سوغات گرگان | آمیزه‌ای از شیرینی و رنگ و هنر

شهر گرگان با تاریخی کهن، مناظر دیدنی، آب و هوای مطبوع و خوراکی‌های متنوع همچون بهشتی هزار رنگ در قلب استان گلستان قرار دارد. گل سرسبد دیدنی‌های گرگان، جنگل النگدره و جنگل توسکستان گرگان است. با قدم‌زدن در این جنگل‌ها و استشمام عطر بی‌نظیر گیاهان جنگلی، روحتان با طبیعت پیوند خورده و احساس سرزندگی و شادابی می‌کنید. زمانی که خنکای نسیم از لابه‌لای شاخ و برگ درختان، صورتتان را نوازش کند، بیش از پیش متوجه جادو و شکوه این طبیعت خارق‌العاده خواهید شد. از طبیعت‌گردی و گشت‌و‌گذار در جاهای دیدنی گرگان که بگذریم، می‌رسیم به بخش هیجان‌انگیز خرید سوغاتی. سوغات گرگان آن‌قدر وسوسه‌برانگیز و متنوع است که اجازه نمی‌دهد هیچ توریست و گردشگری دست خالی از شهر خارج شود. در این سری از مقاله‌های ره بال آسمان می‌خواهیم به طور مفصل شما را با انواع سوغات خوراکی و صنایع دستی گرگان آشنا کنیم. 

سوغات خوراکی گرگان | بهشت عاشقان شیرینی 

عطر و بوی دل‌نشین شیرینی و نان محلی هر آدمی را از خود بی‌خود می‌کند. نان و شیرینی‌های سنتی شهرهای شمالی، در کل کشور شهرت دارد. اگر از طرف‌داران شیرینی‌های محلی هستید و می‌خواهید دلی از عزا درآورید، حتماً سری به کارگاه‌های شیرینی‌پزی و قنادی شهر گرگان بزنید. فراموش نکنید که این شیرینی‌های خوشمزه، بهترین انتخاب برای خرید سوغات گرگان هستند. 

نان زنجبیلی

زنجبیل یکی از ادویه‌های پرطرف‌دار ایرانی بوده که عطر و طعم بی‌نظیر آن باعث کاربرد گسترده آن در پخت غذا و انواع شیرینی‌ها شده است. نان زنجبیلی یا زنجفیلی یکی از محبوب‌ترین شیرینی‌های سنتی گرگان است که در بسیاری از مراسم و اعیاد، به خصوص دید و بازدید عید نوروز از آن استقبال می‌شود. نان زنجبیلی از آرد گندم، شکر، روغن و زنجبیل تهیه می‌شود و قالب آن معمولاً به شکل لوزی است. اگر طعم تند زنجبیل را دوست داشته باشید، عاشق این نان خوشمزه خواهید شد. ناگفته نماند که این سوغات گرگان علاوه بر طعم بی‌نظیری که دارد، از لحاظ خواص دارویی و درمانی نیز دارای جایگاه ویژه‌ای است. از مهم‌ترین خواص زنجبیل می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره کرد:

• در فصل سرما، باعث گرمی بدن می‌شود؛
• دارویی مفید برای سرماخوردگی و سرفه است؛
• تاثیر شگفت‌انگیزی در رفع گرفتگی عضلات بدن دارد؛
• درمانی تأثیرگذار برای درد و بیماری‌های معده است.  

نان خرمایی

بعید است که در محله‌های قدیمی گرگان قدم بزنید و بوی خوش نان خرمایی را حس نکنید. نان خرمایی یکی از سوغات محبوب گرگان بوده که قدمت زیادی دارد. هیچ چیز مانند خوردن یک نان خرمایی تازه در هوای مطبوع شمال کشور نمی‌تواند حالتان را جا بیاورد. پیشنهاد می‌کنیم این نان خوشمزه را تهیه کنید و از طعم بی‌نظیر آن لذت ببرید. همچنین می‌توانید این کلوچه دوست‌داشتنی را به عنوان سوغات گرگان تهیه کرده و دوستان و آشنایان خود را به یک میان وعده مقوی مهمان کنید.

حلوای اماج

یکی دیگر از شیرینی‌های مخصوص عید نوروز در شهر گرگان، حلوای اماج است. زنان خوش‌سلیقه و هنرمند گرگانی معمولاً در روزهای پایانی سال با پخت این حلوای خوشمزه به استقبال سال نو می‌روند. هر زمان که عطر هل و گلاب در خانه‌های شهر گرگان جاری شود، می‌توان حدس زد که سال نو نزدیک بوده و بساط شیرین‌های رنگارنگ پهن شده است. روش پخت این حلوا خیلی ساده بوده و از آرد گندم، عسل، روغن، پودر پسته، بادام، هل و گلاب تهیه می‌شود. اگر هوس کردید که در ایام نوروز با این حلوای خاص از مهمانانتان پذیرایی کنید، هم می‌توانید آن را در خانه تهیه کرده و هم می‌توانید با مراجعه به مراکز خرید سوغات گرگان، این شیرینی مخصوص را خریداری کنید.

سرغربیلی

شاید تا به حال اسم سرغربیلی به گوشتان نخورده باشد؛ اما خوب است بدانید که سرغربیلی نیز یکی دیگر از شیرینی‌های سنتی و اصیل شهر گرگان است. کافی است یک بار این شیرینی خوشمزه را به همراه چای میل کنید تا برای همیشه شیفته آن شوید. اما اگر کنجکاو هستید که چرا این شیرینی با نام سرغربیلی شهرت دارد، خوب است بدانید که در تهیه این شیرینی از روش غربال‌کردن برای فرم‌دهی خمیر استفاده می‌شود. مواد اصلی تشکیل‌دهنده سرغربیلی، آرد، مایه خمیر، پودر قند، شیر و شکر است و در تمام شیرینی فروشی‌های شهر گرگان یافت می‌شود.

این شیرینی متفاوت می‌تواند سوغات و یادگار خوبی از شهر گرگان باشد؛ پس با خرید این سوغات گرگان دوستانتان را شگفت‌زده کنید. اگر برای خوردن این شیرینی هیجان‌انگیز وسوسه شده‌اید، می‌توانید با خرید بلیط هواپیما گرگان، اولین قدم را برای شروع سفری به‌یادماندنی بردارید. 

نان پادرازی

وقتی صحبت از سوغات گرگان می‌شود، نان پادرازی در صدر این لیست قرار دارد. این نان محلی در بین مردم گرگان از محبوبیت زیادی برخوردار است. نان پادرازی از روغن، آرد نخودچی، آرد برنج، گلاب و سیاه دانه تهیه می‌شود. پادرازی بافت سبک و تردی دارد و بسیار نرم و لطیف و خوشمزه است. در ترکیبات این نان از شکر استفاده نمی‌شود و خوراکی بسیار مناسبی برای سالمندان و افراد مبتلا به بیماری‌های دیابتی است. این شیرینی در دو نوع خشک و روغنی پخته می‌شود. معمولاً از پادرازی خشک در مراسم عزاداری استفاده می‌شود؛ اما پادرازی روغنی، یک شیرینی همه‌پسند بوده و انتخاب هوشمندانه‌ای برای خرید سوغات گرگان است. توصیه می‌کنیم حتماً این نان محبوب را تهیه کرده و خود را به صرف عصرانه‌ای دل‌چسب دعوت کنید. 

کلوچه

عطر و طعم دل‌نشین کلوچه‌های گردویی و نارگیلی را به یاد دارید؟ کمتر کسی پیدا می‌شود که تا به حال کلوچه‌های معروف شمال ایران را نخورده باشد. این کلوچه‌های گرد و خوشمزه از پرطرف‌دارترین سوغات گرگان مخصوصاً برای کودکان هستند. خوردن کلوچه گردویی با چای، می‌تواند یک عصرانه کامل باشد و بعدازظهر دل‌انگیزی را برایتان رقم بزند. کلوچه‌های گرگانی ارزش این را دارد که همین حالا با خرید بلیط قطار گرگان، سفر پرماجرا و خوشمزه خود را آغاز کنید. 

نان شیرمال گرگان

برای تهیه نان شیرمال از ترکیب به ظاهر ساده آرد، تخم‌مرغ، شیر و کشمش استفاده می‌شود. همچنین برخی افراد از خرما نیز در پخت این نان محلی استفاده می‌کنند. این نان محلی آن‌قدر عطر دل‌نشینی دارد که بوی آن از چندین متر آن‌طرف‌تر هم قابل استشمام است. طعم فوق‌العاده نان شیرمال گرگان، در بین تمام مردم زبانزد است. این سوغات گرگان را می‌توانید از شیرینی فروشی‌های سطح شهر تهیه کرده و برای بستگان خود ببرید. 

ماهی و خاویار

صحبت از شهرهای شمال ایران، همیشه تداعی‌گر انواع ماهی و غذاهای دریایی بوده است. دریای خزر، منبع عظیمی از ماهی‌های کم‌یاب و لذیذ است. تنوع این ماهی‌ها بسیار زیاد بوده و از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ماهی سفید، قزل آلا، ماهی آزاد (سالمون)، اردک ماهی، ازون برون، سوف و کیلکا اشاره کرد. همچنین دریای خزر، مهم‌ترین مرکز پرورش خاویار بوده و بیش از 90درصد خاویار جهان از این دریا تهیه می‌شود. از این رو می‌توان ادعا کرد که خاویار، گران‌ترین سوغات گرگان است. پیشنهاد می‌کنیم در سفر به گرگان حتماً به یکی از رستوران‌های این شهر مراجعه کرده و لذت صرف یک وعده ماهی خوشمزه را تجربه کنید. 

بورک گنبد کاووس

بورک، نام یک پیراشکی محلی بسیار لذیذ است که تنوع زیادی دارد. از معروف‌ترین نمونه‌های این خوراکی شمالی می‌توان به بورک گوشت، بورک اسفناج، بورک جزغاله و بورک سیب زمینی اشاره کرد. خاستگاه اصلی این پیراشکی خوش‌طعم، شهرهای ترکمنی استان گلستان است. دستورالعمل‌های مختلفی برای درست‌کردن خمیر و مواد میانی بورک وجود دارد. برای مثال مواد میانی در بورک گوشت از گوشت تازه، پیاز، رب، قارچ و ادویه مخصوص تشکیل می‌شود. اگر در میان غذاهای نوروزی به‌دنبال میان‌وعده‌ای متفاوت برای مهمانی‌هایتان هستید، پیراشکی محلی بورک می‌تواند عصر دل‌انگیزی را برایتان رقم بزند. 

صنایع دستی گرگان | بازتاب فرهنگ و سنت ایرانی 

صنایع دستی هر شهری، منعکس‌کننده هنر و فرهنگ آن منطقه و آداب‌و‌رسوم مردمانش است. اقوام ترکمن با هنر و استعداد بی‌نظیر خود، بخش زیادی از صنایع دستی شهر گرگان را به خود اختصاص داده‌اند. مجموعه خانه امیر لطیفی، به‌عنوان موزه صنایع دستی شهر گرگان فعالیت می‌کند که در آن تمامی این آثار به نمایش گذاشته شده‌اند. تنوع و گوناگونی این دست‌سازه‌های هنری، هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد. با ما همراه باشید تا با بخشی از هنر مردمان خوش‌ذوق گرگانی آشنا شوید.

قالیچه ترکمن

یکی از اصیل‌ترین و شاخص‌ترین صنایع دستی گرگان، قالیچه ترکمن است. این قالیچه‌ها از لحاظ سبک و ظاهر بسیار منحصربه‌فرد بوده و به‌عنوان نمادی برای فرهنگ و هنر مردم استان گلستان شناخته می‌شود. اغلب طرح‌های این قالیچه‌ها به صورت اشکال هندسی الهام‌گرفته از زندگی عشایر و سنت‌ها و باورهای محلی آن‌ها است. چیزی که این قالیچه‌ها را از دیگر قالی‌های دست‌بافت متمایز می‌کند، زیبایی در عین سادگی است. در قالیچه‌های ترکمن خبری از اشکال پیچیده و رنگ‌های متنوع نیست؛ بلکه در بافت این قالی‌ها بیشتر از رنگ‌های تیره مثل سیاه، زیتونی، قرمز، طوسی و… استفاده می‌شود.

قالیچه‌های ترکمن، همگی دست‌بافت بوده و با دارهای افقی و به‌صورت فارسی‌باف، بافته می‌شوند. ناگفته نماند که علاوه بر قالیچه‌های زیبا، قالی و پشتی‌های پر‌نقش‌و‌نگار نیز به همین روش تهیه می‌شود. اگر می‌خواهید نمادی اصیل از شهر گرگان و صنایع دستی ترکمنی را در خانه خود داشته باشید، از این سوغات گرگان غافل نشوید. 

ابریشم بافی

از قدیم‌الایام هنر ابریشم‌بافی در شهر گرگان رونق داشته است. در گذشته‌های دور، اغلب لباس‌های مردم این منطقه از ابریشم تهیه می‌شد. همچنین لباس سنتی ترکمن‌ها که به کونیک شهرت دارد، به‌واسطه همین هنر ابریشم‌بافی دوخته می‌شود. درست است که امروزه این لباس‌های ابریشمی پر‌زرق‌و‌برق به‌صورت روتین استفاده نمی‌شوند؛ اما هنوز که هنوز است از این لباس‌های محلی زیبا در مراسمات خاص سنتی استفاده می‌کنند. روستای کسر از توابع شهرستان کلاله، یکی از مناطقی است که هنوز در آن بافت پارچه‌های ابریشمی به صورت سنتی رواج دارد. بی‌شک پوشیدن لباس‌های ابریشمی محلی و گرفتن چند عکس یادگاری در کنار خانواده، به یکی از به‌‌یادماندنی‌ترین خاطرات سفرتان تبدیل خواهد شد. 

زیورآلات

ساخت زیورآلاتی همچون بیله زیک، گل آقا، سام سوله و گردنی با استفاده از سنگ‌های قیمتی، یکی از هنرهای اصیل مردم گرگان و اقوام ترکمن است. این زیورآلات معمولاً از جنس نقره بوده و با سنگ‌های گران‌قیمت و رنگارنگ از جمله عقیق تزیین می‌شوند. البته انواع دیگری نیز از این زیورآلات وجود دارد که به جای نقره از فلزات ارزان‌قیمت‌تر مانند برنج و ورشو و همچنین فلزات گران‌بها مانند ورق طلا یا آب طلا تهیه می‌شوند.

امروزه صنعت ساخت زیورآلات با هنرهای دیگری نظیر حکاکی تلفیق شده‌ و باعث خلق آثار بسیار زیبا و ارزشمند شده‌اند. به‌دلیل برخی اعتقاداتی که مردم دارند، بیشتر از طرح‌های گل و گیاه برای حکاکی روی این دست‌سازه‌های سنتی استفاده می‌شود و از طراحی موجودات زنده روی آن‌ها خودداری می‌کنند. پیشنهاد می‌کنیم اگر طرف‌دار استایل سنتی با رنگ‌و‌لعابی از سنگ‌های زینتی هستید، از این صنایع دستی گرگان غافل نشوید. 

جاجیم‌های کوهستان‌های گرگان

می‌توان گفت جاجیم‌بافی یکی از مهم‌ترین صنایع دست‌بافت روستاهای اطراف گرگان است. رنگ‌های متنوع و طرح‌های هندسی، زیبایی این جاجیم‌ها را دوچندان کرده است. این جاجیم‌ها کاربرد زیادی داشته و از آن‌ها برای تولید زیرانداز، پشتی، سجاده، رخت‌خواب پیچ، مفرش و پتو استفاده می‌شود. بدون شک این جاجیم‌ها جلوه خاصی به دکوراسیون خانه‌تان خواهد داد. اگر گذرتان به بازارهای محلی گرگان افتاد، در خرید جاجیم‌های کوهستان‌های گرگان درنگ نکنید.

روسری ترکمن

هر کدام از اقوام مختلف ایرانی با نوعی پوشش خاص شناخته می‌شوند. پوشش مردم ترکمن نیز از سبک‌و‌سیاق خاصی برخوردار است. در پوشش آن‌ها چیزی که بیشتر از همه جلب توجه می‌کند، روسری‌های بزرگ و ابریشمی آن‌ها است. اگر تا به حال به گنبد کاووس و بندر ترکمن سفر کرده باشید، حتماً بساط دست‌فروش‌های بومی کنار جاده نظرتان را جلب کرده است. این روسری‌های زیبا که معمولاً گل‌های بزرگ و رنگارنگ دارند، در اغلب بازارهای سنتی گرگان و شهرهای اطراف یافت می‌شوند. اگر می‌خواهید تنوعی در ظاهر و استایل خود ایجاد کنید، روسری ترکمنی می‌تواند گزینه مناسبی برای مهمانی‌ها و مجالس خانوادگی باشد. 

جوراب بافی

مردم در گذشته برای در امان ماندن از سرمای شدید در مناطق کوهستانی، از جوراب‌هایی با جنس پشم گوسفند استفاده می‌کردند. از این رو با گذشت زمان، صنعت جوراب بافی به یکی از رایج‌ترین صنایع دستی شهرهای شمالی ایران تبدیل شد. جوراب چکمه‌ای، گردن بلند و گردن کوتاه از مدل‌های مختلف این جوراب‌های دست‌باف است که با توجه به کاربرد و نحوه تولید آن از هم متمایز می‌شوند. شما نیز می‌توانید این جوراب‌های پشمی را تهیه کرده و از هنر مردمان محلی حمایت کنید.

موج بافی

موج بافی برای تولید نوعی پارچه ضخیم برای رخت‌خواب پیچ یا ایزار به کار می‌رود. این پارچه‌های کاربردی بسیار نرم و سبک بوده و به‌دلیل استحکام مناسب، قیمت کم و شست‌وشوی آسان از محبوبیت زیادی برخوردار است. وجود یک یا چند عدد از این پارچه‌های موج‌بافی‌شده در هر خانه‌ای ضروری بوده و می‌تواند یادگار مناسبی از سفر به گرگان باشد.

بهترین مراکز خرید گرگان برای تهیه سوغات

حال که با انواع مختلف سوغات گرگان آشنا شدید، حتماً این سوال برایتان مطرح می‌شود که بهترین مراکز خرید گرگان برای خرید این سوغات و صنایع دستی کجاست؟ به شما پیشنهاد می‌کنیم برای خرید صنایع دستی محلی به بازارهای قدیمی گرگان که در بافت تاریخی این شهر قرار دارد مراجعه کنید. در این بازارها علاوه بر اینکه می‌توانید خریدی به‌صرفه و قابل اطمینان داشته باشید، حال‌و‌هوای متفاوتی را تجربه خواهید کرد. بازار نعلبندان که در فاصله سه‌راه میرکریم و میدان قیصریه واقع شده است؛ محل اصلی خرید و فروش صنایع دستی اقوام ترکمن است. 

برای خرید شیرینی، نان محلی و کلوچه‌های شمالی، کارگاه‌های شیرینی‌پزی و قنادی‌های سطح شهر از شما با روی باز استقبال خواهند کرد. همچنین توجه داشته باشید که خوراکی‌ها و سوغات گرگان به اینجا ختم نمی‌شود. کلمبو، رشته به رشته، شیرینی برنجی، قطاب، کالنی نون، سیچو کماچ، گلاج و نون قندی از دیگر پیشنهادهایی است که می‌توانید به‌عنوان سوغات برای اقوام و دوستان خود تهیه کنید. خرید سوغاتی، کار بسیار هیجان‌انگیزی بوده و لحظات مفرحی را برایتان رقم می‌زند؛ پس با جیب پرپول سفر کرده و لذت یک خرید به‌یادماندنی را به سفرنامه خود اضافه کنید. 

با خواندن این مقاله ره بال آسمان با بخشی از سوغات گرگان و هنر اقوام ترکمن آشنا شدید. گشتی در دنیای رنگارنگ و خوشمزه استان گلستان، شما را از هیاهوی مشکلات و دغدغه‌های زندگی دور می‌کند. این شهر اگرچه در کرانه ساحلی قرار ندارد؛ اما دارای طبیعتی سرسبز در محاصره جنگل‌های هیرکانی است. در گرگان همه چیز برای گذراندن یک تعطیلات خاطره‌انگیز آماده است؛ پس در اولین فرصت چمدان‌هایتان را ببندید و به آغوش این طبیعت بکر با آب‌و‌هوای دل‌پذیر سفر کنید. ضمناً وقتی از سفر برگشتید، فراموش نکنید تجربه‌ها و خاطرات خود از سفر به گرگان را با ما درمیان بگذارید.