دروازه قرآن شیراز، دروازه بزرگ و بلند، بلند به بلندای ایمان مردم و بزرگ به بزرگی دل مردم شیراز. ایمانی که با گذشت چندیدن و چند سال پابرجاست و دلی که از گذشته بزرگتر هم شده است. برای بازدید از این بنا حتماً به همسفر اهل دل نیاز دارید و چه کسی اهل دلتر از همسفر همیشگی شما ره بال آسمان؟ وسایل خود را آماده کنید و بلیط هواپیما رزو کنید تا به قلب شیراز سفر کنیم.
دروازه قرآن کجاست؟
استان فارس در دل خود شیراز را دارد. شهری که آن را شهر عشاق مینامند. شهر سعدی شیرین سخن، حافظ غیبگو و خواجوی کرمانی. در شمال شرق شیراز در تنگه الله اکبر، میان دو کوه چهلمقام و باباکوهی، در آخر شهر شیراز به سمت شهر مرودشت سازه عظیمی وجود دارد که بسیار ستودنی و از جاهای دیدنی شیراز به حساب میآید. دروازهای که با نام قرآن شناخته میشود. برای آشنایی بیشتر با بنای قرآنی شیراز همراه ما باشید.
معرفی دروازه های شیراز
گفته میشود عدد هفت، عدد تکامل است یعنی هر کس که هفت مرحله را تمام کند کارش محشر است، کسی مانند رستم دستان قهرمان مشهور ایرانی. سخن دیگری که میگویند این است که عشق آدمی را کامل میکند. ببینید شیراز چه شهر همه چیز تمامی است. شهر عشاق با هفت دروازه معروف؛ پس شیراز شهر عشق و تکامل است، منطق سعدی و احساس حافظ. همه شما با حافظ و احساساتش آشنا هستید؛ پس عشق شیراز را خوب میشناسید، امروز میخواهیم شما را با تکامل شیراز آشنا کنیم.
-
هفت شهر عشق شیراز
- دروازه کازرون یا همان دروازه شوشتر قدیم در قسمت بسیار کهن شیراز واقع شده است. در واقع شیراز امروزی از محله سنگ سیاه یا محله کازرون شیراز شروع به گسترش کرده است. در نزدیک این دروازه بقعه امامزاده سید تاج الدین قریب قرار دارد. مقبره ایشان پاتوق معنوی افراد محله است.
- دروازه اصفهان که در گذشته دروازه استخر نام داشته است محل زندگی ثروتمندان چوب فروش شهر بوده است. امروزه از مغازه و دکانهای آن زمان تنها خرابههایی به جا مانده است. این دروازه راه ورودی به دروازه قرآن و مسیر اصفهان است به همین علت نام آن به دروازه اصفهان تغییر پیدا کرد.
- شاه داعی الی الله عارف مشهور و معروف قرن 9 هجریقمری است. مقبره ایشان در نزدیک دروازه در بلوار سیبویه قرار دارد به همین علت نام این دروازه را دروازه شاه داعی الله گذاشتهاند.
- دروازه سعدی در امتداد دروازه قصاب خانه قرار داشته است. اطراف این دروازه پر از مزارع سرسبز و چاههایی با دهانه در حدود 3 متر بوده است.
- دروازه قصاب خانه پنجمین دروازه شیراز بین دو فلکه خاتون و مفتح در مسیر رسیدن به کوار قرار دارد. به همین علت به دروازه کوار نیز معروف است. جور زمان باعثوبانی خرابشدن قسمت زیادی از این دروازه است.
- دروازه ششم، دروازه باغ شاه یا دروازه غسان است که امروزه به دروازه فلسطین معروف شده است. متأسفانه امروزه اثری از این اثر هنری به جا نمانده است و تنها در نوشتهها میتوان نامونشانی از آن پیدا کرد.
- آخرین دروازه از هفت دروازه شیراز قرآن نام دارد که در ادامه به طور کامل با آن آشنا میشوید.
معرفی دروازه قرآن
در قدیم الایام مردم ورودی یا ورودیهای هر شهر را با دروازههای آن میشناختند. در قسمت بالا ذکر کردیم که در قدیم شیراز هفت دروازه داشته است. تنها دروازه شیراز که تا امروز دوام آورده همین دروازه است. امیر عضدالدوله دیلمی دستور ساخت این دروازه را صادر کرد. به دستور امیر در قسمت بالای این دروازه قرآن قرار داده شد تا مسافرین در پناه قرآن باشند. رسم جالب مردم در آن زمان این بود که مردم روز اول هر ماه از دروازه عبور میکردند و وارد شهرشان میشدند که تا آخر ماه در سایه و پناه قرآن باشند.
تاریخچه دروازه قرآن شیراز
بنای مقاوم ما در طول تاریخ چندین مرتبه ویران شده و به همت مردم دوباره بازسازی شده است. طی هر بازسازی قسمتی از بنا کم و قسمتی به آن اضافه میشد. در زمان حکومت کوتاه زندها یک مرتبه به دستور کریم خان زند این بنا مرمت شد و قسمتی در بالای آن برای گذاشتن قرآن هفده من ساخته شد. در زمان قاجار زلزله قسمتی از آن را ویران کرد که به همت محمد زکی خان نوری بازسازی شده و دو اتاقک به منظور راهداری و آب انباری برای تأمین آب مسافران به آن اضافه شد. در سال 1315 بنا به منظور گسترش شهر با دینامیت ویران شد. مدتی بعد فردی به نام حاج محمد حسین ایگار یا همان اعتماد التجار کمی پایینتر از دروازه قبلی دروازه دیگری ساخت که تا امروز پابرجاست.
معماری دروازه قرآن
معماری اسلامی در بیشتر جاذبههای ایران به چشم میخورد. بناهایی که با این سبک معماری ساخته میشوند اکثراً در طاقهای گنبدی و منارههای بلند مشترک هستند. در قدیمیترین عکس دروازه قرآن میتوان این نشانهها را دید. ذکر کردیم بنا در تاریخ 1327 دوباره ساخته شد. این موضوع به این معناست که در بنای امروزی تنها معماری قاجاری به چشم میخورد و خبری از معماری زندیه یا قدیمیتر نیست.
از مشخصات بنای جدید میتوان به اتاق مستطیلی در بالا برای قرآن، دروازههای بزرگتر با دهانه قوس تیزهدار و دو ورودی کوچک در دو طرف اشاره کرد. دورتادور سازه آیاتی از قرآن کریم به خط نسخ و ثلث نوشته شده است. بر بدنه بنا تعدادی آیه از کلام الله به چشم میخورد. بالای طاق به سمت شهر آیه 88 سوره اسرا، به سمت خارج آیه 9 سوره اسرا و در قسمت غربی آیه 9 سوره حجر نوشته شده است. اعتماد التجار برای خانه ابدی خود در این بنا قسمتی ساخته است. قبر اعتماد التجار اتاق کوچکی در سمت چپ که نزدیک به دره بوده است قرار دارد.
وجه تسمیه دروازه قرآن شیراز
دروازههای که در شهرها ساخته میشد با توجه به ویژگی خاص آن نامگذاری میشدند مثلاً دروازه که به شهر ری میرسید، دروازه ری نام داشت. دروازه قرآن هم با توجه به اینکه در بالای آن قرآن گذاشته میشد به نام طاق قرآن یا دروازه قرآن شهرت پیدا کرد.
داستان قرآن دروازه قرآن
کاتبان و نویسندگان قرآن در گذشته افراد صاحب نام، مشهور و محبوبی بودند. یکی از این کاتبان سلطان ابراهیم نوه شاهرخ تیموری بوده است. این فرد دو قرآن به خط ثلث نوشت که بسیار بزرگ و سنگین بودند به همین علت این دو قرآن به قرآن هفده منی شهرت داشته و دارند. مانند بسیاری از آثار نفیس این دو اثر برای نگهداری در شرایط بهتر در سال 1316 به موزه انتقال پیدا کردند. یکی از موزه های شیراز موزه پارس شیراز است که این دو قرآن در این موزه نگهداری میشوند.
آیا هنوز دروازه قرآن شیراز وجود دارد؟
دروازه قدیمی به نیت گسترش شهر با وجود مخالفتها به دستور بلدیه یا همان شهرداری وقت خراب شد؛ اما به کمک تاجری شریف دوباره بنا شد.
امکانات گردشگری دروازه قرآن
اطراف سازه دوستداشتنی که امروز معرفی کردیم در گذشته کوه و دره بوده است. گذر زمان و گسترش شهر باعث تغییراتی در شهر شد. این تغییرات باعث شده محوطه دروازه به محلی مناسب برای تفریح تبدیل شود. شما گردشگر عزیز میتوانید با چشمگرداندن در اطراف کافه، رستوران، محوطه بازی و تفریح را مشاهده کنید و از آنها لذت ببرید.
جاذبه های دروازه قرآن شیراز
افرادی که اهل دل و هنر هستند با شنیدن زیباییهای یک بنا بلیط قطار تهیه میکنند و به سمت مقصد میشتابند؛ پس شما هم همین مسیر را در پیش بگیرید. در روشنایی روز وقتی یه این سازه زیبا نگاه میکنید نقشونگار سازه و رنگولعابی که دارد هوش را از سرتان میبرد؛ پس با استفاده از روشنی روز از این جزئیات لذت ببرید. با فرارسیدن شب روی دیگر سکه زیبایی این بنا خود را نشان میدهد. نور پردازی غیرقابل توصیف، عظمت وجود بنا را بیشتر به رخ میکشد. میشود روز را صرف نقاشی از سازه و شب را صرف عکاسی از آن کرد و از زمان غافل شد.
جاهای دیدنی نزدیک دروازه قرآن
-
مقبره حافظ
مقبره حافظ مکانی است که زمان به احترام بازدید کنندگان میایستد. زمان میایستد تا شما بدون نگرانی از لحظه لحظه سفرتان استفاده کنید. کمتر از هزار متر با شما و لسان الغیب فاصله است؛ پس برای از بینبردن این فاصله عجله کنید.
-
باغ جهان نما
باغ جهان نما به راستی برازنده این باغ پر از زندگانی است. کلمات چقدر ناتوانند از بیان زیباییهای این باغ زیبارو. کلمات گیج شدهاند که اول عمارت کلاه پهلوی را معرفی کنند یا تعریف و تمجید از نگارههای باغ را به عهده بگیرند. از جایی که شما قرار دارید یعنی دروازه تا این باغ نشاندهنده جهان تنها 500 متر مسافت وجود دارد.
-
مقبره خواجوی کرمانی
مقبره خواجوی کرمانی مقبره فردی است که با هنر خود دل وحشی افراد مغول را نرم کرد. این فرد خدا را در هنر دیده بود. حقا که خدا را دیده بود. همه چیز این آرامگاه دلنشین است از درختان سربهفلککشیده بگیر تا غارهایی که رنگوبوی عبادت دارند. قریب به یقین شما شیفته مرامومعرفت صاحب این باغ میشوید؛ پس برای شمایی که مرید خواجوی کرمانی هستید 10 متر مسیر بسیار کمی است.
بهترین زمان بازدید از دروازه قرآن شیراز
روز یا شب مسئله این است. بهراستی که مسئله سختی هم هست. روز را انتخاب کنیم تا جزئیات بنا را بهتر ببینیم یا شب را تا از رنگوروی بنا در شب لذت ببریم؟ اگر زمان سفر شما فصل شکوفهها یا فصل برگها یعنی بهار یا پاییز است، میتوانید روز از بنا بازدید کنید و بعد از اطراف بازدید کنید تا شب شود. حالا زمان استفاده از نورپردازی بناست البته اگر بلیط اتوبوس دارید حواستان به زمان آن باشد؛ اگر هم بلیط ندارید که هیچ. یک تیر و دو نشان نوش جان.
مسیر دسترسی به دروازه قرآن
برای بازدید از این بنای معنوی به بلوار امام رضا (ع) واقع در شیراز استان فارس سفر کنید.
حکایت بازدید از دروازه قرآن به پایان رسید. امیدواریم که شما از کسانی باشید که قدر تاریخ و بازماندگان آن را میدانند و به قیمت آسیب به بناها از خود یادگار نمیگذارند چراکه نام خوش در دل مردم به جا میماند نه بر تنوبدن سازهها. خاطرات و نظراتی که سوغات شیراز است را در قسمت پایین برای ما و همراهان ره بال آسمان به اشتراک بگذارید.
استان فارس، شیراز، بلوار امام رضا (ع)
بله در سال 1315 به کل تخریب شد و در سال 1327 دوباره ساخته شد.
تاجری شریف به نام حاج محمد حسین ایگار مشهور به اعتماد التجار زحمت ساخت دوباره این بنا را به عهده گرفت.
دو قرآن هفده من در موزه پارس شیراز قرار دارد.
مقبره حافظ، آرامگاه خواجوی کرمانی و باغ جهاننما.