جاهای دیدنی ایلام | سفر به عروس زاگرس

2

اگر دلتان گشت‌وگذار در طبیعتی بی‌نظیر را می‌خواهد، خوب است سری به جاهای دیدنی ایلام بزنید. خیلی‌ها ایلام را به عروس زاگرس می‌شناسند. چشم‌اندازهای تماشایی و طبیعت بکر ایلام، تابلویی شگفت‌انگیز در غرب ایران را به شما نشان می‌دهد. بی‌تردید بازدید از جاهای دیدنی اطراف ایلام، خاطره‌ی فراموش‌نشدنی می‌شود. معروف‌ترین‌ جاهای دیدنی این شهر را برایتان می‌‌گذارم؛ شاید به کارتان بیاید.

فهرست مطالب

بناهای تاریخی ایلام

  • مسجد صاحب الزمان ایلام | از معروف‌ترین جاهای دیدنی ایلام

خیلی‌ها با شنیدن اسم مسجد صاحب الزمان (عج) به یاد مسجد جمکران می‌افتند. در ایلام هم مسجدی به این اسم هست که جایگاه و ارزش زیادی برای بومی‌ها دارد. دیگر زائرها از تمامی نقاط ایران برای زیارت از این مسجد به ایلام می‌روند. به همین خاطر این مسجد بعد از مسجد جمکران، پرزائرترین مسجد ایران است. تاریخ ساخت این مسجد به سال 1351 می‌رسد. با افزایش زائرها در چند سال‌ اخیر، وسعت این مکان مقدس را چندبرابر کردند. کمی در حیاط باصفای مسجد که قدم بزنید، آرامشی دوست‌داشتنی را حس می‌کنید. بعد از بازدید از مسجد، کمی در اطراف آن گشت‌وگذار و از مراکز خرید ایلام هم دیدن کنید.

آدرس: ایلام، خیابان تختی، خیابان صاحب الزمان (عج)، بین کوچه آقاخان صادقی و خیابان صاحب الزمان (عج) 3.
  • موزه تاریخی طبیعی ایلام | موزه‌ای تماشایی از دنیای جانوران و گیاهان

اگر بازدید از سیر تکامل حیوانات و تماشای فسیل‌ها برایتان جذاب است، به موزه تاریخی طبیعی ایلام سری بزنید. این موزه یکی از مراکز علمی و از جاهای دیدنی ایلام است. می‌توانید در بخش‌های مختلف موزه، اطلاعات دقیقی از انواع گیاهان، جانوران، حشرات و تشکیل قاره‌ها پیدا کنید. ساختمان موزه دوطبقه است و بخش‌های تماشایی زیادی دارد. بی‌تردید بازدید از این موزه و اطلاعات مفیدش برای دانش‌آموزها سودمند است. برای دیدن دیگر جاذبه های گردشگری ایلام چند روز را مهمان این شهر باشید. هتل های ایلام به‌خوبی از شما میزبانی می‌کنند.

آدرس: ایلام، بلوار خلیج فارس، جنب پارک کوثر.
  • سنگ نوشته تخت خان | یادگاری از دوران قاجار

در بین جاذبه های تاریخی ایلام، سنگ نوشته تخت خان، اثری هنری و زیبا است. قدمت این سنگ‌نوشته به دوره قاجار می‌رسد. روی این سنگ، کتیبه‌ای از شجره‌نامه غلامرضاخان والی را با خط نستعلیق شکسته حک کرده‌اند. تا ایلام که رفتید، خوب است از این سنگ‌نوشته هم دیدن کنید. می‌‌‌توانید با خرید بلیط هواپیما ایلام خودتان را به این شهر برسانید.

آدرس: ایلام، بخش صالح آباد، روستای بانروشان.
  • عمارت فلاحتی | از تماشایی‌ترین جاهای دیدنی ایلام

کاخ فلاحتی ایلام یکی از بناهایی است که ساختش به دوره قاجار می‌رسد. در آن زمان غلامرضاخان حاکم وقت ایلام بود و دستور ساخت این عمارت را داد. بعد از چندین سال، سازمان کشاورزی ایلام این کاخ را به موزه کشاورزی تبدیل کرد. در این موزه انواع ابزارآلات قدیمی برای کشاورزی را به نمایش گذاشته‌اند. اگر به شناخت گیاه‌های دارویی هم علاقه‌مند هستید، در بخش گیا‌های دارویی موزه گشت‌وگذار کنید. این بنا مثل دیگر بناهای به‌جامانده از قاجار معماری زیبایی چشمگیری دارد. وجود درها و پنجره‌های چوبی و شیشه‌های رنگی، قدمت و اصالت خانه را نشان می‌دهد. می‌توانید با خرید بلیط قطار ایلام، خودتان را به این شهر برسانید و از جاهای دیدنی‌اش بازدید کنید.

آدرس: ایلام، خیابان آیت الله عبدالرحمن حیدری ایلامی.
  • چهار طاقی قجر | آتشکده‌ای از دوره ساسانی

شاید در گشت‌وگذار در اطراف ایلام، بنایی قدیمی را در بالای تپه‌ای در دره شهر ببینید. چهار طاقی قجر از جاهای دیدنی تاریخی ایلام است. این بنا آتشکده‌ای بوده است که قدمتش به دوره ساسانیان می‌رسد. چهار طاقی را با استفاده از سنگ و گچ ساخته‌اند و سقفی گنبدی دارد؛ اما هنوز هم چهار طاق اصلی در این آتشکده سالم باقی مانده است؛ البته متأسفانه این روزها در میان جاهای دیدنی ایلام، به این آتشکده توجه کمی می‌شود.

آدرس: ایلام، شهرستان دره شهر.

قلعه های ایلام

  • قلعه والی و موزه مردم شناسی ایلام | از جالب‌ترین جاهای دیدنی ایلام

این قلعه یکی از زیباترین جاذبه های تاریخی ایلام است. ساخت این قلعه به دوره قاجار برمی‌گردد. زیبایی و عظمت این بنا توجه گردشگران را به خودش جلب می‌کند. اتاق‌های قلعه والی ایلام را مثل عمارت‌های قدیمی دورتادور حیاط ساخته‌اند. در وسط حیاط، استخری بزرگ به‌رنگ فیروزه‌ای وجود دارد که زیبایی عمارت را چندبرابر کرده است. پنجره‌های چوبی با شیشه‌های رنگی، حس‌وحالی از قدیم را زنده می‌کند. در حیاط عمارت درخت‌های بلندقامتی استوارند. باغچه‌های کوچک حیاط هم سرسبز است و جلوه‌ای تماشایی به عمارت می‌دهد.

موزه مردم‌شناسی ایلام در بخشی از قلعه والی

بعد از مرمت عمارت والی، این قلعه تغییر کاربری داد و آن را به موزه مردم‌شناسی ایلام تبدیل کردند. به همین خاطر این قلعه در بین جاهای دیدنی ایلام، جایگاهی ویژه دارد. سری به اتاق‌های قلعه بزنید و از صنایع‌دستی، لباس‌های محلی و آثار تاریخی ایلام دیدن کنید. بعد از بازدید از موزه می‌توانید سری به رستوران های ایلام هم بزنید و غذاهای سنتی منطقه را بخورید. رستوران پدر خوب، رستوران ابوعلی و رستوران سرای شاندیز در همان نزدیکی است.

آدرس: ایلام، خیابان پاسداران، روبه‌روی شهرداری.
ساعت بازدید از قلعه والی: همه‌روزه از ساعت 8 صبح تا 12 ظهر و در نوبت عصر از ساعت 14 تا 21.
ساعت بازدید از موزه مردم‌شناسی ایلام: همه‌روزه به جز دوشنبه‌ها.
  • قلعه اسماعیل خان | قلعه‌ای از دوره صفوی

در هر گوشه ایلام، بنایی از دوره‌های مختلف به یادگار مانده است. قلعه اسماعیل خان از جاهای دیدنی ایلام است که قدمتش به دوره صفوی می‌رسد. این قلعه را در بلندی‌های انبار آب ساخته‌اند. قلعه اسماعیل خان در قدیم، نقش دژی حفاظتی داشت. بیشتر بخش‌های قلعه از بین رفته‌ است؛ اما هنوز می‌شود بخشی از برج‌های نگهبانی‌اش را دید. یادتان نرود برای بازدید از این قلعه باید از مسیری چهارساعته و سربالایی بگذرید؛ در این مسیر وسایلی مثل آب آشامیدنی، مواد خوراکی، کفش مناسب و… نیازتان می‌شود.

آدرس: ایلام، بلوار دانشجو، بلوار پژوهش.

جاذبه های طبیعی ایلام

  • پارک ملت ایلام | فضایی دل‌نشین برای گردش و تفریح

خوب است قبل رفتن به سرسبزترین نقطه ایران، نگاهی به راهنمای سفر ایلام بیندازید. در بین جاهای دیدنی ایلام، اسم پارک ملت ایلام را هم می‌بینید. هرچقدر از زیبایی پارک ملت ایلام بگویم، کم گفته‌ام. درخت‌های بلندقامت و چمنزارها، فضای دل‌نشینی را برای استراحت و قدم‌زدن به وجود آورده‌اند. فضاسازی‌های پارک هم جلوه‌ای زیبا به طبیعت ایلام بخشیده است. می‌توانید در بخش‌های مختلف پارک، عکس‌هایی تماشایی ثبت کنید. خیلی از بومی‌ها در آخر هفته و شب‌ها به این پارک می‌روند. زمین بازی کودک، سرویس بهداشتی، آلاچیق، نیمکت، بوفه و آب‌خوری بخشی از امکانات این پارک است.

آدرس: استان ایلام، ایلام، بلوار جمهوری.
هزینه ورودی: رایگان
  • پارک کودک ایلام | از جذاب‌ترین جاهای دیدنی ایلام

پارک کودک ایلام یکی دیگر از پارک‌های زیبای شهر است که می‌توانید از آن بازدید کنید. وجود درخت‌های بلندقامت و استخرهای آب، حس‌وحالی دل‌نشین به پارک کودک ایلام داده است. خیلی از کودک‌ها برای رفتن به این پارک مشتاق هستند؛ زیرا در این پارک کتابخانه‌ای مجهز برای کودکان مهیا کرده‌اند. علاوه بر آن نیمکت‌هایی برای نشستن هم هست. با شروع پاییز، پارک کودک ایلام به رنگ‌های گرم درمی‌آید و چشم‌اندازی رؤیایی دارد. خوب است کمی در فضای پارک قدم بزنید و از صدای خش‌خش برگ‌ها لذت ببرید. هر گوشه از پارک کودک، سوژه‌‌ خوبی برای عکس‌هایتان می‌شود.

آدرس: استان ایلام، ایلام، میدان 22 بهمن، انتهای خیابان ولایت.
  • روستای قجر | روستایی قدیمی در نزدیکی ایلام

روستای قجر یا چنگیه قجر، روستایی در بخش سیوان و در دهستان میش خاص است. اگر دلتان می‌خواهد از ییلاقات‌ ایلام دیدن کنید، خوب است سری به این روستا بزنید. از هر جای روستا می‌شود رشته‌کوه‌های بلند و دشت‌های سرسبز را دید. طبیعت ایلام در این روستا بسیار زیبا و تماشایی است؛ البته امکانات رفاهی برای روستایی‌ها بسیار محدود است. به همین خاطر در روستای قجر، خانوارهای زیادی زندگی نمی‌کنند.

آدرس: استان ایلام، ایلام، بخش سیوان، دهستان میش خاص، روستای چنگیه قجر.
  • ارتفاعات سیوان کوه | از جاهای دیدنی ایلام

سیوان کوه بخشی از بلندی‌های ایلام است و فاصله زیادی تا کوه چمن‌گیر ندارد. اغلب کوه‌نوردها با گروه‌های کوه‌نوردی برای صعود قله‌ها به این کوه می‌روند. اگر شما هم مشتاق هستید، خودتان را برای کوه‌نوردی و تماشای زیبایی‌های این منطقه آماده کنید.

آدرس: استان ایلام، شیروان.

تنگه الماس بدره | از شگفت‌انگیزترین تنگه های ایران

تنگه الماس بدره از زیباترین تنگه های ایران است که در دامنه کبیرکوه، از مرتفع‌ترین ققل رشته‌کوه زاگرس واقع شده است. رشته‌کوه‌های باشکوه زاگرس تنگه الماس بدره را در بر گرفته‌اند. جریان آبی که از تنگه الماس بدره می‌گذرد پس از طی‌کردن مسیری طولانی به رودخانه سیمره سرازیر می‌شود.

در اطراف تنگه الماس می‌توانید از جنگل‌های انبوه بلوط دیدن کنید. همچنین در حوالی تنگه مراتع سرسبزی از گونه‌های گیاهی مختلف روییده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به زالزالک، آلبالو وحشی، پر سیاوش، ارژن و… اشاره کرد. علاوه بر این‌ها اطراف این تنگه مملؤ از گیاهان دارویی همچون گل‌گاوزبان، پنیرک، کنگر، بومادران و شنبلیله است.

آدرس: استان ایلام، شهرستان بدره

تنگه الماس بدره

بناهای تاریخی اطراف ایلام

  • شهر باستانی ماداکتو (شهر باستانی سیمره) | یادگاری از تمدن عیلامی‌ها

شهر باستانی ماداکتو از جاذبه های تاریخی ایلام است که قدمتش به زمان زندگی اولین تمدن‌ها برمی‌گردد. آثار باقی‌مانده این شهر نشان می‌دهد که ایلامی‌ها در این منطقه خانه‌ها و دژهای مختلفی ساخته‌ بودند. جالب است بدانید اسم دره شهر امروزی، در همان ابتدا ماداکتو بود. تمدن ایلام بعد از حمله آشور و در دوره هخامنشیان ضعیف شد؛ اما در دوره ساسانیان دوباره قدرت گرفت. در آن زمان به این منطقه سیمره می‌گفتند. امروزه ویرانه‌هایی از این شهر باستانی و تمدن قدیمی به جا مانده است. این شهر یکی از جاهای دیدنی اطراف ایلام است که گردشگرهای مختلف برای دیدنش مشتاق هستند. اگر به آثار تاریخی علاقه‌مند هستید، خوب است به این شهر سری بزنید.

آدرس: استان ایلام، ایلام، حاشیه شرقی دره شهر.
  • پل گاومیشان | از جاذبه های گردشگری ایلام

بین جاهای دیدنی تاریخی ایلام، پل گاومیشان بنایی قدیمی است که آن را در دوره ساسانیان ساخته‌اند. این پل راهی ارتباطی بین استان ایلام و لرستان بود. از زیر پل گاومیشان، رود خروشان سیمره می‌گذرد. تمام این بنا را از قلوه‌های سنگ ساخته‌اند. امروزه بعضی از بخش‌های پل گاومیشان از بین رفته است و بیشتر بخش‌های باقی‌مانده در استان لرستان است. اگر گذرتان به ایلام افتاد، خوب است از این پل قدیمی هم دیدن کنید.

آدرس: مرز بین استان ایلام و لرستان، 30کیلومتری دره شهر، روی رودخانه سیمره.
  • طاق شیرین و فرهاد | سازه‌ای سنگی از جاهای دیدنی ایلام

در بین جاهای دیدنی اطراف ایلام، طاق شیرین و فرهاد بسیار مشهور است. این بنای قدیمی را در دوره ساسانیان ساخته‌اند. خیلی‌ها می‌گویند فرهاد این طاق را در نصف روز ساخت تا شیرین اقامتگاهی شبانه داشته باشد. اگر این سازه را به اسم طاق شیرین هم شنیدید، تعجب نکنید. این طاق مربعی در دل کوه است و تمام بخش‌هایش را با تراشیدن سنگ‌ها ساخته‌اند. بلندای این طاق به 220 متر است و درازایش هم به 320 متر می‌رسد. طاق شیرین، پهنایی به‌اندازه 290 متر دارد. پشت‌بام این طاق زیباترین بخش این سازه است که سطحش مسطح است و به‌زیبایی آن را ساخته‌اند.

آدرس: استان ایلام، ایوان، بخش زرنه، روستای چهل زرعی، تنگ کوشک.
  • نقش برجسته گل گل ملکشاهی | حجاری زیبایی روی سنگ

تمدن‌های مختلفی در دوره‌های گذشته در ایلام زندگی می‌کردند. به همین خاطر باید انتظار دیدن آثاری برجسته از هر دوره را در این منطقه داشته باشید. در نزدیکی ایلام و در روستایی به اسم گل گل، سنگ‌نوشته‌ای قدیمی هست که قدمتش به دوره آشوری‌ها می‌رسد. نقش برجسته گل گل ملکشاهی یکی از جاهای دیدنی اطراف ایلام است که ارزش زیادی دارد. روی این سنگ‌نوشته متنی را به خط میخی حک کرده‌اند. نوشته‌های روی دامنه کوه، حمله آشوربانی ‌پال به ایلام را توضیح می‌دهد. در بخش‌هایی از این کتیبه می‌شود تصویری برجسته از پادشاه آشور با کلاه مخروطی و ردای بلندش را دید. بالاتر از نقش شاه، تصویری از هلال ماه هم مشخص است که آن را نمادی از الهه‌های آسمانی می‌دانند. می‌توانید این اثر تاریخی را در دامنه کوه‌های کبیر پیدا کنید. اگر به بازدید از این اثر تاریخی رفتید، از تماشای طبیعت اطراف روستا هم لذت ببرید.

آدرس: استان ایلام، 24کیلومتری ایلام، روستای گل گل.
  • سد کنجان‌چم | از جاذبه های گردشگری ایلام

ممکن است در مسیر راه مهران، سدی بزرگ و باشکوه را ببینید. سد کنجان چم یکی از سازه‌های مهم ایلام است. بلندای این سد به 79 متر می‌رسد. جنس این سد خاکی با هسته رسی است و تاجی به‌اندازه 240 متر دارد.

آدرس: استان ایلام، 30کیلومتری شهر مهران.
  • گورستان چنار | گورستانی عجیب در اطراف ایلام

ممکن است با خودتان فکر کنید چرا گورستان در لیست جاهای دیدنی ایلام است. گورستان چنار، گورستانی قدیمی است که قدمتی چند هزارساله دارد. عجیب‌ترین بخش آن، روش دفنی است که برای مرده‌ها استفاده می‌کردند. در آن زمان، اجساد و وسایل متعلق به آن را در خمره‌هایی می‌گذاشتند و خمره را دفن می‌کردند.

آدرس: استان ایلام، ایلام، ناحیه چنارباش.

قلعه‌های اطراف ایلام

  • قلعه کنجانچم | از جالب‌ترین جاهای دیدنی اطراف ایلام

بخشی از زیبایی‌های ایلام را می‌شود در بناهای تاریخی‌اش دید. در نزدیکی رودخانه کنجانچم قلعه‌ای به همین اسم ساخته‌اند که قدمتش به دوره قاجار می‌رسد. غلا‌م‌رضا ابوقداره که آخرین والی ایلام بود، دستور ساخت قلعه کنجانچم را داد. او قصد داشت که پایگاه حکومتی دیگری در این منطقه داشته باشد. قرارگیری در مسیر ایلام-مهران موقعیتی مناسبی برای این قلعه بود. والی ایلام از تاجرها و مسافرهایی که به طرف کربلا می‌رفتند، مالیات و عوارض می‌گرفت. اگر به داخل قلعه بروید، معماری چشمگیر قاجاری را می‌بینید. این قلعه از اتاق‌ها، خزینه‌، راهرو‌ها، برج‌های دیده‌بانی، حمام، اصطبل، شاه‌نشین، مطبخ، سیاه‌چال و حرمسرا تشکیل می‌شود. فضای بیرونی قلعه معماری ساده‌ای دارد؛ اما حجاری‌ها، پنجره‌های قوسی و آجرکاری‌های داخلی قلعه بسیار تماشایی است.

آدرس: استان ایلام، 15کیلومتری شمال مهران، جاده ایلام-مهران، مسیر کربلا.
  • قلعه سام | یادگاری از دوره ساسانیان

قلعه سام از آن دسته جاهای تاریخی ایلام است که امروزه فقط بخشی از آن سالم باقی مانده است. این قلعه را در اواخر دوره پارت‌ها و اوایل دوره ساسانی‌ها ساخته‌اند. این قلعه در بالای تپه‌ای از بلندی‌های روستای چم بور است.

آدرس: استان ایلام، ایلام، شهرستان شیروان چرداول، روستای چم بور، چهارکیلومتری سه کوهه.
  • قلعه هزار درب | از شگفت‌انگیزترین بناهای تاریخی ایلام

شاید شما هم برای تماشای آثار تاریخی در دوره‌های گذشته ایلام مشتاق باشید. خوب است در سفر به ایلام بازدید از قلعه هزار درب را در برنامه‌هایتان بگذارید. این قلعه یکی از جاهای دیدنی اطراف ایلام است که ساختش به دوره ساسانیان می‌رسد. امروزه فقط خرابه‌هایی از قلعه هزار در به جا مانده است؛ اما در گذشته این قلعه پادگانی نظامی بود. قلعه هزار در، پلانی مستطیلی دارد. بخش‌های مختلف قلعه را با قلوه‌سنگ‌ و گچ ساخته‌اند. وجود سه طبقه زیرزمین، همکف و طبقه بالایی، جذابیت این قلعه را بیشتر کرده است. روی سقف‌های قلعه، دریچه‌های بزرگی هست که نور و روشنایی از آن‌ها می‌گذشت و به طبقه‌های پایین‌تر می‌رسید. وجود برج‌های نگهبانی در اطراف قلعه ثابت می‌کند که قلعه هزار در، کابردی نظامی داشت. از دالا‌ن‌های تودرتو و هلالی‌اش بگذرید و ماجراجویی‌تان را شروع کنید.

آدرس: استان ایلام، غرب آبدانان.
  • پشت ‌قلعه آبدانان (دژ پشت کلا) | از جاهای دیدنی اطراف ایلام

شاید وجود قلعه‌های متعدد در روستاهای اطراف ایلام شما را متعجب کند. خوب است بدانید که ایلام شهری با فرهنگ و تاریخی غنی است. هرکدام از تمدن‌ها،     ردی از خود در این شهر و روستاهای اطرافش به جا گذاشته است. در بین جاهای دیدنی اطراف ایلام، قلعه‌ای به اسم دژ پشت کلا هست که قدمتش به دوره ساسانیان می‌رسد. این قلعه در گذشته کاربردی نظامی داشت. آن را به پشت قلعه آبدانان هم می‌شناسند. قلعه آبدانان از بخش‌های مختلفی مثل شاه‌نشین، برج‌های نگهبانی، دیوارهای دفاعی، اتاق‌های مسکونی و… تشکیل می‌شود. کمی اطراف دژ پشت کلا گشت‌وگذار کنید. قدم‌زدن در هوای مطبوع کوهستان و دشت‌های سرسبز حس‌وحالی وصف‌نشدنی دارد.

آدرس: استان ایلام، پنج‌کیلومتری جنوبی آبدانان، شمال غربی روستای پشت قلا.
  • دژ میر غلام هاشمی | از زیباترین جاهای دیدنی اطراف ایلام

دژ میر غلام هاشمی یکی از زیباترین قلعه‌های ایلام است. میر غلام هاشمی در سال 1303 این عمارت را ساخت. خوب است بدانید این قلعه کاربرد مسکونی-نظامی داشت. بخش جالب در ساخت این دژ، نوع معماری آن است. برای ساخت این عمارت از سبک چهارایوانی استفاده کرده‌اند که متعلق به دوره ساسانی بود. وجود پنجره و درهای چوبی با شیشه‌های رنگارنگ، جلوه زیبایی به این دژ داده است. به بازدید از این بنا که رفتید، از بخش‌های مختلف دژ دیدن کنید. در وسط حیاط، حوض چشم‌نوازی ساخته‌اند که در چهار طرف آن، درخت‌کاری‌های زیبایی وجود دارد. برای تماشای این دژ لازم نیست هزینه‌ای بپردازید. مسیر دسترسی به این قلعه آسان است. حتی اگر خودروی شخصی هم ندارید، تاکسی‌ها شما را تا کنار قلعه می‌رسانند.

آدرس: ایلام، شهرستان دره شهر، روستای هاشم آباد، دژ میر غلام هاشمی.

جاذبه های طبیعی اطراف ایلام

  • کوه قلاقیران | از تماشایی‌ترین جاهای دیدنی ایلام

کوه قلاقیران یکی از دیدنی‌ترین قله‌های این منطقه است. اگر دستی بر حرفه کوه‌نوردی دارید، برنامه‌ای هیجان‌انگیز برای رفتن به این کوه بچینید. زیبایی چشم‌اندازها در اطراف کوه قلاقیران در واژه‌ها نمی‌گنجد. هوای دل‌پذیر، طبیعت سرسبز، آبشارهای خروشان و دامنه‌های نیمه‌برفی بخشی از جذابیت‌های این منطقه است. در بین جاهای دیدنی اطراف ایلام، کوه قلاقیران طرف‌دارهای زیادی دارد. این کوه نمادی از شهر ایلام است. با شروع بهار در دشت‌های اطراف کوه، فرشی از شقایق‌های زیبا پهن است که همه چیز را رویایی می‌کند. یادتان نرود در این کوه امکانات رفاهی خاصی وجود ندارد و باید تمام وسایل ضروری را همراه خود ببرید.

آدرس: استان ایلام، سه‌کیلومتری شهر ایلام.
  • دریاچه دوقلو سیاه گاو | تنها دریاچه دوقلو در ایران

دریاچه دوقلو سیاه گاو یکی از تماشایی‌ترین جاهای دیدنی ایلام است. در بخشی از دامنه‌های زاگرس، دو دریاچه به وجود آمده‌اند. یکی از این دریاچه‌ها در بالادست دریاچه دیگری هست و کانالی 10متری آن‌ها را به هم وصل می‌کند. عمق هرکدام از دریاچه‌ها به 20 متر می‌رسد. طبیعت وصف‌نشدنی اطراف دریاچه و آب‌وهوای دل‌پذیرش، گردشگرها را تا پای این دریاچه می‌کشاند. اگر به آنجا رفتید، نگاهی به داخل آب بیندازید. بازی ماهی‌های کوچک دریاچه دیدن دارد. دریاچه دوقلو سیاه گاو، تنها دریاچه دوقلو در ایران است و سوژه خوبی برای عکس‌هایتان می‌شود.

آدرس: استان ایلام، شهرستان آبدانان، بخش سراب باغ.
  • آبشار گچان | مکانی دل‌نشین در دل طبیعت ایلام

طبیعت ایلام، از تماشایی‌ترین بخش‌هایی است که می‌توانید چند روزی را در آن بگذرانید. در بین جاهای دیدنی اطراف ایلام، آبشار گچان محبوبیت زیادی دارد. آبشار گچان در تمام ماه‌های سال خروشان است. اطراف آبشار را درخت‌های بلندقامت گردو پوشانده‌اند. خوب است زیر سایه درخت‌ها زیراندازی پهن کنید و کمی استراحت کنید. مسیر دسترسی به این آبشار بسیار آسان است. به همین خاطر در آخر هفته‌ها و روزهای تعطیل، خیلی از ایلامی به آبشار گچان می‌روند.

آدرس: استان ایلام، ایلام، ابتدای جاده ایلام-سرابله، 15کیلومتری ایلام.
  • غار کناتاریکه | از زیباترین جاذبه های طبیعی ایلام

اگر اهل غارنوردی هستید، بازدید از غار کناتاریکه شما را سر ذوق می‌آورد. غار کناتاریکه یکی از جذاب‌ترین غارها در بلندی‌های سیوان کوه است. این غار دهانه بسیار تنگی دارد. فرسایش زمین و رسوب‌گذاری‌ها، اشکال هیجان‌انگیزی در داخل غار به وجود آورده است. حوضچه‌ای از آب، پرده‌های سنگی، قندیل‌های استالاکتیتی و استالاگمیتی، توجه همه را جلب می‌کند. بلندای غار در هر بخش متفاوت است و تا 12 متر هم می‌رسد. با وجود اکسیژن کافی، در غار کناتاریکه هیچ موجود زنده‌ای زندگی نمی‌کند؛ البته شاید دمای کم غار، دلیل خوبی برای این موضوع باشد. فراموش نکنید بازدید از فضای داخلی غار آسان نیست و نیاز به تجهیزات کافی دارد. به همین خاطر بهتر است با افرادی مجرب به آنجا بروید.

آدرس: استان ایلام، ایلام، دره شهر، در نزدیکی روستای پاکل گراب.
  • آبشار وه ریز | از تماشایی‌ترین جاهای دیدنی اطراف ایلام

عکس آبشار وه ریز در ایلام

در هر بخش از ایلام و بلندی‌های اطرافش آبشار یا رودخانه‌ای جاری است. اگر قصد دارید چند ساعتی را در طبیعت ایلام بگذرانید، خوب است به آبشار وه ریز سری بزنید. این آبشار یکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی اطراف ایلام است که از کبیرکوه سرچشمه می‌گیرد. بلندای این آبشار به 10 متر می‌رسد و به‌زیبایی از بالای تخته‌سنگی هلالی به طرف پایین جاری می‌شود. به خاطر قرارگیری آبشار در مسیر دره، اغلب مسافرها کنار آبشار توقف می‌کنند. می‌توانید در نزدیکی آبشار زیراندازی بیاندازید و کمی استراحت کنید.

آدرس: استان ایلام، پنج‌کیلومتری جنوب ایلام، در نزدیکی روستای چشمه کبود.
  • دریاچه سد ایلام | از جاهای طبیعی ایلام

در نزدیکی ایلام، سدی را بهره‌برداری کرده‌اند که بتوانند بخشی از آب را پشت آن ذخیره کنند. با بالاآمدن سطح آب، دریاچه‌ای تماشایی در دل بلندی‌های منطقه ملکشاهی به وجود آمده است. دریاچه سد ایلام، دست کمی از تابلویی نقاشی‌شده ندارد. دامنه‌های سرسبز و دریاچه ترکیبی دل‌نشین از طبیعت ساخته‌اند. اگر دلتان خواست در نزدیکی دریاچه پیک‌نیک کنید. اکسیژن خالص نفس بکشید و از طبیعت انرژی بگیرید؛ البته یادتان نرود که برای اقامت کنار دریاچه باید وسایل لازم را با خودتان ببرید. زیرا در اطراف دریاچه هیچ امکانات رفاهی برای گردشگرها مهیا نیست.

آدرس: استان ایلام، 20کیلومتری شرق ایلام، 15کیلومتری غرب شهر ارکواز ملکشاهی.
  • تالاب چکر | قابی تماشایی از پرنده‌ها

در نزدیکی ایلام و در منطقه بولی، تالابی زیبا به وجود آمده است که توجه گردشگرها را جلب می‌کند. مساحت تالاب چکر به سه هکتار می‌رسد و عمقی به‌اندازه 2.5 متر دارد؛ البته این عدد همیشه ثابت نیست. میزان بارش سالیانه و آب‌دهی چشمه‌ها روی عمق آب تأثیر می‌گذارد. دمای آب تالاب در بیشتر زمان‌های سال، 24 درجه سانتی‌گراد است. معمولاً تالاب‌ها زیستگاهی مناسب برای رشد گیاهان و زندگی حیوان‌ها هستند. اطراف تالاب چکر هم پرنده‌های مختلفی مثل حواصیل خاکستری، کشیم، چنگر و اردک‌ها زندگی می‌کنند. می‌توانید اطراف این تالاب، پرواز دست‌جمعی پرنده‌ها را تماشا کنید. تصویر تالاب از پشت لنز دوربینتان هم دیدنی است.

آدرس: استان ایلام، غرب شهرستان ایلام، منطقه بولی، ناحیه چکر.
  • رود سیمره | از طولانی‌ترین رودهای غرب ایران

رود سیمره یکی از مهم‌ترین رودها در غرب ایران است که از دو رود گاماسیاب و قره‌سو به وجود می‌آید. این رود از دره شهر و شیروان چرداول می‌گذرد و در پل گاومیشان با رود کشکان یکی می‌شود. از به‌هم‌پیوستن این دو رود، کرخه به وجود می‌آید. خوب می‌دانید که هر کجا که آب باشد، آبادی هم هست. از همان قدیم این رود و شاخه‌هایش زمین‌های ایلام و اطرافش را سرسبز نگه داشته‌اند. رود سیمره در بیشتر زمان‌ها گل‌آلود است. معنی لغت سیمره هم به همین نکته اشاره می‌کند. سی به معنی سیاه است و مره هم معنی غار یا دیواره سنگی را می‌دهد. این رود بخشی از طبیعت ایلام است که مسافرها و بومی‌ها اوقات زیادی را کنار آن می‌گذرانند.

آدرس: استان ایلام، سیمره.
  • غار زینگان | از زیباترین جاذبه های طبیعی ایلام

طبیعت ایلام را باید از نزدیک دید و از آن لذت برد. غار زینگان از دیگر جاهای دیدنی اطراف ایلام است که فقط پنج کیلومتر با بخش صالح آباد فاصله دارد. از ویژگی‌های برجسته این غار، روبازبودن سقف آن است و شباهت زیادی به تنگه دارد. به همین خاطر فضای داخل غار تاریک نیست. از فضای بیرون که به داخل غار بروید، میزان اختلاف دما را به‌خوبی حس می‌کنید؛ پس در بازدید از غار زنگان، بردن لباس گرم را فراموش نکنید. بعد از واردشدن می‌توانید مسیر شش‌کیلومتری غار را پیاده‌روی کنید و از طرف دیگرش خارج شوید.

در فصل بهار و تابستان آبچک‌های متعددی روی سنگ‌ها می‌بینید. گیاهانی مثل سرخس و خزه هم دیوارهای سنگی غار را پوشانده‌اند که زیبایی غار را دوچندان می‌کند. کمی که صبور باشید، به آبشارهای غار می‌رسید. این آبشارها از لابه‌لای سنگ‌ها به پایین می‌ریزد و قابی تماشایی را می‌سازد. برای رفتن به این غار کفش مناسب، مواد خوراکی و آب لازمتان می‌شود. بردن دوربین عکاسی هم برای ثبت صحنه‌های شگفت‌انگیز از واجبات غارنوردی است.

آدرس: استان ایلام، 52کیلومتری جنوب غربی ایلام، پنج‌کیلومتری جنوب شرقی صالح‌آباد.
  • کوه چمن گیر | از تماشایی‌ترین جاهای دیدنی اطراف ایلام

کوه چمن گیر از بلندی‌های ایلام است که طبیعتی زیبا و حال‌وهوایی دل‌چسب دارد. به جنوب شرقی این کوه که بروید، به بلندی‌های سیوان می‌رسید. اگر اهل کوه‌نوردی هستید، می‌توانید برای صعود قله چمن‌گیر برنامه‌ای بچینید. در مسیر چمن گیر، رودخانه‌های گراب و چداول هم جریان دارد که هردو از همین کوه سرچشمه می‌گیرند.

آدرس: استان ایلام، 22کیلومتری جنوب شرقی ایلام، ناحیه شیروان.
  • روستای خوران | ییلاقی تماشایی

شاید دلتان بخواهد چند روز را در ییلاق‌های ایلام بگذرانید. روستای خوران یکی از این جاهای دیدنی اطراف ایلام است که هوایی مطبوع و معتدل در بهار و تابستان دارد. چشم‌اندازهای بی‌نظیر روستای خوران خیلی از گردشگرها را برای رفتن به این منطقه مشتاق می‌کنند. درخت‌های بادام، پسته کوهی، انجیر و بلوط در زمین‌های اطراف روستا ریشه در خاک دارند. به همین خاطر به هر طرف که نگاه کنید، منظره‌ای سرسبز، جلوی چشم‌هایتان است. شاید بتوانید در این روستا سوغات ایلام را با قیمت مناسب‌تری از کشاورزها بخرید.

آدرس: استان ایلام، شهر ایوان، روستای خوران.
  • چشمه های آبگرم دهلران (چشمه قیر دهلران) | چشمه‌هایی با خواص درمانی

در همه جای ایران چشمه‌های درمانی، طرف‌دارهای خودش را دارد. در اطراف ایلام می‌توانید به چشمه‌های آبگرم دهلران سری بزنید. این چشمه‌ها به قیر دهلران هم معروف هستند. آب‌درمانی در این چشمه‌ها به درمان رماتیسم، کوفتگی، دمل‌ها، حساسیت‌ها و… کمک می‌کنند. علاوه‌بر خاصیت درمانی، منظره زیبای این چشمه در دامنه کوه تماشایی است.

آدرس: استان ایلام، سه‌کیلومتری دهلران.
  • روستای کُلم | روستایی با چشم‌اندازی شگفت‌انگیز از جاهای دیدنی ایلام

روستای کلم، انتخاب خوبی برای رفتن به یکی از جاهای دیدنی اطراف ایلام است. جاذبه های گردشگری روستا در طبیعت شگفت‌انگیزش خلاصه نمی‌شود. از آثار تاریخی به‌جامانده در روستا، متوجه می‌شوید که کلم قدمتی تاریخی دارد. از دامنه کوه‌ها رودهای پرآبی به طرف روستا جاری است و صفای روستا را چند برابر می‌کند. در همان اطراف مرکز پرورش ماهی هم راه‌اندازی کرده‌اند. خوردن ماهی کبابی هم در طبیعت روزتان را کامل‌تر می‌کند.

آدرس: استان ایلام، 30کیلومتری شمال غربی روستای بدره.
  • منطقه جنگلی ششدار | بهشتی در ایلام

این منطقه از زیباترین جاهای دیدنی اطراف ایلام است. به هر طرف که نگاهی کنید، تابلویی نقاشی‌شده از طبیعت می‌بینید. پوشش گیاهی منطقه جنگلی ششدار گسترده است و درخت‌های مختلفی در آن روییده‌اند. برای تفریح در این طبیعت بکر، برنامه‌ای بچینید. فراموش نکنید که همه ما برای حفاظت از محیط زیست و طبیعت باید تلاش کنیم. ما هم روی خوش‌قولی شما حساب می‌کنیم.

آدرس: استان ایلام، پنج‌کیلومتری ایلام.
  • دره ارغوان | تصویری رویایی از طبیعت ایلام

این دره یکی از زیباترین و رویایی‌ترین جاهای دیدنی اطراف ایلام است. دره ارغوان یا تنگه ارغوان ایلام منطقه‌ای حفاظت‌شده است و در گذشته به آن تنگه گاوز می‌گفتند. ارغوان درختی است که شکوفه‌های آن شبیه قلب هستند و به همین خاطر به آن «درخت قلب» هم می‌گویند. رنگ این شکوفه‌ها ارغوانی (بنفش-صورتی) است. در بهار این دره 170هکتاری پر از قلب‌های ارغوانی و بسیار تماشایی می‌شود. یکی دیگر از دره‌های ارغوان ایران، دره ارغوان طرقبه در نزدیکی مشهد است.

آدرس: استان ایلام، سه‌کیلومتری شمال شرقی ایلام.
  • آبشار اما | از جذاب‌ترین جاهای دیدنی ایلام

برای رسیدن به آبشار اما باید از کنار دریاچه سد ایلام بگذرید. آب این آبشار هم در انتها به همین سد می‌ریزد. فرقی هم نمی‌کند چه فصلی از سال باشد، این آبشار در هر چهار فصل، جاذبه‌های خودش را دارد. دیواره‌های پر از سرخس و خزه، درختان بلوط، انجیر کوهی و انگور در اطراف این آبشار، زیبایی آن را دو چندان می‌کند. آب زلال آبشار که به دریاچه منتهی می‌شود هم برای شنا و هم برای ماهیگیری مناسب است. اگر هم اهل علم و کتاب باشید، بیشتر از این‌ها باید قدر این آب را بدانید.

آدرس: استان ایلام، پشت سد ایلام، روستای اما.
  • دره ییلاقی هفتاو میشخاص (هفت آب) | از جاهای دیدنی اطراف ایلام

این دره از 30کیلومتری ایلام، از روستای جعفرآباد شروع می‌شود و به بلندی‌های طولاب می‌رسد. چندین روستا با مردمانی مهربان در دره ییلاقی هفتاو میشخاص هستند. دره ییلاقی هفتا و میشخاص به همین مردمان و طبیعت کم‌نظیرش معروف است. این دره پوشیده از جنگلی تماشایی از انواع درخت‌هاست؛ مثلاً درخت گردو. این جنگل همان جنگل زیبای مله چاو است. چشمه‌های زیاد و نزدیکی این دره به تفرجگاه‌ها، موقعیت آن را برای گردشگران محبوب‌تر می‌کند. میوه‌های باکیفیت از سوغات ایلام در این دره است. اقتصاد اصلی مردم روستاها هم بر پایه فروش همین میوه‌ها است.

آدرس: استان ایلام،30کیلومتری ایلام، روستای جعفرآباد، دره میشخاص.
  • سم دل دل‌ | از جاذبه های گردشگری ایلام

عکس سم دل‌دل‌ در شهر ایلام

تنگ گراب جایی در نزدیکی شهر ایلام است. در این منطقه قلوه‌سنگی وجود دارد که شبیه نعل است. این نعل اسب از چینه‌های خشکی ساخته شده است که انگار آن‌ها را با نظم روی هم چیده‌اند. در کف این محوطه هم تخته سنگی است که رد سم اسب روی آن باقی‌مانده است. محلی‌ها این اثر به‌جامانده را رد سم اسب پیامبر(ص) می‌دانند. چون اسم اسب پیامبر(ص) دُل دُل بود، این منطقه را هم «سم دل دل» نام‌گذاری کرده‌اند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید دل دل در عربی به معنی خارپشت است. سم دل دل امروزه یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی اطراف ایلام است.

آدرس: استان ایلام، تنگ گراب.
  • منطقه توریستی دربند | تفرجگاهی زیبا

باید کمی از هیاهوی زندگی دور شد و به طبیعت پناه برد. آرامش، انرژی و  زیبایی‌های طبیعت ایلام وصف‌نشدنی است. اگر در بهار و تابستان قصد سفر به ایلام را دارید، بازدید از منطقه توریستی دربند را در برنامه‌هایتان بگذارید. در این زمان دامنه کوه‌ها از همیشه سرسبزتر است. وجود آبشارها و چشمه‌های خروشان، زیبایی این منطقه را به اوج می‌رساند.

آدرس: استان ایلام، شهرستان بدره، مسیر بدره به دره شهر.
  • منطقه توریستی میمه | تفرجگاهی برای خانواده‌ها

میمه بخشی از شهرستان دهلران است که این روزها گردشگرها برای رفتن به آنجا مشتاق هستند. این منطقه توریستی آبشارهای تماشایی، غارهای زیبا و پوشش گیاهی شگفت‌انگیزی دارد. تابستان که باشد، هوای معتدل و مطبوع میمه بسیار دل‌انگیز است.

آدرس: استان ایلام، شهرستان دهلران، میمه.
  • دریاچه سد کنگیر ایوان | از جاهای دیدنی ایلام

سد کنگیر ایوان از دیگر سدهای استان ایلام است. آب جمع‌شده در پشت این سد، دریاچه‌ای تماشایی را به وجود آورده است. امروزه این دریاچه یکی از جاذبه های گردشگری ایلام می‌دانند. انعکاس نور خورشید از سطح آب دریاچه، تصویری دل‌نشین را می‌سازد. می‌توانید برای داشتن روزی مفرح، چند ساعت کنار دریاچه پیک‌نیک کنید.

آدرس: استان ایلام، شهرستان ایوان.
  • پایتخت ایلامیان (دره شهر) | از قدیمی‌ترین بخش‌های ایلام

دره شهر از قدیمی‌ترین بخش‌های ایلام است. این منطقه به خاطر خاک حاصل‌خیز و وجود چشمه‌هایش ارزش زیادی داشت. دره شهر در گذشته پایتخت ایلامی‌ها بود که آن را به ماداکتو می‌شناختند. هنوز هم می‌شود ردی از آثار تاریخی مختلفی مثل آتشگاه‌ها، پل‌ها، قلعه‌ها و… را در این منطقه دید.

آدرس: استان ایلام، دره شهر.
  • پارک جنگلی چغاسبز | از مجهزترین پارک‌های جنگلی ایلام

پارک جنگلی چغاسبز یکی از بهترین تفرجگاه‌هایی است که می‌توانید یک روز فوق‌العاده را در آن بگذرانید. اغلب خانواده‌ها در روزهای تعطیل به این پارک جنگلی می‌روند تا خستگی‌ها را از تن بیرون کنند. در طبیعت سبز این منطقه، انواع درخت‌های سرو، زالزالک، کاج و بلوط روییده‌اند. در این پارک امکانات خوبی برای گردش و تفریح مهیاست. مثلاً زمین بازی کودکان، آلاچیق، شهربازی، سرویس بهداشتی. اگر مشتاق طبیعت‌گردی در این پارک هستید، با خرید بلیط اتوبوس ایلام خودتان را به این شهر برسانید.

آدرس: استان ایلام، بزرگ‌راه امام خمینی.

تنگ های اطراف ایلام

  • تنگ کافرین | شگفت‌انگیزترین جاذبه طبیعی ایلام

اگر اهل طبیعت‌گردی هستید، بازدید از تنگ کافرین را به شما پیشنهاد می‌کنم. این تنگ یکی از برجسته‌ترین جاهای دیدنی اطراف ایلام است. رودخانه‌ای پرخروشی در این دره جریان دارد که در ادامه با رودخانه سیمره یکی می‌شود. مسیر تنگه، مسیری دل‌نشین بین دامنه کوه‌‌ها است و فرقی با تابلویی نقاشی‌شده ندارد. در نزدیکی تنگه، قایق‌های گردشگری انتظارتان را می‌کشد. سوار این قایق‌ها بشوید و ماجراجویی‌تان را شروع کنید. کمی که جلوتر بروید، چشم‌اندازی از سد سیمره مشخص است که زیبایی تنگ کافرین را به اوج می‌رساند.

آدرس: استان ایلام، ایلام، شهرستان بدره، مسیر ایلام-بدره، 15کیلومتر شمال شهر بدره.
  • تنگ رازیانه | تنگی زیبا در طبیعت ایلام

ایلام است و تنگ‌های زیبایش! تنگ رازیانه یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی ایلام است که همه را شگفت‌زده می‌کند. بهتر است برای بازدید از این تنگ با گروه‌های گردشگری همراه بشوید. زیرا گذشتن از دره‌های پرپیچ‌وخم تنگه رازیانه ایلام به راهنمایی مجرب نیاز دارد. این تنگ یکی از زیباترین شاهکارهای طبیعت است. بهار و تابستان که باشد، بوته‌های رازیانه با گل‌های زردش دلبری می‌کند. به همین خاطر این دره را به اسم تنگ رازیانه می‌شناسند. در مسیر بازگشت کمی از این داروی گیاهی بچینید و از عطر دل‌نشینش لذت ببرید.

آدرس: استان ایلام، 35کیلومتری جنوب شرق ایلام، جاده ایلام-بدره، روبه‌روی ترشک.
  • تنگ بهرام چوبین | از جالب‌ترین جاهای دیدنی اطراف ایلام

تنگ بهرام چوبین یکی از زیباترین جاهای دیدنی اطراف ایلام است. از طبیعت دل‌نشین منطقه تا دیوارهای ایجادشده تاریخی‌اش تماشا دارد. این تنگ در چندین سال قبل، شکارگاه بهرام چوبین بود. اگر در این تنگ ماجراجویی کنید به چند آب‌انبار می‌رسید که می‌شود در آن‌ها آب آشامیدنی هم پیدا کرد. قدم‌زدن در اطراف تنگ و بازدید از چشم‌انداز زیبایش می‌تواند برنامه‌ای جذاب برای گردش در طبیعت ایلام باشد.

آدرس: استان ایلام، ایلام، هشت‌کیلومتری مسیر دره شهر، پل دختر.

جاهای دیدنی ایلام آن‌قدر تماشایی است که سفری خاطره‌انگیز برایتان می‌سازد. تلاش کردیم بعضی از آن‌ها را در این سفر مجازی با ره بال آسمان برایتان بگوییم. اگر در گذشته به این مکان‌ها سفر کرده‌اید، از تجربه‌هایتان در کامنت‌ها بنویسید. از خواندنشان لذت می‌بریم.

آبشار اما، دره ارغوان، غار زینگان، منطقه توریستی دربند.

قلعه والی و قلعه اسماعیل خان از پرقدمت‌ترین بناهای تاریخی زیبای استان ایلام هستند.

تنگ کافرین، تنگ رازیانه، تنگ بهارم چوبین اجمله تنگ‌های خوش‌آب‌وهوای این استان هستند.

برای تفریح با خانواده، منطقه توریستی دربند و منطقه جنگلی ششدار از سرسبزترین مناطق جنگلی ایلام را پیشنهاد می‌کنیم.

پارک ملت ایلام و پارک کودک ایلام از پرامکانات‌ترین پارک‌های ایلام هستند.

2 نظرات
  1. شاهین می گوید

    درود خانم شقایق
    از چه طریقی میشه با شما در ارتباط بود برای راهنمای در مورد کمپ کردن چند روزه در ایلام و … شماره تماس یا ایمیلی چیزی بزارید بسیار سپاسگزارم

    1. بانو تقیان می گوید

      سلام شاهین عزیز، خانم مستعلی‌پور نویسنده این مقاله هستند و مجری برگزاری تور یا لیدر سفر نیستند. برای گرفتن راهنمایی برای کمپ‌ها بهتره با گروه‌های کوهنوردی هماهنگ بشید.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.