پارک ملی تندوره یکی از زیباترین پارک‌های طبیعی در شمال شرق ایران است. برای تعریف از این پارک محافظت‌شده کافی است به این نکته اشاره کنیم که جانوران نایابی مانند پلنگ در آن زندگی می‌کنند. پارک تندوره به لطف داشتن منظره‌های طبیعی و جاذبه‌های گردشگری، جای خود را در دل طبیعت‌دوست‌ها باز کرده است. دره‌های عمیق، تپه ماهورها و درختان کوهی در گوشه‌و‌کنار پارک تندوره خودنمایی می‌کنند. در این پارک کوه سربه‌فلک‌کشیده‌ای وجود دارد. بلندی قله این کوه که قنبرعلی نامیده می‌شود، ۲۵۸۶ متر است. از آنجایی که مطمئن هستیم همراهان طبیعت‌دوستِ ما به‌راحتی از کنار پارک های ملی ایران نمی‌‌گذرند، در این مطلب اطلاعات جالبی درباره پارک ملی تندروه با شما به اشتراک می‌‌گذاریم. مطمئن هستیم با مطالعه این مطلب، در اولین سفر بار سفر به استان خراسان رضوی ببنید و گردشگری جانانه‌ای را در پارک ملی تندوره تجربه کنید.
پارک ملی تندوره کجاست؟
پارک تندوره در شمال استان خراسان شمالی واقع شده است. این پارک به اندازهای وسیع است که بعضی از قسمت‌های آن به مرز ترکمنستان نزدیک می‌شود. به لحاظ مرزبندی شهری می‌توان پارک تندوره را یکی از جاهای دیدنی درگز دانست. پارک تندروه چیزی حدود ۳۰ کیلومتر از جنوب غربی شهرستان درگز دورتر است. این پارک از دیرباز به‌عنوان گردشگاهی برای اهالی منطقه به حساب می‌آمد. پارک تندوره اکنون در گروه پارک‌های ملی ایران قرار دارد. به لطف این شرایط، طبیعت زیبای آن حفظ شده و جانداران مختلفی در پارک تندوره زندگی می‌کنند. پارک تندوره در مسیر قوچان درگز خودنمایی میکند. برای رسیدن به این پارک ۳ مسیر مختلف را می‌توانید در پیش بگیرید. در انتهای این مطلب درباره راه های دسترسی به پارک تندوره بیشتر صحبت می‌کنیم.
تاریخچه پارک ملی تندوره
برای شما گفتیم که منطقه تندوره، طبیعتی وسیع و متنوع دارد. به لطف این گستردگی، حیوانات وحشی مانند پلنگ در آن زندگی می‌کنند. وجود چنین حیواناتی باعث شد تا شکارچیان غیرمجاز، راه پارک تندوره را در پیش بگیرند و کمر به نابودی جانوران زبان‌بسته این پارک ببندند. کشتار غیرمجاز حیوانات پارک تندوره کار را به جایی کشاند که این پارک در ۱۳۴۷ توسط دولت وقت در گروه مناطق حفاظت‌شده کشور قرار گرفت. پس از اینکه پارک تندوره قُرُق شد، گونه‌های جانوری این پارک از شر شکارچیان در امان ماندند و زادآوری بیشتری انجام دادند. وجود جانوران وحشی در این پارک باعث شد تا در سال ۱۳۴۸ نام پارک وحش تندوره برای آن انتخاب شود.
زیست‌بوم این پارک به اندازهای برای مدیران حفاظت‌محیط ایران مهم بود که در ۱۳۵۳ آن را به‌عنوان پارک ملی انتخاب کردند. در نهایت نیز به دلیل وسعت زیاد پارک، در ۱۳۶۱ به ۲ منطقه پارک تندوره و منطقه حفاظت‌شده تندوره تبدیل شد. اکنون که صحبت از تاریخچه پارک تندوره به میان آمد، خالی از لطف نیست اگر اشاره کنیم که در روزگاران دور راه ارتباطی درگز به قوچان از این منطقه عبور می‌کرده است. در آن زمان مردمان بیشتری در این ناحیه رفت‌و‌آمد می‌کردند. به همین دلیل دژی قدیمی در قسمتی از این پارک وجود دارد. این دژ که تاریخ ساخت آن به دوران قبل از اسلام باز می‌گردد، قلعه رجبه نام دارد.
پوشش گیاهی پارک ملی تندوره
پارک تندوره به‌اندازه‌ای وسعت دارد که آبوهوای قسمت‌های جنوبی و غربی پارک با مکان‌های دیگر آن فرق میکند. این شرایط محیطزیست متنوعی را برای پارک تندوره به ارمغان آورده است. در این پارک انواع گیاهان بوته‌ای، علفی و درختچه‌ای رشد کرده است. گیاهانی مانند بارهنگ، آویشن، سریش، بومادران، چوبک، شیرخشت، آلبالوی وحشی، گوجه وحشی، درمنه، گردو، انجیر، باریجه و زرشک در این پارک مشاهده می‌شود. ارس، گون و کرکو از دیگر نمونه‌های گیاهی است که در پارک تندوره رشد میکند. در پارک تندوره چشمه‌های بی‌شماری وجود دارد؛ اما آبدهی این چشمه‌ها آنچنان که بایدوشاید زیاد نیست. این شرایط باعث شده تا این پارک در برخی قسمت‌ها پرگیاه و در قسمت‌های دیگر کم‌گیاه باشد.
پوشش جانوران وحشی پارک ملی تندوره
انصافاً باید گفت کمتر پارک ملی را در ایران سراغ داریم که پوشش جانوری مانند پارک تندوره داشته باشد. در این پارک جانوران بی‌شماری زندگی می‌کنند. امکان ندارد در پارک تندوره بالای سرتان را نگاه کنید و چشمتان به عقابی تیزپرواز یا کرکسی بلندپرواز نیفتد. هما، قرقی، دلیجه، سارگپه، کورکور، قُمری، چکاوک، لیل، بلدرچین، سهره، زردپره، سار، کوکر، تیهو و کبک از دیگر پرنده‌هایی است که در پارک تندوره زندگی می‌کنند.
همان‌گونه که اشاره کردیم، این پارک جولانگاه پلنگ است. بر اساس سرشماری که در ۱۳۷۸ انجام شد، حدود ۶۰ قلاده پلنگ در منطقه حفاظت‌شده پارک تندوره زندگی می‌کنند. به بعضی از این پلنگ‌ها ردیاب ماهواره‌ای وصل شده تا جنگلبانان زندگی آن‌ها را رصد کنند. در بین تمامی پلنگ‌های پارک تندوره، چندین قلاده پلنگ معروف وجود دارد. جالب است بدانید این پلنگ‌ها با نام‌های برزو، برنا و بردیا نام‌گذاری شده‌اند. گربه جنگلی، گراز، روباه و شغال از دیگر جانوران درنده‌ای است که در پارک تندوره دیده شده‌اند.
اکنون که صحبت از حیوانات وحشی به‌میان آمد، ذکر این نکته لازم است که بیشتر این حیوانات در منطقه حفاظت‌شده پارک وجود ندارند. با این اوصاف اگر راهی پارک تندوره هستید، غم به دلتان راه ندهید؛ زیرا امکان رویارویی شما با این حیوانات بسیار کم است. با این حال از آنجایی که احتیاط شرط عقل است، حتماً همراه راهنمایی کاربلد راهی پارک شوید و در گروه‌های چند نفری به دل طبیعت بزنید.
پوشش جانوران اهلی و خزندگان پارک ملی تندوره
ناگفته پیداست وقتی در مکانی حیوان وحشی وجود داشته باشد، حیوانات اهلی نیز حضور دارند. قوچ، میش، کَل و بز از حیوانات اهلی است که در پارک تندوره روزگار می‌گذرانند. در این پارک خزندگان متنوعی نیز زندگی می‌کنند. گفته می‌شود ۵ گونه مار سمی و ۴ گونه مار غیرسمی در تندرو حضور دارند. چندین گونه سوسمار و لاک‌پشت دیگر گونه‌های خزندگان پارک تندوره را تشکیل می‌دهند. تأکید داریم که به دلیل حضور خزندگان سمی در این پارک، حتماً گَتَر به پا کنید. گتر نوعی محافظ پارچه‌ای است که روی کفش و پاچه شلوار را می‌پوشاند و پا را از خاروخاشاک محاظفت میکند.
جاذبه های گردشگری پارک ملی تندوره
بدون شک اولین جاذبه پراک تندوره، تنوع گونه‌های پرندگان، چرندگان و حیوانات درنده آن است. اگر صبحگاهان یا هنگام غروب خورشید راهی پارک تندوره شوید، احتمال زیادی وجود دارد که چشمتان به گله‌های کل و بز کوهی روشن شود. از طرف دیگر تا دلتان بخواهد در پارک تندوره دره‌های عمیق و تپه ماهور وجود دارد. اگر دستی در صخره‌نوردی دارید و از کوه‌پیمایی سیر نمی‌شوید، این نوید را به شما بدهیم که در پارک تندوره حسابی به شما خوش خواهد گذشت. این منطقه چشمه‌های بسیاری دارد که در بین تمامی آن‌ها چشمه‌های چهل میر و چرلاق، پرآب‌تر هستند.
امکانات رفاهی در پارک ملی تندوره
پارک تندوره به‌رغم جاذبه‌های طبیعی، امکانات رفاهی چندانی ندارد. در این پارک خبری از سرویس بهداشتی، سازوکار دفع زباله، پارکینگ و مراکز اقامتی و تفریحی نیست. محیط اطراف این پارک فنس‌کشی نشده و جاده‌ای نسبتاً پردست‌انداز دارد. برخی از کارشناسان گردشگری و محیطزیست بر این باور هستند که نبود امکانات رفاهی در پارک تندوره بی‌حکمت نیست. این پارک باهدف حفظ گونه‌های جانوری و گیاهی که داخل آن وجود دارد ساخته شده است و ایجاد امکانات رفاهی در آن باعث می‌شود تا گردشگران بیشتری راهی پارک تندوره شوند. حضور گردشگران در این پارک طبیعت دست‌نخورده آن را از بین می‌برد.
سکه نبودن امکانات رفاهی در پارک تندوره روی دیگری هم دارد. به دلیل نبود امکانات رفاهی درست‌و‌درمان در این پارک، گردشگران کمتری راهی آن می‌شوند. این شرایط باعث شده تا پارک تندوره به مکانی دنج و بکر برای طبیعت‌دوست‌ها تبدیل شود. اگر از گشتوگذار در طبیعتی بکر و زیبا لذت می‌برید و مشکلی با نبود امکانات رفاهی ندارید، پارک تندوره همان جایی است که دنبال آن می‌گردید. اگر یادتان باشد گفتیم که چشمه‌های چهل میر و چرلاق، پرآب‌ترین چشمه‌های پارک تندوره به حساب می‌آیند. در اطراف چشمه چهل میر، تفرجگاهی ساخته شده که امکانات نسبی در آن وجود دارد. قرار است در آینده‌ای تفرجگاه دیگری نیز در اطراف چشمه چرلاق ساخته شود.
امکان اقامت در پارک ملی تندوره
داخل پارک تندوره امکانات اقامتی وجود دارد. از طرف دیگر با توجه به حضور حیوانات درنده و خزنده‌‌های سمی، چادرزدن و اقامت شبانه در پارک تندوره پیشنهاد نمی‌شود. با این حال اگر از آن دسته گردشگران باتجربه‌ای هستید که یدطولایی در کمپ‌زدن دارند، بهتر است در اطراف پاسگاه‌هایی که در این پارک وجود دارد، چادر بزنید. پاسگاه‌های چرلاق، درونگر، تیوان، بابانستان و چهل میر از مکان‌هایی است که در اطراف آن‌ها می‌توان چادر زد. زیارتگاه علی بلاغ نیز یکی دیگر از مکان‌های مناسب برای چادرزدن در پارک تندوره شناخته می‌شود.
جاهای دیدنی نزدیک به پارک ملی تندوره
گردشگری در پارک تندوره بسته به علاقه‌ای که به طبیعت دارید می‌تواند از یک تا چند روز طول بکشد. با این حال درگز به اندازهای جاهای دیدنی دارد که حیف است راهی این دیار شوید و سری به آن‌ها نزنید. یکی از زیباترین جاهای دیدنی نزدیک به پارک تندوره، آبشار و دره قره سو است. این آبشار در جنوب شهرستان کلات نادری قرار دارد و یکی از بهترین آبشارهای استان خراسان رضوی به حساب می‌آید. آبشار قره سو امکانات رفاهی خوبی دارد. برای بالارفتن از این آبشار، نردبانی تعبیه شده تا گردشگران به‌راحتی به تاج آبشار برسند.
اگر از آبشارگردی سیر نمی‌شوید، می‌توانید راه آبشار زوسیا را در پیش بگیرید. این آبشار در دامنه رشته کوه‌های هزارمسجد قرار دارد. منطقه اطراف آبشار زوسیا، حفاظت‌شده است و مکانی دنج و تماشایی برای لذت‌بردن از طبیعت به حساب می‌آيد. آبشار نورالی درگز و تفرجگاه امام قنبر از دیگر جاهای دیدنی درگز با جاذبه‌های طبیعی شناخته می‌شود. درگز تاریخی غنی و آثار باستان باارزشی دارد. به گردشگرانی که به تاریخ خراسان رضوی علاقه دارند، گشتوگذار در پلکان نادری، حمام جشن آباد، یارم تپه و بقعه خشتی حضرت سلطان را توصیه می‌کنیم.
اکنون که صحبت از گشتوگذار در جاهای دیدنی درگز به میان آمد، پیشنهاد می‌کنیم قبل از سفر حتماً راهنمای سفر به درگز را مطالعه کنید. این راهنما کمک میکند تا گردشگری در درگز بیشتر از همیشه به شما خوش بگذرد.
بهترین زمان سفر به پارک ملی تندوره
گردشگران علاقه‌مند به سفر به استان خراسان شمالی به‌خوبی می‌دانند که این استان آب‌و‌هوایی نسبتاً گرم دارد. با این حال هرچقدر که به قسمت‌های شمالی این استان سفر کنید، آبوهوای آن معتدل‌تر می‌شود. خوشبختانه از آنجایی که پارک تندوره در قسمت‌های شمالی این استان واقع شده، آبوهوای سردتری دارد. ارتفاعات این منطقه دست‌کم چهار ماه از سال با برف پوشیده شده‌اند. بهار، بیشترین بارش در پارک تندوره رخ می‌دهد. به همین دلیل می‌توان گفت بهار، بهترین فصل برای سفر به تندوره است. این پارک انصافاً زمستان‌های معتدلی دارد. اگر هم گرمایی نیستید و تاب تحمل آفتاب سوزان را دارید، سفر تابستانی به این پارک به شما خوش می‌گذرد. تندوره پاییز هم تماشایی و خوش آب‌و‌هواست. آبوهوای خوش و متعادل این پارک تا اواسط پاییز ادامه پیدا میکند. زمستان‌ها این پارک به اندازهای سرد می‌شود که بهتر است فکر گردشگری در پارک تندوره را از سرتان بیرون کنید.
مسیر دسترسی به پارک ملی تندوره
برای رسیدن به پارک تندوره باید راهی جاده قوچان به درگز شوید. لازم به ذکر است این جاده شوسه است و امکانات چندانی در اطراف آن وجود ندارد. به این جاده که رسیدید، ۳ راه برای رسیدن به پارک تندوره پیش رویتان قرار می‌گیرد. اولین راه در حدود ۱۰ کیلومتر طول دارد و از قریه اینچه کیکانلو در سر راه جاده درگز قوچان آغاز می‌شود و به پاسگاه شکر آب در جنوب پارک تندوره می‌رسد.
مسیر بعدی از درگز تا پاسگاه چهل میر در شرق پارک تندوره می‌گذرد. این مسیر نسبت به راه اول طولانی‌تر است و حدود ۳۰ کیلومتر درازا دارد. آخرین مسیر از نوخندان تا زیارتگاه بابانستان در شمال پارک تندرو عبور میکند. طول این مسیر ۱۲ کیلومتر است.
پارک ملی تندوره انتظار گردشگرانی را می‌کشد که از گشتوگذار در طبیعتی بکر با گونه‌های جانوری و گیاهی بی‌شمار سیر نمی‌شوند. با حضور در این پارک فرصتی برای خلوت و رازونیاز با مادر طبیعت پیدا می‌کنید. امیدواریم اطلاعاتی که از پارک ملی تندوره با شما مطرح کردیم، گردشگری خاطره‌سازی را برایتان به ارمغان بیاورد. در پایان از آنجایی که مطمئن هستیم شما هم تجربه‌های سودمندی از گردشگری در پارک تندوره دارید، خواهشمندیم این اطلاعات را در قسمت نظرات با ما و همراهان خود در ره بال آسمان به اشتراک بگذارید.
پارک ملی تندوره در فاصله ۳۰کیلومتری درگز قرار دارد.
این پارک از طبیعتی دست‌نخورده برخوردار است و گونه‌های جانوری و گیاهی متنوعی در آن وجود دارد.
در پارک ملی تندوره خبری از امکانات رفاهی نیست. برای دسترسی به خدمات رفاهی باید راهی تفرجگاه چهل میر در این پارک شوید.
بهار بهترین فصل برای گردشگری در پارک ملی تندوره به حساب می‌آید. گردشگری در تابستان تا ماه‌های نخستین پاییز نیز در پارک ملی تندوره خالی از لطف نیست.
آبشار قره‌سو، آبشار زوسیا، آبشار نورالی، تفرجگاه امام قنبر، پلکان نادری، حمام جشن آباد و تپه و بقعه خشتی حضرت سلطان از جاهای دیدنی است که فاصله نسبتاً مناسبی با پارک ملی تندوره دارد.