باغ عفیف آباد شیراز | باغ قجری شاهانه

بی‌تردید شیراز را می‌توان یکی از زیباترین شهرهای ایران و حتی دنیا دانست. این شهر دارای جاذبه‌هایی بی‌نظیر است که مثال آن‌ها را در هیچ‌جای دیگر نمی‌یابید. باغ‌های ایرانی یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی شیراز را شکل می‌دهند. در این شهر می‌توانید شاهد چندین باغ همانند باغ ارم، باغ دلگشا و البته باغ عفیف آباد باشید. در مقالات پیشین با شما درباره برخی باغ‌های شیراز صحبت کردیم. حال امروز نوبت به باغ عفیف آباد شیراز رسیده است. با ما همراه باشید تا این باغ را بهتر بشناسید.

باغ عفیف آباد شیراز کجاست؟

باغ عفیف آباد تقریباً در بخش شمال غربی شهر شیراز و در استان فارس قرار دارد. این باغ در همسایگی پادگان مرکز علوم و فنون مکانیزه شهیدان رستمی و کرمی 2 واقع شده است. باغ عفیف آباد از سمت جنوب با بلوار بعثت، از سمت شرق با بلوار ستارخان، از سمت شمال با خیابان مصلی نژاد و از سمت غرب با خیابان انصار محدود می‌شود. بهترین مسیر دسترسی به این باغ نیز از بلوار استقلال صورت می‌گیرد.

آشنایی با باغ عفیف آباد شیراز

در میان باغ‌های شیراز، باغ عفیف آباد کمترین سن‌و‌سال را دارد. اکثر باغ‌های شیراز، دارای صدها سال قدمت هستند و تاریخ طول‌و‌درازی را به خود دیده‌اند؛ اما قدمت باغ عفیف آباد شیراز به دوران قاجار باز می‌گردد. از نظر ساختار این باغ را می‌توان مشابه باغ‌های ایرانی دانست. در ساخت و طراحی این باغ، از المان‌های ایرانی استفاده شده است. در حقیقت می‌توان گفت که این باغ تلفیقی از نماد‌های باغ ایرانی دوران هخامنشیان با معماری قجری است.

باغ عفیف آباد شیراز در زمینی به وسعت 127هزار مترمربع واقع شده است. به همین خاطر آن را باید یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های شیراز دانست. این باغ دارای بخش‌های متعددی است و عمارتی شاهانه را در خود جای می‌دهد. همواره در طول تاریخ، ساختمان‌های قجری بسیار پر‌زرق‌وبرق بوده‌اند. پس عمارت باغ عفیف آباد نیز از این قاعده مستثنی نیست. اگر به معماری عمارت اصلی باغ دقت کنید، شاهد تک‌تک نمادهای معماری ایرانی خواهید بود.

نمای عمارت آجری است و ایوانی بزرگ با دو ستون بلند دارد. رو‌به‌روی ایوان اصلی عمارت، حوضی بزرگ و سنگی دیده می‌شود. عمارت این ساختمان از نظر ساخت، یک عمارت تابستانی است و شاهزاده‌های قجری از آن برای استراحت تابستانی خود استفاده می‌کردند. باغ عفیف آباد شیراز مجموعه‌ای کامل و دیدنی محسوب می‌شود. در بخشی از آن می‌توانید شاهد باغ و بوستانی زیبا باشید. تماشای عمارت باغ به‌تنهایی بسیار لذت‌بخش است. ناگفته نماند که بخشی از این عمارت به موزه نظامی ایران اختصاص یافته است.

ساختار باغ عفیف آباد

از نظر ساختار کلی، باغ عفیف آباد را باید یکی از نمونه‌های باغ ایرانی دانست. باغ ایرانی یک سبک خاص در طراحی باغ است. بد نیست بدانید که در سراسر دنیا این سبک طراحی را با نام Persian Garden یا همان باغ ایرانی می‌شناسند. در ساختار کلی باغ عفیف آباد نیز می‌توانید رگه‌هایی از این طراحی را بیابید. پیش از شروع بهتر است بدانید که این باغ یکی از نمونه‌های مهم گل‌کاری ایرانی در تمام دنیا به حساب می‌آید.

ورودی باغ یک در چوبی است که در ضلع شمالی آن قرار دارد.روی سردر این باغ می‌توانید نقش دو شیر را شاهد باشید. نقش شیر در فرهنگ ایرانی همواره دلالت بر قدمت و سلطه داشته است. از در چوبی که عبور کنید، وارد محوطه اصلی باغ خواهید شد. طراحی باغ به‌شکلی خاص انجام شده است تا در بدو ورود جذب ابهت آن شوید. شما از یک دالان وارد فضای باغ خواهید شد. به این ترتیب با ورود ناگهانی از یک فضای بسته به فضایی بزرگ و باز، مات‌و‌مبهوت عظمت آن خواهید شد.

در انتهای مسیر، حوضی بزرگ و مستطیل‌شکل را مشاهده خواهید کرد. آب این حوض از قنات تأمین می‌شود. در حوض اصلی باغ، چندین و چند فواره به چشم می‌خورد. وجود فواره باعث ایجاد جریان آب می‌شود تا حوض خزه نبندد. در گوشه و کنار باغ، گل‌کاری‌های زیبایی را مشاهده خواهید کرد. رو‌به‌روی حوض، عمارت اصلی و بزرگ باغ عفیف آباد به چشم می‌خورد.

عمارت اصلی باغ عفیف آباد

عمارت اصلی باغ عفیف آباد، یک عمارت تابستانی و مخصوص اقامت شاهزاده‌های قجری است. همانند سایر ساختمان‌های این دوران، عمارت عفیف آباد نیز ظاهری پرزرق‌وبرق و سلطنتی دارد. زمانی که از درب اصلی باغ وارد می‌شوید، جذب عظمت این عمارت تابستانی خواهید شد. این عمارت دقیقاً در راستای مسیر اصلی باغ ساخته شده است. در ساخت آن از اصول تقارن استفاده کرده‌اند و با ورود به آن، ناخودآگاه می‌خواهید چنین سازه‌ای بی‌نقص را تحسین کنید. زمانی که از فاصله دور به عمارت اصلی باغ عفیف آباد نگاه کنید، تصویری از تخت جمشید یا حتی پارسه در ذهن شما تداعی می‌شود. بخش‌های پایینی و شاه‌نشین اصلی عمارت به رنگ روشن هستند و از دور باعث تداعی ظاهر پارسه می‌شوند.

از نظر طراحی و هنر معماری، بسیاری از متخصصان این عمارت را مشابه عمارت باغ ارم می‌دانند. عمارت باغ عفیف آباد شیراز دو‌طبقه است و حدود 30 اتاق و تالار دارد. در اکثر قسمت‌های این عمارت از چوب استفاده شده است. در طراحی این عمارت، تزئینات همیشگی قجری به کار گرفته شده است. در تمامی بخش‌های عمارت می‌توانید از المان‌های معماری ایرانی همانند مقرنس‌کاری، کاشی‌های هفت‌رنگ و پنجره‌های رنگی دیدن کنید.

در طبقه دوم عمارت، می‌توانید شاهد ایوانی خیره‌کننده باشید. این ایوان دور‌تا‌دور طبقه دوم را فراگرفته است. بد نیست بدانید که تمام اتاق‌های طبقه دوم، دارای ورودی اختصاصی به این ایوان هستند. در ایوان طبقه دوم، می‌توانید شاهد نقشی از تاج‌گذاری پادشاهان ساسانی باشید که هنوز هم به‌خوبی باقی مانده است.

بخش‌های مختلف عمارت باغ عفیف آباد

همان طور که اشاره کردیم، عمارت اصلی این باغ دارای دو طبقه است. در این بخش قصد داریم تا شما را با قسمت‌های مختلف آن آشنا کنیم.

طبقه اول

طبقه اول عمارت باغ به موزه نظامی اختصاص یافته است. بد نیست بدانید که موزه نظامی، یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های سلاح در تمام خاورمیانه به حساب می‌آید. در این مجموعه می‌توانید از انواع سلاح‌های سرد و گرم دیدن کنید. در این میان هر آنچه درباره سلاح از ذهن شما می‌گذرد، وجود دارد. در موزه نظامی می‌توانید از انواع تفنگ‌های قدیمی، تپانچه، انواع مسلسل، چاقو، شمشیر، سرنیزه، نیزه، کلاه‌خود، سپر و غیره دیدن کنید.

علاوه بر اشیای تاریخی معمول، برخی از اسلحه‌ها ارزش بسیاری دارند. در این میان می‌توان به تفنگ‌های متعلق به فتحعلی شاه قاجار، مظفرالدین شاه، میرزاکوچک‌خان جنگلی و رزمندگان نهضت جنگ اشاره کرد. حتی تفنگ‌های مخصوص رضاشاه، محمدرضا شاه، مسلسل رئیس علی دلواری و حتی توپ فتح علی شاه قاجار را نیز مشاهده کرد. ظاهر این طبقه از عمارت بسیار زیبا است. شما بی‌تردید به محض ورود، مات و مبهوت طراحی منحصر‌به‌فرد آن خواهید شد. در بخش سقف، می‌توانید شاهد طراحی‌های بی‌بدیل و نقاشی‌های هنرمندانه باشید. پنجره‌های ارسی با شیشه‌‌های رنگی یکی دیگر از بخش‌های زیبای موزه نظامی است که شما را جذب خود خواهد کرد.

طبقه دوم

طبقه دوم این عمارت، ظاهری زیباتر از طبقه اول دارد. برخی بر این باور هستند که طبقه دوم عمارت، مخصوص پذیرایی از مهمانان بوده است. در بخش میانی طبقه دوم، یک تالار بزرگ و شاهانه وجود دارد. دور‌تا‌دور تالار اصلی، چندین و چند اتاق به چشم می‌خورد. همه اتاق‌ها به ایوان اصلی دسترسی دارند. هر اتاق دارای نورگیری عالی و پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگی است. انگار تالار اصلی این طبقه برای به‌رخ‌کشیدن هنر ایرانی طراحی شده است. زمانی که به سقف آن نگاه کنید، شاهد تصاویر مینیاتوری و اصیل ایرانی خواهید بود. دور‌تا‌دور تالار، از گچ‌بری‌های هنرمندانه استفاده کرده‌اند. این طبقه یکی از زیباترین نمونه‌های معماری و تزئینات ایرانی در دوران قاجار به حساب می‌آید.

در بخش شمالی و جنوب این طبقه، می‌توانید شاهد 2 بخاری قدیمی از جنس مرمر باشید. این 2 بخاری در نوع خود بی‌نظیر هستند و ارزش بسیاری دارند. حتی در طراحی این بخاری‌ها هم می‌توانید شاهد تزئینات و حجاری‌های هنرمندانه باشید. این طبقه دارای بخش‌های مختلفی همانند اتاق مطالعه، بخش جلسات، نشیمن، قمارخانه و سالن پذیرایی است. در حال حاضر طبقه دوم عمارت باغ عفیف آباد شیراز را به موزه عبرت اختصاص داده‌اند. در این بخش عمارت می‌توانید شاهد وسایل خاندان پهلوی باشید. همچنین در یک اتاق می‌توانید از پیانوی شخصی فرح پهلوی که در جشن‌های معروف دوهزار و ۵۰۰ساله شاهنشاهی از آن استفاده کرده‌اند، نیز دیدن کنید.

حمام و قهوه‌خانه عفیف آباد

حمام

همان طور که می‌دانید، در گذشته ساختار حمام‌ها با حمام‌های امروزی تفاوت بسیاری داشت. در آن دوران خبری از شبکه لوله‌کشی آب نبود. به همین خاطر امکان قرار‌دادن حمام‌های کوچک شخصی در هر اتاق وجود نداشت. از‌این‌رو بخشی از ساختمان را به حمام عمومی اختصاص می‌دادند. در بخش غربی باغ و پشت دیوار اصلی، می‌توانید از حمام باغ عفیف آباد دیدن کنید. این حمام ساختاری مشابه حمام‌های سنتی دیگر دارد.

در این حمام دو خزینه آب سرد و آب گرم به چشم می‌خورد. در بخش خزینه آب گرم، یک دیگ مسی بزرگ وجود دارد. زیر این دیگ آتش روشن می‌کردند و درون آن آب می‌ریختند. آب به‌تدریج گرم می‌شد و به حوض‌های کناری می‌ریخت. به این ترتیب امکان استفاده از آب گرم برای شست‌و‌شو مهیا می‌شد. بر فراز پشت بام حمام، یک مناره و گنبد کوچک به چشم می‌خورد. در بخش خزینه آب گرم، دود حاصل از آتش زیر دیگ آب را به‌سمت بالا هدایت می‌کردند. دود از مناره خارج می‌شد و اجازه ورود سرما به داخل را نیز نمی‌داد.

قهوه‌خانه

قهوه‌خانه باغ مکانی برای استراحت و قلیان‌کشیدن شاهزاده‌های قجری بود. از نظر ساختار، در طراحی این بخش به‌خوبی از المان‌های سنتی استفاده کرده‌اند. در بخش قهوه‌خانه باغ می‌توانید شاهد کاشی‌کاری‌های هنرمندانه و داستانی باشید. در بخشی از کاشی‌کاری‌ها «داستان ضحاک و کاوه آهنگر» و در بخشی دیگر «داستان زال و سیمرغ» به چشم می‌خورد. همچنین می‌توانید از نماد داستان‌های نبرد رستم و اسفندیار یا نبرد تهمتن و دیو سفید نیز دیدن کنید. این قهوه‌خانه دارای 6 حجره مختلف است. هرکس می‌توانست در بخش‌های متفاوت آن استراحت کند و از کشیدن قلیان خود لذت ببرد.

تاریخچه باغ عفیف آباد شیراز

از قاجار تا پهلوی

پیش از این اشاره کردیم که قدمت باغ عفیف آباد شیراز به دوران قاجار باز می‌گردد. حال قصد داریم تا شما را به‌صورت کامل با داستان این باغ سرسبز و زیبا آشنا کنیم. سال 1284 قمری بود که میرزا علی محمدخان قوام الملک دوم، عمارتی زیبا در شیراز ساخت. وی فرزند حاج علی اکبر خان قوام بود و او را با نام قوام الملک می‌شناختند. بی‌تردید در مطالعه تاریخ، شما نیز بارها نام این خاندان را شنیده‌اید. خاندان قوام جزء خاندان‌های نامی و بانفوذ در دوران قاجار بودند.

اما قصه از آنجایی شروع می‌شود که میرزا علی محمدخان قوام، برای ساخت عمارت خود به‌دنبال باغی دل‌باز بود. او تصمیم گرفت تا باغی زیبا و بزرگ را خریداری کند که قدمت آن به دوران صفویه باز می‌گشت. این باغ در یکی از محلات اعیان‌نشین و معروف شیراز قرار داشت. پیش از میرزا علی محمدخان قوام، حکمران فارس، در این باغ، عمارتی سنگی بنا کرده بود. این بنا در طول زمان تخریب شد و به همین خاطر قوام الملک دوم تصمیم به ساخت عمارتی شاهانه در آن گرفت. او با استفاده از قنات لیمک و کمک معماران خبره، جانی دوباره به باغ عفیف آباد شیراز بخشید.

از پهلوی تا به امروز

حال قصه ما به نقطه اوج خود می‌رسد. در اواخر دوران قاجار، این باغ به عفیفه خانم، خواهرزاده بانی اصلی باغ به ارث رسید. او تغییرات بسیاری را در این باغ به وجود آورد. به همین خاطر بود که این باغ را با نام «باغ عفیف آباد شیراز» نام‌گذاری کردند. در حقیقت وجود این باغ آن‌قدر در منطقه اهمیت پیدا کرد که این محله را نیز با نام محله عفیف آباد شیراز نام‌گذاری کردند. گفتنی است پس از سقوط دولت قاجار، وارثان قانونی این باغ، آن را به فرح پهلوی هدیه دادند.

در سال 1340، طی یک مزایده، این باغ به ارتش ایران واگذار شد. پس از چند سال بازسازی و مرمت، امرای ارتش در طول سفرهای خود در بخشی از این عمارت اقامت می‌کردند و طبقه دوم نیز به اقامت فرح دیبا اختصاص داده شد. پس از انقلاب، این باغ برای مدتی طولانی، خالی از سکنه باقی ماند. نهایتاً در سال 1370، این عمارت را به موزه نظامی شماره 2 ایران تبدیل کردند.

امکانات باغ عفیف آباد

• سرویس‌بهداشتی؛
• تابلوهای راهنمایی؛
• قهوه‌خانه سنتی؛
• بخش اجاره لباس سنتی؛
• بخش عکاسی؛
• تالار عروسی؛
• مهمانسرا؛
• کتابفروشی؛
• استخر؛
• زمین والیبال؛
• زمین تنیس؛
• فروشگاه صنایع دستی.

لازم به ذکر است که امکانات اقامتی و تفریحی در اختیار ارتش قرار دارد. برای استفاده از این امکانات باید رزرو قبلی انجام دهید.

بهترین زمان بازدید از باغ عفیف آباد

همه ما شیراز را با نام شهر بهارنارنج می‌شناسیم. اگر می‌خواهید به معنای واقعی کلمه این مسئله را درک کنید، بهتر است از اواسط اردیبهشت‌ماه تا اوایل خرداد از باغ عفیف آباد دیدن کنید. در این بازه زمانی، درختان بهارنارنج شکوفه می‌زنند و عطر این گل بهشتی در همه قسمت‌های شیراز به مشام می‌رسد. زمانی که در بازه ذکر شده از این باغ دیدن کنید، مست بوی بهارنارنج خواهید شد. در این فصل باغ سرسبز است و مناظری خیره‌کننده انتظار شما را می‌کشند.

البته این باغ را باید باغی چهار فصل دانست. در تابستان هوای آن در مقایسه با باقی نواحی شهر خنک‌تر است. در پاییز مناظر آن به هزار رنگ در می‌آید و در زمستان سکوت در آن فرمان‌روایی می‌کند. با این اوصاف، باز هم بهترین زمان بازدید از این باغ، بهار و اردیبهشت‌ماه است.

جاذبه‌های دیدنی اطراف باغ عفیف آباد

• باغ ارم با فاصله 4.6‌کیلومتری؛

• حمام وکیل، بازار وکیل، مسجد وکیل با فاصله 5.5‌کیلومتری؛

• مسجد نصیرالملک با فاصله 6‌کیلومتری؛

• نارنجستان قوام با فاصله 6.2‌کیلومتری؛

• ارگ کریمخانی با فاصله 6.2‌کیلومتری.

هتل های نزدیک باغ عفیف آباد شیراز

• اقامتگاه بوم‌گردی خانه باغ ایرانی شیراز | شروع قیمت از شبی 184هزار تومان| در فاصله 4‌کیلومتری از باغ عفیف آباد؛
• هتل ساسان شیراز | دو ستاره | شروع قیمت از شبی 100هزار تومان| در فاصله 4‌کیلومتری از باغ عفیف آباد؛

• هتل پارس شیراز | 5 ستاره | شروع قیمت از شبی 250‌هزار تومان| در فاصله 4.7‌کیلومتری از باغ عفیف آباد؛
• مسافرخانه رویال شیراز | شروع قیمت از شبی 120هزار تومان | در فاصله 5‌کیلومتری از باغ عفیف آباد.

معرفی سایر باغ های شیراز

• باغ دلگشا

باغ دلگشا یکی از مهم‌ترین باغ های ایران است. این باغ نمونه‌ای کامل و بارز از باغ‌های ایرانی به حساب می‌آید. جالب است بدانید که قدمت این باغ به دوران ساسانیان باز می‌گردد. البته عمارت تابستانی آن در دوران زندیه به باغ اضافه شده است.

• باغ ارم شیراز

باغ ارم یکی از مهم‌ترین باغ‌های شیراز به حساب می‌آید. این باغ دارای ظاهری خیره‌کننده و زیبا است. متأسفانه اسناد دقیقی از تاریخ ساخت این باغ در دست نیست؛ اما بسیاری بر این باور هستند که باغ ارم در دوران سلجوقیان ساخته شده است. در دل این باغ سرسبز و تماشایی، یک کوشک تابستانی نیز به چشم می‌خورد.

• باغ ملی شیراز

از چهارراه حافظیه شیراز تا نزدیکی بیمارستان دستغیب و ورزشگاه حافظیه شیراز، پارکی بزرگ با نام باغ ملی شیراز وجود دارد. قدمت این باغ به قرن هشتم باز می‌گردد. این باغ دقیقاً رو‌به‌روی در ورودی حافظیه قرار دارد. به همین خاطر می‌توانید با یک تیر دو نشان بزنید و از هر دوی آن‌ها بازدید کنید.

• باغ موزه جهان نما

باغ موزه جهان نما یکی از سه باغ بسیار مهم شیراز به حساب می‌آید. این باغ در دوران آل مظفر ساخته شده است. در دل این باغ کوشکی تابستانی و تاریخی به چشم می‌خورد. باغ موزه جهان نما جزء مهم‌ترین جاهای دیدنی شیراز به شمار می‌آید.

مسیر دسترسی به باغ عفیف آباد

• دسترسی با وسیله نقلیه شخصی

بلوار استقلال یکی از معروف‌ترین بلوارهای شیراز محسوب می‌شود. این بلوار شرقی‌غربی است و می‌توانید از قسمت‌های مختلف شیراز وارد آن شوید. در نزدیکی پادگان رستمی و کرمی 2، بلواری با نام بعثت وجود دارد. شما می‌توانید از طریق بلوار بعثت به باغ عفیف آباد دسترسی پیدا کنید. لازم به ذکر است که یافتن جای پارک در نزدیکی درب ورودی باغ بسیار دشوار خواهد بود.

دسترسی با تاکسی

در شیراز تاکسی‌های خطی بسیاری وجود دارند که شما را به خیابان عفیف آباد می‌رسانند؛ اما لازم به ذکر است که تاکسی‌های اینترنتی در این شهر فعالیت می‌کنند. شما می‌توانید از اسنپ یا سایر تاکسی‌های اینترنتی که در شیراز فعال هستند، برای دسترسی خود استفاده کنید. گفتنی است نیازی به نصب مجدد یا تغییر تنظیمات نرم‌افزار نخواهید داشت.

• دسترسی با مترو

ایستگاه مترو آوینی، نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به باغ عفیف آباد است. شما می‌توانید بعد خروج از ایستگاه، سوار تاکسی‌هایی شوید که به خیابان عفیف آباد می‌روند. در انتهای خیابان عفیف آباد از تاکسی پیاده شوید و با کمی پیاده‌روی به باغ برسید.

• دسترسی با اتوبوس

خوشبختانه در نزدیکی این باغ، یک ایستگاه اتوبوس قرار دارد. شما می‌توانید از همه اتوبوس‌هایی که از بلوار استقلال عبور می‌کنند، استفاده کنید. ایستگاه زرهی، نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس به باغ محسوب می‌شود. این ایستگاه در ابتدای بلوار بعثت قرار دارد و با کمی پیاده‌روی می‌توانید به ورودی باغ برسید.

اطلاعات بازدید از باغ عفیف آباد شیراز

آدرس	استان فارس، شیراز، انتهای خیابان عفیف آباد
شماره تماس	07136267343
ساعت بازدید	همه روزه از ساعت 8 صبح تا ۵ عصر
هزینه ورودی	۵هزار تومان

خب همراهان ره بال آسمان، نظر شما درباره باغ‌های شیراز چیست؟ آیا تاکنون از باغ عفیف آباد شیراز دیدن کرده‌اید؟ به نظر شما کدام باغ زیباتر است؟ باغ ارم؟ باغ جهان‌نما؟ باغ دلگشا یا باغ عفیف آباد؟ دلیل انتخاب خود را با ما به اشتراک بگذارید.