دودکش جن زنجان | دست‌سازه‌‌های از ما بهتران

اگر به من باشد شاخه دیگری را هم به گردشگری اضافه می‌کنم و اسمش را هم افسانه‌گردی می‌گذارم. گاهی واقعیت‌ها دل را می‌زند و آدم کمی هیجان و افسانه می‌خواهد. شاید هم مثل ژانر وحشت سینما بشود اسم این شاخه را وحشت‌گردی گذاشت. اگر شما هم به این شاخه از گردشگری علاقمند هستید، شاید بهتر است امروز رفتن به دودکش جن را امتحان کنیم.

دودکش جن کجاست؟

از تهران که خودتان را به استان زنجان برسانید، هنوز 120 کیلومتری راه در پیش دارید. از شهر زنجان به سمت شهرستان ماهنشان برانید، بعد از کوه‌های رنگی آلاداغلار حواستان را جمع کنید، دودکش جن همین نزدیکی‌هاست.

دودکش جن چیست؟

پدیده دودکش جن یک پدیده طبیعی است که در اصطلاح زمین‌شناسی به آن «هودو» می‌گویند. هودوها سنگ‌هایی هستند که فرسایش، آن‌ها را شبیه مناره‌های نازکی تراشیده که سنگ بزرگی مسطحی روی آن است. شاید بشود گفت که هودوها شکلی شبیه به قارچ دارند. به خاطر همین سنگ‌های بزرگ روی سرشان، اسم آن‌ها را کوه‌سر هم گذاشته‌اند. در زنجان به این هودوها، دودکش جن می‌گویند؛ اما این پدیده فقط برای زنجان یا فقط برای ایران نیست.

این دودکش‌ها معمولاً در سنگ‌های رسوبی یا سنگ‌های آتشفشانی به وجود می‌آیند.

چرا دودکش جن؟

بلندای هدوها از 5.1 تا 45 متر است. قدیم‌ترها مردم فکر می‌کردند که این کوه‌سرها مناره‌هایی دست‌سازند؛ اما تصور نمی‌کردند انسان‌ها چنین مهارتی در تراشیدن سنگ به شکل قارچی داشته باشند؛ پس محلی‌ها ساخت آن‌ها را به جن‌ها نسبت دادند. جن‌ها حتماً با توانایی‌های خودشان می‌توانستند کاری کنند سنگ بزرگی روی سطح کوچکی ثابت بماند.

دودکش جن در شهرها و کشورهای دیگر

کوه‌سرها بیشتر در آمریکا هستند، جایی در غرب رودخانه می سی سی پی و شرق کوه‌های راکی و کانادا. ترکیه هم کوه‌سرهایی دارد که مردم در آن‌ها زندگی می‌کنند. این کوه‌سرها در صربستان، تایوان، بخش‌های فرانسوی کوه آلپ هم هستند.

کوه‌سرها در ایران هم در استان‌های مختلفی هستند. تعداد زیادی از این هودوها در محور میناب-جاسک هستند. در روستای وردیج وردآورد به دودکش‌های جن، دودکش‌های پری می‌گویند و چندتا از آن‌ها دارند. حتی در جاهایی از تهران هم می‌توانید این کوه‌سرها را ببینید؛ اما معروف‌ترین دودکش‌ها همان دودکش‌های جن ماهنشان زنجان هستند.

افسانه‌های ماهنشان

چند افسانه از این منطقه را برای ما گفته‌اند و احتمالاً چندتایش را هم برای شما بگویند. همه این داستان‌ها در نهایت به جن و پری و تاریخ می‌رسد. ما این داستان‌ها را کمی پرشورتر برایتان تعریف می‌کنیم.

• قلعه بهستان

در ماهنشان قلعه‌ای هست که به آن قلعه بهستان یا کهن دژ می‌گویند. قدمت این دژ به دوره مادها می‌رسد. محلی‌ها معتقدند که سال‌هاست که جن‌ها در آن زندگی می‌کنند. شاید این تصور به‌خاطر بی‌توجهی میراث فرهنگی به این قلعه و خراب‌شدن ورودی آن باشد. هرچند که این قلعه را در 1356 ثبت ملی هم کرده‌اند؛ اما اینجا هم مثل دودکش جن هیچ سامانی ندارد.

دودکش جن هم از نظر زمین‌شناسی و گردشگری اهمیت دارند؛ اما در ایران توجهی به آن نمی‌شود.

• واژه شناسی بهستان

داستان از آنجا برایمان جالب شد که پی واژه بهستان را در واژه‌شناسی و فرهنگ عموم مردم گرفتیم. بهستان در ادبیات همان بیستون است. شاید این نام‌گذاری ارتباطی به دوکش‌های جن داشته باشد و قدیمی‌ها آن‌ها را به ستون تشبیه کرده باشند؛ اما بهستان ممکن است از ترکیب واژه بهتر و پسوند ستان آمده باشد. ستان پسوند فراوانی است، همان ستان که در اسم استان‌های ایران و بعضی از کشورها هم هست؛ مثلاً کردستان، ارمنستان و… . خاطرتان هست که قدیمی‌ها به جن‌ها و پری‌ها «از ما بهترون» می‌گفتند؟ پس پر بیراه نیست اگر بگوییم که بهستان محل فراوانی از ما بهترون است یا همان محل زندگی آن‌ها.

• تخت جن

از آنجا که محلی‌ها معتقدند جن‌ها در این قلعه زندگی می‌کنند، به آن تخت جن یا تخت دیو هم می‌گویند. شاید آن‌ها این قلعه را محل پادشاهی جن‌ها می‌دانستند.

• دریاچه پری ماهنشان

دریاچه خندقلو یا شورگلی حدود 50کیلومتری با تخت جن و دودکش جن فاصله دارد. شاید دیگر تعجب نکنید اگر بگوییم محلی‌ها به این دریاچه هم دریاچه پری می‌گویند. شاید پری‌ها زیر نور نقره‌ای ماه از این دریاچه کوزه‌کوزه آب برمی‌دارند.

چه کسی می‌داند؟ شاید در زمان‌های خیلی دور که یکی بود و یکی هم نبود، جنی عاشق پری‌ای بود. شاید در تخت جن برایشان هفت شبانه‌روز جشن گرفتند و پایکوبی کردند. باقی قصه‌ها را شما برایمان تعریف کنید.

اگر به جاهای پر افسانه ایران علاقمندید، نگاهی هم به مقاله ریگ جن بیندازید.

جاهای دیدنی اطراف دودکش جن زنجان

• کوه‌های آلاداغلار

در جاده قدیم زنجان به ماهنشان کوه‌های رنگی زیبایی هست که رنگ‌ چیزی از عظمتشان کم نمی‌کند. رنگ این کوه‌ها منظره جاده را دیدنی‌تر می‌کند. به این‌ها کوه های آلاداغلار می‌گویند. کوه‌های رنگارنگ که از پیش چشمتان گذشت، تقریباً تا دودکش جن یک کیلومتر راه در پیش دارید.

کوه‌های شهرستان ماهنشان سرشار از آهن است و روستاهای اطراف آن پر از چشمه‌های معدنی؛ پس اگر به مغناطیس‌درمانی علاقه دارید شاید بهتر است سفری درمانی به این منطقه داشته باشید. چشمه‌های آبگرم همیشه معجزه می‌کنند.

• روستای مادآباد

چندهزار سال پیش مادها با گذشتن از کنار رود قزل‌اوزن وارد فلات ایران شدند. آن‌ها تمدنشان را در منطقه فعلی ماهنشان پایه‌گذاری کردند. به همین خاطر اسم یکی از روستاهای این منطقه مادآباد است. مادآباد حدود 15 کیلومتر با ماهنشان فاصله دارد.

چندتای دیگر از جاهای دیدنی ماهنشان را برایتان می‌گذارم. گفتن از آن‌ها بماند به وقتش.

• قلعه کل بلاغی؛
• منطقه قارقالان.

سوغاتی‌های ماهنشان

بعد از دیدن دودکش جن و گشت‌وگذار در ماهنشان احتمالاً به فکر خرید سوغاتی می‌افتید. شهر ماهنشان پر از صنایع دستی است، می‌توانید تزیینی برای خانه‌تان انتخاب کنید. اگر هم سوغاتی خوراکی می‌خواهید ماهنشان محصولات باغی خوبی دارد. شاید هم بخواهید داروخانه کوچکی را به خانه ببرید، گاهی لازمتان می‌شود. این شهر گیاهان دارویی مختلفی دارد؛ البته از ماهی‌های قزل‌آلای این شهر هم غافل نشوید. ماهنشان قطب پرورش ماهی زنجان است.

یادتان نرود خرید محصولات محلی‌ها در نهایت برکتی می‌شود در سفره خودتان. این چرخش ثروت نیست، چرخش محبت است.

جاهای دیدنی زنجان

شاید وقت کردید و دلتان خواست بعد از دیدن دودکش جن کمی هم در زنجان بگردید. نام چندتا از جاهای دیدنی زنجان را برایتان می‌گذارم. اگر به آن‌ها سری زدید برایمان در کامنت‌ها بنویسید.

• موزه رختشو خانه؛
• مسجد جامع زنجان؛
• گنبد سلطانیه زنجان؛
• بازار زنجان؛
• موزه مردان نمکی زنجان؛
• خانه ذوالفقاری؛
• میل خویین؛
• آبشار شارشار.

بهترین زمان بازدید از دودکش جن

شما در هر فصل سال که دلتان بخواهد می‌توانید از دودکش جن دیدن کنید؛ اما یادتان نرود زنجان در زمستان پر برف و سرد است. تابستانش هم ممکن است برای گرمایی‌ها آزاردهنده باشد؛ پس شاید بهتر است فصل‌های معتدل‌تری را برای رفتن به دودکش جن انتخاب کنید.

مسیر دسترسی

در آزادراه زنجان-تبریز، 35 کیلومتر که از زنجان دور شدید، در منطقه نیک‌پی به سمت خروجی ماهنشان بروید. بعد از سه‌راهی ایلی‌بلاغ، از روستای میرآخور هم بگذرید. بعد از گذشتن از پل قزل‌اوزون به فرعی سمت چپ بپیچید. از روستای سریک و تک‌آغاج که بگذرید به روستای بهستان می‌رسید. تا اینجا 60کیلومتری از آزادراه دور شده‌اید. بعد از روستای بهستان به قلعه بهستان و بعد از آن به دودکش‌های جن می‌رسید.

هزینه بازدید	رایگان
بهترین فصل بازدید	بهار و پاییز
آدرس	ایران، استان زنجان، ماهنشان، ۲۰کیلومتری ماهنشان، نزدیکی روستای ایگلی بلاغ

وحشت‌گردیمان به آخر رسید و دودکش جن را با هم دیدیم. داستان‌هایی هم از ما بهترون‌ها گفتیم و شنیدیم. این تمام چیزی بود که ما از این منطقه و داستان‌هایش می‌دانستیم. باقی‌اش را به شما می‌سپاریم. اگر قصد سفر کردید، ره بال آسمان را به هم‌سفری بپذیرید. اگر هم قبلاً این منطقه را گشته‌اید، تجربه‌هایتان را برای ما بگذارید. خواندنی می‌شود.