دریاچه تار و هویر | دو فرزند طبیعت دماوند

دریاچه تار و هویر جزء زیباترین دریاچه های ایران و آثار ملی طبیعی هستند که طی سال‌های اخیر، محبوبیت گسترده‌ای بین گردشگران به‌دست آورده‌اند. حیات‌وحش خیره‌کننده، رودخانه‌ها و آب‌های زلال و کوه‌های باشکوه که دورتادور آن‌ها را پوشانده‌اند، هر گردشگری را مات‌ومبهوت خود کرده است. سکوت منطقه، می‌تواند شلوغ‌ترین ذهن‌های خسته را آرام کند و نوش‌داروی سلامت را به روح، روان و جسم هر مسافری هدیه دهد. شاید شما هم با شنیدن این توصیفات بخواهید هرچه سریع‌تر چمدانتان را برای تور دریاچه تار ببندید و آماده سفر شوید؛ اما بهتر است عجله نکنید. نکات و اطلاعات بسیاری درباره این منطقه رؤیایی وجود دارد که باید پیش از سفر با آن‌ها آشنا شوید. چگونه می‌توان به دریاچه رسید؟ تفریحات این منطقه چیست؟ چه زمانی به این دریاچه سفر کنیم؟ یافتن پاسخ سؤال‌هایی از این قبیل، پیش از سفر الزامی است. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

دریاچه تار و هویر کجاست؟

دریاچه تار و هویر یکی از دریاچه های اطراف تهران، در استان تهران هستند. این دو دریاچه دوقلو، در نزدیکی روستایی به نام هویر، قرار گرفته‌اند و ۳۰ کیلومتر از شرق دماوند فاصله دارند. فاصله هویر و تار از یکدیگر، فقط ۵۰۰ متر است. دریاچه تار و هویر در دل کوه مستقر شده و در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا قرار دارند. حدود ۵۰۰ متر که از سمت شرق تار پیش بروید، به فرزند دوم کوه دوبرار، یعنی دریاچه هویر می‌رسید. دوبرار این دو دریاچه را از هم جدا کرده و ماجراجویان را به کشف جداگانه هرکدام فرامی‌خواند. فاصله این دو دریاچه را می‌توان در کمتر از نیم ساعت طی کرد. ازاین‌رو، پیشنهاد می‌کنیم به هر دو دریاچه سر بزنید و با فام آبی هر دو خاطره بسازید.

دریاچه تار و هویر چه ویژگی‌هایی دارند؟

دریاچه تار و هویر جزء دریاچه‌های آب شیرین ارتفاعات البرز مرکزی هستند و ۳۰ کیلومتر از شرق دماوند فاصله دارند. در شمال این دریاچه‌ها، رشته کوه قره‌داغ (کوه دوبَرار) و در جنوب آن‌ها زرین‌کوه قرار گرفته است. تپه ماهوری این دو دریاچه افسانه‌ای را از یکدیگر جدا می‌کند. این تپه دنباله کوه دوبرار است که برای رفتن از یک دریاچه به‌سوی دیگری، باید از روی آن عبور کنید.

درمجموع، دورتادور این دریاچه‌ها با کوه‌های گوناگون محاصره شده است. این کوه‌ها شکل‌ها و اندازه‌های متفاوتی دارند و از ۵۰ تا ۵۰۰ متر از سطح دریاچه ارتفاع دارند. عرض متوسط دریاچه تار دماوند ۴۰۰ متر بوده و طول آن به ۱۳۰۰ متر می‌رسد. مساحت این دریاچه لوزی‌شکل نیز حدوداً ۳۶ هکتار است. عمق دریاچه هم به بارش باران بستگی دارد و تقریباً بین ۴۰ تا ۵۰ متر است. دریاچه تار و هویر از شمال غرب به جنوب شرق گسترش یافته و منظره حیرت‌انگیزی را به گردشگران ارائه می‌دهند. هویر به‌طور متوسط دارای ۱۵۰ متر عرض و ۹۰۰ متر طول است. مساحت آن نیز حدوداً ۱۳ هکتار و عمق آن، به‌طور متوسط ۱۵متر است.

آب‌وهوای دریاچه گرم است یا سرد؟

دریاچه تار و هویر در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارند. به همین دلیل، آب‌وهوای این منطقه خنک و گاهی سرد است. در ماه تیر، دمای این منطقه به حدود ۱۸ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و گرم‌ترین ماه سال محسوب می‌شود. در مهر نیز دمای هوا به ۱۲ درجه می‌رسد. طبق آمارها، به‌طور میانگین سالانه ۷۶۰ میلی‌لیتر باران در این منطقه می‌بارد. پس می‌توان گفت در اوایل اردیبهشت تا اواخر شهریور، بهترین آب‌وهوای دریاچه تار و هویر را تجربه خواهید کرد. البته در بیشتر فصل‌ها، آب دریاچه با گرمای هوا مقابله کرده و خنک می‌ماند. در مجموع، بهتر است پیش از سفر پیش‌بینی آب‌وهوای منطقه را بررسی کنید و لباس‌های مناسب همراه خود بیاورید.

طبیعت منطقه چگونه است؟

طبیعت چشم‌نواز دریاچه تار و هویر، در گوش طبیعت‌گردان از سراسر ایران نجوا می‌خواند و آن‌ها را به‌سوی خود جذب می‌کند. در ادامه، پوشش گیاهی و جانوری این منطقه را بررسی می‌کنیم، تا بیشتر با این منطقه آشنا شوید.

• پوشش گیاهی

فرسایش شدید خاک، باعث شده تراکم پوشش گیاهی منطقه بسیار کم شود؛ به‌طوری که هیچ پوشش درختی و جنگلی در منطقه وجود ندارد. البته گیاهان کوهی منطقه، تنوع فراوانی دارند. در برخی از بخش‌های منطقه نظیر تپه ماهوری و ارتفاعات شمالی، به‌خاطر فعالیت دامداران و فرسایش شدیدتر، پوشش گیاهی ضعیف‌تری مشاهده می‌شود.

ازاین‌رو، ما باید در سفرمان سهم خود را به طبیعت تار ادا کنیم و به آن آسیب نزنیم. سوزاندن خار و خاشاک و چیدن گیاهان کوهی کمیاب، از جمله فعالیت‌های مخرب برای طبیعت منطقه است. در گذشته برخی از گیاهان مانند آویشن، به‌وفور در منطقه دیده می‌شدند؛ اما متاسفانه، امروزه این گیاهان در دریاچه تار دماوند به سختی یافت می‌شوند. با این اوصاف، از پایان بهار تا ابتدای تابستان، مناظر سرسبزی روی کوه‌های این منطقه به وجود می‌آیند.

• پوشش جانوری

رویارویی با حیات وحش دریاچه هویر، جزء تجربه‌های جادویی سفر شما خواهد بود. حیوانات گوناگونی مانند میش البرزی، قوچ و بز کوهی در اطراف دریاچه زندگی می‌کنند. علاوه بر این، آبزیان دریاچه نظیر ماهی قزل‌آلای خال قرمز، ماهی زرد و ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان زردپر را نیز نباید فراموش کنیم. چند گونه ماهی دیگر هم توسط اداره حفاظت محیط‌ زیست دماوند وارد دریاچه‌ها شده‌اند. در دریاچه هویر و دهانه رودخانه هویر هم تا دلتان بخواهد وزغ‌های معمولی وجود دارند.

از افسانه‌های هیجان‌انگیز دریاچه چه می‌دانید؟

افسانه‌های هیجان‌انگیز و داستان‌های اسرارآمیزی درباره دریاچه تار وجود دارند که گردشگران را انگشت‌به‌دهان می‌گذارند. برخی از کشتی دزدان دریایی و گنج‌های غرق‌شده در کف دریاچه سخن می‌گویند. عده‌ای نیز شب‌های این دریاچه را مملو از موجودات خیالی و اجنه می‌دانند. هرچند هیچ‌کدام از این داستان‌ها اثبات نشده‌اند؛ اما ماجراجویی در این منطقه را هیجان‌انگیزتر می‌کنند.

البته نگهبانی در کنار دریاچه مستقر شده و نیازی به نگرانی نیست. همچنین سکوت و تاریکی شب‌های دریاچه برای هر بازدیدکننده‌ای حس و معنای دارد. برخی با آن آرامش می‌گیرند و برخی آن را با دنیای خیالات پیوند می‌زنند. در هر صورت، این افسانه‌ها چاشنی سفر به دریاچه تار و هویر هستند و آن را جذاب می‌کنند.

تفریحات و جاذبه‌های دریاچه تار چیست؟

برنامه‌ها و تفریحات متنوعی که در دریاچه تار وجود دارند، آن را جزء محبوب‌ترین مقاصد برای تورهای گردشگری قرار داده‌اند. طبیعت شگفت‌انگیز، آب‌وهوای بی‌نظیر و وجود کوه و دریاچه، این منطقه را به مکانی مناسب برای گردش و تفریح تبدیل کرده است. برخی از محبوب‌ترین تفریحات ممکن در این منطقه به‌صورت زیر است:

• کوه‌نوردی

ارتفاعات گوناگونی در این منطقه وجود دارند که چشم‌به‌راه فتح شدن توسط شما هستند. از جمله این کوه‌ها می‌توان به کوه زرین با ارتفاع ۳۸۳۵ متر و رشته‌کوه قره داغ با ارتفاع ۴۰۸۰ متر اشاره کرد. پس اگر اهل کوه‌نوردی هستید، دریاچه تار و هویر را از دست ندهید.

• دوچرخه‌سوای

آب‌وهوای مطبوع و مناظر خیره‌کننده منطقه، آن را به محلی مناسب برای دوچرخه‌سواری و برگزاری تورهای این ورزش تبدیل کرده‌اند.

• آب‌تنی و شنا

مگر می‌شود به دریاچه تار دماوند سفر کنید و در آب دریاچه آب‌بازی نکنید. این تفریح لذت‌بخش، مخصوصاً در تابستان تجربه فوق‌العاده‌ای خواهد بود.

• ماهی‌گیری

یکی دیگر از تفریحات آبی در این دریاچه، ماهی‌گیری است. صید قزل‌آلا از دل رودخانه‌ها و دریاچه‌های منطقه، خاطره خوشی را برای شما رقم خواهد زد. البته باید بگوییم که برای این کار، نیاز به مجوز سازمان حفاظت از محیط‌زیست دارید.

• قایق‌رانی

اگر اهل شنا نیستید، قایق‌رانی را به شما پیشنهاد می‌کنیم. هرچند تجهیزات قایق‌رانی در دریاچه تار و هویر وجود ندارد؛ اما شما می‌توانید قایق بادی همراه خود ببرید و حس خاص شناور شدن روی دریاچه را تجربه کنید.

• کمپینگ

بی‌شک شب‌نشینی و چادر زدن در تور دریاچه تار، شما را متحول خواهد کرد. فقط کافی است لذت تماشای طلوع آفتاب با نوشیدن چای و شمردن ستاره‌ها در آسمان صاف شب را تصور کنید. پس پیشنهاد می‌کنیم این تجربه را از دست ندهید.

طبیعت تار ظرفیت تفریحات متعدد دیگری از جمله آفرودسواری، پارگلایدر، پرنده نگری، غواصی و چتربازی را نیز دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

امکانات رفاهی اطراف دریاچه تار چیست؟

دریاچه تار یکی از آثار طبیعی ملی ایران و جزء مقاصد محبوب گردشگری دماوند به‌شمار می‌رود. طبق گزارش‌ها، این منطقه سالانه میزبان ۱۲۰هزار نفر گردشگر است. در دهه ۸۰، طبق قرارداد بخش خصوصی با سازمان حفاظت از محیط زیست، قرار به سامان‌دهی و توسعه گردشگری منطقه شد. متأسفانه این قرارداد چند سال بعد به هم می‌خورد و تا به امروز، هیچ سرپرست خصوصی پیگیر این منطقه نیست. ازاین‌رو، امکانات رفاهی دریاچه بسیار محدود است و گردشگران باید تجهیزات و تدارکات لازم را همراه خود بیاورند. همچنین بر ما واجب است که به محیط‌بانان در حفاظت از طبیعت منطقه کمک کنیم.

نکات ایمنی سفر چیست؟

هرچند تور دریاچه تار، سفر خطرناکی محسوب نمی‌شود؛ اما بهتر است برای جلوگیری از بروز مشکلات و راحتی سفر، نکات زیر را رعایت کنید:

• ممکن است در پیچ‌وخم‌های مسیر گمراه شوید؛ بنابراین پس از نگاه‌کردن به نقشه‌های مختلف، بهترین مسیر ممکن را از محلی‌های منطقه بپرسید.
• کلاه، عینک آفتابی، کرم ضدآفتاب و کفش کوه‌نوردی سبک، جزء ملزومات سفر به‌شمار می‌روند.
• لباس گرم و بادگیر به میزان کافی همراه خود بیاورید. حتی در فصل‌های گرم، تعدادی لباس نیمه‌گرم در چمدانتان بگذارید.
• برای استراحت کردن در اطراف دریاچه، با خود چادر و زیرانداز ببرید. اگر هم قصد اقامت کنار دریاچه را دارید، پتوی مسافرتی و کیسه خواب را فراموش نکنید.
• در اطراف دریاچه، مناطق مسکونی وجود ندارد، پس مواد و خوراکی‌های موردنیازتان را در روستاهای اطراف دریاچه تار تهیه کنید.
• اگر آتش روشن کردید، پیش از ترک محل از خاموش شدن آن مطمئن شوید.
• اگر در فصل سرما به سفر می‌روید، از ایستادن و سلفی‌گرفتن روی یخ‌ها پرهیز کنید.
• حتماً خودروی خود را پیش از سفر معاینه فنی کنید و لوازم تعمیر آن را همراه خود ببرید.
• اگر می‌خواهید اطراف دریاچه اقامت کنید، باید هدلامپ و چراغ‌قوه داشته باشید.
• پوشش گیاهی منطقه کم‌تراکم است و هیزمی برای آتش زدن وجود ندارد. برای برپا کردن آتش، باید زغال تهیه کنید.
• به توصیه‌ها و تذکرات محیط‌بانان توجه کنید و آن‌ها را جدی بگیرید.
• اگر حادثه یا اتفاقی غیرقابل‌کنترل رخ داد، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. نزدیک‌ترین اورژانس به دریاچه تار و هویر، پایگاه امداد جاده‌ای هلال احمر دماوند است.
• قسمت‌های متعددی از مسیرها و جاده‌های سفر خطرناک هستند. سعی کنید همواره با احتیاط برانید و از سبقت گرفتن و از تخت گاز راندن پرهیز کنید.

کجا اقامت و شب‌نشینی کنیم؟

در بیشتر سفرها، اقامت یکی از دغدغه‌های سفر است؛ اما اقامت کنار دریاچه تار و هویر، یکی از تفریحات لذت‌بخش آن به‌شمار می‌رود. چادر زدن و شب‌نشینی در طبیعت چشم‌نواز منطقه، جزء بهترین لحظات سفر شما خواهد بود. خوشبختانه، یگان حفاظت از محیط‌زیست دماوند، با گشت شبانه‌روزی امنیت منطقه را برقرار کرده و خیال مسافران را آسوده می‌کنند. بخش خصوصی نیز به مسافران چادر می‌دهد تا اقامت راحتی را سپری کنند. سرویس بهداشتی هم کنار ایستگاه محیط‌بانی قرار گرفته است.

اگر هم قصد اقامت کنار دریاچه را ندارید، می‌توانید سراغ روستای زیبای هویر بروید. شب‌های این روستا نیز در کنار مردم محلی، به زیبایی خود دریاچه است. به‌طور کلی، اطراف دریاچه امکانات رفاهی متعددی نخواهید یافت؛ به همین دلیل، شاید اقامت در روستا برای شما لذت‌بخش‌تر باشد.

چه زمانی به دریاچه تار و هویر سفر کنیم؟

هرچند هر فصل دریاچه تار، قصه‌ای متفاوت از زیبایی‌های طبیعتش را بازگو می‌کند؛ اما در برخی از زمان‌ها آب‌وهوای بهتر و در نتیجه، سفر راحت‌تری را تجربه خواهید کرد. به‌طور کلی، می‌توان اوایل خرداد تا اواخر تابستان را بهترین زمان سفر به این منطقه معرفی کرد. در تیر و مرداد، آب دریاچه مناسب شناکردن و آب‌وهوای منطقه، مطبوع است.

البته اگر با سرما مشکلی ندارید، زمستان دریاچه نیز مناظر بی‌نظیری را به شما نشان خواهد داد. کوه‌هایی که چادر برفی پوشیده‌اند و دریاچه‌هایی که سطح یخ‌زده و آینه‌وار دارند، از جمله مناظر زمستان این منطقه است که از یاد نخواهید برد. البته حتماً نکات ایمنی را در این زمان رعایت کنید، تا از سفر خود لذت ببرید.

چگونه از طبیعت دریاچه تار محافظت کنیم؟

دریاچه تار جزء آثار ملی طبیعی کشور است و وظیفه تک‌تک ماست که از آن محافظت کنیم. پس لطفاً هنگام سفر این نکات را رعایت کنید:

• هیچ زباله‌ای در محیط باقی نگذارید. بسیاری از مردم تصور می‌کنند باقی گذاشتن زباله‌های تجزیه‌پذیر مانند پوست تخمه و پوست میوه مشکلی ندارد. در صورتی که اصلاً این‌گونه نیست. طبیعت ظرفیت محدودی برای تجزیه زباله‌ها دارد و نباید آن را پر کرد.
• لطفاً از تولید صدای بلند یا روشنایی شدید خودداری کنید. میهمانی‌های پرنور و موسیقی‌های پرسروصدا، آرامش منطقه را به هم می‌زند و باعث آزارواذیت گردشگران دیگر می‌شود. پس لطفاً به دیگران و طبیعت احترام بگذارید.
• با ماشین سراغ مراتع سرسبز و مناظر زیبا نرویم. چرخ‌های ماشین می‌توانند آسیب جبران‌ناپذیری به گیاهان و خاک منطقه دریاچه تار بزنند.
• چندین کیسه بزرگ زباله همراه خود بیاورید و با جمع‌کردن حتی ریزترین زباله‌ها، طبیعت دریاچه تار را دست‌نخورده باقی بگذارید. علاوه بر این، هیچ‌چیزی با خود از منطقه نیاورید.
• علاوه بر زباله‌های خود، می‌توانید کم‌توجهی گردشگران دیگر را که در گذشته زباله‌های خود را در منطقه باقی گذاشته‌اند، جبران کنید و طبیعت را پاکیزه نگه‌دارید.
• اگر به‌صورت گروهی سفر می‌کنید، سعی کنید تعداد خودروها و افراد را به حداقل میزان ممکن برسانید. گروه‌های پرجمعیت‌تر، ردپای بزرگ‌تری از خود به‌جای می‌گذارند و ترمیم طبیعت را دشوارتر می‌کنند.
• لطفاً تا جای ممکن آتش روشن نکنید. اگر هم مجبور به این کار شدید، آتش کوچکی با زغال برپا کنید و خارها و بوته‌ها را آتش نزنید. هنگام ترک محل نیز آتش را به‌صورت کامل با آب خاموش کنید.
• از شکار حیوانات در این منطقه خودداری کنید. برای صید ماهی نیز حتماً مجوز لازم را از سازمان حفاظت از محیط‌زیست دریافت کنید.

چه دیدنی‌هایی اطراف دریاچه تار وجود دارند؟

شما می‌توانید پس از گشت‌وگذار در دریاچه تار دماوند، سراغ دیدنی‌های متعدد نزدیک به این دریاچه بروید. روستای هویر یکی از نزدیک‌ترین روستاها به دریاچه تار و هویر است. شما می‌توانید مواد و لوازم سفر خود را از این روستا تهیه کنید و به مسیر خود ادامه دهید. علاوه بر این، جاذبه‌های گردشگری متعددی اطراف این روستا و جاهای دیدنی اطراف تهران وجود دارند که می‌توانید به آن‌ها سر بزنید. از جمله این دیدنی‌ها، می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره کرد:

• حمام تاریخی محله درویش؛
• چشمه اعلا؛
• پیست اسکی آبعلی؛
• برج شیخ شبلی؛
• آبشار آینه رود؛
• دشت مشا؛
• برج انگمار؛
• مقبره شاهزاده علی‌اکبر (پیر کاجی)؛
• کوه قره‌داغ؛
• آبشار عوش کمر؛
• غار جول دره؛
• منطقه قلعه پشت؛
• و… .

از چه راهی به دریاچه تار سفر کنیم؟

برای رسیدن به دریاچه تار، می‌توانید مسیرهای مختلفی را پیش بگیرید که هرکدام جذابیت‌های خود را دارند. در ادامه، سفر خود را در هرکدام از این مسیرها ادامه می‌دهیم، تا زیباترین آن‌ها را کشف کنیم.

هزینه بازدید	رایگان
ساعت بازدید	24 ساعته
آدرس	استان تهران، ۳۰ کیلومتری شرق شهرستان دماوند، روستای هویر

• مسیر چنار شرق

از تهران به‌سوی جاده فیروزکوه بروید. هنگامی که به دماوند رسیدید، مسیر خود را به سمت روستای چنار شرق کج کنید. خوشبختانه، این مسیر آسفالت شده و ۱۲ کیلومتر است. چنار شرق را که رد کردید، حرکت خود را تا انتهای جاده معدن ادامه دهید. در انتهای این جاده، با جاده‌ای خاکی روبرو خواهید شد. در نهایت اگر حدود ۲۰ کیلومتر در این جاده برانید، به دریاچه تار و پس از آن به هویر می‌رسید.

فاصله جاده چنار شرق تا دریاچه تار، حدود ۱۱۰ کیلومتر است. هرچند این مسیر کوتاه‌تر است؛ اما جاده خاکی آن، سفر شما را دشوار خواهد کرد. این جاده باریک، مملو از پرتگاه‌ها، دست‌اندازها، سربالایی و سراشیبی و پیچ‌ها تند است. همچنین این مسیر، چند بار از رود تار عبور می‌کند و مناطق مسکونی در اطراف آن نیست. البته این مسیر، هیجان‌انگیزتر و خیره‌کننده‌تر و مناسب تفریحات آفرود، پاراگلایدر، کایت و چتربازی است.

• مسیر یَهَر

این مسیر نیز مانند مسیر قبلی در جاده فیروزکوه شروع می‌شود. به ۲۵کیلومتری فیروزکوه که رسیدید، از روستای دلیچای به سمت روستای یَهَر بروید. این مسیر را که ادامه دهید، به‌ترتیب به روستاهای مومِج، دهنار و هویر خواهید رسید. در روستای هویر، مسیر ۱۰کیلومتری خاکی به سمت دریاچه را ادامه دهید، تا به دریاچه هویر و سپس به دریاچه تار برسید. این مسیر ۱۵۰ کیلومتر با دریاچه فاصله دارد و ۵ کیلومتر ابتدایی جاده آن، صاف و راحت نیست و نیازمند دقت و حوصله است. البته اگر اهل کوه‌نوردی هستید، می‌توانید به قله زرین صعود کرده و از سوی دیگر آن، کنار دریاچه تار و هویر پایین بیایید.

در این مطلب، در سفر به دریاچه تار هم‌سفر ره بال آسمان شدید و شگفتی‌های این منطقه را کشف کردید؛ تمام اطلاعات لازم برای سفر را آموختید و طبیعت منطقه را در ذهنتان لمس کردید. اکنون می‌توانید با خیال راحت سفری جادویی را تجربه کنید. البته اکنون حواستان به محافظت از طبیعت منطقه نیز هست. به نظر شما چگونه می‌توان از این منطقه محافظت کرد؟ کدام بخش‌هایی دریاچه تار و هویر زیباتر و کدام بخش‌ها هیجان‌انگیزترند؟ لطفاً نظراتتان را با ما به اشتراک بگذارید.