سوغات زاهدان شاید ناشناخته‌ترین عنوانی باشد که تا به حال به آن برخورده‌اید. اصلاً افراد کمی هستند که سفر به استان سیستان و بلوچستان را تجربه کرده باشند، چه برسد به اینکه بخواهند از سوغات آن و صنایع دستی زاهدان هم اطلاع داشته باشند؛ اما ما کار را برایتان راحت کردیم. در این مقاله لیستی از سوغات خوراکی زاهدان و صنایع دستی آن را آماده کردیم تا در انتخاب بهترین گزینه‌ها دست پر باشید.
سوغات خوراکی زاهدان
خوراکی‌ها همیشه و همه‌جا طرف‌داران زیادی دارند. اگر دوروبرتان افرادی هستند که به امتحان‌کردن مزه‌های مختلف علاقه دارند و همیشه به دنبال تجربه‌های جدید هستند، سوغات خوراکی بهترین گزینه برای خوشحال کردنشان است. اگر هم همسفرهایتان اهل صفادادن به شکم هستند، دستشان را بگیرید و بهترین رستوران‌های زاهدان را نشانشان بدهید؛ اما برویم سراغ سوغات خوراکی زاهدان:
لندو
لندو یک شیرینی خانگی است که انحصار تولید آن ابتدا در منطقه زابل بود؛ اما حالا در زاهدان هم طرف‌دارانی دارد. این شیرینی خانگی، یک میان‌وعده مقوی و کامل است که اتفاقاً کالری خیلی زیادی هم ندارد؛ اما تا دلتان بخواهد انرژی دارد. لندو ترکیبی از خرما و کنجد و گندم برشته‌شده است که طرز تهیه آسانی هم دارد. برای تهیه لندو، ابتدا باید گندم شسته‌شده که آبش را گرفته‌اید، تفت بدهید و بعد خرماهای از هسته جداشده را با آن‌ها مخلوط کنید. سپس به این ترکیب کنجد اضافه کنید و بعد کل ترکیب را روی یک سینی پخش کنید و بعد روی آن یک جسم سنگی بگذارید تا شیرینی سفت شود و شکل بگیرد. بعد می‌توانید آن را برش بدهید و رویش را تزئین کنید و در کنار چای عصرانه، از این ترکیب ایدئال لذت ببرید.
انبه
انبه میوه استوایی و مخصوص آب‌و‌هوای گرمسیری است و طبیعتاً خواستگاه آن جنوب شرق ایران است که آب‌و‌هوای مناسبی برای کشت این میوه دارد. میوه‌هایی مانند انبه، موز و خرما در آب‌و‌هوای این منطقه به‌خوبی عمل می‌آیند و به‌عنوان سوغات خوراکی زاهدان محسوب می‌شوند. در این میان، انبه به‌عنوان سلطان میوه‌های سیستان و بلوچستان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. انبه این مناطق هم به‌صورت میوه مصرف می‌شود و هم از آن فراورده‌های مختلفی همچون ترشی انبه، مربای انبه و سس انبه تولید می‌شود.
کلوچه خرمایی زاهدان
یکی دیگر از شیرینی‌های خوشمزه سیستان و بلوچستان، کلوچه خرمایی معروف شهر زاهدان است. معمولاً زنان زاهدانی این کلوچه را در اسفندماه آماده کرده و در ایام نوروز برای پذیرایی مهمانان استفاده می‌کنند. این کلوچه ظاهر ویژه و منحصربه‌فردی دارد و به شکل یک مثلث است. مواد داخل این کلوچه ترکیبی از خرما، سیاهدانه، هل و دارچین است و قبلاً در تنور طبخ می‌شد؛ اما حالا در فرهای گازی پخته می‌شود.
ادویه
همه چیز در اطراف استان‌های جنوبی کشورمان غلیظ به نظر می‌رسد و غذایی اغراق شده است که ادویه بیشتری دارد. به همین علت سیستان و بلوچستان و خصوصاً زاهدان، معدن ادویه‌های خاص و جذاب است. البته علت اصلی این امر، نزدیکی این استان به هند و پاکستان است. ادویه‌های زاهدان از تنوع بالای رنگ و بو و مزه برخوردارند. مثلا ادویه آچار گوشت یکی از ادویه‌های مخصوص زاهدان است که از مخلوط‌کردن نمک، رازیانه، تخم گشنیز، فلفل قرمز، سیاهدانه، پودر انبه، تخم شنبلیله، زردچوبه، برگ خشک شنبلیله، دانه خردل و آویشن تهیه می‌شود. تقریباً برای هر غذایی می‌توانید یک ادویه مخصوص ترکیبی در زاهدان پیدا کنید و اگر یکبار ماهی را با ادویه‌های زاهدانی خورده باشید، دلتان می‌خواهد هر وعده که ماهی دارید، با بلیط هواپیما زاهدان خودتان را به آنجا برسانید و ادویه مخصوص را تهیه کنید!
چای زاهدان
یکی دیگر از خوردنی‌های منحصربهفرد و البته پرطرف‌دار زاهدان، چای است. چای تنها نوشیدنی است که در سراسر ایران خواهان دارد. تنوع چای در زاهدان هم آن‌قدر بالاست که هر سلیقه‌ای را پوشش می‌دهد. مثلاً در زاهدان علاوه بر چای سیاه و چای سبز، چای ترش و چای سفید هم پیدا می‌شود. چای سفید یکی از کمیاب‌ترین انواع چای است که قیمت گزافی هم دارد. از نظر شکل ظاهری این چای برگ‌های بلندی دارد. دم‌کرده چای سفید شبیه به چای سبز است و تفاوت آن در خواص ضد سرطانی بیشتر آن است. چای ترش هم نوعی دیگر از چای است که طعمی ترش دارد و به سبب رنگ قرمز آن، به چای قرمز هم معروف است. از خواص این چای می‌توان به درمان فشار خون و رفع مشکلات کبد و کلیه اشاره کرد. با بردن چای به‌عنوان سوغات زاهدان، می‌توانید به دوستان و آشناها یادآوری کنید که مراقب سلامت جسمی خود باشند.
خرما
خرما یکی از محصولاتی است که در جنوب کشور به‌فراوانی دیده می‌شود. اگر از طریق خرید بلیط اتوبوس زاهدان به این شهر سفر کرده باشید، در فاصله کرمان تا زاهدان نخل‌های بی‌شماری را دیده‌اید که محصول اصلی این منطقه یعنی خرما را تولید می‌کنند. خرما هم در زاهدان انواع مختلفی دارد. مرغوب‌ترین نوع آن خرمای مضافتی است که دو برابر خرمای عراقی وزن دارد و ارزش زیادی دارد. این خرما در ایرانشهر و سراوان کشت می‌شود. البته خرمای ربی هم مخصوص شهر زاهدان است. سعی کنید در سفر به زاهدان، همه انواع خرماها را امتحان کنید و با تمامی مراحل رسیدن خرما هم آشنا شوید. تجربه شیرینی است که ممکن است دیگر به‌راحتی به دستتان نیاید.
صنایع دستی زاهدان
به غیر از خوراکی‌های خوشمزه، می‌توان سوغاتی‌های دیگری هم تهیه کرد. پیشنهاد ما به شما این است که اگر می‌خواهید چیزی غیر از خوراکی به‌عنوان سوغات زاهدان تهیه کنید، سراغ صنایع دستی آن بروید. با این روش هم به اقتصاد بومی کمک می‌کنید و هم از هنر واقعی کشور و مناطق سیستان و بلوچستان حمایت کرده‌اید. در ادامه به معرفی صنایع دستی زاهدان می‌پردازیم.
سوزن دوزی
سوزن دوزی یا بلوچی دوزی، یکی از هنرهای زیبا و ویژه زنان این منطقه است. حتماً لباس‌هایی که با سوزن دوزی تزئین شده‌اند را دیده‌اید. باستان‌شناسان می‌گویند این هنر، قدمتی هزارساله دارد و در زمان‌های پیشین، برای تزئین لباس‌های سلطنتی و فاخر استفاده می‌شده است. این هنر، زیباسازی لباس‌های کتانی با نخ‌های رنگی و سوزن است. به این صورت که ابتدا طرح‌هایی روی پارچه ترسیم می‌شود، و سپس روی این طرح‌ها با نخ‌های رنگی، نقش بسته می‌شود. از آنجایی که لباس‌های مزین به این نقش‌و‌نگارها محبوب گردشگران است، همیشه در مراکز خرید زاهدان می‌توانید نمونه‌های آن را ببینید.
آینه دوزی
آینه دوزی یکی دیگر از صنایع دستی زاهدان است که زحمت زیادی هم دارد. مرکز اصلی این هنر از ابتدا سیستان و بلوچستان بود و در دوره صفویه به اوج خود رسید. تاریخ‌شناسان معتقدند این هنر از کشور پاکستان به ایران رسیده است. در ابتدا از این هنر برای تزئین لباس‌های عروس استفاده می‌شد؛ اما امروزه برای تزئینات ویژه خانه‌های بلوچی هم استفاده می‌شود. بلوچ‌ها به این هنر «سامان» می‌گویند و اعتقاد دارند آینه انعکاس واقعیت است؛ به دلیل همین ویژگی خاص هم آینه چه روی لباس دوخته شود چه روی لوازم تزیینی، یاعث دورشدن بدی‌ها از صاحبش می‌شود. در آینه‌دوزی، آینه‌های کوچکی را به‌شکل دایره و مربع با استفاده از نخ‌های رنگی و با سبک خاصی روی پارچه‌های مختلف می‌دوزند و تزئین می‌کنند.
حصیربافی بلوچی
حصیربافی یا به قول مردم بومی، اصیل بافی، یکی دیگر از هنرهای ویژه مردم سیستان و بلوچستان است که می‌تواند به‌عنوان سوغات زاهدان، هدیه‌ای منحصربهفرد باشد. بوریا بافی و پرده بافی نیز از دیگر اسامی این هنر هستند. این هنر مزیت‌های زیادی برای مردم بومی دارد؛ ارزان‌بودن مواد اولیه، آب‌و‌هوای مناسب و گرم و خشک و دسترسی راحت به حصیر از جمله مزایای این هنر است. راستی، اگر به جای هتل های زاهدان، سری به خانه‌های بومگردی آن بزنید، می‌بینید که چطور مردم محلی در بیشتر جاهای خانه خود از حصیرها استفاده می‌کنند.
سفالگری
همچون اکثر شهرها و استان‌های اصیل، در سیستان و بلوچستان هم از دیرباز سفال در مرکز توجه مردم بوده است. هنر سفالگری هنری است که همیشه مردم از محصولاتش استفاده می‌کنند، چه برای استفاده در امور روزمره و چه برای استفاده تزئیناتی. راستی، اگر سفال را به‌عنوان سوغات زاهدان انتخاب کردید و خواستید از طریق خرید بلیط قطار زاهدان برگردید، حواستان باشد که سفال‌ها را با کاغذ یا پارچه مهار کنید تا در اثر تکان‌های متوالی ترک نخورد یا نشکند.
در این مقاله از مجله گردشگری ره بال آسمان، به معرفی انواع و اقسام سوغات زاهدان پرداختیم. صنایع دستی ارزشمند آن را معرفی کردیم و هوس خوردن سوغات خوراکی زاهدان را از سر گذراندیم. با دو نوع شیرینی مخصوص سیستان و بلوچستان آشنا شدیم و از زیبایی هنر دست زنان سیستان در آینه دوزی صحبت کردیم. امیدواریم این مقاله به شما در خرید سوغات زاهدان کمک کند.