنگه ساواشی هم می‌گویند. ساواشی از شمال غرب فیروزکوه 15 کیلومتر فاصله دارد. در فصل تابستان، این منطقه از تهران پر از گردشگرهایی می‌شود که به آب‌وهوای خنک پناه می‌برند. در این منطقه بزرگترین کتیبه قاجاریه را با مساحت 42 مترمربع کنده‌کاری کرده‌اند. قدمت این کتیبه به 185 سال می‌رسد. در این تنگه گیاه «باریچه» رشد می‌کند که کمیاب است و مصرف صنعتی و دارویی دارد؛ پس دیدن این منطقه هم فال و هم تماشاست؛ هم طبیعت‌گردی و هم تاریخ‌گردی نصیبتان می‌شود.

• روستای لزور در اطراف سد نمرود

بزرگ‌ترین روستای استان تهران روستای لَزور است که در جاده فیروزکوه قرار دارد. قبل‌ترها این روستا مسیر اصلی مسافرت به خطه سرسبز شمال بود؛ اما این روزها طبیعت‌گردان و کوه‌نوردان سراغش را می‌گیرند و به آن سر می‌زنند. اگر از تهران به سمت سد نمرود می‌روید، این روستا درست در مسیر شماست. آب‌وهوای خنک لزور در شش ماه اول سال این روستا را بهاری نگه می‌دارد.

• دریاچه لزور

دریاچه لزور در مرز بین استان مازندران و تهران قرار دارد. نام‌های دیگر آن «معجز چشمه» یا «چشمه سد سیاهرود» هم هست؛ البته معجزچشمه، چشمه‌ای در همان حوالی است که سیاه رود و سد آن را سیرآب نگه می‌دارد. دریاچه لزور شبیه مثلثی با درازا و پهنای 200 متر است. ژرفای این دریاچه هم به حدود 15 متر می‌رسد. در این منطقه تا دریاچه موبایل آنتن می‌دهد؛ پس نگران قطعی ارتباطات خود نباشید.

• چشمه دریابک

این چشمه در 200متری جاده فرعی فیروزکوه به زرین دشت، به سمت روستای آتشان قرار دارد. چشمه دریابک از قسمتی از دامنه کوه به حوضچه‌ای می‌ریزد و از آنجا باغ‌های اطراف را سیراب می‌کند. در اطراف این چشمه نیستانی زیباست که شاید شما را یاد این شعر بیندازد، «یک شب آتش در نیستانی فتاد»؛ شاید هم شما شعر زیباتری از نیستان‌ها به خاطر داشته باشید. در تابستان می‌توانید زیر چتر درختان تنومند و کهنسال استراحتی کنید. این منطقه حال‌وهوایتان را عوض می‌کند و می‌توانید برای چند ساعت هم که شده زندگی شهری را فراموش کنید.

• روستای هرانده

این روستا در جنوب غربی فیروزکوه است. بیشتر مردم در روستای هرانده، باغدار، زارع، دامپرور و کارگر هستند. تعدادی از آن‌ها هم ماهی پرورش می‌دهند یا با صنایع دستی روزگار می‌گذرانند. یادتان نرود خریدن سوغاتی از محلی‌ها به کسب‌وکار آن‌ها و مال شما برکت می‌دهد. از طرفی حتی سوغاتی‌های خیلی کوچک هم می‌تواند خانواده و دوستانتان را خوشحال کند. هدف از خریدن سوغاتی‌ها این است که عزیزانتان بدانند به یادشان هستید.

اگر به این روستا سری زدید، بازدید از «غار بورنیک» را هم در برنامه‌اتان بگذارید. برای غارپیمایی بهتر است تجهیزات داشته باشید، گرچه مسیر داخل غار چندان سخت نیست؛ اما چند حفره در غار هست که باید از آن‌ها بگذرید. بعضی‌ها معتقدند که رفتن به این غار احتیاجی به راهنما ندارد؛ اما کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند؛ حداقل تنها به غار نروید.

بهترین زمان بازدید

فیروزکوه هوای خنک و مطبوعی دارد؛ حتی زمانی هم که دمای هوا در این منطقه به 34 درجه می‌رسد، نور خورشید داغ و آزاردهنده نیست؛ پس شاید نیمه اردیبهشت تا نیمه شهریور بهترین زمان سفر به این منطقه باشد. در این ماه‌ها طبیعت با سرسبزی‌اش معنا می‌گیرد و چشم‌نواز است؛ اما اگر به‌قصد ماهیگیری سفر می‌کنید، احتمالاً پاییز فصل مناسب‌تری برای شماست. در این زمان طبیعت هم لباس هزاررنگ خودش را به تن دارد و زیبایی آن چشمگیر است. اگر شما هم جزو طرف‌دارهای «پادشاه فصل‌ها، پاییز» هستید، حتماً طیف نارنجی و قرمز برگ‌ها به روحتان آرامش می‌دهد. شاید زمستان فصل مناسبی برای سفر به سد نمرود نباشد. این منطقه کوهستانی است و سرمای آن می‌تواند آزاردهنده باشد. احتمال اینکه مسیرها هم به‌خاطر بارش برف مسدود شود، خیلی زیاد است.

اقامت

فیروزکوه جای دل‌نشینی است و برخی از بهترین اقامتگاه های بومگردی شمال ایران در آن جا گرفته‌اند. اقامتگاهی بومگردی در روستای امیریه فیروزکوه هست که اقامت خوابگاهی، سوئیت خصوصی و اتاق‌های 4تخته دارد. حیاط این اقامتگاه بومگردی برای دورهمی هم مناسب است. این اقامتگاه به شهر دماوند نزدیک است. اگر هم با اجاره ویلا راحت هستید، می‌توانید با محلی‌ها صحبت کنید. در نزدیکی ورودی فیروزکوه هم هتلی هست که می‌توانید آنجا را برای اقامت انتخاب کنید.

مسیر دسترسی به سد نمرود

شهرستان فیروزکوه در غرب استان تهران است و سد نمرود در این شهرستان قرار دارد. اگر با ماشین خودتان به این منطقه می‌روید، در 5کیلومتری فیروزکوه وارد جاده ارجمند شوید. در این جاده حدود 12 کیلومتر پیش بروید تا به آبادی سله بن برسید. دریاچه نمرود و سد آن در 2کیلومتری این روستا هستند.

با هم در روستای سله بن قدم زدیم و سد نمرود را از نزدیک تماشا کردیم. ره بال آسمان در تمامی این سفرهای مجازی همراه شماست. این سفر را با اشتیاق نفس‌کشیدن در هوایی پاک واقعی کنید؛ بعد از آن تجربه‌هایتان را برایمان در کامنت‌ها بنویسید؛ خواندنی می‌شود.