امروز می‌خواهیم به بزرگترین کلیسای شهر تهران سر بزنیم؛ کلیسایی که نام آن از اسطوره‌ای قدیس به نام سرکیس مقدس الهام گرفته شده و اکنون مکانی نورانی و معنوی برای ارامنه تهرانی است. کلیسای سرکیس مقدس تهران در سال ۱۳۴۹ آغاز به کار کرد و نامش در یادگارهای به‌جامانده از دوران پهلوی ثبت شد. در این مطلب از مجله گردشگری ره بال آسمان آماده‌ایم تا از کم‌وکیف معماری چشم‌نواز این کلیسا برایتان بگوییم، تاریخچه ساخت آن را ورق بزنیم و با زیبایی‌های گوشه‌گوشه این کلیسا آشنا شویم.
برای آشنایی با سایر جاذبه‌ها و جاهای دیدنی تهران در پاییز، روی لینک زیر کلیک کنید:
جاهای دیدنی تهران در پاییز
کلیسای سرکیس مقدس تهران کجاست؟
کلیسای سرکیس مقدس بزرگترین کلیسای شهر تهران به حساب می‌آید که در خیابان کریم خان زند این شهر بنا شده است. این کلیسا با الهام از معماری قرون وسطی و عصر جدید ارمنستان ساخته شده و به خاطر نمای باشکوه و زیبایی که دارد از جاهای دیدنی تهران است که علاقه‌مندان به دین مسیحیت و معماری کلیساها برای دیدن آن سر از پا نمی‌شناسند.
تاریخچه کلیسای سرکیس مقدس تهران
سرکیس مقدس کیست؟
تاریخ هر آیین و فرهنگی اسطوره‌های افتخارآمیزی دارد که نامشان حتی پس از مرگ جاویدان و مقدس باقی خواهد ماند. سرکیس مقدس نیز که نام کلیسای سرکیس مقدس تهران را از وی الهام گرفته‌اند، از شهدای قدیس آیین مسیحیت است. سرکیس در قرن چهارم میلادی از سرداران سپاه روم و قدیسان حواری کلیسای آن زمان بود، به جرم مسیحی‌بودن تحت تعقیب رومیان قرار گرفت. تا جایی که مجبور شد به سرزمین ارمنستان پناه ببرد؛ اما از آنجایی که پادشاه ارمنستان هم تسلیم فرمان امپراتوری روم بود، سرکیس را از کشورش طرد کرد.
سرکیس دوباره راه مهاجرت در پیش گرفت؛ این بار به سوی سرزمین ایران. شاپورشاه وی را به زیر پر و بال خود گرفت و از وی حمایت کرد. تا جایی که در جنگ با کوشان‌ها به فرماندهی سرکیس اعتماد کرد و از پیروزی‌هایش خرسند بود؛ اما این دوره آرامش و امنیت هم برای سرکیس دوام نیاورد. شایعاتی در میان سپاه شاپورشاه پخش شد مبنی بر اینکه سرکیس در بین سپاهیان آیین مسیحیت را تبلیغ می‌کند. سرانجام این دسیسه‌ها به صدور حکم قتل سرکیس منجر شد و سرانجام سرکیس مقدس و پسرش به همراه برخی سربازان همراهشان در مسیر نیشابور مظلومانه به قتل رسیدند.
معماری کلیسای سرکیس مقدس تهران
همان طور که پیشتر گفتیم کلیسای سرکیس مقدس لقب بزرگترین کلیسای شهر تهران را از آن خود کرده است. این بنا که در ابعادی به اندازه ۳۶.۵ متر طول و ۱۷.۸ متر عرض طراحی و اجرا شده، از زیباترین کلیساهای ارمنی است که بازدیدکنندگان را در تماشای خود انگشت‌به‌دهان می‌گذارد. البته نمای سنگ‌های مرمرین در تزیین نمای بیرونی و سفیدکاری نمای درونی با استفاده از گچ در زیباسازی هر چه بیشتر این کلیسا بی‌تاثیر نبوده است.
گنبد
گنبد کلیسای سرکیس مقدس ابتدا به‌خاطر هنر و مهارت معمار آن، هیچ ستونی نداشت و تحمل وزن سنگین گنبد بر روی دوش دیوارهای داخلی کلیسا بود؛ اما بعد از مدتی که مسئولان کلیسا خطر نشست و ریزش اطراف کلیسا را حس کردند، چهار ستون به زیر گنبد اضافه کردند تا بار سنگین گنبد را روی شانه‌های خود حمل کنند.
ناقوسخانه ها
اگر از بیرون و سمت در ورودی کلیسا به نمای آن نگاه کنید، در دو طرف در ورودی و ضلع غربی ساختمان دو برج با پلان چهارگوش خواهید دید که ناقوسخانه نام دارند. در پایین این دو برج، دو در ورودی فرعی کلیسا کار شده است. سقف این دو برج نیز حامل گنبدی هشت‌ضلعی است که مشابه گنبد اصلی کلیساست.
ورودی کلیسا
برای ورود از ورودی اصلی کلیسای سرکیس مقدس باید به ضلع غربی ساختمان بروید. دو ورودی دیگر نیز برای کلیسا در نظر گرفته شده که در ضلع‌های شمالی و جنوبی بنا قرار دارد. این دو ورودی کوچک‌تر از در اصلی و در زیر برج‌های ناقوسخانه هستند. دیوارهای ضلع غربی کلیسا تا قبل از جنگ تحمیلی نمایی شیشه‌ای با نقش‌‌ونگارهایی از صلیب داشت؛ اما در حین جنگ هشت‌ساله در کنار بنای ساختمان، در نیز آسیب دید و در روند ترمیم، طراحی آن به کلی تغییر کرد.
از آنجایی ک بنای ساختمان بر روی سکوی نسبتاً بلندی قرار دارد، پله‌های روبه‌روی در ورودی شما را به سمت در هدایت می‌کنند. این ورودی به سبک معماری قرون سه و چهار میلادی کلیساهای ارمنستان ساخته شده و پس از عبور از آن به فضای راهرو قدم می‌گذارید. روبه‌روی فضای راهرو بالکنی در نظر گرفته شده که اجرای گروه کُر کلیسا در آن برگزار می‌شود.
فضای صحن
چنانکه گفتیم سقف کلیسای سرکیس مقدس در ابتدا هیچ ستونی نداشت و همین باعث شده بود تا فضای وسیع و گسترده‌ای صحن کلیسا به چشم بیاید. اگر بخواهیم دقیق‌تر صحن کلیسا را بررسی کنیم باید بگوییم که این صحن در واقع به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود: صحن غربی، صحن میانی و صحن شرقی.
صحن میانی، بزرگترین صحن کلیسا محسوب می‌شود که از طرفین ۷۵ سانتی‌متر از دیگر صحن‌ها بزرگ‌تر است. همچنین گنبد ۱۶ضلعی کلیسا بالای سر این صحن تعبیه شده که با نورگیرهای متعددش، نور گرم و دوست‌داشتنی را میهمان فضای این صحن می‌سازد. این نورگیرها در دیوارهای صحن از بالا تا پایین امتداد یافته‌اند و با نقاشی‌هایی از حکایات ملی و مذهبی ارمنیان مزین شده‌اند.
محراب و امانت خانه ها
محراب کلیسای سرکیس مقدس، فضایی نیم‌دایره‌ای است که در ضلع شرقی کلیسا قرار دارد. اغلب قاعده بر این است که محراب کلیسا را کمی بالاتر از کف کلیسا می‌سازند و دورتادور آن را با نقاشی‌های کتاب مقدس تزیین می‌کنند. در سقف محراب گنبدی با نورگیرهای بزرگ قرار دارد که نور را به سمت داخل محراب هدایت می‌کند. رقص نور روی نقاشی‌های رنگارنگ و دیدنی کلیسا تماشایی است.
ساختمان خلیفه‌گری
یادمان شهدای ارمنی
جاهای دیدنی اطراف کلیسای سرکیس مقدس تهران
پارک شهر
موزه آبگینه
موزه فرش تهران
موزه هنرهای معاصر تهران
نکات بازدید از کلیسای سرکیس مقدس تهران
- کلیسا محیطی معنوی و نورانی برای پیروان مسیحیت است، همچنان که مسجد برای ما مسلمانان. به همین خاطر آدامس جویدن، خوردن و آشامیدن و صحبت‌‌کردن و خندیدن با صدای بلند در این فضا ممنوع است.
- در هنگام ورود به کلیسا نباید عینکتان را بالای سرتان بگذارید. همچنین انداختن پا روی پا در هنگام نشستن در این محیط دور از ادب است.
- گاهی اوقات مردم برای نذر و نیاز، شمع‌هایی را همراه خود می‌آورند تا در کلیسا روشن کنند. بهتر است به‌جای خرید شمع‌های جورواجور، از دکه کلیسا شمع‌های سفیدرنگ و بلندی را تهیه کنید که مناسب‌تر از شمع‌های بازاری هستند.
- عکس‌برداری و حرف‌زدن زیاد در کلیسا بی‌احترامی به آداب حضور در کلیسا محسوب می‌شود؛ چراکه حواس روحانیون و مردمی که برای اجرای مراسم در این مکان جمع شده‌اند را پرت می‌کند.
- دین مسیحیت نیز مانند دین اسلام دینی الهی است؛ بنابراین ما مسلمانان باید در صورت حضور در این مکان به باورها و اعتقادات مسیحیان احترام بگذاریم.
اطلاعات بازدید از کلیسای سرکیس مقدس تهران
| آدرس | تهران، خیابان کریم خان زند، ابتدای خیابان نجات اللهی |
| شماره تماس | 02188901634 |
| ساعات بازدید | همه‌روزه از ساعت ۱۳ تا ۱۶ (در برخی از روزهای سال و ساعات مشخص، در ورود به کلیسا برای مسلمانان محدودیت وجود دارد؛ بنابراین بهتر است قبل از مراجعه به کلیسا از بازبودن آن مطمئن شوید. ) |
| هزینه بازدید | رایگان |
| مدت‌زمان پیشنهادی برای بازدید | بین 1 تا 2 ساعت |
| وضعیت جاده | آسفالت ⬛ خاکی ☐ آفرود لازم ☐ فقط پیاده‌روی ☐ |
| میزان سختی سفر | ۱ از ۵ ⬛ ۲ از ۵ ☐ ۳ از ۵ ☐ ۴ از ۵ ☐ ۵ از ۵ ☐ |
| مناسب برای | فقط جوانان ☐ فقط گروه خانوادگی ☐ گروه دوستان ☐ تنها ☐ سالمندان و خردسالان ☐ تمامی افراد ⬛ |
| بهترین زمان سفر | بهار ☐ تابستان ☐ پاییز ☐ زمستان ☐ تمامی فصل‌های سال ⬛️ |
مسیر دسترسی کلیسای سرکیس مقدس تهران
بازدید از کلیساهای معروف و شناخته‌شده‌ای مانند کلیسای سرکیس مقدس تهران تجربه‌ای تازه و بدیع است که تشنگان به مطالعه سرگذشت ادیانی مثل مسیحیت را سیراب می‌کند. گاهی آدمی باید به دور از هرگونه تعصب، صرفاً برای اینکه با دیدی روشن و وسیع، باورهایش را مرور کند، اجازه شنیدن باورهای مخالف را به خود بدهد. شما چطور؟ تاکنون خواسته‌اید با حضور در محیط کلیسا با اعتقادات و باورهای مسیحیان ایرانی آشنا شوید و در مراسم‌هایشان شرکت کنید؟ از تجربه‌های شنیدنی خود برای همراهانتان در ره بال آسمان بنویسید.
کلیسای سرکیس مقدس بزرگترین کلیسای شهر تهران به حساب می‌آید که در خیابان کریم خان زند و ابتدای ابتدای خیابان نجات اللهی بنا شده است.
بازدید از کلیسای سرکیس مقدس همه‌روزه از ساعت ۱۳ تا ۱۶ ممکن است. در برخی از روزهای سال و ساعات مشخص، در ورود به کلیسا برای مسلمانان محدودیت وجود دارد؛ بنابراین بهتر است قبل از مراجعه به کلیسا از بازبودن آن مطمئن شوید.
با توجه به اینکه این کلیسا در محدوده طرح ترافیک قرار دارد، بهترین مسیر دسترسی به آن استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی است. نزدیکترین ایستگاه‌های مترو به این کلیسا ایستگاه هفت تیر با شماره خط یک و ایستگاه میدان ولیعصر با شماره خط سه است. وقتی با مترو به یکی از این دو ایستگاه رسیدید، کافی است ۱۵ دقیقه به سمت کلیسا پیاده‌روی کنید تا چشمتان به جمال نمای سفیدرنگ کلیسای سرکیس روشن شود.
ماجرای ساخت و آغاز به کار این کلیسا به دوران پهلوی بر می‌گردد؛ بنابراین این کلیسا را می‌توان یادگاری از دوران پهلوی دانست.