در شهر تهران خانه تاریخی بسیاری وجود دارند که بیشترشان از دوران قاجار و پهلوی اول به یادگار ماندهاند. در هرکدام از این خانهها روایت و داستانی جریان دارد و روح ساکنان قبلی حرفها برای گفتن دارند. یکی از این خانههای تاریخی ارزشمند خانه موزه دکتر معین است که در نواحی شرقی پایتخت قرار گرفته است. با قدم گذاشتن در این خانه میتوان دو تن از اساتید بزرگ دوران را شناخت و از زندگیشان بیشتر دانست. اساتیدی که شاید نامشان را بارها شنیده باشید؛ اما آن طور که باید آنها را نشناسید. از آن گذشته، در خانه موزه معین عشق و هنرپروری خاصی در جریان است که حیف میدانیم از آن بیخبر بمانید. پس با ما در ادامه مطلب همراه باشید و این خانه و ساکنان قدیمش را بهتر بشناسید.
خانه موزه دکتر معین کجاست؟
خانه موزه دکتر معین در محلههای شرق شهر تهران قرار دارد. برای رسیدن به این مکان باید راه خیابان پیروزی را پیش گرفت و به میدان 400 دستگاه رفت. در نهایت هم میتوان این خانه موزه را در خیابان بایزید بسطامی پیدا کرد.
قدمت خانه موزه دکتر معین
قدمت خانه موزه دکتر معین به دوران پهلوی اول باز میگردد. در گذشته این مکان از دو خانه مجزا تشکیل میشد که به استاد امیرجاهد و داماد با کمالاتش، دکتر محمد معین، تعلق داشتند. در دهه ۸۰ شمسی این خانهها را با یکدیگر ادغام کردند و آثار این ادغام را میتوان از چهارچوب دری مشاهده کرد که درمیان دو خانه به جا مانده است. در نهایت در سال 1395 بود که اینجا با عنوان خانه موزه دکتر معین شروع به کار کرد.
دکتر معین که بود؟
محمد معین در تاریخ 9 اردیبهشت 1297 در شهر رشت چشم به جهان گشود. او از کودکی از نوابغ به حساب میآمد و در سن 7سالگی مدرک ششم ابتدایی خود را اخذ کرد و در ۱۳سالگی به دانشکده ادبیات رفت. دکتر معین در 24سالگی بهعنوان اولین دکترای ادبیات فارسی ایران در دانشگاه ادبیات دانشگاه تهران مشغول تدریس شد. از دستاوردهای بزرگ این شخص میتوان به تهیه و تنظیم یکی از مهمترین واژهنامههای فارسی با نام فرهنگ فارسی معین اشاره کرد. او در طول حیات خود 40 اثر ارزشمند از خود به یادگار گذاشت که معروفترین آنها همین فرهنگ 6جلدی معین است. دستاوردهای ادبی دکتر معین از مرزها عبور کرده بودند به طوری که در سال ۱۳۴۰ دولت فرانسه نشان عالی «هنر و ادب» را به ایشان اهدا کرد.
استاد امیر مجاهد که بود؟
محمدعلی امیرجاهد در سال 1275 هجری شمسی در تهران متولد شد. او از موسیقیدانها، شاعران و تصنیفسازان بنام کشورمان است و آثاری همچون این نوع بشر و تا جوانان ایران را از خود به جا گذاشته است. استاد امیرجاهد 28 سال به انتشار سالنامه پارس پرداخت و بیش از 100 سرود و تصنیف به یادگار دارد. آثار وی را در دو جلد کتاب با نام دیوان امیرجاهد انتشار پیدا کرده است. بیشتر اشعار این هنرمند مضامین میهنی، اجتماعی، عشقی، سیاسی و فلسفی دارند. استاد امیر جاهد به قدری به موسیقی اهتمام میورزیدند که عنوان دبیر انجمن اشاعه و اعتلای موسیقی از آن خود داشتند و مؤسس و رئیس هنرستان آزاد موسیقی نیز بودند.
خانه موزه دکتر معین در زمان معاصر
خانه موزه دکتر معین را شهرداری منطقه ۱۴ در سال 1381 خریداری کرد و تا سال 1395 تحت عنوان مرکز فرهنگی هنری غدیر فعالیت داشت. تا اینکه در سال 95 نام اینجا را به خانه موزه دکتر معین و استاد امیرجاهد تغییر دادند و این مکان را به مرکز تخصصی موسیقی، ادبیات و خوشنویسی تبدیل کردند. در حال حاضر مساجت خانه موزه دکتر معین حدوداً ۸۸۰ مترمربع است و از دستاوردهای اینجا میتوان موارد زیر را نام برد:
- تشکیل ارکستر امیرجاهد و شرکت در جشنواره موسیقی کلاسیک ایرانی؛
- آغاز همکاری با خانه موسیقی ایران؛
- شرکت در جشنواره بینالمللی موسیقی فجر؛
- راهاندازی ستاد نکوداشت زادروز هنرمندان پیشکسوت موسیقی ایران؛
- رونمایی از تمبر استاد محمدعلی امیرجاهد و استاد محمدرضا شجریان (هزاردستان)؛
- رونمایی از مدال امیرجاهد؛
- راهاندازی جشنواره سراسری موسیقی امیرجاهد؛
- تأسیس انجمن خوشنویسان ایران؛
- ثبت ملی خانه موزه؛
- آغاز همکاری با موسسه دهخدا؛
- دومین جشنواره موسیقی امیر جاهد.
جاذبه های گردشگری خانه موزه دکتر معین
-
آثار نگهداری شده در خانه موزه دکتر معین
درون خانه موزه معین اتاقها و دالانهایی وجود دارد که محل نگهداری آثار ارزشمندی هستند. از جمله مهمترین این آثار میتوان وصیتنامه نیما یوشیج اشاره کرد. نیما یوشیج در این وصیتنامه محمد معین را ناظر و قیم آثارش معرفی کرده است. از دیگر آثار قابل توجه این خانه-موزه باید تمبر هزاردستان به چمن را نام برد. این، تمبر اختصایی موزه است که در شهریور 1396 از آن رونمایی کردهاند. نام این تمبر برگرفته از تصنیف هزاردستان به چمن، از ساختههای استاد امیرجاهد است که استاد شجریان آن را خوانده بود. روی تمبر نیز میتوان تصویر این دو بزرگوار را مشاهده کرد. اگر به خانه موزه معین سری بزنید حتماً اتاق کار دکتر معین هم توجهتان را به خود جلب میکند. در این اتاق لوازم شخصی، کتابخانه دکتر، دانشنامهها، جوایز و نشانهای بینالمللی، مدارک و کارت شناسایی و دست نوشتههای دکتر معین را مشاهده کنید. از دیگر آثار جالب موزه هم اشعار استاد امیرجاهد در وصف دکتر معین هستند.
-
حیاط خانه دکتر معین
با قدم گذاشتن به حیاط خانه موزه معین دیدنیهای بسیاری پیش روی شما خواهند بود. در ای حیاط زیبا حتماً نگاهتان به دیواری آجری خواهد افتاد که به کاشیهای لاجوردی مزین و نام هنرمندانی همچون محمدرضا شجریان و کیهان کلهر روی آن درج شده است. در میان درختان کهنسال خانه، توجهتان به درختی جلب میشود که بارها از ریشه فروافتاده و دوباره آن را نونوار کردهاند و هنوز سایه آن بر سر این خانه است. همین طور چهارچوبی آجری نظر شما را به خود جلب میکند که زمانی دو خانه دکتر معین و امیرجاهد را از یکدیگر جدا میکرد و حالا بهصورت نمادین محل تلاقی دو خانه شده است. استخر فیروزهای و سنگفرش زیبا و … از دیگر دیدنیهای این حیاط باصفا هستند.
-
لوکیشن سریال شهرزاد
خانه موزه دکتر معین تاکنون لوکیشن فیلمبرداری چندی از آثار شاخص ایرانی همچون سرزمین کهن از کمال تبریزی، دنگ و فنگ روزگار، اکسیدان و 21 روز بعد بوده است؛ اما در میان اینها، سریال شهرزاد با آمار بیشتر مخاطبانش، توجه افراد بیشتری را به سوی این خانه جلب کرد. اگر شما هم این سریال را دنبال میکردید حتماً برایتان جالب است که خانه دکتر معین محل سکونت نقشهای اصلی، شهرزاد و قباد بود.
امکانات خانه موزه دکتر معین
- فروشگاهِ ساز؛
- آتلیه عکاسی؛
- کتابخانه تخصصی زبان و ادبیات فارسی.
فعالیت های کنونی خانه موزه معین
همان طور که تاکنون فهمیدهاید خانه موره معین در این روزها بیشتر به فعالیتهای هنری و نکوداشت هنرمندان کشورمان میپردازد. در این خانه مراسم مختلف نکوداشت و یادبود برای اساتید فقید و پیشکسوتان موسیقی ایران صورت میگیرد که البته در ایام شیوع کرونا کمفروغ شده است اما در آینده باز هم شاهد این نوع مراسم خواهیم بود. در خانه موزه معین نشستهایی هم برگزار میشوند که حول محور شعرخوانی هستند و آثار بزرگان اهل ادب همچون مولانا و فردوسی را مرور میکنند. کلاسهای موسیقی و خطاطی نیز در اینجا برقرار است و تمامی افراد میتوانند در کلاسهای آموزشی معین ثبت نام کنند. علاوه بر تمام اینها، همان طور که بر کسی پوشیده نیست، درهای این مکان به روی عموم مردم باز است تا نگاهی به معماری باشکوه یکی از زیباترین خانه های تاریخی تهران داشته باشند.
اطلاعات بازدید خانه موزه دکتر معین
آدرس | تهران، خیابان پیروزی، میدان چهارصددستگاه، انتهای خیابان بایزید بسطامی |
هزینه بازدید | رایگان |
ساعت بازدید | همه روزه به جز جمعه ها از 8 تا 18 |
شماره تماس | 02133783005 |
وبسایت | moeenjahed.ir |
توجه: از آنجایی که در دوران شیوع کرونا ساعت بازدید تمامی موزههای تهران و خانههای تاریخی دستخوش تغییر شده است، حتماً پیش از بازدید تماس گرفته و از باز بودن مجموعه مطمئن شوید.
جاهای دیدنی نزدیک به خانه موزه دکتر معین
- موزه صنعت برق ایران؛
- موزه کاظمی؛
- باغ موزه نگارستان؛
- امامزاده یحیی (ع)؛
- چنار کهنسال تهران.
بهترین مسیر دسترسی
برای رفتن به خانه موزه معین راه های مختلفی پیش رویتان است. شما میتوانید با خودروی شخصی خود راهی خیابان پیروزی شده و از آنجا سراغ خیابان بسطامی و خانه موزه معین را بگیرید. یا خودتان را به ایستگاه مترو ابن سینا در خط زرد برسانید که فقط 800 متر با خانه موزه فاصله دارد. در آخر بد نیست اشاره کنیم از آنجایی که اتوبوسهای بیآرتی 30 دقیقه تا خانه معین فاصله دارند جزء وسایل نقلیه پیشنهادی ما به شما نیستند.
خانه موزه معین از دیدنیترین خانههای تاریخی تهران است و نباید بازدید از آن را از دست داد. نام این مکان در میان بهترین موزه های تهران نیز به چشم میخورد و آثاری که در اینجا نگهداری میشود بسیار ارزشمندند و ارزش توجه را دارند. شما تا به حال به این خانه-موزه سر زدهاید؟ به نظر شما این مکان ارزش بازدید را دارد؟ چه چیزی درباره این خانه جالبتر است و کدامیک از آثار نگهداری شده در اینجا بیشتر نظر شما را به خود جلب کرده است؟ دیدگاه خود را با دیگر همراهان ره بال آسمان در میان بگذارید.
تهران، خیابان پیروزی، میدان چهارصد دستگاه، خیابان بایزید بسطامی
هرینه بازدید از این مکان رایگان است و در این خانه تاریخی کلاس های آموزشی و همایش های مربوط به موسیقی و دیگر هنرها نیز برگزار می شود.
در گذشته خانه موزه دکتر معین از دو خانه مجزا تشکیل میشد که به استاد امیرجاهد و دکتر معین تعلق داشت. لازم به ذکر است که دکتر معین داماد استاد امیرجاهد هستند. در دهه 80 شمسی این پدر زن و داماد را ادغام کردند و در حال حاضر تحت عنوان خانه-موزه دکتر معین شناخته می شود. از همین رو هم به اینجا را خانه امیرمجاهد نیز میگویند.
بله، خانه موزه دکتر معین تاکنون لوکیشن فیلمبرداری آثاری زیادی بوده که معروفترین آنها سریال شهرزاد است. اگر شما هم این سریال را دنبال میکردید حتماً برایتان جالب است که خانه-موزه مذکور در این سریال محل سکونت شهرزاد و قباد بود.
در این خانه مراسم مختلف نکوداشت و یادبود برای اساتید فقید و پیشکسوتان موسیقی ایران انجام میشود. همچنین دورههای مولویخوانی و شاهنامهخوانی نیز برقرار است که علاقهمندان به شعر و ادبیات را به سوی خود فرامیخوانند. از دیگر فعالیتهای اینجا هم باید به کلاسهای موسیقی و خطاطی اشاره کرد.
هنز هرچقدر درمستور نگه داشتن آن جدی بکار رود آخر راه جویدوجهان رامعطر سازد.
بسیار زیبا.