قلعه والی ایلام | قلعه‌‌ای تماشایی در منطقه‌ای خوش‌ آب‌و‌هوا

قلعه والی ایلام بازمانده‌‌ای باشکوه از روزگاران خوش گذشته است. این قلعه در دوران قاجار ساخته شده و اکنون به عنوان جلوه‌گاهی از تاریخ و فرهنگ ایلام شناخته می‌شود. قلعه‌ والی در طول تاریخ دستخوش ناملایمت‌های زیادی شده و قسمت‌های زیادی از آن در طول دوران دفاع مقدس تخریب گردید. با این حال این قلعه از دشواری‌های زمانه سربلند بیرون آمد و اکنون کاملاً‌ مرمت شده است. قلعه والی در کنار جاذبه‌های گردشگری تماشایی، در منطقه‌ای خوش‌آب‌وهوا قرار دارد. این شرایط گردشگری در این قلعه را به گشت‌و‌گذاری خاطره‌ساز تبدیل می‌کند. از آنجایی که رسم داریم بهترین‌های گردشگری ایران را به همراهان خود معرفی کنیم، در این مطلب شما را در جریان اطلاعات جالبی از قلعه والی که اکنون به موزه مردم شناسی ایلام تبدیل شده، قرار می‌دهیم. به شما قول می‌دهیم با مطالعه این مطلب تا انتها، خاطره خوش گردشگری در قلعه ایلام را هرگز فراموش نکنید.

قلعه والی ایلام کجاست؟

علاقه‌مندانِ تاریخ به‌خوبی در جریان هستند که قلعه‌ها در مکان‌های مرتفع ساخته می‌شوند. به همین دلیل برای پیداکردن قلعه والی راهی تپه‌ای نسبتاً بلند شوید. این تپه در شهر زیبای ایلام واقع شده است. در زمان‌های قدیم، مکان تپه‌ای که از آن صحبت می‌کنیم با نام ده بالا شناخته می‌شد. با توجه به گسترش شهر و توسعه‌های عمرانی در ایلام، قلعه والی اکنون قسمتی از این شهر به حساب می‌آید. این قلعه در قسمت شمالی خیابان پاسداران در شهر ایلام خودنمایی می‌کند. خوشبختانه خیابان پاسداران، یکی از خیابان‌های خو‌ش‌مسیرِ ایلام است. به همین دلیل مشکلی برای پیدا کردن قلعه والی در سفر به استان ایلام پیدا نخواهید کرد. با این حال برای اینکه راحت‌تر این قلعه را در ایلام پیدا کنید، در انتهای این مطلب به مسیر دسترسی به موزه مردم شناسی ایلام اشاره می‌کنیم.

معرفی و تاریخچه قلعه والی ایلام

ماجرای ساخت قلعه والی به ۱۳۲۶ هجری قمری باز می‌گردد. در آن زمان غلامرضاخان فیلی، والی منطقه ایلام کنونی بود. وی یکی از سرداران فاتح سلطنت قاجار به حساب می‌آمد. به همین دلیل ناصرالدین شاه به غلامرضاخان فیلی لقب فتح‌ السطان داده بود. غلامرضاخان فیلی در منطقه پشتکوه ایلام نبرد‌های جانانه‌ای با دژخیمان داشت و توانست این ناحیه را حتی از آتش جنگ جهانی مصون نگه دارد. این سپهسالار ارتش قاجار که ثروتی بی‌شمار داشت، فرمان ساخت قلعه‌ای را در تپه‌‌ای بلند صادر می‌کند. این قلعه در طول تاریخ کاربردهای مختلفی داشت تا اینکه در نهایت در ۱۳۷۶ به فهرست آثار ملی ایران راه پیدا می‌کند. قلعه والی اکنون بازنشسته شده و به موزه‌ای زیبا و ارزشمند تغییر کاربری داده است.

قلعه والی در دوران دفاع مقدس آسیب‌های زیادی دید و دژخیمان حدود ۵۰درصد از این قلعه را تخریب کردند. با این حال اهمیت این قلعه در تاریخ ایلام، مسئولین گردشگری این منطقه را بازسازی آن واداشت. مراحل مرمت قلعه والی در ۱۳۶۷ آغاز شد و تا ۱۳۶۹ خورشیدی ادامه پیدا کرد. در طول مرمت قلعه، قسمت‌های زیادی از آن تقویت شد تا استحکام قوی‌تری پیدا کند. به همین دلیل در بعضی از قسمت‌های آن از تیرچه‌های آهنی کمک گرفته شده است.

ایران‌گردها به‌خوبی می‌دانند که غرب ایران آب‌‌و‌هوای دلنشینی دارد. به لطف این شرایط گشت‌و‌گذار در قلعه ایلام حسابی به گردشگران خوش می‌گذرد. برای تعریف از آب‌و‌هوای این منطقه کافی است به این نکته اشاره کنیم که قلعه والی، اقامتگاه تابستانی غلامرضاخان فیلی به حساب می‌آمد. از طرف دیگر با توجه به اینکه این قلعه اکنون به موزه تغییر کاربری داده، گردشگری در قلعه والی برای علاقه‌مندان فرهنگ و تاریخ ایران به دستاوردی ارزشمند تبدیل خواهد شد. قلعه والی از ‍۱۳۸۴ تاکنون به فهرست بهترین موزه های ایلام راه پیدا کرده است.

معماری قلعه والی ایلام

معماری قلعه والی به اندازه‌ای تماشایی است که آن را به یکی از جاهای دیدنی ایلام تبدیل کرده. این قلعه توسط حاج درویش علی کرمانشاهی، یکی از معماران برجسته دوران قاجار، ساخته شده است. در کنار معماری تماشایی، سنگ‌کاری‌های بسیار زیبایی در قلعه والی خودنمایی می‌کند. این سنگ‌کاری‌ها توسط حجاری با نام رضاقلی انجام شده است. جالب است بدانید رضاقلی در کنار اینکه سنگ‌تراش ماهری بود، امینِ منطقه به حساب می‌آمد. غلامرضاخان فیلی زمانی که برای نبرد قلعه را ترک می‌کرد، مسئول حفاظت از قلعه و همسرانش را به رضاقلی می‌سپرد.

این قلعه چیزی حدود ۴۵۰۰ مترمربع مساحت دارد. در چنین مساحتی، بخش‌های مختلفی تعبیه شده است. تالار شاه‌نشین، حرمسرا، اتاق آیینه، زندان‌های زیرزمین و مطبخی بزرگ را می‌توان از مهم‌ترین بخش‌های این قلعه نام برد. خوشبختانه امکان بازدید از بیشتر این بخش‌ها در موزه مردم شناسی ایلام وجود دارد.

بخش های قلعه والی ایلام

قلعه والی سه ورودی بزرگ دارد. با این حال برای تماشای این قلعه باید از ورودی اصلی آن وارد شوید. این ورودی در ضلع جنوبی قلعه خودنمایی می‌کند. ورودی اصلی از دیگر ورودهای قلعه طراحی زیباتری دارد. این ورودی همانند عمارت‌های یونانی ساخته شده است. پس از ورود به قلعه باید از یازده پله بگذرید تا به اتاق مخصوص نگهبان برسید. سپس ۸ پله دیگر را طی کنید تا چشم شما به حیاط قلعه روشن شود.. ورودی‌های دیگر قلعه در قسمت جنوب شرقی و غرب واقع شده‌اند. این ورودی‌ها برای عبور مهمانان تعبیه شده بود.

برای شما گفتیم که غلامرضا خان فیلی این قلعه را برای استراحت و گذران زندگی خود ساخته بود. به همین دلیل به‌رغم اینکه این عمارت، نام قلعه را یدک می‌کشد، طراحی نظامی در آن مشاهده نمی‌شود. با این حال اتاق‌های نگبانی قلعه، بیشترین قسمتی است که معماری جنگی دارد. در قلعه دو برج نگهبانی نسبتاً‌ بلند ساخته شده است. این برج‌ها معماری نیم‌دایره‌ای شکلی دارند و پاسبان‌های جان‌برکفِ والی، در آن نگهبانی می‌دادند.

در قسمت داخلی این قلعه حدود ۲۰ اتاق بزرگ، ۵ اتاق کوچک، ۴ ایوان و ۲ تراس تعبیه شده است. این اتاق‌ها اکنون هر کدام به‌عنوان بخشی از موزه مردم شناسی ایلام کاربرد دارند. در گوشه‌وکنار این اتاق‌ها گچبری‌ها و سنگ‌کاری‌های زیبایی خودنمایی می‌کند. جالب است بدانید قلعه والی یکی از معدود بناهای تاریخی ایلام است که چندین زیرزمین بزرگ دارد. نور این زیرزمین‌ها با پنجره‌های کوچکی تأمین شده است. پیشنهاد می‌‌کنیم در حین گردشگری در این قلعه‌، حتماً‌ از اتاق شاه‌نشینِ آن بازدید کنید. این اتاق گل‌سرسبد تمامی قسمت‌های قلعه والی به حساب می‌آيد و معماری و داخلی آن پر است از تزئینات زیبای دوران قاجار.

کاربری کنونی قلعه والی ایلام

قلعه والی با یادگاری‌های زیبایی از دوران قاجار به موزه مردم شناسی ایلام تبدیل شده است. هر کدام از بخش‌های این موزه به قسمتی برای معرفی فرهنگ و تاریخ این مرزوبوم اختصاص داده شده است. اکنون جای ساکنان قلعه والی را تندیس‌هایی گرفته‌اند که سبک‌و‌سیاق زندگی مردمان این قلعه را نمایش می‌دهند. از آنجایی که با موزه مردم شناسی روبه‌رو هستیم، در قسمت‌های مختلف آن یادگاری‌هایی از شخصیت‌های معروف و چهره‌های برجسته استان ایلام نگهداری می‌شود.

جاهای دیدنی نزدیک به موزه مردم شناسی ایلام

بسته به علاقه‌ای که به تاریخ و فرهنگ ایلام دارید، گشت‌و‌گذار در این موزه بین یک تا نهایتاً دو ساعت طول می‌کشد. در نتیجه از آنجایی که قلعه والی در یکی از مناطق خوش‌مسیر ایلام قرار دارد، پیشنهاد می‌کنیم پس از گشت‌و‌گذار در این موزه، سری به کاخ فلاحتی ایلام بزنید. این کاخ فقط ۲ کیلومتر از قلعه والی دورتر است. به طبیعت‌دوست‌ها نیز گشت‌و‌گذار در پارک کودک ایلام، پارک سراب، تپه خرگوشان، منطقه جنگلی شش‌دار و پارک جنگلی چغاسبز را پیشنهاد می‌کنیم.

بهترین زمان بازدید از قلعه والی ایلام

با توجه به تعریفی که از آب‌و‌هوای خوش ایلام کردیم، حتماً متوجه شده‌‌اید که بهار بهترین زمان برای سفر به این دیار است. با این حال انصافاً باید گفت ایلام تابستان‌های سوزانی ندارد؛ در نتیجه گردشگریِ تابستانه نیز در قلعه والی خوش می‌گذرد. آب‌و‌هوای ایلام در پاییز خوشایند و مطبوع است. به زمستان که رسیدید این ناحیه به اندازه‌ای سرد می‌شود که بهتر است قید گردشگری در آن را بزنید.

اطلاعات بازدید از موزه مرم شناسی ایلام

اجازه دهید خیالتان را راحت کنیم که قلعه والی امکانات گردشگری بسیار مطلوبی دارد. در اطراف قلعه تا چشم کار می‌‌کند رستوران و هتل وجود دارد. اینترنت نیز در این منطقه از پوشش مناسبی برخوردار است. درهای قلعه والی همه‌روزه از ۸ صبح تا ۱۲ ظهر و ۲ پس‌ا‌زظهر تا ۹ شب به روی گردشگران گشوده می‌شود. برای گشت‌و‌گذار در این قلعه باید بلیط تهیه کنید. با هر بلیط یک ساعت فرصت گردشگری در قلعه والی به شما داده می‌شود.

شماره تماس قلعه والی: ۳۳۳۳۰۳۲۰-۰۸۴

مسیر دسترسی به قلعه والی ایلام

برای گشت‌و‌گذار در قلعه والی باید راه استان ایلام را در پیش بگیرید و به شهر ایلام برسید. سپس به خیابان پاسدارانِ این شهر بروید. این خیابان را ادامه دهید تا چشمتان به شهرداری ایلام بیفتد. موزه مردم شناسی ایلام روبه‌روی شهرداری قرار دارد.

قلعه والی ایلام خاطره زندگی خوش مردمان قدیم را در ذهن گردشگران تداعی می‌کند. امیدواریم به لطف اطلاعاتی که از موزه مردم شناسی ایلام مطرح کردیم، گردشگری خاطره‌انگیزی را در ایلام تجربه کنید و با کوله‌باری از خاطره‌های خوش از این دیار به وطن خود باز گردید. در پایان از آنجایی که مطمئن هستیم شما هم تجربه‌های سودمند و خاطره‌های خوشی از گردشگری در ایلام دارید، خواهشمندیم این تجربه‌های مفید و خاطره‌های شیرین را در قسمت نظرات با همراهان خود در ره بال آسمان و دیگر خواننده‌ها به اشتراک بگذارید.