خانه تاریخی ناظران از آن دسته جاهای دیدنی مشهد است که علاقه‌مندان فرهنگ و تاریخ را به خود فرا می‌خواند. این خانه با تاریخچه‌ای غنی و معماری زیبا، جایگاه ویژهای در میان خانه های تاریخی مشهد دارد. این شرایط باعث شده تا گردشگرانی که راهی استان خراسان رضوی شده‌اند، راه خانه ناظران را در پیش بگیرند. از آنجایی که می‌دانیم همراهان اهل‌دلی داریم که از معماری‌های قجری لذت می‌برند، در ادامه برای شما از ویژگی‌های خانه ناظران می‌گوییم. امیدواریم به لطف این اطلاعات در سفر به شمال شرق ایران، سری به خانه ناظران بزنید و خاطره‌های خوشی از گشت‌و‌گذار در عمارتی قجری به یادگار ببرید.
خانه تاریخی ناظران کجاست؟
خانه های تاریخی مشهد در دل ساختار قدیمی این شهر قرار گرفته‌اند. ماجرای ساخت خانه ناظران هم از همین قرار است. این خانه در خیابان نواب صفوی مشهد واقع شده است. خیابان نواب صفوی در منطقه ثامن مشهد خودنمایی می‌کند. جالب است بدانید مشهدی‌های قدیم به این خیابان، پایین‌خیابان می‌گویند. در حاشیه خیابان نواب صفوی انواع مغازه‌های سوغاتی فروشی صف کشیده‌اند. این خیابان فاصله کمی با بارگاه امام هشتم شیعیان دارد. به لطف این شرایط، گردشگران پس از زیارتی خالصانه، فرصتی برای گشت‌و‌گذار در خانه تاریخی ناظران پیدا می‌کنند. ناگفته نماند خیابان نواب صفوی به لحاظ ترافیک، یکی از خیابان‌های شلوغ مشهد است.
به همین دلیل برای بازدید از خانه ناظران ترافیک سنگین این خیابان را در نظر بگیرید. خیابان نواب صفوی از شمال به شارستان رضوی و بلوار امیرالمومنین، از جنوب به عیدگاه، از شرق به بلوار وحدت و از غرب به حرم امام رضا (ع) منتهی می‌شود. پس از اینکه به خیابان نواب صفوی رسیدید، راه کوچه عسگریه را در پیش بگیرید تا به تکیه یزدی‌ها برسید. خانه ناظران دقیقاً روبه‌روی تکیه یزدی‌ها قرار دارد.
خانه تاریخی ناظران مشهد چه ویژگی‌هایی دارد؟
خانه ناظران همانند بسیاری از خانه های قدیمی مشهد، ابتدا کاربردی مسکونی داشت. به همین دلیل معماری زیبای این خانه در نگاه اول خودنمایی می‌کند. خانه‌ای که از آن صحبت می‌کنیم، حیاطی دلگشا دارد که حوضی زیبا به آن جلوه‌ای تماشایی داده است. گچ، خشت و چوب مصالح اصلی ساخت خانه ناظران را تشکیل می‌دهد. به لطف این مصالح، خانه ناظران معماری خاطره‌انگیزی از دوران قاجار دارد. جالب است بدانید این خانه به لحاظ وسعت نیز یکی از بزرگترین خانه‌های دوران قاجار در مشهد شناخته می‌شود. این شرایط باعث شده تا خانه ناظران، ایوان‌‌های بزرگ و خوش‌منظره‌ای داشته باشد. ایوان اصلی این خانه در جلوی اتاقی با ۵ در قرار گرفته است. این اتاق در طبقه دوم خانه گردشگران را به گشت‌و‌گذار در داخل منزل فرا می‌خواند. ستون‌های گچی بزرگی، استقامت ایوان‌ها را تضمین کرده‌اند. این ستون‌ها معماری هشت‌ضلعی دارند و سبک‌و‌سیاق معماری قجری در آن‌ها نمود پیدا کرده است.
خانه تاریخی ناظران متعلق به کدام دوره تاریخی است؟
این خانه را یکی از معماران قدیم و معروف مشهد با نام استاد رضایی بنا، ساخته است. همان گونه که حتماً حدس زده‌اید، فردی با نام ناظران که یکی از توانگران مشهد قدیم بود، درخواست ساخت این خانه را به استاد رضایی بنا داد. آقای ناظران در زمینه تجارت برنج فعالیت می‌کرد و کاروکاسبی سکه‌ای داشت. ایشان و اهل‌وعیالش سال‌ها در این منزل زندگی کردند. سپس ورثه وی در این منزل سکنی گزیدند. تاریخ ساخت این خانه به حدود ۱۰۰ سال پیش باز می‌گردد.
پس از سال‌ها زندگی خانواده ناظران در این منزل، حدود ۳۰ سال پیش فردی با نام انصاری این خانه را خریداری می‌کند. آقای انصاری و خانواده‌اش نیز چندین دهه در این منزل روزگار گذراندند. اکنون مالکیت خانه ناظران در اختیار فرزندان آقای انصاری است. این خانه در حال حاضر از مسکونی به مسافرخانه تغییر کاربری داده است. با این حال در کنار مسافرخانه، گردشگران نیز می‌توانند در خانه ناظران گشت‌و‌گذار کنند و با فرهنگ مردمان مشهد قدیم آشنا شوند.
خانه تاریخی ناظران چه مرمت‌هایی را شاهد بوده است؟
خانه ناظران در تاریخ ۱۱ اَمرداد ۱۳۸۴ با شماره ۱۲۳۸۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این شرایط زمینه مرمت اساسی خانه ناظران را فراهم کرد. حضور این خانه در فهرست آثار ملی، زمینه اختصاص بودجه‌ای کلان برای مرمت آن را به دنبال داشت. به همین منظور اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان رضوی، بودجه‌ای کلان به مبلغ یک میلیارد و ۲۸۵ میلیون ریال به مرمت خانه ناظران اختصاص داد. به لطف چنین بودجه‌ای، معماران دستی به سروروی خانه ناظران کشیدند. در این مرمت‌ها، پی‌بندی اتاق‌های قسمت شرقی، کانال‌کشی اتاق‌ها، آجرفرش اتاق‌ها، مرمت نماهای بیرونی و پله‌های خانه ناظران انجام شد.
خانه تاریخی ناظران مشهد چه امکانات گردشگری دارد؟
برای شما گفتیم که اداره میراث‌فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی، توجه ویژهای به مرمت خانه ناظران اختصاص دارد. بر خلاف توجه این اداره به مرمت خانه، در آن خبر چندانی از امکانات رفاهی نیست. این خانه اکنون به مسافرخانه تغییر کاربری داده است. با این حال در کنار مسافران، گردشگران هم می‌توانند از آن بازدید کنند. ناگفته نماند مرمت‌های انجام شده در خانه ناظران، آن را به سوژه‌ای مناسب برای عکاسی تبدیل کرده است. پیشنهاد می‌کنیم در گشت‌و‌گذار به خانه ناظران حتماً دوربین باکیفیتی همراه داشته باشید تا در یکی از خانه های تاریخی مشهد عکس‌های خاطره‌انگیزی بگیرید. ناگفته نماند در این خانه چند چشمه سرویس‌بهداشتی برای رفاه گردشگران تعبیه شده است. در ورودی خانه هم راهنمایی حضور دارد که اطلاعات کاملی از تاریخچه خانه در اختیار گردشگران قرار می‌دهد.
خانه تاریخی ناظران به کدام جاهای دیدنی مشهد نزدیک است؟
بارگاه امام هشتم، اولین و بهترین جا برای گردشگری در مشهد است. خوشبختانه حرم آقا امام رضا (ع)، فاصله چندانی با خانه ناظران ندارد. به لطف این فاصله کم، می‌توانید پس از زیارت در حرم، راه خانه ناظران را در پیش بگیرید. از بارگاه امام هشتم که بگذریم، گنبد خشتی، مدرسه علمیه عباس قلی خان مشهد، مدرسه میرزا جعفر و آب انبار تاریخی پایین‌خیابان از دیگر جاهای دیدنی مشهد نزدیک به خانه ناظران به حساب می‌آید. به گردشگرانی که از گشت‌و‌گذار در جاهای تاریخی مشهد سیر نمی‌شوند نیز پیشنهاد می‌کنیم راه باغ موزه نادری، خانه تاریخی امیری و خانه داروغه را در پیش بگیرند. مسجد گوهرشاد، مسجد ۷۲ تن، آرامگاه پیرپالاندوز و موزه مردم شناسی مشهد، اماکن مذهبی است که فاصله چندانی با خانه ناظران ندارد. به گردشگران علاقه‌مند خرید نیز توصیه می‌کنیم به بازار رضا سری و بازار بزرگ مرکزی مشهد سری بزنند.
خانه تاریخی ناظران مشهد از کدام راه خوش‌مسیرتر است؟
برای گشت‌و‌گذار در خانه ناظران باید راه خیابان نواب صفوی را در پیش بگیرید. راننده تاکسی‌های مشهدی این خیابان را به‌خوبی می‌شناسند. چندین خط اتوبوس هم در این خیابان ایستگاه دارد.
| هزینه بازدید | رایگان |
| بهترین زمان بازدید | فصل بهار و تابستان |
| آدرس | استان خراسان رضوی، مشهد، خیابان نواب صفوی |
خانه تاریخی ناظران نمادی از فرهنگ مردمان مشهد قدیم را پیش روی گردشگران امروزی قرار می‌دهد. این شرایط گردشگری در خانه ناظران را به تفریحی تبدیل کرده که هم فال است و هم تماشا. از آنجایی که می‌دانیم خانه های تاریخی مشهد جایگاه ویژهای در دل همراهان ما در ره بال آسمان دارد، در پایان پیشنهاد می‌کنیم اطلاعاتی که از خانه های قدیمی مشهد می‌دانید را با ما و دیگر خواننده‌ها در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.
خانه تاریخی ناظران در خیابان نواب صفوی مشهد قرار دارد.
خانواده یکی از تجار مشهدی با نام آقای ناظران سال‌ها در این خانه زندگی کرده‌اند.
بارگاه امام رضا (ع)، بازار رضا، مقبره نادرشاه افشار، آرامگاه پیرپالاندوز و مسجد ۷۲ تن از جاهای دیدنی مشهد نزدیک به خانه ناظران به حساب می‌آید.
این خانه راهنمایی دارد که تاریخچه‌ای از قدمت آن را برای گردشگران بازگو می‌کند.