کوه خواجه فقط یک کوه بلند و سربه‌فلک کشیده نیست و بناهای باستانی بسیار جذابی در کنار آن قرار گرفته‌اند. به لطف این بناهای کهن، این مکان باستانی به یادگاری دیدنی تبدیل شده است که جاذبه های دیدنی سیستان و بلوچستان، سرزمین افسانه‌های ماندگار را دو چندان می‌کند. نقش‌برجسته‌‌های کوه خواجه و دیگر آثار باستانی آن زبانزد گردشگران است. گشتوگذار در این مکان باستانی به اندازه‌ای جذاب است که خاطره آن برای همیشه در ذهن گردشگران ماندگار می‌شود. در نتیجه اگر طرفدار گردشگری در آثار باستانی هستید و می‌خواهید با مکان باستانی خاطره‌انگیزی روبه‌رو شوید، پیشنهاد میکنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا برای شما از جذابیت‌های کوه خواجه بگوییم.
کوه خواجه کجاست
اگر دوست دارید که بدانید کوه خواجه کجاست، باید بگوییم که راه زابل به زاهدان را در پیش بگیرید. مسلماً در اوایل جاده چشمتان به تابلوی راهنمایی می‌افتد که رانندگان را به سمت جاده منتهی به کوه خواجه هدایت می‌کند. سپس راه این جاده را در پیش بگیرید و از روستای سرسنگ گذر کنید تا به روستای لطف‌الله برسید. کوه باستانی که از آن صحبت میکنیم حدود ۳ کیلومتر با این روستا فاصله دارد.
به لحاظ جغرافیایی می‌توان گفت کوه خواجه در ۲۰کیلومتری جنوب غربی زابل واقع شده است و در وسط دریاچه هامون جا خوش کرده است. برای آن دسته از گردشگرانی که به جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان علاقه دارند باید بگوییم که مدت‌ها پیش این کوه همانند جزیره‌ای در میان آب‌های خروشان دریاچه هامون خودنمایی می‌‌کرد؛ اما مدت زیادی است که خشکسالی امان این منطقه را بریده و خبری از آب و سرسبزی در اطراف کوه خواجه نیست. این کوه در روی نقشه در بخش شیب‌آب از دهستان لطف‌الله در حوالی روستای خواجه به چشم می‌خورد.
اهمیت خاص کوه خواجه
آثار باستانی بی‌شماری در دل استان سیستان و بلوچستان نهفته که در میان این آثار کوه خواجه خودنمایی می‌کند. این جذابیت‌ها بی‌دلیل نیست و به شما قول می‌دهیم در اولین بازدید از این کوه، محو تماشای عظمت و بلندای آن شوید. این کوه ارتفاعی برابر با ۶۰۹ متر از سطح دریا دارد و اگر بخواهید قله این کوه را با سطح زمین مقایسه کنید، بلندترین نقطه کوه ارتفاعی برابر با ۱۳۲ متر دارد.
از جذابیت‌های طبیعی این کوه که بگذریم، به جذابیت‌های باستان‌شناسی و تمدن کهنی می‌رسیم که در جای‌جای کوه خواجه همانند مرواریدی در دل صدف، خودنمایی می‌کند. بنای این کوه به سومین دوره زمین‌شناسی باز می‌گردد و وجود آثار باستانی متعدد در این کوه، آن را از دیرباز تاکنون به مقصد آمال باستان‌شناسان و گردشگران تبدیل کرده است.
علت نامگذاری کوه خواجه
این کوه باستانی که از آن با نام کوه خواجه آباده نیز یاد می‌شود، در مذهب و فرهنگ مردمان بلوچ ریشه دارد. ماجرای نامگذاری آن از این قرار است که در سال‌های بسیار دور فرد پرهیزکاری که وی را با نام خواجه مهدی می‌شناختند، در این مکان به خاک سپرده شد. جایگاه این مرد در دل مردم منطقه به اندازه‌ای بود که بعدها کوه را به نام وی می‌شناسند. تاریخچه کهن این کوه باعث شده تا اسامی مختلفی در بازه‌های زمانی متفاوت برای آن انتخاب شود. در نتیجه اگر چشم شما در مطالب گردشگری به «کوه نور»، «کوه باطنی»، «کوه رستم» و «کوه موعود» افتاد، بدانید که منظور از این نام‌ها، همان کوه خواجه معروف است.
جایگاه کوه خواجه در مذاهب مختلف
از کوهی برای شما صحبت میکنیم که جایگاه ویژه‌ای در میان باورهای مذهبی مسلمانان، مسیحیان و زرتشتیان دارد. بر اساس باورهای زرتشتیان و داستان‌های اسطوره‌ای کهن، زمانی که دریاچه هامون پرآب بود، دوشیزه‌ای به آب‌های خروشان این دریاچه قدم می‌گذارد و «سوشیانت» را به دنیا می‌آورد. جالب است بدانید «سوشیانت» در دیدگاه زرتشتیان شخصی بسیار مقدس و منجی انسان‌ها به‌حساب می‌آید. عده‌ای دیگر نیز معتقدند که کوه خواجه به فرمان حضرت سلیمان ایجاد شده است.
مسیحیان نیز بر این باور هستند در زمان به‌دنیاآمدن حضرت عیسی(ع)، سه راهب نوری را در بالای کوه خواجه دیده‌اند که نمایانگر تولد حضرت عیسی بوده است. از آنجایی که خواجه مهدی نیز از هواداران خاندان علویان به‌حساب می‌آمد، این کوه در نزد مسلمانان نیز به کوهی مقدس تبدیل شده است. مسلمانان سیستان و بلوچستان عید نوروز هر سال راهی این کوه می‌شوند تا مقبره خواجه مهدی را زیارت کنند. در کنار باورهای مذهبی، داستان‌های اسطوره‌ای زیادی نیز درباره کوه خواجه در فرهنگ مردمان سیستان و بلوچستان ریشه دوانده است. برای نمونه مردمان این دیار بر این باور هستند که مقبره دانیال پیامبر در این کوه قرار دارد،
آثار باستانی اطراف کوه خواجه
وقتی از منطقه‌ای کهن صحبت میکنیم که قدمت آن به سومین دوره زمین‌شناسی ارتباط داده می‌شود، دور از انتظار نیست اگر در اطراف آن با آثار باستانی بی‌شماری روبه‌رو باشیم. به همین دلیل بازدید از این کوه برای گردشگرانی که به بازدید اماکن باستانی علاقه دارند، توصیه می‌شود و بدون شک گشتوگذار در کوه خواجه برای عاشقان سکوت و کویر نیز خالی از لطف نخواهد بود. سالانه گردشگران زیادی برای بازدید از نقاشی‌های کوه خواجه راهی این منطقه می‌شوند و ماجراجویانی را سراغ داریم که هوس یافتن گنج به سرشان می‌زند و به‌دنبال گنج کوه خواجه هستند. جالب است بدانید نقاشی‌های بسیار زیبایی در دیوارهای بناهای این کوه به چشم می‌خورد. در این نقاشی‌ها داستان‌های مذهبی و جلال و شکوه پادشاهان باستان به تصویر کشیده شده است. وجود این نقاشی‌ها، کوه خواجه را به یکی از باستانی‌ترین گالری‌های هنری دنیا تبدیل کرده است.
معماری جالب کوه خواجه
کوه خواجه یک کوه معمولی نیست و معماری این منطقه از چیره‌دستی معماران کهن این خطه خبر می‌دهد. برای نمونه می‌توان به «قلعه کافرون» اشاره کرد. این قلعه در سمت جنوب شرقی این منطقه قرار دارد و حیاط مرکزی، آتشکده، چندین راهرو و سه دیوار بلند از آن باقی مانده است. «کک کهزاد» قسمت دیگر کوه خواجه است که دست روزگار موفق به تخریب آن نشده و در بلندترین قسمت کوه قرار دارد. «کک کهزاد» به «قلعه کافرون» اشراف کامل دارد و از قرار معلوم مکانی برای زندگی پادشاه این منطقه بوده است. در افسانه‌ها گفته می‌شود که «کک کهزاد» پادشاهی بود که به دست رستم کشته شد.
قبرستانی قدیمی
قبرستان‌ها به لحاظ باستان‌شناسی اهمیت زیادی دارند و رازهای فراوانی را فاش می‌کنند. در نزدیکی کوه خواجه نیز قبرستانی کهن و قدیمی با مساحتی بسیار زیاد وجود دارد که حدود ششصد هکتار است. در این قبرستان، گورهای بسیار قدیمی به چشم می‌خورد که مردمان این منطقه برای همیشه در آن آرمیده‌اند. از دیرباز تاکنون باورهای جالبی در میان مردم این منطقه درباره این قبرستان وجود داشته است. بر اساس یکی از این باورها، در یکی از قبرهای این قبرستان، سوراخی وجود دارد که اگر دست خود را داخل این سوراخ فرو ببرید و نیت کنید، مقصود خود را به دست می‌آورید.
مسیر دسترسی
| هزینه ورودی | رایگان |
| زمان بازدید | 24ساعته |
| آدرس | استان سیستان و بلوچستان، 30کیلومتری جنوب غرب زابل |
پیشنهاد سفر به قلعه رستم
در کنار مسافرت به کوه خواجه، پیشنهاد میکنیم حتماً سری به قلعه رستم بزنید، این قلعه در دوران شکوه و جلال خود از مهم‌ترین مراکز دفاعی سیستان و بلوچستان به‌حساب می‌آمد و تاریخ ساخت آن به دوران صفویان باز می‌گردد. اهمیت این قلعه باعث شد تا به فرهنگ مردمان این منطقه راه پیدا کند. آوازه نام رستم، انتخاب نام این پهلوان اسطوره‌ای را برای قلعه رستم به دنبال داشت. قلعه رستم در فاصله ۵۰کیلومتری با جنوب غربی شهرستان هامون واقع شده و برای رسیدن به این قلعه مسیر شما از شهر سوخته نیز می‌گذرد. در نتیجه اگر فرصت داشتید، پیشنهاد میکنیم گردشگری در شهر سوخته را نیز به برنامه سفر خود به سیستان و بلوچستان اضافه کنید. قلعه رستم در زمان خود دژ مستحکمی در مقابل نفوذ دشمنان به‌حساب می‌آمد و با ۱۵ برج و بارو، یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های ایران‌باستان بود.
کوه خواجه با جاذبه‌هایی که به آن اشاره کردیم ارزش این را دارد که در اولویت‌های گردشگری شما قرار بگیرد و امیدواریم سفری خاطره‌انگیز را در گشتوگذار در این منطقه تجربه کنید. در پایان پیشنهاد میکنیم اگر تاکنون سفری به این منطقه داشته‌اید یا قصد سفر به کوه خواجه را دارید، ما و دیگر خواننده‌ها را در قسمت نظرات سایت ره بال آسمان مهمان تجربه‌های خاطره‌انگیز این سفر یا برنامه‌های خود کنید.
روایتی دیگر نیز بر این دیدگاه استوار است که قبر بزرگی که در بالای کوه قرار دارد متعلق به رستم(سورن) پهلوان بزرگ ایران زمین است. بزرگی قبر و طول ۲ و نیم متری آن نیز تا حد زیادی نشانگر تنومندی فرد مدفون در این قبر بوده و اگر به جهت و زاویه ی تدفین آن دقت کنید مطمئنا فرضیه فوق قابل تأمل تر خواهد بود چرا که قبر به رسم پیش از اسلام و در جهت طلوع و غروب خورشید دفن گردیده و نه به سمت قبله. این مطلب را خواهشا درج کنید تا جویندگان و جهانگردان و عاشقان سفر به سرزمین زیبا و اسطوره ای ایران باستان و سیستان کهن نیز محذوب و عازم و همسفر تاریخ عزیزمان باشند.
سلام دوست عزیز، ممنونیم برای اطلاعاتی که دادید. پیامتون رو می‌ذارم تا سایر دوستان هم استفاده کنند.