کیش جزیره‌ای زیبا در جنوب ایران است که مجموعه‌ای از تفریحات مهیج، مراکز خرید لوکس و جاذبه‌های گردشگری متعددی را در دل خود جای داده است. در این شهر شما می‌توانید هم حسابی تفریح کنید و هم در رستوران‌های محلی و بین‌المللی آن دلی از عزا در بیاورید. در این نوشته قصد داریم خوشمزه‌ترین غذاهای محلی کیش را به شما معرفی کنیم. اگر از سفر به سرزمین افسانه‌ای عطرها و مزه‌ها لذت می‌برید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
سمک مشوی
چنانچه از طرف‌داران غذاهای دریایی و طعم‌های تندوتیز هستید، خبر خوبی برایتان داریم. کیش پُر از غذاهای این‌چنینی است که یکی از خوشمزه‌ترین آن‌ها سمک مشوی نام دارد. سمک مشوی را می‌توان در شمار لذیذترین غذاهای محلی کیش قرار داد که نشانی از فرهنگ و آداب‌ورسوم مردم منطقه را خود دارد.
این غذا ترکیبی از ماهی کبابی یا سرخ‌شده در روغن فراوان با ادویه‌های تند و خاص عربی و سبزیجات خوش‌عطر است. اگرچه طعم تند آن ممکن است به مذاق برخی از افراد خوش نیاید؛ اما برای افراد علاقه‌مند به غذاهای عربی، انتخاب خوبی است که مقاومت در برابرش چندان هم آسان نیست!
قلیه ماهی
ردپای ماهی در بسیاری از غذاهای سنتی کیش دیده می‌شود که قلیه ماهی یکی دیگر از آن‌هاست. این غذا که نامی آشنا میان ایرانیان است یاد جنوب، مردم باصفایش و غذاهای خوش‌عطروطعمش را در خاطر زنده می‌کند. اگرچه قلیه ماهی در بسیاری از شهرهای جنوبی طبخ می‌شود؛ اما در کیش چاشنی‌های مخصوصی به آن اضافه می‌کنند که طعم متفاوتی به آن می‌دهد.
با این توضیح، در سفرتان به کیش، فراموش نکنید برای یک‌بار هم که شده قلیه ماهی را امتحان کنید تا طعم اصیل این غذا زیر دندانتان برود. این غذا را از فیله ماهی به‌همراه سبزیجات معطر مانند گشنیز خردشده و شنبلیله تهیه می‌کنند. سپس برای خوش‌طعم‌کردن آن کمی پیاز، سیر و چاشنی‌های تند و مخصوص مانند تمرهندی، فلفل، کاری و زردچوبه به آن اضافه می‌کنند.
قلیه میگو
اگر هنوز از غذاهای دریایی خسته نشده‌اید؛ اما می‌خواهید طعمی متفاوت را بچشید، قلیه میگو را به شما پیشنهاد می‌کنیم. این غذا از میگو و سبزیجات خوش‌عطر و تمرهندی تهیه می‌شود که یکی از خوشمزه‌ترین غذاهای محلی کیش به شمار می‌رود.
قلیه میگو خوراکی لذیذ با پروتئین و فسفر بالا است که طبخش بسیار به قلیه میگو شباهت دارد. این غذای سنتی معمولاً با ترشی‌هایی همچون رب انار، رب آلوچه یا تمرهندی مزه‌دار می‌شود.
مضروبه
اگر عاشق غذاهای دریایی باشید، کیش بهشتی بی‌نظیر برایتان محسوب می‌شود؛ زیرا در این شهر انواع و اقسام غذاهای دریایی با پخت‌های متفاوت انتظارتان را می‌کشد که توقع شما را کاملاً برآورده می‌کند. مضروبه یکی دیگر از غذاهای بومی کیش است که از ماهی تهیه می‌شود.
برای طبخ مضروبه، ماهی را با سیر و سایر سبزیجات معطر طعم‌دار می‌کنند و ادویه‌های تندی را چاشنی آن می‌کنند. این غذا معمولاً با سیرترشی و ترشی‌های گرم سرو می‌شود که طعم آن را تقویت می‌کند. اگر یک‌بار مضروبه را در رستوران های کیش امتحان کنید، بی‌شک طرف‌دار پروپاقرص آن می‌شوید.
کله کندی
نام کله کندی ممکن است ابتدا برایتان عجیب باشد؛ اما دلیل انتخاب آن زدن سر ماهی در این غذای معروف سنتی است. کله کندی از ماهی ساردین پهلو طلایی یا «عومه» تهیه می‌شود که ابتدا سرشان جدا شده و سپس با مواد معطر پخته می‌شوند.
پس از اینکه پخت گوشت ماهی کامل شد، موادی مانند ادویه‌های مخصوص جنوبی، پیازداغ و روغن محلی به آن اضافه می‌کنند که طعم بی‌نظیری به کله کندی می‌دهد. عطر خوش این غذای محلی کیش حسابی اشتهایتان را باز می‌کند و اجازه می‌دهد تا طعمی اصیل و جذاب را تجربه کنید.
مارگوگ
مارگوگ که آن را با نام مرقوق نیز می‌شناسند، غذایی عربی است که در کیش به‌گونه‌ای خاص طبخ می‌شود. این خورشت محلی از ترکیب گوشت بره، سیب‌زمینی، هویج، بادمجان، پیاز، سیر، فلفل تند سبز و ادویه‌های مخصوص تهیه می‌شود که طعم لذیذ آن شما را شیفته خود می‌کند. در پایان نیز تکه‌های ریز خمیر نان سنگک را به خورشت مارگوگ اضافه می‌کنند.
با اینکه این غذا میان سایر غذاهای بومی کیش کمتر شناخته شده است؛ اما کافی است یک بار امتحانش کنید تا هوادار همیشگی آن شوید. این خورشت معمولاً با برنج سرو می‌شود و طعم دل‌پذیر آن تا مدت‌ها در خاطرتان می‌ماند. البته فراموش نکنید که مارگوگ نیز مانند خیلی از غذاهای سنتی کیش طعم تندی دارد.
حمسه الخرت
یکی از گران‌ترین غذاهای محلی کیش، حمسه‌الخرت است. این غذا از بخش خوراکی گوشت صدف به دست می‌آید که به‌خوبی با پیازداغ و ادویه مخصوص پخت می‌شود. بومیان جزیره کیش پس از صید صدف مرواریدساز که «محار» نام دارد، بخش‌های قیمتی و غیرخوراکی آن را جدا می‌کنند. سپس قسمت کوچکی از گوشت آن را به‌شیوه‌ای مخصوص می‌پزند که طعم آن را در کمتر جایی می‌توانید تجربه کنید.
پودنی
یکی از عجیب‌ترین غذاهای بومی کیش، پودنی نام دارد که از گوشت کوسه تهیه می‌شود. کوسه گوشت سفتی دارد، به همین دلیل پخت آن کمی سخت است. برای تهیه پودنی ابتدا گوشت کوسه ماهی به‌خوبی با آبلیمو و زردچوبه ترکیب می‌شود تا نرم شود. سپس گوشت کوسه را می‌فشارند تا آبش خارج شود.
پس از این مراحل، پوست کوسه جدا می‌شود و گوشت آن با ادویه مخصوص طعم‌دار می‌شود. بعد گوشت طعم‌دار را با سبزیجات معطر ترکیب می‌کنند و آن را در روغن سرخ می‌کنند. پودنی را می‌توان با برنج یا نان نوش‌جان کرد که در کیش معمولاً آن را با برنج سرو می‌کنند.
محمر
اگر به غذاهای شیرین علاقه‌مندید، محمر گزینه خوبی برایتان است که امتحان‌کردن آن ضرری ندارد. محمر یکی از محبوب‌ترین غذاهای سنتی کیش است که به برنج شکری میان بومیان معروف است. برای تهیه این غذا، برنج با شکر فراوان پخته می‌شود و رنگ زرد و طلایی به خود می‌گیرد. سپس برنج پخته‌شده با ماهی سرخ‌شده یا کبابی و سبزیجات معطر سرو می‌شود.
برنج مجبوس
برنج مجبوس غذایی مجلسی با ریشه عربی است که در کیش هواداران زیادی دارد. این غذا را می‌توان با گوشت، ماهی یا مرغ تهیه کرد. برای پخت برنج مجبوس شما باید ابتدا تکه‌های گوشت، مرغ یا ماهی را در قابلمه بریزید و سپس ادویه‌های مخصوص از جمله میخک، هل، فلفل سیاه، دارچین و ادویه‌های جنوبی و محلی را به آن اضافه کنید.
سپس کمی این مواد را با هم تفت دهید و در آخر گوجه رنده‌شده را به ترکیب بالا اضافه کنید و اجازه دهید تا گوشت خوب بپزد و غذا جا بیفتد. این ترکیب که آماده شد، غذای شما تقریباً آماده است و می‌توانید آن را با برنج مخلوط و نوش‌جان کنید.
هواری
اگر مهمان خانه‌های مردم محلی کیش شدید و آن‌ها برایتان هواری آوردند، بدانید که حجت را بر شما تمام کردند و برایتان سنگ تمام گذاشتند. هواری غذایی خاص است که در برخی از رویدادها و مناسبت‌ها استان هرمزگان و جزیره کیش پخته می‌شود و طعمی جذاب و بی‌نظیر دارد.
به‌طورخلاصه هواری به طبخ ماهی و سایر گوشت‌ها با برنج به‌صورت دمی گفته می‌شود که ادویه مخصوصی نیز به آن اضافه می‌کنند. هرچند که این غذا در کیش به‌نوعی نامش با ماهی هوور گره خورده است. درواقع این غذا از ماهی هوور یا ماهی‌تن تهیه می‌شود که گوشت آن میوگلوبین زیادی دارد. به همین دلیل گوشت این ماهی به‌جای سفید، صورتی است؛ بنابراین اگر این غذا را جلویتان گذاشتند و غذایتان کمی صورتی‌رنگ بود، نگران نباشید؛ زیرا رنگ این ماهی به‌دلیل گوشت ماهی هوور است و ربطی به خام یا پخته‌بودن غذا ندارد.
ماهی هوور فواید زیادی دارد و منبع خوبی از پروتئین به شمار می‌رود. این ماهی چربی ندارد و تمام اسیدآمینه‌های ضروری برای بدن را داراست؛ بنابراین هواری ارزش غذایی بسیاری دارد که نیازهای ضروری بدن را تأمین می‌کند. البته این غذا را با مرغ، میگو یا گوشت هم می‌توان پخت.
برنج بریانی
یکی دیگر از غذاهای محلی کیش که میان شهرهای جنوبی مشترک است، برنج بریانی است. این برنج از گوشت قرمز، کشمش، زرشک، عدس و سیب‌زمینی تهیه می‌شود که در ترکیب با هم طعمی جادویی می‌سازند.
اگر مهمان هتل های کیش هستید یا می‌خواهید در رستوران‌های محلی غذایی سفارش دهید که در آن خبری از ماهی و خوراکی‌های دریایی نباشد، برنج بریانی را انتخاب کنید. این غذای خوش‌آب‌ورنگ یکی از محبوب‌ترین غذاهای بومی کیش به شمار می‌رود که با بیشتر ذائقه‌ها جور درمی‌آید.
کوکوی ماهی
آیا می‌خواهید خود را مهمان یک وعده سبک، اما خوشمزه و خوش‌طعم کنید؟ پیشنهاد ما به شما کوکوی ماهی است. این غذا از گوشت ماهی کباب‌شده با سیب‌زمینی، ادویه‌های خوش‌عطر جنوبی و سبزیجات معطر تهیه می‌شود. برای پخت کوکوی ماهی ابتدا مواد را خوب با هم مخلوط می‌کنند و پس از ایجاد ترکیبی یکدست آن را به شکل‌های دل‌خواه در روغن سرخ می‌کنند.
پخت کوکو ماهی کار سختی نیست و به قلق خاصی نیاز ندارد؛ بنابراین هروقت در منزل هوس کردید تا طعم فراموش‌نشدنی آن را دوباره بچشید، کافی است دست به کار شوید و به آسانی آن را برای خود تهیه کنید.
هریسه
نوبتی هم که باشد به حلیم سنتی کیش می‌رسیم که گل سرسبد غذاهای محلی کیش است. این حلیم یادگاری از اعراب کیش است که از گندم و گوشت تهیه می‌شود. برای طبخ هریسه ابتدا گندم را خیس می‌دهند و سپس آن را با گوشت می‌پزند. این حلیم باید دائم هم‌زده شود تا موادش کاملاً له شوند.
پس از اینکه گندم و گوشت پخت و نرم شد، مقداری کره به هریسه اضافه می‌شود و با شکر، کره و دارچین تزئین می‌شود. اگر به کیش رفتید فراموش نکنید طعم به‌یادماندنی این غذای وسوسه‌انگیز را بچشید.
سمبوسه مخصوص کیش
فلافل و سمبوسه از معروف‌ترین و لذیذترین غذاهای جنوبی هستند که در کیش نیز به چشم می‌خورند. اگرچه این دو خوراکی محبوب نیازی به معرفی ندارند؛ اما در شهرهای جنوبی و جزیره کیش طبخ مختلفی دارند که ممکن است با آنچه تابه‌حال خوردید، متفاوت باشد. حیف است تا کیش بروید و در دکه‌های سطح شهر فلافل و سمبوسه‌های عالی جنوبی را امتحان نکنید.
یریش
یریش یا یریشه از دیگر غذاهای بومی کیش است که طرز تهیه آسانی دارد. این غذای گیاهی نه‌تنها انتظار گیاه‌خواران را برآورده می‌کند؛ بلکه باب‌طبع بیشتر افراد نیز است. یریش را از بلغور گندم، پیاز و ادویه‌های مخصوص تهیه می‌کنند. برای پخت یریشه ابتدا بلغور گندم با پیاز و ادویه تفت داده می‌شود، سپس مقداری آب به آن اضافه می‌شود تا مواد کاملاً بپزند. در آخر نیز کمی روغن به آن اضافه می‌کنند.
البته در پخت این غذا دستتان باز است و می‌توانید باتوجه‌به سلیقه خود کشمش، فلفل‌دلمه‌ای و سبزیجات مختلف را نیز به آن اضافه کنید. یریشه را می‌توان یکی از ارزان‌ترین غذاهای سنتی کیش دانست که ارزش غذایی بالایی دارد. این غذا در برخی از رستوران های کیش هم سرو می‌شود.
شاورما
شاورما یکی از خاص‌ترین غذاهای محلی کیش است که در عین مقوی‌بودن، بسیار سبک و خوش‌طعم است. این غذای عربی با گوشت بره یا مرغ تهیه می‌شود و با سس سیر طعم‌دار می‌شود. شاورما معمولاً در کنار سیب‌زمینی سرو می‌شود و عطر و طعم فوق‌العاده‌ای دارد.
این غذا گاهی با سبزیجات نیز سرو می‌شود که سلامت و انرژی آن را تقویت می‌کند. در کیش می‌توانید شاورما را با انواع سس عربی امتحان کنید. اگر با خوردن گوشت مشکلی ندارید، مطمئن باشید از خوردن این غذای سنتی و خوشمزه هرگز پشیمان نمی‌شوید.
دیپ محمره
اگر می‌خواهید طعم دیپی متفاوت را تجربه کنید، از دیپ محمره کیش غافل نشوید. این دیپ خوش‌رنگ‌ولعاب طعم بی‌نظیری دارد که در ترکیب با برخی از نان‌های مخصوص یا ساندویچ‌ها، طعمی نو می‌سازد. اگرچه رنگ قرمز دیپ محمره باعث می‌شود که این غذا در نگاه اول تند به نظر برسد؛ اما محمره چندان تند هم نیست و حتی کمی ته‌مزه شیرین دارد.
دیپ محمره از فلفل قرمز کبابی تهیه می‌شود و طعم دودی آن توجه شما را جلب می‌کند. شما می‌توانید این دیپ را به‌همراه انواع اسنک، نان پیتا، چیپس و میوه‌های اسلایس‌شده نوش‌جان کنید.
خبیصه
از دیگر غذاهای بومی کیش، خبیصه است. خبیصه نوعی حلوای لطیف و خوشمزه است که می‌توانید آن را به‌عنوان پیش‌غذا یا غذای اصلی میل کنید. این حلوا را با آرد گندم و زعفران درست می‌کنند که در برخی از شهرهای جنوبی خرما نیز در دستورپخت آن دیده می‌شود. خبیصه غذایی اصیل و پرانرژی است که می‌توانید آن را در کنار چای نیز میل می‌کنید.
دال عدس
غذاهای سنتی کیش به‌قدری جذاب و خوش‌عطروطعم هستند که سخت می‌توان از آن‌ها دل کند؛ اما آخرین غذای محلی که قصد معرفی آن را داریم دال عدس است. دال عدس دانه‌ای کوچک‌تر از عدس است که رنگ قرمز یا نارنجی دارد. از این دانه برای پخت غذایی به همین نام در مناطق جنوبی کشور استفاده می‌شود که طعم بسیار خوبی دارد.
در تهیه دال عدس، علاوه‌بر عدس از سیر، سیب‌زمینی، پیاز، ادویه مخصوص و چاشنی‌هایی مانند رب گوجه‌فرنگی و تمرهندی استفاده می‌شود. این خوراکی جنوبی بسیار مقوی و سرشار از مواد معدنی است و انتخاب خوبی برای گیاه‌خوران محسوب می‌شود.
نان های سنتی کیش
مگر می‌شود از غذاهای بومی کیش گفت و سراغی از نان‌های محلی آن نگرفت؟ کیش مانند سایر شهرهای جنوبی زنان کدبانو و باسلیقه‌ای دارد که در پخت انواع نان محلی پیشتازند. در ادامه برخی از نان‌های سنتی کیش را نام می‌بریم.
- خبز بریزه؛
- خبز لس؛
- خبز تاوه؛
- خبز فلزین؛
- خبز چباب؛
- خبز توموشی.
شیرینی‌های سنتی کیش
درست است که مراکز خرید کیش پر شده از شکلات‌های برند خارجی؛ اما یادمان نرود که میان غذاهای سنتی کیش چندین و چند شیرینی خوشمزه نیز پیدا می‌شود که طعمشان هوش از سرتان می‌برد. برخی از این شیرینی‌ها عبارت‌اند از:
- رنگینه؛
- حلوا ساگو؛
- لگیمات؛
- شله خرمایی؛
- عرریت؛
- شربت جلاب؛
- خنفروش؛
- دسر نشاء؛
- بلالیط یا بلالیت.
غذاهای محلی کیش؛ تجربه‌ای متفاوت از مزه‌ها
در این نوشته از ره بال آسمان سراغ غذاهای سنتی کیش رفتیم و برخی از معروف‌ترین آن‌ها را به شما معرفی کردیم. یادتان باشد اگر به کیش سفر کردید، در رستوران‌های محلی آن، این غذاهای سنتی را امتحان کنید. همچنین اگر به اطلاعات بیشتری از جاهای دیدنی و مراکز تفریحی و رستوارن‌های این جزیره نیاز دارید، می‌توانید از راهنمای سفر کیش استفاده کنید. شما چه غذای دیگری می‌شناسید که در کیش طبخ می‌شود و ما در این مقاله به آن اشاره نکرده‌ایم؟ آیا تا حالا غذاهای بومی کیش را امتحان کرده‌اید؟ نظر شما درباره غذاهای محلی و تندوتیز این منطقه چیست؟ در بخش نظرات از تجربیات خود برایمان بگویید، مشتاقانه منتظر خواندن نظراتتان هستیم.
ما که هر بار کیش رفتیم فقط رستوران غذا خوردیم.
علیرضا عزیز، توی برخی از رستوران‌ها هم می‌تونید سراغ غذاهای محلی کیش رو بگیرید؛ اما اگه دوست داشته باشید غذاهای محلی کیش رو بدون تشریفات خاص میل کنید، اقامتگاه‌های بومگردی یا رستوران‌های محلی گزینه خوبی هستند.