موزه موسیقی اصفهان | گنجینه‌ای از میراث غنی موسیقی ایران

در ادامه ایرانگردی‌هایی که داشتیم در این مطلب قصد داریم به استان اصفهان برویم و سری به موزه موسیقی اصفهان بزنیم و در فضای هنری آن جانی تازه کنیم. ایران کشوری است با سابقه ادبی و هنری بسیار کهن و یکی از هنرهایی که همواره ایرانیان به آن علاقه داشتند؛ هنر موسیقی است. موسیقی در کشور ما بسیار غنی و پرقدمت است. مهد موسیقی در ایران، استان اصفهان است از این رو نخستین موزه موسیقی در ایران در این شهر تأسیس شده است. این موزه برای علاقه‌مندان موسیقی دنیایی از شگفتی را به همراه خواهد داشت. اگر دوست دارید بیشتر با این موزه زیبا آشنا شوید در ادامه همراه ما باشید.

چرا موزه موسیقی اصفهان؟

اگر شما قصد سفر به اصفهان را دارید و می‌خواهید با مراکز دیدنی آن آشنا شوید، اگر حتی قصد سفر ندارید و می‌خواهید از این طریق گشت‌وگذاری در جاهای دیدنی اصفهان داشته باشید، اگر عاشق موسیقی هستید و می‌خواهید درباره آن اطلاعاتی کسب کنید، جای شما درست همین جاست، در کنار ما.

موزه موسیقی اصفهان کجاست؟

موزه موسیقی اصفهان واقع در منطقه گردشگری و زیبای جلفای اصفهان، نخستین موزه موسیقی در ایران است. برای رفتن به این موزه باید به خیابان توحید میانی، خیابان شهید قندی (مهرداد)، پلاک 74 بروید. شاید با خود بگویید چرا باید نخستین موزه موسیقی ایران، در اصفهان ساخته شود؟ در جوابتان شاید بی‌راه نباشد اگر بگوییم اصفهان پایتخت موسیقی و ترانه سنتی ایران است و مقامش در جهان موسیقی به قدری بالاست که که یکی از مقام‌های موسیقی با این نام خوانده می‌شود.

آشنایی با موزه موسیقی اصفهان

در این موزه منحصربه‌فرد شما می‌توانید با بیش از 300 ساز مختلف آشنا شوید و از راز ساختن و نواختن آن‌ها توسط دستان هنرمند ایرانیان با خبر شوید. برخی از این سازها نه‌تنها گوش‌نواز هستند، بلکه چشم را نیز نوازش می‌دهند و در ساخت آن‌ها چنان طرح و رنگ در هم آمیخته است که حتی اگر ساز نبودند باز هم ستودنی و تحسین‌برانگیز بودند. موزه موسیقی موجود در اصفهان چنان نقشی در دنیای موسیقی ایران دارد که به «نامه‌ای عاشقانه به میراث غنی موسیقیایی ایران» معروف است. این موزه موفق به کسب رتبه 2 و نمره کامل 5 از سایت تریپ ادوایز شده است. همچنین توانسته است دو جایزه ارزشمند از جمله جایزه شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) را به‌عنوان بهترین موزه خصوصی ایران نصیب خود کند.

تاریخچه موزه موسیقی اصفهان

این موزه نخستین موزه موسیقی در ایران است و در یازدهم آذرماه 1394 به دست دو موسیقی‌دان اهل هنر به نام‌های مهرداد جیحونی و شهریار شکرانی در اصفهان ساخته شد و مجموعه‌ای است از زیباترین سازهای تاریخی و یادگاری ماندگار از موسیقی اصیل و سنتی ایران. این موزه دارای بالاترین رتبه‌ در سایت‌های نظرسنجی مناطق گردشکری در جهان است.

بخش های مختلف موزه موسیقی اصفهان

این موزه زیبا و منحصربه‌فرد از بخش‌ها و تالارهای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام از آن‌ها شما را به بخشی از جهان پهناور موسیقی می‌برد و حس و حال خاص خودش را دارد. با ما همراه باشید تا بخش‌های مختلف آن را در ادامه ببینید.

     ۰ تالار سازهای ملی

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این موزه، تالار سازهای ملی است. یادگارهای باقی‌مانده از موسیقی اصیل ایرانی که از دل اعصار کهن و دربار پادشاهان مختلف به جا مانده است را می‌توانید در این قسمت ببنید؛ سازهایی که نظیر آن‌ها را شاید در هیچ کجای جهان نتوانید ببابید. در این قسمت سازها با دو زبان انگلیسی و فارسی معرفی می‌شوند و درآمیخته شدن امکانات صوتی و تصویری در آن به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از این سازهای داشته باشید.

     ۰ تالار سازهای محلی

ایران سرشار از قومیت‌‌ها و اقوام محلی مختلف است. هرکدام از این اقوام رنگ‌وبو و ادبیات و موسیقی خودش را دارد. در این قسمت می‌توانید با انواع سازهای محلی ایران در نقاط مختلف کشورمان آشنا شوید و حتی به نوای دل‌نشین آن‌ها گوش فرادهید. همین طور می‌توانید از توضیحان راهنماهای خبره و با تجربه این قسمت برای درک بهتر بخش‌های مختلفش استفاده کنید.

     ۰ سرای سرآهنگان

به پاس قدردانی از بزرگان موسیقی کشورمان این قسمت به نام سرای سرآهنگان ساخته شده است. در این قسمت می‌توانید با زندگی‌نامه و آثار هنری مختلف بزرگان موسیقی اصفهان آشنا شوید.

     ۰ کارگاه سازسازی

اگر شما هم از علاقه‌مندان دنیای موسیقی هستید؛ حتماً از این قسمت لذت خواهید برد و به کشف عمیقی از دنیای موسیقی دست خواهید یافت. این که بدانید سازهایی که قبلا فقط نامی از آن‌ها به گوشتان خورده یا طنین دلنوازشان روحتان را جلا داده دقیقاً چگونه و از چه جنسی ساخته می‌شوند، قطعاً لذتی بی‌نظیر دارد.

سازهای مختلف به نمایش درآمده در موزه موسیقی

همان طور که قبلاً گفتیم شما می‌توانید در موزه موسیقی اصفهان با بیش از 300 نوع ساز آشنا شوید. در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

    ۰ ساز قانون

ساز قانون در واقع سازی ذوزنقه‌ای شکل است که از جنس چوب ساخته شده است و تعداد زیادی سیم‌های نایلونی و فلزی به دو طرف آن وصل شده است. این سیم‌ها از روی خرک چوبی که تکیه‌اش بر تکه‌ای از پوست است عبور می‌کند. جنس این پوست معمولا از پوست شتر، گوساله یا ماهی است. این ساز از گروه سازهای زهی مضرابی است. به احتمال زیاد ریشه این ساز به ایران برمی‌گردد؛ زیرا آثار فارابی قدیمی‌ترین آثاری است که نام این ساز در آن ذکر شده است. نوای خوش و آوای دل‌انگیز این ساز منجر شده است تا به یکی از محبوب‌ترین سازهای قدیمی تبدیل شود.

    ۰ قیچک

از دیگر سازهای موجود در موزه موسیقی شهر اصفهان، ساز قیچک است؛ سازی که قریب بر نیم قرن یار موسیقی دانان ایرانی است و در دستان پرتوان آن‌ها نواخته می‌شود. این ساز نیز در دسته سازهای زهی است و از نظر ظاهری شبیه به ویولون است و با آرشه نواخته می‌شود. در واقع نوازنده، ساز را به‌صورت عمودی در دست می‌گیرد و آرشه را به صورت افقی روی آن به حرکت درمی‌آورد. طول این ساز قدیمی 56 سانتی‌متر و جنس آن از چوب گردو یا توت است. این ساز جالب که بیشتر در نواحی جنوب شرقی ایران نظیر سیستان‌وبلوچستان‌ و هرمزگان رواج دارد؛ در گذشته با جمجمه اسب ساخته می‌شده است.

    ۰ چنگ

این ساز زیبا، یکی از مشهورترین سازهای ایران باستان است و قدمت آن به هزاره سوم می‌رسد. جنس آن از جنس افرا و گردو است و نحوه نواختنش بر خلاف دیگر سازها که هشت انگشتی هستند، ده انگشتی است. نکته جالبی که در خصوص این ساز وجود دارد این است که در ساخت آن از کمان الهام گرفته‌اند. در گذشته هنگام تیراندازی صدایی از کمان به گوش می‌رسیده که این امر منجر به ایده ساخت چنگ شده است. برای این ساز افسانه‌های جالب بسیاری در ادبیات پارسی وجود دارد؛ برای مثال سیاره زهره را سیاره «چنگ‌زن» می‌خواندند.

    ۰ تار

تار نیز یکی از سازهای موجود در موزه موسیقی اصفهان است. سازی که سرشت موسیقی سنتی ایران با آن عجین شده است و اگر کسی اهل موسیقی سنتی باشد بعید است که نام این ساز را نشنیده باشد. این ساز از دسته سازهای زهی است و با زخمه‌ نواخته می‌شود. نکته‌ای که این ساز را متفاوت و جذاب می‌کند نحوه ساخت آن است. در واقع در ساخت آن از استخوان، چوب، پوست و زه استفاده می‌شود. کاسه آن از کهنه چوب توت ساخته ‌می‌شود و هر چقدر این توت کهنه‌تر باشد صدای تار گوش‌نوازتر می‌شود. خرک آن از شاخ بز کوهی است و در دو طرف دسته آن استخوان شتر به کار برده می‌شود. پوست روی ساز نیز معمولاً از جنس بره تودلی ساخته می‌شود که منجر به شفاف‌شدن صدای تار می‌شود.

    ۰ رباب

نام پارسی این ساز پرقدمت، رواده است و خاستگاه آن را به خراسان، سیستان‌‌وبلوچستان و افغانستان نسبت داده‌اند. این ساز قدمتی بیش از هزار سال دارد و در ابتدا با آرشه و بعدها با ناخنک نواخته می‌شده است. اگر به موزه موسیقی اصفهان بروید می‌توانید از این ساز کهن و قدیمی نیز دیدن کنید. از بهترین نوازندگان رباب یا رواده می‌توان به رحیم خوش‌نواز در افغانستان و بیژن کامکار در ایران اشاره کرد.

    ۰ بربط

این ساز، سازی کاسه بزرگ و دسته کوتاه است که قدمت آن به دوران خسروپرویز و شخصی به نام باربد می‌رسد که طبق گفته‌ها نام ساز بربط نیز از این شخص گرفته شده است. این ساز نیز از دسته سازهای زهی زخمه‌ای است که شباهت زیادی به ساز عود دارد. استفاده از این ساز در دوران قاجار به علت صدای کم، کاهش یافت؛ اما بعدها دوباره این ساز بازسازی شد و به عضو همیشگی موسیقی سنتی ایران تبدیل شد.

    ۰ نی

نی نیز یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین سازهای ایرانی است و در دسته سازهای بادی و از نوع سازهای بدون زبانه است. این ساز از گیاه نی ساخته می‌شود و این گیاه را طوری برش می‌دهند که هفت بند داشته باشد. نامش را نیز از همین گیاه گرفته است. نوای این ساز بسیار خوش است؛ ولی به علت نواختن سختش افراد کمی سراغش می‌روند و مهجور مانده است. یکی از دلایل سخت بودن نوازش این ساز این است که نمی‌شود آن را کوک کرد و نوازنده باید در تک‌نوازی‌ها از انواع مختلف آن استفاده کند.

   ۰ دف

دف سازی کوبه ای است که از حلقه‌ای چوبی ساخته شده است که روی آن پوستی نازک کشده شده است و با ضربه‌های انگشت نواخته می‌شود. این ساز زیبا و خوش‌‌آهنگ از دیگر سازهایی است که می‌توانید در موزه موسیقی شهر اصفهان دیدن کنید. دف در گذشته پای ثابت مجالس عیش و طرب بوده است. تاریخچه دف به ایران باستان برمی‌گردد و شکل اولیه آن به‌صورت چهارگوش بوده است.

   ۰ سه تار

اگر بخواهیم یکی از مهم‌ترین سازهای موسیقی دستگاهی ایران را نام ببریم؛ قطعا سه تار عضو آن خواهد بود. این ساز از سازهای زهی و مضرابی است و با ناخن انگشت اشاره دست راست نواخته می‌شود. این ساز، 3 تار از جنس فولاد و برنز دارد که از کاسه تا پنجه آن کشیده شده است. در ساخت سه تار از چوب درخت گردو، توت و افرا استفاده می‌شود.

   ۰ کمانچه

یکی دیگر از سازهای سنتی ایرانی کمانچه است. این ساز در سال 1396 در سازمان جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسیده است. این ساز قدمتی دیرینه دارد و اولین نوع آن متعلق به دوران صفویه است و شامل شکم، دسته، سر و پایه‌ای است که برای نگه‌داشتن آن روی زمین یا پای نوازنده تعبیه شده است. اولین نشانه‌های این ساز نیز همچون ساز قانون در آثار ابونصر فارابی و در کتاب «موسیقی الکبیر» او یافت شده است.

   ۰ تمبک

تمبک نیز جزء دسته سازهای کوبه‌ای است و شمایلش همانند جام است. قدمت این ساز به قبل از اسلام می‌رسد و از قسمت‌هایی که در زیر آورده‌ایم ساخته می‌شود.

• پوست
• دهانهٔ بزرگ
• تنه
• پا
• گلویی (نفیر)
• دهانهٔ کوچک (کالیبر)

   ۰ سنتور

سنتور نیز یکی از سازهای سنتی ایران است که با نوای دلنشینش از گذشته تا کنون طرفداران زیادی جذب کرده است. این ساز از دیگر سازهایی است که می‌توانید در موزه موسیقی اصفهان با آن به‌طور کامل آشنا شوید. سنتور به شکل ذوزنقه‌ای متساوی‌الساقین در اندازه و کوک‌های مختلف ساخته می‌شود و با دو مضراب چوبی نواخته می‌شود.

جاهای دیدنی نزدیک موزه موسیقی اصفهان

خوشبختانه موزه موسیقی در دل یکی از بهترین مناطق گردشگری اصفهان جای گرفته است و اطراف آن مملوء است از جاهای دیدنی و مراکز گردشگری مختلف. با رفتن به این مکان می‌توانید با یک تیر، چند نشان کنید و از مناطق اطراف این موزه زیبا نیز دیدن کنید. در ادامه با برخی از این مراکز آشنا شوید.

محله جلفا

محله جلفا یکی از جاهای دیدنی اصفهان است که فقط 500 متر با موزه موسیقی اصفهان فاصله دارد. این محله از پرترددترین محله‌های اصفهان و محل سکونت ارامنه است و مکانی منحصربه‌فرد و متمایز از دیگر محله‌های اصفهان است. خیابان‌های سنگ‌فرش شده، ساعت‌های بلند، کلیساها و کافه های اصفهان همه و همه گواه این تمایز و تفاوت است. برای رفتن به این محله کافی است پس از ورود به اصفهان از خیابان حکیم نظامی عبور کنید تا با یک تابلو کوچک به نام جلفا برخورد کنید. قدم زدن در این خیابان دست کمی از خیابان شانزلیزه پاریس ندارد و شما را به‌راحتی به یک سفر اروپایی مهمان می‌کند. کافه‌های آرام این منطقه و مجسمه حضرت مریم در مراکز مهم تفقط دو مثالی است که می‌تواند شما را قانع کند که به یک سفر اروپایی خواهید رفت.

سی و سه پل

دومین جای دیدنی نزدیک به موزه موسیقی اصفهان، سی‌وسه پل است که به احتمال زیاد معرف حضور همه شما هست. این کلیسا 2.7 کیلومتر با موزه موسیقی فاصله دارد. این پل زیبا 295 متر طول و 14 متر عرض دارد. دلیل زیباتر شدن این پل ساخته شدن آن بر روی رود زاینده رود است. این پل تاریخی در سال 1011 و در دوره حکومت شاه عباس به دستور الله وردی خان ساخته شد. به همین دلیل به نام پل الله وردی خان نیز معروف است. این اثر در 15 دی ماه 1310 در فهرست آثار ملی ثبت شده است و قریب به 400 سال قدمت دارد.

کلیسای وانک

موزه کلیسای وانک هم 600 متر با موزه موسیقی اصفهان فاصله دارد و از معروف‌ترین کلیساهای اصفهان است. این کلیسا در زمان شاه عباس دوم ساخته شده است و 8731 متر مساحت دارد که 3857 متر از آن ساختمان و مابقی باغ و فضای سبز است. جالبی این کلیسا در این است که گنبد آن به سبک مساجد عصر صفوی ساخته شده است. نقوش طراحی شده بر روی دیوارها و سقف این کلیسا تمامی به ظرافت و با رنگ روغن طراحی شده‌اند و تمامی آن‌ها کار هنرمندان و استادان ارمنی است.

امکانات موزه موسیقی اصفهان

امکانات این موزه خاص و بی‌نظیر نیز همانند دیدنی‌های آن باکیفیت و فوق‌العاده است. شما می‌توانید از فروشگاه این موزه، آلات و ادوات موسیقی سنتی ایران را به راحتی تهیه کنید و محصولات فرهنگی مرتبط با موسیقی را خریداری کنید. همین طور می‌توانید از کافی شاپ آن بعد از یک موزه‌گردی حسابی استفاده کنید و لذت این روز خوب را با خوردن قهوه‌ای در این فضا دوچندان کنید. از دیگر امکانات این مکانف وجود راهنماهایی متخصص و کاربلد است که در بخش‌ها و تالارهای مختلف به‌خوبی شما را راهنمایی می‌کنند و پاسخگوی تمام سؤالات شما در حوزه موسیقی هستند. در نهایت پخش زنده موسیقی سنتی در این مکان حسن ختام آن است که منجر به جذب تعداد زیاد گردشگران شده است.

تور مجازی بازدید از موزه موسیقی اصفهان

ممنون از اینکه تا اینجای مطلب همراه ما بودید. اگر شما هم بعد از آشنایی با این موزه دل در دلتان نمانده که به موزه موسیقی سفر کنید؛ اما فعلا امکان سفر برایتان مهیا نیست؛ نگران نباشید! تور مجازی بازدید از موسیقی اصفهان به‌راحتی در اختیار شماست و می‌توانید تنها با یک کلیک به مکان مورد علاقه خود سفر کنید و در دنیایی از موسیقی غرق شوید.

اطلاعات بازدید

هزینه ورود به موزه موسیقی اصفهان همراه با موسیقی زنده برای گردشگران ایرانی به‌ازای هر نفر 15هزار تومان است و برای گردشگران خارجی 50 هزار تومان. ساعت بازدید از این موزه همه روزه از ساعت 9 صبح تا 21 است البته به غیر از روزهای تعطیل.

مسیر دسترسی موزه موسیقی اصفهان

این موزه در شهر اصفهان، خیابان توحید میانی، خیابان شهید قندی(مهرداد)، پلاک 74 واقع شده است. برای رفتن به این موزه می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی نیز استفاده کنید. برای این کار از خطوط میدان شهدا – بیمارستان غرضی و سه راه ملک شهر – ترمینال زاینده رود استفاده کنید و بعد از کمی پیاده‌روی به سمت خیابان مهرداد به این موزه زیبا برسید.

این بار هم ما در ره بال آسمان تلاش خود را کردیم تا شما را با یکی دیگر از مراکز دیدنی ایران پهناور آشنا کنیم و سفری به مرکز ایران داشته باشیم و سری به یکی از بهترین موزه های اصفهان یعنی «موزه موسیقی اصفهان» بزنیم. امیدواریم که این مطلب برایتان مفید بوده باشد و راهنمای خوبی برای سفرتان باشد. اگر شما تا به حال به این موزه زیبا سفر کرده‌اید تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید.