تاکنون نامی از دره شمخال شنیده‌اید؟ دره‌ای زیبا و خوش‌آب‌وهوا که به بهشت خراسان رضوی معروف است. این منطقه سرسبز با چشمه‌سارها و آبشارهای حیرت‌انگیز و نیز درختان سربه‌فلک‌کشیده گردو، هنوز دست‌خوش تغییرات زیادی نشده است و مکانی بکر برای گذراندن اوقاتی خوش در دل طبیعت است. رودی خروشان در تمام مسیر دره جاری است و شما را تا انتهای مسیر 18کیلومتری دره همراهی می‌کند. هرچند این رود در آغاز راه عمق زیادی ندارد؛ اما هرچه جلوتر بروید، به یمن وجود چشمه‌ها و آبشارهای خارق‌العاده، پر آب‌تر شده و بر زلال‌بودنش افزوده می‌شود. دیواره‌های عظیم و پرصلابت صخره‌ای و دالان‌ها و حفره‌های غارمانند دره شمخال، چشم را خیره به خود می‌کند و جذابیت این منطقه را بیش از پیش افزایش می‌دهند. از خنکای دره به‌همراه صدای گوش‌نواز خروشیدن آب هم نگوییم که روح آدمی را نوازش می‌دهد و شما را محو افسون‌گری خود می‌کند. این چند خط فقط بخشی از زیبایی‌های دره شمخال است؛ پس اگر مشتاقید از این مکان رؤیایی نزدیک قوچان بیشتر بدانید، همراه ما باشید.
دره شمخال کجاست؟
دره شمخال در 25کیلومتری شهر مرزی باجگیران و نزدیکی کشور ترکمنستان قرار گرفته است و با شهر قوچان 80 کیلومتر فاصله دارد. دره‌ای شگفت‌انگیز به طول 18 کیلومتر و دیواره‌هایی به بلندی 200 متر که یکی از مناطق ییلاقی پرطرفدار خراسان و از جاهای دیدنی قوچان محسوب می‌شود. نام این دره از روستای نزدیک آن با همین نام گرفته شده است. شمخال در زبان کردی کرمانجی نام یک تفنگ قدیمی و دست‌ساز است. در کنار زیبایی منحصربه‌فرد شمخال، این دره باصلابت، نسبتاً صعب‌العبور است. به همین دلیل کرمانج‌ها از شمخال در یک ضرب‌المثل محلی استفاده می‌کنند که می‌گوید: «مگر تیر شمخال بهت خورده». این ضرب‌المثل کنایه به کسانی است که برای مسائل ناچیز، بسیار ناله می‌کنند.
این دره با شیب ملایم و دیواره‌های عظیم و صخره‌ای، از آب‌وهوایی بسیار مطبوع برخوردار است. همچنین طبیعت بی‌نظیرش جلوه خاصی به این منطقه بخشیده است. وجود رودخانه‌های شارک، قرچه، دربادام و شمخال و نیز پیوستن آن‌ها به یکدیگر و در ادامه اضافه‌شدن چشمه‌های گوناگون در مسیر، دره شمخال را به منطقه‌ای پرآب تبدیل کرده است. وجود چشمه‌های جوشان ابتدای دره که در ادامه راهشان به رودخانه‌ای پرآب تبدیل می‌شوند، علاوه بر زیبایی چشم‌نوازی که به این دره اضافه می‌کنند، بسیاری از شالیزارهای روستاهای اطراف را نیز آبیاری می‌کنند. تمام این ویژگی‌ها باعث شده است توجه بسیاری از گردشگران به این منطقه جلب شود.
چه جاذبه‌هایی در دره شمخال در انتظارمان است؟
هنگام ورود به این دره، رودخانه فصلی را می‌بینید که منظره‌ای چشم‌نواز را به تصویر کشیده است و در همان ابتدای راه، لبخند رضایت را بر لبان شما می‌نشاند. با پیاده‌روی در امتداد دره پرپیچ‌وخم شمخال، با عظمت دیواره‌های مستحکم آن روبه‌رو می‌شوید و از هیبت این دیواره‌ها که همانند دژی محکم رودخانه را در دل خود جای داده‌اند، به وجد می‌آیید. در 10کیلومتری رودخانه، منطقه‌ای به‌نام حمام آب وجود دارد که فضایی جذاب و دیدنی را خلق کرده است و هرساله در فصل تابستان پذیرای گردشگران زیادی است.
وجود درخت‌های گردو از دیگر دارایی‌های ارزشمند این منطقه هستند که علاوه بر زیبایی بی‌مانند، عطر دل‌پذیرشان را با رطوبت موجود در دیواره‌های سنگی گره زده‌اند و با وزش نسیم، فضایی خوش‌عطر و امیدبخش را ایجاد می‌کنند. پوشش گیاهی این منطقه علاوه بر درخت گردو شامل درخت‌های زردآلو، چنار، سپیدار، تمشک، بید، موسیر، هفشان، چریش، زرشک، ریخوک، گون، کاکوتی، زالزالک و چندین گیاه وحشی و نیز دارویی دیگر می‌شود. به‌راستی دره شمخال مکانی بکر و آرام در دل طبیعت خراسان است که می‌توانید مدتی را به دور از هرگونه هیاهو در آنجا بگذرانید.
چه زمانی به دره زیبای شمخال سفر کنیم؟
بهترین زمان سفر به دره شمخال، فصل‌های بهار و تابستان است؛ چراکه در این ایام طبیعتش بسیار سرسبز و خیره‌کننده است. همچنین اگر قصد دارید به‌طور کامل از طبیعت بی‌نظیر این منطقه دیدن کنید، باید خود را برای سفری حداقل دوروزه و کمپینگ آماده کنید؛ چون پیمودن مسیر 18کیلومتری دره شمخال و دیدن همه زیبایی‌های آن در یک روز کار دشواری است. منطقه‌های کبوترخانه و حمام اول فضاهایی هستند که به‌دلیل مسطح‌بودن و وجود چشمه می‌توانید در آنجا کمپ بزنید و شب را بگذرانید. اگر می‌خواهید بیش از نیمی از مسیر را در روز اول بپیمایید، پیشنهاد می‌کنیم کبوترخانه را برای اقامت خود انتخاب کنید. با این کار بیش از 11کیلومتر از مسافت دره را پشت سر می‌گذارید و برای روز دوم مسیر کوتاه‌تری در پیش خواهید داشت. همچنین چشمه‌ای کم‌آب در این منطقه وجود دارد که می‌توانید هنگام نیاز از آن استفاده کنید.
وسایل لازم برای سفر به دره شمخال
برای سفر به دره شمخال بهتر است قبل از هر چیز، مسیر رفت و برگشت خود را مشخص کنید. همچنین بهتر است وسایلی مانند کوله مناسب طبیعت‌گردی، چراغ قوه، جعبه کمک‌های اولیه، پاوربانک، باتری، داروهای مسکن، آب معدنی، صندل مناسب رودخانه‌نوردی، کیسه خواب، چادر ضد‌آب، زیرانداز و کلاه لبهدار را همراه خود داشته باشید.
در سفر به دره شمخال به این نکات توجه کنید:
- اگر قصد دارید شب را در دره شمخال بگذرانید، بهتر است در اطراف خود آتش هرچند کوچکی روشن نگه دارید، چراکه این منطقه زیستگاه مناسبی برای برخی از حیوانات وحشی است؛
- تلفن همراه در دره شمخال آنتن نمی‌دهد، بنابراین برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهید و آمادگی داشته باشید؛
- توجه داشته باشید که صندل انتخابی‌تان مناسب رودخانه‌نوردی باشد، چراکه ممکن است سنگ‌های تیز کف رودخانه به پایتان آسیب بزنند؛
- بهتر است چادر خود را در مناطق کم‌شیب برای دوری از خطر ریزش سنگ و دور از رودخانه برپا کنید؛
- حتماً لباس اضافه برای خود بردارید چون ممکن است هنگام عبور از آب خیس شوید؛
- توجه داشته باشید اگر از پادرد یا استخوان‌درد رنج می‌برید، شاید تجربه گردش در دره شمخال خیلی برای شما مناسب نباشد.
مسیر دسترسی
آدرس: خراسان رضوی، 65 کیلومتری شمال شهر قوچان
برای دسترسی به دره شمخال باید از مسیر قوچان به سمت باجیگیران حرکت کنید. با تابلوهای راهنمایی که در 80کیلومتری قوچان وجود دارند، می‌توانید مسیر دره را بیابید. توجه کنید که نمی‌توانید با خودروی شخصی وارد منطقه دره شوید؛ باید ماشین خود را در مکانی پارک کنید و بقیه راه را از میان دره‌ها و رودخانه پیاده بروید. خودتان با شنیدن صدای خروشان آب و مناظر شگفت‌انگیزی از صخره‌ها و کوه‌های عظیم منطقه، متوجه می‌شوید که به دره رسیدید. حال شمایید و آرامش وصف‌نشدنی منطقه سحرآمیز دره شمخال.
در ایران دره‌ها و تنگه‌های بسیار زیادی وجود دارد که طبیعتی شگفت‌انگیز را در دل خود جای داده‌اند. دره شمخال نیز یکی از دره‌های بسیار زیبای ایران است که با مسیر پرپیچ‌وخم و پوشش گیاهی خاصش، زبانزد گردشگران شده است و عاشقان طبیعت را به خود جذب می‌کند. اگر به دره رؤیایی شمخال سفر کردید، لطف تجربه‌های‌تان را با ره بال آسمان به اشتراک بگذارید.
