دشت شیمبار | منطقه بهشتی حفاظت شده در دل خوزستان

اگر بخوهیم از جاذبه‌های طبیعی و تماشایی ایران بگوییم، مثنوی هفتاد من می‌شود. در هر گوشه از این سرزمین پهناور دشت‌هایی سرسبز و وسیع گسترده هستند که دست‌نخورده باقی مانده‌اند. این بار قصد داریم تا قلب فلات‌های ایران برویم و از دشت شیمبار دیدن کنیم. بی‌تردید زیبایی‌های این دشت شما را متحیر می‌کند.

دشت شیمبار کجاست؟

دشت شیمبار، طبیعتی بی‌نظیر در نزدیکی بخش چلو در شهرستان اندیکا (قلعه خواجه) است. اگر برای بازدید از این جاذبه طبیعی مشتاق هستید، باید به شمال استان خوزستان سفر کنید. در فاصله 100کیلومتری از مسجد سلیمان و در مرز استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری به این دشت زیبا می‌رسید. این منطقه سرسبز از روستای سرحونی شروع می‌شود و در ادامه به دامنه کوه‌های دلا منتهی می‌شود.

معرفی دشت شیمبار

اگر رد کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده زاگرس را بگیرید، در دامنه کوه دلا به دشتی تماشایی می‌رسید. شیمبار، یکی از زیباترین جاهای دیدنی اطراف اهواز است. وسعت این دشت جلگه‌ای به 50 هزار کیلومتر می‌رسد. درازای این منطقه حدود 9 کیلومتر است. در بعضی از قسمت‌ها، پهنایی 200متری دارد. پهنای این دشت در چند بخش‌ به ۲ کیلومتر هم می‌رسد. وجود چشمه‌های متعدد و آبشارهای خروشان، این منطقه را به یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی ایران تبدیل کرده است. در این منطقه تا چشم می‌بیند سرسبزی و زیبایی است. پوشش گیاهی انبوهی در دامنه کوه‌ها وجود دارد و همه را شگفت‌زده می‌کند. چهار رشته کوه تاراز، للر، کینو و منار این دشت وسیع را احاطه کرده‌اند. شیمبار یا شینبار به معنی بهار و شیرین بهار است. به همین خاطر منطقه حفاظت شده شیمبار را به اسم شیرین بهار هم می‌شناسند.

طبیعت دشت شیمبار

هر چقدر از زیبایی دشت شیمبار بگوییم، کم است. در این منطقه طبیعتی شگفت‌انگیز و دل‌فریب انتظارتان را می‌کشد. به هر طرف که نگاه کنید، طیف گسترده‌ای از رنگ‌های سبز را می‌بینید. پوشش گیاهی وسیعی در آنجا رشد کرده است و به سه منطقه مجزا تقسیم می‌شود. در بخش کوهستانی شیمبار درخت‌های بلوط و بادام کوهی ریشه در خاک دارند؛ البته تنوع درخت‌های منطقه بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌کنید؛ مثلاً بوته‌های اسفندان، بنه (پسته کوهی)، مهلو، ارزن، افرا، کلخنگ، توت، سیب، انگور کوهی، مرکبات، انجیر، آلبالوی وحشی، زالزالک، پده، کیکم، ارژن، چنار و زبان گنجشک.

اگر در دامنه کوه‌ها کمی جست‌وجو کنید، دست خالی برنمی‌گردید. گیاهان دارویی زیادی مثل گل‌گاوزبان، بوته زیره، خاکشیر، ریواس، پرسیاوشان، گرامینه و گون در این منطقه رشد می‌کند. پوشش متراکمی از درختچه‌های جاز و گیاهان معطر، نواحی نزدیک به رودخانه شیمبار را پوشانده‌اند. در دل دشت شیمبار، گل‌های رنگارنگ و قارچ‌های خودرو خودنمایی می‌کند. با شروع بهار و رویش شقایق‌ها، این دشت دست کمی از تابلویی نقاشی‌شده ندارد.

پوشش جانوری دشت شیرین بهار

جذابیت حیات وحش شیمبار خیلی از عکاسان طبیعت را به آنجا می‌کشاند. منطقه حفاظت شده شیمبار پناهگاه حیوان‌های وحشی و اهلی است. حیات ۷۰ گونه پرنده و ۲۵ گونه پستاندار به این منطقه وابسته است. در این دشت حیوان‌هایی مثل کفتار، خرس، گله‌های گراز، شغال، پلنگ و گرگ زندگی می‌کنند. خرگوش‌ها، بز، کبک، سنجاب ایرانی و قوچ وحشی از دیگر جانورهای این منطقه هستند. کرکس‌ها و عقاب‌ها در بلندی‌های دشت شیرین بهار لانه دارند و زیبایی این دشت را دوچندان می‌کنند. در حال حاضر به‌خاطر شکارهای غیرقانونی، پوشش جانوری شیمبار مثل گذشته نیست و اکوسیستم آن کمی تغییر کرده است؛ البته هنوز هم می‌شود ردی از این حیوان‌ها در کوه‌ها و دشت‌های شیرین بهار پیدا کرد.

تفریحات دشت شیمبار

طبیعت‌گردی در منطقه حفاظت شده شیمبار

شیمبار منطقه‌ای کوهستانی است. به همین خاطر تنگه‌ها، دره‌ها، مسیرهای صعب‌العبور و دشت‌هایی گسترده در آن شکل گرفته‌اند. این منطقه از جذاب‌ترین مکان‌هایی است که می‌توانید چند ساعتی را در آن بگذرانید. با طبیعت یکی بشوید و انرژی آن را جذب کنید.

کوه‌نوردی و صخره‌نوردی

کوه‌نوردی و صخره‌نوردی در این دشت زیبا، تجربه‌ای وصف‌ناپذیر است. اگر دستی بر این حرفه دارید، بد نیست با تورهای کوه‌نوردی به آنجا بروید. کوه‌های بلندی اطراف این دشت را احاطه کرده‌اند. بلندای کوه تار به 3000 متر می‌رسد و کوه کینو هم 3800 متر ارتفاع دارد. کوه منار نسبت به دیگر کوه‌ها کوتاه‌تر و 1800 متر است.

عکاسی از طبیعت

طبیعت ناب و دل‌انگیز شیمبار هرکسی را برای عکاسی و ثبت زیبایی‌ها وسوسه می‌کند. لازم نیست عکاس حرفه‌ای باشید. فقط رنگ‌ها و جادوی طبیعت را دنبال و ثبت کنید. حتی ساده‌ترین عکس‌ها از این طبیعت، دوست‌داشتنی و به‌یادماندنی می‌شوند و بعدها حس‌وحال آن لحظه‌ را به شما منتقل می‌کنند. کمی که گشت‌وگذار کنید، سوژه‌های جذابی در این دشت شگفت‌آور نصیبتان می‌شود.

ساکنان دشت شیمبار

به‌طور کلی جمعیت روستایی‌ها و عشایر در این منطقه به 10 هزار نفر می‌رسد؛ البته این جمعیت در طول سال ثابت نیست و تغییر می‌کند. بیشتر افراد این منطقه لر، لک و عشایر بختیاری هستند. تعدادی از این اقوام در روستاهای اطراف شیمبار زندگی می‌کنند؛ اما کوچ‌نشین‌ها با تغییر فصل جابه‌جا می‌شوند. عشایر با شروع فصل گرما به بخش‌های شمالی دشت شیمبار می‌روند. آن‌ها خوزستان را به قصد کوهرنگ، زردکوه و مناطق سردسیر چهارمحال و بختیاری ترک می‌کنند. بخش‌های جنوبی دشت شیرین بهار، اقلیمی گرم دارد. به همین خاطر مقصد مناسبی برای عشایر در فصل‌های سرد است.

شغل اصلی مردم در این منطقه دامداری، تولید محصول‌های دامی و کشاورزی است. آن‌ها محصول‌هایی مثل پنیر محلی، کره محلی، روغن محلی، کشک، قارا، عسل و نان تیری تولید می‌کنند. بومی‌های شیمبار دستی بر هنر و سازه‌های هنری دارند. چوقابافی، گلیم‌بافی، قالی‌بافی و دوخت لباس‌های محلی بین مردم این منطقه رایج است. اگر گذرتان به آنجا افتاد، می‌توانید از این صنایع‌دستی ارزشمند بخرید و به سوغات ببرید.

منطقه شیمبار فرهنگی غنی و آداب‌ورسوم جالبی دارد. بومی‌های شیمبار هنوز هم در جشن‌ها و مراسم‌ها بازی‌های محلی را اجرا می‌کنند. چوکلی بازی، الختر، اسب‌سواری و تیراندازی بخشی از بازی‌های محلی در این منطقه است. در سفرتان به شیرین بهار، غذاهای محلی و سنتی را امتحان کنید و دلی از عزا دربیاورید. کباب بختیاری، اوترشی، اوبسور، موسیر و قارچ سرخ‌شده، گرده و توچری از غذاهای معروف در این منطقه است.

جاهای دیدنی دشت شیرین بهار

جاهای دیدنی این دشت به جاذبه‌های طبیعی آن محدود نمی‌شود. در بخش‌های مختلف دشت شیمبار، آثاری تاریخی از قدیم به یادگار مانده‌اند. این آثار، جاذبه‌های دیدنی شیمبار را کامل‌تر کرده است و نشان از قدمت تاریخی منطقه دارد.

جاهای دیدنی طبیعی شیمبار

به‌سادگی نمی‌شود از طبیعت مسحورکننده شیمبار گذشت. می‌توانید در این تابلوی جادویی، ترکیبی از جاذبه‌های طبیعی را یکجا ببینید و از آن لذت ببرید.

تالاب شیمبار

تالابی زیبا و شگفت‌انگیز در منطقه حفاظت شده شیمبار و 80کیلومتری شمال شرق مسجدسلیمان شکل گرفته است. به‌لطف بارش‌های سنگین پاییز و زمستان و آب‌وهوای کوهستانی، تالاب شیمبار در همه فصل‌های سال پرآب است. وسعت این تالاب به 2000 هکتار می‌رسد. چند رود سطحی از این تالاب جدا و در ادامه مسیر با سد شهید عباسپور یکی می‌شوند.

تالاب چشمگیر شیمبار تنوع جانوری و گیاهی جالبی دارد. گونه‌های متنوعی از پرنده‌های مهاجر مهمان ناخوانده تالاب هستند. می‌توانید حوالی تالاب پرنده‌هایی مثل پليکان، چلچله و کشيميان را ببینید. این تالاب تماشایی در افزایش گونه‌های جانوری منطقه شیرین بهار هم نقش دارد. سنجاب ايرانی، كل و بز، پلنگ، خرس، كبک و تيهو از حیوان‌هایی هستند که نزدیک تالاب زندگی می‌کنند.

چشمه و دریاچه منطقه حفاظت شده شیمبار

دریاچه سد شیمبار، از دیگر زیبایی‌های طبیعت در این منطقه است. شکل‌گیری این سد به 2000 سال قبل برمی‌گردد. طبق گفته زمین‌شناس‌ها این سد به‌خاطر لغزش پوسته زمین و کوه دلا و مسدودشدن مسیر دره به وجود آمده است. به‌خاطر این اتفاق، راه‌آب‌ها مسیری برای خروج از دره نداشتند. سد زیبای شمبار با جمع‌شدن آب در این فرورفتگی شکل گرفت. وسعت این سد به 10 کیلومترمربع می‌رسد و موقعیت آن در شهرستان اندیکا است. اگر قصد بازدید از آن را دارید، می‌توانید از جاده اندیکا به‌ شهرکرد به این دریاچه دسترسی داشته باشید.

صدای آب روان در هر بخش از این مسیر رؤیایی، گوش‌نوازی می‌کند. با آب‌شدن برف‌ها، رودها و چشمه‌های متعدد و دائمی در این منطقه جاری می‌شوند. این رودها در ادامه به پایین‌دست می‌روند و زمین‌های کشاورزی را سیراب می‌کنند. منار، شلا، سوسن، سرخاب، و سرحونی از پرآب‌ترین رودهای شیمبار هستند. رودهای کم‌آب‌تری مثل سربازار یا سرباز، تنگ سنان و گندیکار هم در طبیعت این منطقه جاری است.

آبشار نگین دشت شیمبار

آبشاری شگفت‌انگیز در دامنه کوه‌های شیمبار جاری است؛ البته به‌خاطر مسیر صعب‌العبور و دره‌های عمیق فقط کوه‌نوردها و صخره‌نوردهای حرفه‌ای تا پای آن می‌روند. بلندای این آبشار به 60 متر می‌رسد و زیبایی کم‌نظیری دارد. برای رسیدن به این آبشار دو مسیر مختلف را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

در مسیر اول باید از مسجد سلیمان به روستای آب شلال بروید. بعد از چهار ساعت پیاده‌روی به روستا و آبشار نگین می‌رسید. یادتان باشد، مسیر پیاده‌روی صاف و هموار نیست.

دیگر مسیر دسترسی به آبشار از شهرکرد شروع می‌شود. زمانی که جونقان و بهشت آباد را پشت سر گذاشتید، نوبت به مسیرهای کوه‌نوردی می‌رسد. بعد از گذشتن از کوه میلی و چمن گلی، آبشار خودی نشان می‌دهد.

جاهای دیدنی تاریخی دشت شیمبار

 تنگ بتان دشت شیمبار

تنگ بتان، نقش‌برجسته‌ای تماشایی در کوه دلا است که بلندای آن به ۸.۵ متر می‌رسد. طول نقشی که روی این صخره حک کرده‌اند، 140 سانتی‌متر است. این اثر تاریخی دارای دو بخش است. در قسمتی از آن، تصویری از  12 نفر پیداست. 9 نفر از این افراد هم‌قد هستند و در قسمت دیگر ۳ شخص قدکوتاه‌تر وجود دارند. بین این دو گروه کتیبه و تصویر گرز و آتش‌دان مشخص است. در تصویر، دو شخص تاجی بر سر دارند و به نظر می‌رسد شاه و ملکه باشند.

باستان‌شناس‌ها براساس پوشش و آرایش موها در این تصویر، احتمال می‌دهند که این اثر تاریخی مربوط به دوره اشکانیان است. در آن دوره، حکومتی محلی به اسم الیمائیدها به وجود آمده بود که پوشش و آرایشی به این شکل داشت. این اثر را در سال 1389 در آثار ملی به ثبت رسانده‌اند.

شیرهای سنگی دشت شیرین بهار

شیرهای سنگی، از نشانه‌های دلاوری و شجاعت در ایل بختیار است. قدیم‌ها کنار آرامگاه بزرگان قوم، مجسمه‌ای از شیرهای سنگی را می‌گذاشتند تا نمادی از بزرگی و دلاوری آن‌ها باشد.

جاهای دیدنی اطراف دشت شیمبار

جاهای دیدنی مسجدسلیمان کم نیست. جاذبه‌های طبیعی و بناهای تاریخی این منطقه، به‌تنهایی سفری هیجان‌انگیز را برایتان می‌سازد.

قلعه دختر

قلعه دختر از جاذبه‌های دیدنی رامهرمز است که امروزه فقط بخشی از آن سالم باقی مانده است. پلان و نمای این بنا به قلعه‌های رومی شباهت دارد. این سازه در گذشته نقش دژ نگهبانی را داشت. می‌توانید قلعه دختر را در ۳کیلومتری رامهرمز و 500متری روستای بغدک پیدا کنید.

امامزاده بابا زاهد

اگر از اندیکا و جاده بازفت بگذرید، در دامنه کوه امامزاده‌ای می‌بینید. آرامگاه بابا زاهد یکی از اماکن زیارتی این منطقه است. معمولاً مسافرها کنار این امامزاده توقفی می‌کنند تا نماز بخوانند و کمی خستگی در کنند.

تالاب گندیکال از جاهای دیدنی  اطراف دشت شیمبار

در فاصله نزدیکی از شیمبار، تالاب دیگری به اسم گندیکال وجود دارد. اگر به طبیعت تالاب‌ها علاقه دارید، برای گردش و تفریح کنار گندیکال برنامه‌ریزی کنید. صدای پرنده‌ها، آرامش تالاب و تصویر غروب خورشید از زیبایی‌های این تلاب است.

نکات بازدید از دشت شیمبار

منطقه حفاظت شده شیمبار، بکر و دست‌نخورده است. دور از انتظار نیست که در این دشت، امکانات رفاهی خاصی وجود نداشته باشد؛ پس قبل از رفتن لوازم ضروری را فراموش نکنید. کوه‌ونوردی و کمپ در طبیعت هم به وسایل خاصی نیاز دارد؛ مثل چادر، پتو، مواد خوراکی، لباس و کفش مناسب، داروهای ضروری، لوازم کمک‌های اولیه و… در این منطقه اقوام مختلفی زندگی می‌کنند. احترام به عقاید و فرهنگ‌ هر منطقه، دوستی و محبت را به وجود می‌آورد و نشانه ادب است. با خرید صنایع‌دستی و محصول‌های محلی هم می‌توانید یک تیر و دو نشان بزنید. با این کار به رونق‌گرفتن چرخه زندگی روستایی‌ها و عشایر کمک می‌کنید.

طبیعت گنجینه‌ای ارزشمند است که همه ما برای حفاظت از آن مسئول هستیم. ریختن زباله‌های تجدیدناپذیر یا تجدیدپذیر چهره طبیعت را زشت می‌کند. روشن‌نکردن آتش روی چمن‌ها، خاموش‌کردن آتش‌ قبل از ترک طبیعت، نشکستن شاخه‌ درخت‌ها بخشی از نکته‌های نگهداری از طبیعت است. خیلی از شکارچی‌ها بدون مجوز در این منطقه حیوان‌ها را شکار می‌کنند. اگر متوجه شکار غیرقانونی شدید، به اداره محیط زیست خبر بدهید. ما روی قولتان برای حفظ و نگهداری از طبیعت دشت شیمبار، حساب کرده‌ایم.

هزینه و زمان پیشنهادی بازدید از دشت شیمبار

بازدید از منطقه حفاظت شده شیمبار رایگان است؛ اما یادتان باشد که برای واردشدن به این منطقه و گشت‌وگذار در آن مجوز عبور بگیرید. زمان گشت‌وگذار در این منطقه به برنامه‌تان بستگی دارد؛ اما تا آنجا که رفتید، از تماشای بخش‌های مختلف دشت غافل نشوید.

بهترین زمان سفر به دشت شیمبار

منطقه حفاظت شده شیمبار در بهار زیبایی شگفت‌انگیزی دارد. هوای مطبوع بهاری و سرسبزی دامنه‌ها جلوه‌ای تماشایی از طبیعت می‌سازد. در این زمان از سال گل‌های بابونه و شقایق هارمونی چشم‌نوازی در دشت‌ها ایجاد می‌کنند. آبشارها مثل گیسوان بلند دختری، روی دامنه کوه رها و جاری هستند. دشت شیمبار از بهترین مقاصدی است که می‌توانید در فصل بهار از آن دیدن کنید. تابستان‌های این منطقه هم بسیار خنک و خوش‌آب‌وهوا است. به همین خاطر گردشگرهای بسیاری در تابستان، به ییلاق شیمبار می‌روند.

اقامت در دشت شیمبار

اگر به کمپ‌کردن علاقه دارید، مکانی مناسب را در طبیعت انتخاب و چادرتان را برپا کنید؛ البته بهتر است برای این کار با گروه‌های گردشگری همراه بشوید. اقامتگاه‌های بوم‌گردی نزدیک دشت هم به‌خوبی از شما میزبانی می‌کنند. در سال‌های اخیر به‌خاطر افزایش گردشگرها، چند اقامتگاه در روستاهای اطراف راه‌اندازی کرده‌اند. اقامتگاه روستای سرآقا سید و اقامتگاه روستایی نگین شیمبار خوزستان در اندیکا، دو مکان مناسب در این منطقه هستند. متل چلو هم از دیگر اقامتگاه‌های شیمبار است و امکانات و فضای خوبی دارد.

مسیر دسترسی

برای بازدید از دشت شیرین بهار باید به جنوب ایران و استان خوزستان سفر کنید. بعد از رسیدن به خوزستان مسیر را تا شهر مسجد سلیمان ادامه بدهید. مقصد بعدی روستای آب شلال است. در ادامه مسیر باید حدود چهار ساعت کوه‌نوردی کنید تا به روستای نگین و آبشاری تماشایی برسید. در سال‌های اخیر مسیری جدید برای رفتن به این منطقه احداث کرده‌اند که از سمت شهرکرد شروع می‌شود. خیالتان از وضعیت جاده راحت باشد. این جاده را تا ابتدای دشت آسفالت کرده‌اند؛ اما در ادامه باید از مسیرهای شنی و خاکی بگذرید. دشت زیبای شیمبار حدود 45 کیلومتر با شهر قلعه خواجه فاصله دارد.

جاده دیگری در شهرکرد وجود دارد که معمولاً کوه‌نوردها از آن استفاده می‌کنند. در این مسیر باید از جونقان و بهشت آباد بگذرید تا به گردنه‌های کوه میلی و چمن گلی برسید. بعد از پشت‌سرگذاشتن این گردنه‌ها، دشتی وسیع می‌بینید. چند مسیر فرعی و مالرو هم هست که چشم‌اندازی رؤیایی دارند. برای دسترسی به این مسیرها باید از بومی‌های منطقه کمک بگیرید.

جاده دیگری بخش اندیکا را به بازفت وصل می‌کند و از دل این دشت می‌گذرد؛ البته یادتان باشد که فقط قسمتی از این جاده آسفالت است. اگر قصد دارید از اهواز به این دشت بروید، باید 250 کیلومتر را پشت سر بگذارید. فاصه دشت شیرین بهار تا شهر کرد هم 273 کیلومتر است.

دشت شیمبار، بهشتی تماشایی در انتهای فلات زاگرس است. در این سفر مجازی با ره بال آسمان تلاش کردیم تا برای رفتن به این منطقه مشتاق بشوید. اگر در سفرهای قبل تجربه بازدید از آنجا را دارید، حرف‌هایتان خواندن دارد. در کامنت‌ها برای ما بنویسید.