موزه های اردبیل از آن دست جاذبه‌های گردشگری شمال غرب ایران است که سیروسیاحت در آن را نباید از دست بدهید. قدم‌زدن در میان آثار نفیس تاریخ باستان و تماشای جلوه‌های فرهنگ و هنر قدیم استان اردبیل، هر علاقه‌مندی به تاریخ و سرگذشت این سرزمین را سر ذوق می‌آورد. این ناحیه ایران سرشار از دیدنی‌های تاریخی جذاب و منحصربه‌فرد است که حکایت حکومت‌ها و آمد‌وشد پادشاهان گوناگون را نشان می‌دهد. قصه موزه های اردبیل را که برایتان بگوییم متوجه می‌شوید که خیلی از این موزه‌ها در محل جاذبه‌های تاریخی این شهر بنا شده‌اند. طوری که هر مسافری که با خرید بلیط هواپیما اردبیل یا خرید بلیط اتوبوس اردبیل بخواهد به این سفر سفر کند، به‌راحتی می‌تواند در ظرف چند روز از بسیاری از این موزه‌ها بازدید کند. بیش از این منتظرتان نمی‌گذاریم. همراه ما باشید تا پرده از ناگفته‌های این موزه‌ها برداریم.
موزه مردم‌شناسی اردبیل (حمام ظهیر الاسلام)
موزه مردم شناسی اردبیل در میدان عالی قاپو شهر اردبیل و در محلی به نام حمام تاریخی آقانقی یا حمام ظهیرالاسلام راه‌اندازی شد. این موزه اردبیل با دربرداشتن 33 نوع ماکت با پوشش محلی مردم اردبیل و چندین‌و‌چند دست‌نوشته و آثار تاریخی سالیان قبل، نقش بزرگی در حفظ میراث فرهنگی استان اردبیل دارد. موزه مردم شناسی اردبیل زندگی، آداب‌ورسوم، غذاهای محلی و لباس محلی مردم این منطقه را به نمایش عموم گذاشته است. تاریخچه ساخت حمام ظهیرالاسلام به دوره ایلخانی بر می‌گردد. این بنا در دفعات متعدد در دوران قاجار و پهلوی بازسازی و قسمت‌های دیگری به آن اضافه شد. آخرین بار سازمان میراث فرهنگی، بنای حمام تاریخی ظهیرالاسلام را در سال 1378 خریداری کرد و به‌این‌ترتیب مراحل تبدیل این حمام به موزه مردم‌شناسی آغاز شد. بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی از تاریخی‌ترین جاهای دیدنی اردبیل نیز در نزدیکی این موزه قرار دارد.
| آدرس | اردبیل، میدان عالی قاپو، ابتدای خیابان سعدی |
| تلفن تماس | 04533445885 |
| هزینه بلیط ورودی | 2000 تومان |
| ساعت بازدید | هر روز از ساعت 8 صبح تا 8 شب |
موزه عمارت شهرداری (عمارت بلدیه)
موزه شهرداری اردبیل درواقع میراث‌دار فرهنگ و تاریخ استان اردبیل است. غرفه‌های موضوعی این موزه اردبیل در دو طبقه مجزا و تالارهای اختصاصی پراکنده شده‌اند تا هویت تاریخی و شهروندی اردبیل را پیش روی بازدیدکنندگان قرار دهند. تالارهای اختصاصی موزه شهرداری اردبیل در موضوعات شعر و ادبیات، تعزیه، پزشکی و طبابت، سیر تاریخی آموزش و پرورش، سینما، تاریخ چاپ و مطبوعات و… فعالیت می‌کنند. همه‌ساله خانه فرهنگ و هنر استان اردبیل نمایشگاه‌ها، همایش‌های ادبی و کارگاه‌های هنری بسیاری را در محل این موزه برگزار می‌کند.
از مهمترین بخش‌های موزه شهرداری، تالار بلدیه است که نمایش‌دهنده سیر تحولات شهرداری اردبیل از آغاز تأسیس تاکنون است. مجموعه اسناد و مدارک تصویری حاصل از دوران شهرداری اشخاص گوناگون در این بخش به نمایش گذاشته شده است. پس از گردش در این موزه از موزه های اردبیل و گشت‌وگذار در تاریخچه اردبیل، می‌توانید به بازار بزرگ اردبیل از مهمترین مراکز خرید اردبیل در نزدیکی این موزه سری بزنید. جالب است بدانید موزه عمارت بلدیه تاکنون دو بار به‌عنوان موزه برتر ایران معرفی شده است.
| آدرس | اردبیل، خیابان 30 تیر، نرسیده به میدان ورزش، عمارت شهرداری اردبیل |
| شماره تماس | 04533234264 |
| ساعت بازدید | همه‌روزه به‌جز جمعه‌ها و ایام تعطیل از ساعت 8 صبح الی 14 و 16 الی 18 |
موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی
موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی شامل بیش از 35هزار قطعه و اثر تاریخی است. این موزه با اینکه جزو جدیدترین موزه های اردبیل به شمار می‌آید، توانسته است عنوان موزه برتر ملی در سال‌های اخیر را از آن خود کند. این موزه اردبیل در زمینه سیر تحولات تاریخ علوم و ابزارهای علمی فعالیت می‌کند. به‌همین دلیل راه خوبی برای آشنایی کودکان و دانش‌آموزان با آثار به‌جامانده از علوم قدیم و دانشمندان عرصه‌های مختلف است. موزه تاریخ علوم اردبیل با تلاش و خلاقیتی که برای جذب و توسعه بازدیدکنندگان داشته است، توانسته در موضوعات گوناگون خلاقیت و نوآوری، شعار روز جهانی موزه و حوزه کودک و نوجوان ازجمله موزه های برتر اردبیل شناخته شود.
| آدرس | اردبیل، خیابان دانشگاه، دانشگاه محقق اردبیلی |
| شماره تماس | 045315000000 |
موزه تاریخ طبیعی اردبیل
موزه تاریخ طبیعی اردبیل مکانی جذاب برای دوست‌داران طبیعت و زیست‌بوم ایران است. مجموعه‌های تاکسیدرمی‌شده بیش از 120 گونه مختلف حیوانات در این موزه نگهداری می‌شود که همه‌ساله میزبان عده زیادی از محققان و دانشجویان است. گونه‌های حیوانی این موزه اردبیل شامل بیش از 20 گونه از پستانداران، 12 گونه از ماهیان و خزندگان و بیش از 80 گونه از پرندگان است. در بخش دیگری از موزه تاریخ طبیعی اردبیل می‌توانید آکواریوم ماهیان و گونه‌های آبی و آثاری از دوران آفرینش و دیرینه‌شناسی را نیز تماشا کنید. اگر هم اهل کتاب و کتاب‌خوانی باشید، فروشگاه این موزه برای تهیه کتاب‌های زیست‌محیطی مهیاست.
| آدرس | اردبیل، خیابان دانشگاه، جنب دانشگاه پیام نور |
| شماره تماس | 04533513350 |
| ساعت کاری | هر روز به‌جز جمعه‌ها و ایام تعطیل ساعت 8 صبح تا 14 عصر |
موزه مفاخر دینی اردبیل
خانه تاریخی میرفتاحی اردبیل را به موزه مفاخر دینی اردبیل می‌شناسند. این خانه با معماری چشم‌نواز، شیشه‌های رنگی و طرح‌های اسلیمی جزو تماشایی‌ترین خانه‌های تاریخی اردبیل است. حکایت خانه میرفتاحی اردبیل از سال 1250 هجری قمری آغار می‌شود. این خانه سال‌ها بعد در دوران پهلوی اول به‌عنوان اولین دبیرستان دخترانه شروع به کار کرد. حالا این خانه به موزه‌ای از موزه های اردبیل تغییر کاربری داده است تا جایی برای معرفی علما و فضلای این شهر باشد. در میان دیدنی‌های این موزه اردبیل می‌توان تابلوهای نقاشی و تندیس‌هایی از علمای بنام اردبیل ازجمله فقهای بزرگی همچون احمد مقدس اردبیلی، میرصالح مجتهد انواری، میرزا محسن مجتهد اردبیلی و… را مشاهده کرد.
نقاشی‌های موزه مفاخر دینی اردبیل را حسن مردانه از هنرمندان نام‌آشنای استان اردبیل طراجی کرده است. در این موزه می‌توان کتاب‌های ارزشمند، دست‌نوشته و آثار یادگاری به‌جامانده از این علما را نیز تماشا کرد.
| آدرس | اردبیل، محله تازه میدان (قنبلان)، میدان امام حسین، روبه‌روی بازار امام حسین |
| ساعت بازدید | همه‌روزه از ساعت ۸ صبح تا ۱۹ عصر |
موزه چینی خانه شیخ صفی الدین اردبیل
بیشتر موزه های اردبیل در حوالی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی جای گرفته‌اند. از جمله این موزه‌ها موزه چینی خانه شیخ صفی الدین اردبیل است. فرزند شیخ صفی‌الدین یعنی صدرالدین اردبیلی در سال 735 هجری قمری تالار چینی خانه را بنا کرد. این عمارت از زیباترین معماری‌های دوران صفوی را دارد که بیش از 400 سال قدمت دارد. جالب است بدانید عمارت چینی خانه به دست شیخ بهایی ساخته شده است.
از تالار چینی خانه در سال 1370 و مصادف با روز جهانی موزه به‌عنوان موزه چینی خانه شیخ صفی رونمایی شد. ازجمله آثار ارزشمند این موزه، ظروف چینی هدیه‌شده از طرف امپراتور چین به شاه عباس است که همگی در جریان راه‌اندازی جاده ابریشم به ایران وارد شده‌اند. این ظروف چینی در زمان احداث موزه چینی خانه از موزه ملی تهران به موزه چینی خانه اردبیل انتقال یافت تا شروعی برای فعالیت این موزه باشد. سکه‌های نقره و طلا از دوران صفوی، مهرهای سلطنتی، دست‌نوشته‌های حکومتی و یک عدد قرآن نفیس منقش بر روی پوست آهو با 1100 سال عمر، از دیگر آثار ارزشمند این موزه است. هتل ولیعصر اردبیل، به‌عنوان یکی از بهترین هتل های اردبیل در نزدیکی این موزه قرار دارد و به‌راحتی می‌توانید از آن بازدید کنید.
| آدرس | اردبیل، میدان عالی قاپو، بقعه شیخ صفی الدین، چینی خانه، موزه چینی خانه اردبیل |
| ساعت کاری | ساعت 8 صبح الی 13 ظهر و 16 عصر الی 20 شب |
موزه نمین اردبیل (خانه صارم السلطنه)
خانه صارم‌السلطنه به‌دستور میرکاظم‌خان، حاکم وقت منطقه تالش، اجارود و مغان ساخته شده است. میرکاظم‌خان حکم خود را از میرزاعباس قاجار گرفته بود و مرکز حکومت خود در اردبیل را منطقه نمین قرار داد. موزه شهر نمین یا خانه صارم‌السلطنه معماری به سبک دوران قاجار دارد و توسط معماری روسی بنا شده است. سازمان میراث فرهنگی این بنا را در سال 1387 مرمت و بازسازی کرد و پس از آن خانه صارم‌السلطنه با نام موزه نمین شناخته شد.
در بخشی از این موزه، آثار باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و تاریخی منطقه نمین نگهداری می‌شود. آثار نفیس باستانی شامل پیکان‌های مفرغی، سکه‌های قدیمی قرن چهارم و نهم، ابزاروآلات نظامی متعلق به دوره زندیه و دست‌نوشته‌ها و کتاب‌های دوره تیموریان تنها قسمتی از دیدنی‌های شاخص موزه نمین در میان موزه های اردبیل است.
| آدرس | اردبیل، شهر نمین |
| ساعت بازدید | هرروز به‌جز ایام تعطیل از ساعت 10 صبح تا 17 عصر |
| هزینه بلیط ورودی | 4هزار تومان برای بازدیدکنندگان ایرانی و 50هزار تومان برای اتباع خارجی |
موزه صنایع دستی اردبیل (حمام شیخ)
بسیاری از حمام‌های تاریخی ایران به موزه تبدیل شده‌اند تا با ظاهر زیباتری میزبان علاقه‌مندان به هنر و تاریخ ایران باشند؛ حمام شیخ اردبیل نیز از این قاعده مستثنا نیست. حمام شیخ با قدمت 300 سال در سال 1387 به موزه صنایع دستی اردبیل تغییر کاربری داد. صنایع دستی جمع‌آوری شده در این موزه اردبیل شامل بیش از 300 دست‌بافته‌های سنتی شامل فرش و گلیم، وسایلی با طراحی معرق، ظروف سفالی، آثار شیشه‌گری، منبت‌کاری، مسگری و صنعت چرم است.
معماری موزه حمام شیخ یا همان موزه صنایع دستی اردبیل مانند اغلب حمام‌های قدیمی شامل سربینه، هشتی، رختکن و شاه‌نشین است. همچنین نقاشی‌هایی با طرح اسلیمی و نقش گل و طبیعت و پرندگان روی دیواره‌های حمام کار شده است که چشم هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند. این موزه امروزه محلی برای برگزاری کارگاه‌های نقاشی، قلمزنی و معرق‌کاری هم هست تا نسل جوان را با آثار هنری ایرانی آشنا کند. اگر هم بعد از بازدید موزه خواستید دلی از عزا درآورید، رستوران و کبابی قربان از بهترین رستوران های اردبیل در نزدیکی این موزه قرار دارد.
| آدرس | اردبیل، میدان عالی قاپو، جنب مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی |
| ساعت بازدید | همه‌روزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ عصر |
موزه شهدا اردبیل
این موزه حال‌وهوایی متفاوت از دیگر موزه های اردبیل دارد. موزه شهدا اردببل جایی برای آشنایی با فرهنگ ایثار و شهادت و تماشای تاریخچه دفاع مقدس و دوران جهاد است. موزه‌ای که یادآور دلاوری‌ها و رشادت‌های مردمانی است که آزادی و میهن‌پرستی را برای ایرانیان به یادگار گذاشتند. معماری این موزه در سال 1390 و در سه قسمت اندرونی، حیاط موزه و محوطه بیرونی طراحی شد. سنگ‌بنای این موزه، خانه تاریخی رضازاده در محله اوچدکان اردبیل است که نام آن در فهرست آثار ملی ایران ماندگار شده است.
موزه شهدا اردبیل، یادگاری‌های شهدا شامل وصیت‌نامه، پلاک، نوار سخنرانی، مقالات، کتاب‌ها و… را در معرض نمایش برای عموم قرار داده است. غرفه‌های مربوط به معرفی شهدای زن، دانش‌آموز، پزشک، ،طلبه، هنرمند، ورزشکار، دانشجو از جذابیت‌های دیگر این موزه است. آثار هنرمندان خوش‌ذوق درباره فرهنگ ایثار و شهادت نیز در گالری هنری موزه ارائه شده است.
| آدرس | اردبیل، بلوار آیت‌الله کاشانی، محله رضازاده (محله اوچتوکان) |
| ساعت کاری | همه‌روزه از ساعت 8 صبح تا 18 عصر |
موزه باستان شناسی اردبیل
موزه باستان شناسی اردبیل (موزه شاه اسماعیل خطایی) در سال 1387 در زمینی با وسعت هزار و 700 مترمربع ساخته شد. این موزه اردبیل افتخار دارد تا نگهدارنده آثاری باشد که تا یک میلیون سال قدمت دارند یا قدمتشان حتی به دوران پیش از اسلام برمی‌گردند؛ بنابراین در این موزه از مجموعه موزه های اردبیل با قدیمی‌ترین بقایای باستان‌شناسی ایران آشنا می‌شویم. به‌‌طور کلی آثار نگهداری‌شده در این موزه به 3 بخش آثار تاریخی اسلامی، آثار پیش از اسلام و آثار دوره تاریخی تقسیم می‌شوند. ظرف‌های سفال، مجسمه‌ها، ظروف شیشه‌ای و چینی ازجمله آثار تاریخی به‌جامانده از دوران هخامنشی و اشکانی هستند که در این موزه نگهداری می‌شود.
در قسمت دیگری از بنای موزه، بخش‌هایی از قلعه قدیمی بوینی بوغون مرمت شده است تا میزبان علاقه‌مندان به تاریخ باشد این قلعه به گفته کارشناسان موزه تا 4500 سال قدمت دارد. درواقع این موزه بخشی از فضای بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی را دربرگرفته است. خانه ارشادی اردبیل از دیگر بناهای نزدیک این موزه است که پس از موزه‌گردی، آن را هم می‌توانید ببینید.
| آدرس | اردبیل، میدان عالی قاپو ، جنب مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی |
| شماره تماس | 04533261654 |
| ساعت بازدید | در فصل بهار و تابستان همه‌روزه از ساعت 8 صبح تا 8 شب و در فصل پاییز و زمستان همه‌روزه از ساعت 8 صبح تا 5.5 عصر |
| هزینه بلیط ورودی | 4هزار تومان برای بازدیدکنندگان ایرانی و 30هزار تومان برای اتباع خارجی |
بازدید از موزه‌های هرشهری یعنی گردش در میان تاریخ و فرهنگ قدیم آن شهر؛ خصوصاً تماشای موزه های اردبیل که از آثار باستانی چندهزارساله گرفته تا یادگاری‌های به‌مانده از مشاهیر معاصر را در خود دارد. شما خاطره‌ای از بازدید موزه های اردبیل به یاد دارید؟ از تجربیات و خاطرات خود در این سفر برای همراهان خود در ره بال آسمان بنویسید.
بیشتر موزه های اردبیل را در حوالی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی جای گرفته‌اند.
این قرآن نفیس در موزه چینی خانه شیخ صفی الدین اردبیل محفوظ است.
موزه تاریخ علوم دانشگاه محقق اردبیلی جایی است که کارگاه‌ها و غرفه‌هایی مخصوص کودکان دارد. از این رو بازدید از این موزه برای کودکان تفریح علمی جذابی به‌حساب می‌آید.
موزه شهرداری اردبیل، نگهداری آثار، اسناد و دست‌نوشته‌های مربوط به وقایع سیاسی و اجتماعی این شهر را برعهده دارد.
موزه ها را خیلی دوست دارم ، چون یادآور خاطرات مردمان قدیم هست ، به خصوص اگه بنای موزه ، یه خونه قدیمی باشه ، انگار هنوز اون خونه و آدم هاش دارن زندگی میکنن ، مقاله جذاب و لذت بخشی بود .
ممنونم از شما زهرای عزیز برای انرژی خوبتون.
منم مثل شما از موزه‌ها انرژی می‌گیرم.
فکر میکنم یکی از بهترین کتاب های تاریخ ، همین موزه ها هستن ، وقتی وارد موزه میشیم تمام خصوصیات ظاهری زندگی مردم اون منطقه را می بینیم ، بخصوص موزه هایی که لباس های محلی هم به نمایش میذارن .
فاطمه عزیز، دقیقاً هیمن طوره
اردبیل شهر خیلی قشنگی هست ، البته بهار و تابستون هاش .
🙂
متاسفانه شاه اسماعیل اول صفوی چندان در این دوره معاصر از نظر معرفی خدماتش به ایران هم از طرف تاریخ شناسان ، استادان تاریخ وهم از جانب دست اندرکاران میراث فرهنگی وهم مسئولان دولتی وهم مسئولان اردبیل مورد توجه قرار نگرفته که این بی توجهی در حق این پادشاه کم لطفی بزرگیست. اتحاد ایران گسیخته حاصل از فرمانرواییهای خان خانی در سایه تلاش‌های این بزرگ مرد تاریخ است.