کوه خضر نبی | عبادتگاهی با هزاران سال قدمت

استان قم قدمتی به بلندای تاریخ ایران دارد. در این استان هر جاذبه‌ای که بخواهید پیدا می‌شود. از عمارت‌های قدیمی گرفته تا آثار مذهبی مهم در این استان وجود دارد. امروز قرار است از جاذبه‌ای بازدید کنیم که هم از نظر تاریخی مهم است و هم از نظر مذهبی. این جاذبه کوه خضر نبی است. در اطراف این کوه طبیعتی خوش‌ چهره‌ قرار دارد که به گردشگران لبخند می‌زند. بازدید از کوه و طبیعت اطرافش چندساعتی از شما زمان می‌گیرد. ما دوست‌داریم صدای قدم‌های شما را درکنارمان بشنویم و حضورتان را احساس کنیم. افتخار هم‌قدم‌شدن را به ما می‌دهید؟

کوه خضر نبی کجاست؟

تا اینجا متوجه شدیم که این کوه در استان قم واقع شده است. استان قم را همه به مرقد حضرت معصومه می‌شناسند؛ اما قم جای دیدنی، بسیار دارد. کوه خضر یکی از جاهای دیدنی قم است و نرسیده به این شهر قرار دارد. کوه خضر قم در 6کیلومتری مرکز شهرستان قم به سمت جنوب شهرکی به نام ایثار قرار دارد. فاصله جاذبه‌ها برای مسافران اهمیت دارد؛ چراکه امکان صرفه‌جویی در زمان را فراهم می‌کند. در نزدیکی این کوه سربه‌آسمان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های قم یعنی مسجد جمکران قرار دارد. خوشبختانه چند سال اخیر مسیری مستقیم بین کوه و مسجد جمکران ساخته شده که بازدید از این دو جاذبه را آسان‌تر می‌کند.

داستان کوه خضر نبی

کوه خضر قم یکی از امکان مذهبی نزدیک به جمکران است. در بالای این کوه می‌توانید قم را از زاویه‌ای دیگر ببینید. زیارتگاه واقع در این کوه به‌تازگی رونق بسیاری یافته است. اینکه چرا این کوه برای مردم ارزشمند است به سالیان دور مربوط می‌شود. از حضرت علی حدیث معتبری نقل شده است. در این حدیث به ساخت مسجدی در جوار کوه خضر نبی قم اشاره شده است. این مسجد محلی برای یاران خاصه امام زمان (عج) است. در کتاب انوار المشعشعین، جلد یک، صفحه 454، فصل دهم، نور سوم، می‌توانید توضیح کامل این حدیث را مطالعه کنید.

در جایی دیگر نقل می‌شود زمانی که آیت‌اللّه محتهدی در شهر مقدس قم زندگی می‌کردند، مسجد واقع در کوه خضر به‌صورت کاملاً ساده و معنوی بود و ایشان با این مکان و مسجد مقدس جمکران، انس و الفتی مثال‌زدنی بودند. به گونه‌ای که این بزرگوار اوقات را در این مکان زیاد می‌کند.

در روایات اسلامی نیز از کوه خضر نبی بانام کوهی سفید در اطراف قم و نزدیکی روستای قدیمی در نزدیکی مسجد جمکران، سخنان متعددی به ما رسیده است. برخی از راویان معتقدند که هنگام ظهور حضرت ولی عصر (عج)، پرچم ایشان را برفراز این کوه بر افراشته می‌کنند. همچنین طبق روایات یکی از نشانه‌های نزدیک‌شدن به ظهور حضرت مهدی (عج) رونق‌یافتن این مکان روحانی خواهد بود.

تاریخچه کوه خضر نبی

باستان‌شناسان و مورخان اعتقاد دارند این کوه حدود 3هزار سال قدمت دارد. در این کوه غاری کوچک و دنج قرار دارد که احتمالاً محل عبادت حضرت خضر (ع) بوده است. امروزه غار کوچک کوه خضر نبی قم به مسجد تبدیل شده است. در گذشته نسبتاً دور که شهر قم چندان بزرگ نبود عارفان و عابدان این شهر برای عبادت و خلوت‌کردن با معبود به این غار می‌رفتند. حس خوب خلوت با خود و خدا هنوز در این کوه و مسجدش وجود دارد. با داخل‌شدن به این مسجد حسی مثبت و معنوی به دلتان جاری می‌شود. احساس آشنا و غریبی در این مکان جریان دارد، احساسی مانند اینکه این حس را می‌شناسید؛ اما به یاد نمی‌آورید کجا چنین حسی در شما وجود داشت. این موضوع را حتی افرادی که مذهبی نیستند هم حس می‌کنند. چنین احساسی اثبات می‌کند که انرژی هرگز از بین نمی‌رود.

وجه تسمیه کوه خضر نبی

از دور که به کوه نگاه می‌کنید رنگی سفید به چشمتان می‌خورد برای همین این کوه را با نام کوه سفید می‌شناسند. البته این کوه نام دیگری دارد که رایج‌تر است. به این علت که غار واقع در این کوه محل عبادت حضرت خضر (ع) بود نام این کوه را کوه خضر گذاشتند. در کل ایران این کوه را با نام کوه حضر نبی قم می‌شناسند.

خضر نبی کیست؟

ائمه اطهار سخنان ارزشمند بسیاری درباره حضرت خضر (ع) نقل کرده‌اند. این احادیث سینه به سینه حفظ شده‌اند تا به دست ما رسیده‌اند. در ادامه چندتا از مشهورترین سخنان امامان معصوم راجع به حضرت خصر را نقل می‌کنیم. امام صادق (ع) ایشان را از پیامبران الهی بر شمردند و از معجزات ایشان به سبزی و خرمی زمین‌های خشک و بی‌آب و علف پس از حضور و نشستن ایشان در آن مکان‌ها اشاره کرده‌اند؛ به همین علت است که نام این بزگوار به خضر، یعنی سبز و خرم شهرت یافته است. نام اصلی حضرت خضر، تالیا بن ملکان بن عامر بن ارفخشید بن سام بن نوح (ع) است.

در سخن دیگری از امام صادق (ع)، خضر (ع) از عالمان اهلی معرفی شده‌اند که حضرت موسی (ع) به زیارت ایشان شتافت؛ ولی در آیات قرآن نام پیامبر الهی ذکر نشده است و فقط ایشان با عباراتی زیبا و ستودتی تمجید شده است. در کتاب آسمانی ما به همراهی حضرت خضر با حضرت موسی (ع) اشاراتی شده است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های حضرت می‌توان به عمر طولانی و نامیرایی ایشان تا دمیده‌شدن در صور اشاره کرد. این ویژگی‌ها در احادیث ائمه و نقل قول‌های عالمان دینی و مذهبی مشاهده شده است. در کتاب‌های احادیث ذکر شده است که ایشان در مراسم عید غدیر خم، در مجالس سوگواری پیامبر اکرم (ص) و در هنگام شهادت امیرامؤمنین حضرت علی (ع) حضور یافته است. این پیامبر الهی در مراسم حج هم حضور دارد و تمامی مناسک را انجام می‌دهد. در روز عرفه در سرزمین عرفات می‌ایستد و برای برآورده‌شدن دعای مؤمنان آمین می‌گوید. امام رضا (ع) درباره این حضرت می‌فرمایند: حضرت خضر (ع) از آب حیات نوشیده و زنده است و تا زمانی که در صور دمیده شود، از دنیا نخواهد رفت. او نزد ما می‌آید و به ما سلام و درود می‌فرستد؛ به گونه‌ای که فقط صدایش را می‌شنویم و چهره‌اش را نمی‌بینیم.

ویژگی های کوه خضر نبی

ارتفاع کوه سفید چندان زیاد نیست. مهم‌ترین ویژگی این کوه اشراف کامل آن به شهر است. هنگامی که روی قله این کوه بایستید قم زیر قدم‌های شما قرار می‌گیرد. برای تسهیل رفت‌وآمد گردشگران و زائران مسیری پله‌مانند روی کوه ساخته‌اند. کوه خضر قم دارای نمایی شگفت‌انگیز است. این نما به‌علت صخره‌های تیز کوه و اطراف کوه است. کوه خضر نبی قم از دور شبیه به پوست تمساح است. در گذشته بالارفتن از کوه ماجرایی طولانی و سخت داشت؛ اما امروزه مسیری که ساخته شده بالارفتن را هموار و زیارت را آسان کرده است. فضای معنوی این کوه دلیل دیگری هم دارد. طبق اظهار نظر مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان قم، کوه خضر نبی دارای بیشترین تعداد شهید گمنام در کل کشور است. این تعداد شهید گمنام باعث معنوی‌تر شدن فضای مسجد است.

ارتفاع کوه از سطح دریا 1.90 متر است. هوای کوه مطبوع‌تر از هوای شهر است این رخداد به دلیل ارتفاعی است که کوه دارد و فاصله آن از سطح دریاست. این منطقه در تابستان بسیار خنک است و در زمستان سرد است. در بخش جنوبی کوه پرتگاهی هولناک وجود دارد که پر از دره‌هایی با شیب تند است. روستایی بدون سکنه و تقریباً مخروبه در دامنه کوه خضر قم وجود دارد. دلیل این واقعه استخراج اندک مس از معدن واقع در آن ناحیه است. موقعیت جغرافیایی خاص کوه باعث شده نمای کوه از تمام کمربندی‌ها و گلوگاه‌های شهر قم مشخص است.

نکات بازدید از کوه خضر نبی

• کوه خضر قم دارای امکانات رفاهی و فروشگاهی، آب شرب، نورپردازی، سرویس بهداشتی و پارکینگ با ظرفیت محدود است.
• تعدای از مراکز خرید قم در این کوه قرار دارد.
• بازدید از کوه به‌علت پیاده‌روی طولانی و پله‌های زیاد برای سالمندان، کودکان و توان‌یابان مناسب نیست.
• روزانه اتوبوس‌های متعدد از شهر قم و مسجد جمکران راهی این کوه می‌شوند.
• برای بازدید از کوه باید پوشش اسلامی داشته باشید.
• هنگام بازدید از کوه احترام و آداب امکان مذهبی را رعایت کنید.
• در دامنه کوه مسیرهایی برای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری وجود دارد.
• بازدید از کوه خضر قم رایگان است.

جاهای دیدنی اطراف کوه خضر نبی

کاروانسرای پاسنگان

کاروانسرای پاسنگان در دهستان جنت‌آباد قم قرار دارد. این کاروانسرا از دوران صفوی به جا مانده است. اقامتگاه بومگردی پاسنگان واقع در کاروانسرا یکی از اقامتگاه‌های اقتصادی قم به حساب می‌آید. امروزه اقامتگاه، سفره‌خانه، پایگاه رصد ستارگان و مرکز برگزاری جشن و اعیاد از کاربردهای دیگر این کاروانسرا است.

مسجد اعظم

مسجد اعظم قم در مرقد حضرت معصومه قرار دارد. این مسجد در ضلع غربی آستان مقدس قرار دارد. مسجد 1333 تا 1339 ساخته شد. با دیدن این مسجد از زیبایی آن حیران می‌مانید. معماری این بنا هنر دست استاد حسین لرزادی است. آیت‌اللّه اعظمی حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی ساخته شد. فاصله مسجد تا کوه خضر نبی قم نسبتاً زیاد است.

مسیر دسترسی کوه خضر نبی

برای دسترسی به کوه خضر قم به مرکز شهر قم بروید. از طریق بزرگراه پیامبر اعظم به جمکران بروید. در خروجی بلوار صدیقه (س) به سمت راست بروید. این مسیر به میدان مرجعیت می‌رسد. از خروجی جنوبی این میدان وارد بلوار آیت‌اللّه بهجت شوید. با ادامه‌دادن این مسیر به جاده جمکران – کوه خضر وارد ‌شوید. کوه خضر در انتهای این جاده قرار دارد.

ممنون که در پله‌های متعدد کوه خضر نبی قم همراه ره بال آسمان بودید. قم مانند دیگر مناطق نیمه‌کویری ایران هوایی خاص دارد؛ پس حتماً قبل از سفر هوا را چک کنید. اگر احتمال می‌دهید که بالارفتن از پله‌های برای شما سخت است، از پله‌ها بالا نروید و از طبیعت پایین کوه لذت ببرید. نظراتی که درباره این مقاله دارید و احساساتتان را برای ما بنویسید.