تورنگ تپه گرگان | به قدمت تپه‌های سیلک

در قدیم تپه‌ها نقش مهمی در زندگی مردم داشتند. معمولاً بیشترین دژها و پایگاه‌های نظامی در تپه‌ها بود. به همین خاطر با جست‌وجوی این مکان‌ها می‌شود ردی از آثار و زندگی گذشتگان را پیدا کرد. تورنگ تپه گرگان یکی از قدیمی‌ترین تپه‌های تاریخی در ایران است. اگر قصد دارید به گرگان زیبا سفر کنید، خوب است به این تپه هم سری بزنید. طبیعت زیبای اطراف این تپه هم تماشایی است.

تورنگ تپه گرگان کجاست؟

برای بازدید از این تپه قدیمی باید به‌سمت شمال شرق شهر بروید. در فاصله 20کیلومتری از شهر گرگان به روستاهای سرخنکلاته و شمس آباد و تورنگ می‌رسید. می‌شود تورنگ تپه را در نزدیکی این سه روستا پیدا کرد. موقعیت این تپه در 60کیلومتری جنوب شرقی دریای خزر است.

اهمیت تورنگ تپه گرگان

مساحت این تپه حدود 30 هکتار است و بلندای آن به 30 متر می‌رسد. آثار مختلفی از 9 دوره را در تپه باستانی تورنگ تپه گرگان کشف کرده‌اند. به همین خاطر این منطقه اهمیت تاریخی بسیاری دارد. این تپه در هر دوره توجه کاوشگرها را به خودش جلب کرده است. باستان‌شناس‌های خارجی و داخلی زیادی برای کاوش به تپه تورنگ رفته‌اند. وجود استخر آبی کنار این تپه، تصویری تماشایی از طبیعت گرگان را نشان می‌دهد. خیلی از گردشگرها برای بازدید از این تپه تاریخی و چشم‌انداز زیبای اطراف آن مشتاق هستند.

تاریخچه تورنگ تپه گرگان

تپه باستانی تورنگ تپه گرگان از قدیمی‌ترین تپه‌های باستانی است. قدمت این تپه به بیشتر از ۵هزار سال قبل یعنی هزاره سوم و چهارم قبل از میلاد می‌رسد. به همین خاطر با تپه حصار دامغان و تپه سیلک کاشان در یک دوره تاریخی مشترک است. همچنین آثاری که از این تپه‌ها کشف کرده‌اند شباهت‌های زیادی به همدیگر دارند. این موضوع نشان می‌دهد که فرهنگ‌های مختلف این مناطق روی هم تأثیرهای مشترکی گذاشته‌اند.

آثار باستانی تورنگ تپه گرگان

باستان‌شناس‌های داخلی و خارجی در دوره‌های متفاوت این تپه را بررسی کرده‌اند. امروزه آثار کشف‌شده مختلفی از این تپه در موزه‌های کشور موجود است.

• اولین کاوش در تورنگ تپه گرگان

کاوش در تورنگ تپه گرگان را از زمان حکومت محمد شاه قاجار شروع کرده‌اند. در سال 1219 هجری شمسی، گروهی از باستان‌شناس‌های خارجی برای تحقیق به این تپه رفتند. آن‌ها توانستند اشیاء ارزشمندی از طلا، نقره و برنز را در این تورنگ تپه پیدا کنند. مثلاً جامی طلایی به‌شکل دایره، یک آبخوری از جنس طلا، ابزارها و صلاح‌های جنگی و ظرف‌های سنگی. وجود این اشیاء نشان می‌دهد مردمی که در این تپه زندگی می‌کردند دستی بر حرفه کشاورزی و ساخت سفال داشتند. همچنین آن‌ها از سیستم آبیاری پیشرفته برای سیراب‌کردن زمین‌هایشان استفاده می‌کردند. مجله باستان‌شناسی لندن در سال 1844 میلادی گزارش‌های این کاوش را چاپ کرد.

• کاوش‌های دمورگان در تورنگ تپه گرگان

کاوش‌در این تپه در دوره قاجار تمام نشد. ژاک دمورگان یکی از معروف‌ترین باستان‌شناس‌های فرانسوی در سال 1268 عملیات جست‌وجو را با تیمش در این منطقه شروع کرد. تیم دمورگان توانست ظرف‌هایی با نقش‌های زیبا، خنجرهای مسی و مفرغی و مجسمه‌های سنگی را در این تپه پیدا کند. ژاک دمورگان تمام مراحل این کاوش را در کتابی به اسم مأموریت علمی در ایران نوشت. این کتاب پنج‌جلدی را در سال 1310 چاپ کرده‌اند.

• کاوش‌های فردریک ولسین

در سال 1310 هجری شمسی گروهی از باستان‌شناس‌های آمریکایی برای تحقیق در تورنگ تپه به ایران آمدند. سرپرستی این گروه بر عهده فردریک ولسین بود. این تیم با تحقیق‌های تخصصی‌تری توانست سه لایه تاریخی از این تپه را کشف کند. هرکدام از این لایه‌ها متعلق به یکی از دوره‌های تاریخی است. عمق لایه اول به ۶ متر می‌رسد. در این لایه قبرستانی را پیدا کرده‌اند که به عصر آهن برمی‌گردد. در هر قبر علاوه بر استخوان‌ها، ظروف سفالی قرمز و خاکستری و اشیاء برنزی هم به جا مانده بود. عمق لایه دوم حدود ۸ متر است و عمق لایه سوم به 12 متر می‌رسد. در این دو لایه ظرف‌های سفالی و اشیاء دیگری را از دل خاک بیرون آورند.

• دیگر آثار کشف‌شده در تورنگ تپه گرگان

آثار کشف‌شده در این تپه نشان از عصر برنز، عصر آهن، دوره هخامنشیان و ساسانیان دارد. می‌شود ردی از دوران اسلامی و ایلخانان را هم در تورنگ تپه دید. در بعضی از لایه‌های این مکان، بقایایی از دژی خشتی مشخص است. این دژ در ابتدا دوطبقه بود. درازای آن به 13 متر و پهنای آن به ۸ متر می‌رسید؛ اما امروزه فقط بخشی از طبقه اول و پله‌های دژ سالم باقی مانده است. باستان‌شناس‌ها بخشی از یک چهارطاق را در این تپه پیدا کرده‌اند که نشانه‌هایی از دوره ساسانیان دارد. خیلی‌ها می‌گویند این چهارطاق بخشی از دیوار باستانی ساسانی در (هیرکانیا) گرگان است.

جاهای دیدنی اطراف تورنگ تپه گرگان

زیبایی‌های شهر گرگان را نمی‌شود با کلمه‌ها توصیف کرد. جاذبه‌های توریستی و طبیعت‌بی‌نظیرش بسیار تماشایی است. بعد از بازدید از تپه باستانی تورنگ تپه گرگان می‌توانید به دیگر جاهای دیدنی شهر سری بزنید.

• پارک جنگلی قرق

چشم‌انداز زیبا و درخت‌های سربه‌فلک‌کشیده، پارک جنگلی قرق را به یکی از گردشگاه‌های گرگان تبدیل کرده است. این پارک در بهار و پاییز آن‌قدر تماشایی است که تصویری فراموش‌نشدنی برایتان می‌سازد. خیلی از بومی‌ها و گردشگرها در تعطیلات آخر هفته برای تفریح در طبیعت به این پارک جنگل می‌روند. در این پارک امکانات خوبی مثل دکه‌های خوراکی، سکوهای برپایی چادر و سرویس بهداشتی برای رفاه گردشگرها مهیا کرده‌اند. گوزن قرمز یکی از حیوان‌های کمیابی است که در این منطقه زندگی می‌کند. شاید بتوانید در زمان گشت‌وگذار در پارک یکی از آن‌ها را ببینید. این پارک حدود 20 کیلومتر با تورنگ تپه فاصله دارد.

• پل قدیمی آق قلا

در 17کیلومتری تورنگ تپه گرگان پلی قدیمی به اسم آق قلا هست که گرگان رود از زیر آن می‌گذرد. طول این پل 70 متر است و بلندای آن به 14 متر می‌رسد. این پل را در دوره صفویان ساخته‌اند و هنوز استوار باقی مانده است. روی دیواره‌های پل را با آجر تزئین کرده‌اند. معماری زیبای پل نشان از علوم مهندسی دقیق ایرانی‌ها در آن دوره دارد.

بهترین زمان بازدید

گرگان با طبیعت شگفت‌انگیزش در فصل بهار از گردشگرها میزبانی می‌کند. با شروع تابستان و بیشترشدن گرما، رطوبت در این منطقه بیشتر می‌شود. اگر با شرجی‌بودن هوا مشکلی ندارید می‌توانید در تعطیلات تابستان به آنجا بروید. اوایل پاییز هم زمان مناسبی برای بازدید از تورنگ تپه گرگان است؛ البته بهتر است قبل از رفتن شرایط آب‌وهوا را بررسی کنید تا باران‌های پاییزی غافلگیرتان نکند. بارش زیاد برف و باران در زمستان رفتن به مناطق کوهستانی در این منطقه را کمی سخت می‌کند.

مسیر دسترسی

تورنگ تپه یکی از جاهای دیدنی گرگان در شمال ایران است. بعد از رسیدن به استان گلستان، مسیر را تا رسیدن به شهر گرگان ادامه بدهید. حدود 20 کیلومتر به‌سمت شمال شرقی شهر بروید تا روستای سرخنکلاته، شمس آباد و تورنگ را پیدا کنید. کمی که حواس‌جمع برانید، تابلوهای بین‌راهی مسیر دسترسی به تورنگ تپه را نشانتان می‌دهند. تورنگ تپه گرگان در حاشیه این روستاها خودنمایی می‌کند.

تورنگ تپه گرگان، تپه‌ای قدیمی با آثار تاریخی شگفت‌انگیز است. تلاش کردیم در این سفر مجازی با ره بال آسمان برای بازدید از این مکان مشتاق بشوید. اگر در گذشته از این تپه بازدید کرده‌اید، تجربه‌هایتان را برایمان بنویسید. برای خواندن آن‌ها مشتاق هستیم.