بسیاری استان سیستان و بلوچستان و بندر چابهار را مقصدی مناسب برای تجربه سفری به‌یاد‌ماندنی نمی‌دانند؛ غافل از آنکه این استان مملوء است از جاذبه‌های طبیعی بکر و جاذبه‌های تاریخی کم‌نظیر. غارهای سه گانه چابهار از جمله جاذبه‌های باستانی منحصر‌به‌فرد و بی‌نظیر این منطقه هستند. این غارهای سه‌گانه با معماری منحصر‌به‌فرد و قدمتی کهن، توجه بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی را به‌سوی خود جلب کرده‌اند. برای آشنایی بیشتر با این غارهای اسرارآمیز و کسب اطلاعات لازم برای بازدید از آن‌ها، در این مطلب همراه ما باشید.
غارهای سه گانه چابهار کجاست؟
غارهای سه گانه تیس در روستایی با همین نام که از توابع شهر چابهار، واقع در استان سیستان و بلوچستان، قرار دارند. روستای تیس روستایی است تاریخی که در ۱۰کیلومتری شمال‌غربی چابهار و ضلع شرقی منطقه آزاد تجاری واقع شده است.
نام دیگر غارهای سه گانه چابهار چیست؟
غارهای سه گانه تیس با نام‌های دیگر نیز شناخته می‌شوند. به‌عنوان مثال، بسیاری از بلوچی‌ها آن را با نام معبد بان مسیتی می‌شناسند و روی تابلو اطلاعات غار‌ها نیز، همین نام را درج کرده‌اند. در زبان بلوچی بان به معنای فرد صالح و خدا‌پرست و میستی به معنای معبد و محل پرستش است. بسیاری از اهالی منطقه نیز این جاذبه را با عنوان معبد بانو مستی می‌شناسند. بومیان منطقه بر این باورند که این غار‌ها محل زندگی و عبادت بانویی پاک و صالح، موسوم به بانو میستی بوده و مقبره‌ای که در میان یکی از غار‌ها به چشم می‌خورد، متعلق به ایشان است. لازم است اشاره کنیم که بر‌خلاف باور مردم منطقه، روی قبر موجود در غار، هیچگونه‌ای نشانه‌ای مبنی‌بر صحت این باور، وجود ندارد.
معماری غارهای سه گانه چابهار | غارهایی برای زیارت، پرستش و ذبح
غارهای سه گانه تیس شامل دو غار مصنوعی یا دست‌کند و یک غار طبیعی می‌شوند. این غار‌ها جزو منحصر‌به‌فرد‌ترین و دیدنی‌ترین غارهای ایران هستند. سبک معماری خاص و شواهد موجود حاکی از آنند که غارهای سه گانه بان میستی در گذشته‌های دور محل زیارت، پرستش یا ذبح بوده‌اند. در قسمت جلویی هر سه غار سکویی به چشم می‌خورد که به نظر می‌آید در گذشته از این سکو‌ها برای برگزاری آیین‌های مذهبی استفاده می‌کردند. به طور کلی مردم منطقه و باستان‌شناسان بر این باورند که غار اول برای تدفین و غار غربی برای زیارت و پرستش کاربرد داشته است. در ادامه در‌خصوص معماری و ویژگی‌های هر سه غار به‌صورت جدا‌گانه توضیح داده‌ایم.
-
معماری و ویژگی‌های غار اول
غار اول از غارهای سه گانه چابهار فرم نیم‌دایره‌ای شکل دارد. این غار در ابتدا به‌صورت طبیعی بر دامنه کوه پدید آمده و بعد‌ها با تراشیدن دیواره کوه، درون و دهانه آن، کمی توسعه یافته و بزرگ‌تر شده است. مقبره‌ای سفید‌رنگ، با دیوار‌های گچی در قلب این غار بزرگ و در عمق یک‌متری از سطح آن، به چشم می‌خورد. ورودی مقبره موازی با دهانه ورودی غار و رو به دره تیس قرار دارد. این مقبره متشکل از دو سطح افقی است که روی یکدیگر قرار گرفته‌اند.
روی مقبره سفید‌رنگ این غار، مکعبی از جنس سنگ و گچ وجود دارد که زیر‌بنای گنبدی کوچک را تشکیل می‌دهد. روی این مقبره هیچ‌گونه آثاری از قبیل سنگ نوشته، لوحه و خط به چشم نمی‌خورد و فقط بر دیوار‌های سه طرف این گنبد سنگی خطوط و علامت‌هایی با جوهر قرمز و بنفش و به خط گجراتی و هندی رسم شده است. همان طور که گفتیم، گفته‌های اهالی منطقه بر این اساس است که مقبره سفید‌رنگ غار اول، به بانو میستی بوده تعلق دارد.
-
معماری و ویژگی‌های غار دوم
غار دوم از غارهای سه‌گانه چابهار، بر‌خلاف غار اول، به‌صورت مصنوعی و دست‌کند ایجاد شده است. با کمی دقت می‌توانید آثار تراش و کنده‌کاری را روی دیوار‌های این غار مشاهده کنید. ورودی غار دوم فقط هفت قدم با ورودی غار اول فاصله دارد. دهانه این غار حدود ۷۰ سانتی‌متر بوده و سقف آن کاملاً کوتاه است. به همین سبب برای ورود و بازدید از این غار کمی قامت خود را خم کنید.
با وجود اینکه اکنون انتهای غار دوم از غارهای سه گانه بان میستی در اثر گذشت زمان، مسدود شده؛ اما باستان‌شناسان بر این باورند که انتهای این غار در گذشته باز بوده و به چاه‌های دریایی راه داشته است. جالب است بدانید که بر‌اساس شواهد موجود، مردم این منطقه در گذشته‌های دور، اجساد خود را به خاک نمی‌سپردند، بلکه آن‌ها را درون چاه‌های دریایی رها می‌کردند؛ تا خوراک حیوانات دریایی شوند. از آنجایی که آب‌های زیرزمینی در روستای تیس به طرف دریا جریان دارند، اجساد رها شده در چاه‌های دریایی نیز، به دریا و اقیانوس می‌رسیدند. در اعتقادات مردم ساکنان قدیمی روستای تیس، رها کردن مردگان در چاه‌های دریایی و سپردن آن‌ها به دریا‌ها و اقیانوس‌ها، کاری مقدس و ارزشمند بوده و در واقع نوعی طلب آمرزش برای فرد فوت‌شده و قدردانی از دریا برای روزی‌رسانی به ساکنان منطقه بوده است.
-
معماری و ويژگی‌های غار سوم
غار سوم از غارهای سه گانه چابهار نیز به‌صورت مصنوعی و دست‌کند ایجاد شده است. این غار در فاصله ۵۰متری از چاه اصلی قرار دارد. غار سوم با دهانه‌ای به طول قوس ۲۰ متر، شامل یک حفره و یک تالار بزرگ می‌شود. باستان‌شناسان احتمال می‌دهند که انتهای غار سوم به جایی در دل کوه متصل بوده است. از دیگر ویژگی‌های این غار می‌توان به وجود جملاتی به رنگ قرمز و بنفش و خط گجراتی روی دیوار‌های آن اشاره کرد.
بهترین زمان بازدید از غارهای سه گانه چابهار | سفری خاطره‌انگیز به جنوب کشور
همان طور که گفتیم، غارهای سه گانه بان میستی از جاهای دیدنی چابهار شمرده می‌شود و این بندر دلربا نیز در جنوب شرق ایران قرار دارد. به همین سبب خوب است که در این بخش، در‌خصوص بهترین زمان سفر به چابهار صحبت کنیم؛ چرا‌که لذت سفر کردن زمانی به اوج خود می‌رسد که علاوه‌بر انتخاب مقصد مناسب، انتخاب زمان مناسب برای سفر را نیز در‌نظر بگیرید. گفتنی است که چابهار در لغت به معنای سرزمین همیشه بهار است و این شهر همان طور که از نامش پیداست، همواره آب‌و‌هوایی معتدل و مرطوب دارد. با‌این‌حال بهترین زمان سفر به این منطقه و به‌طور کلی جنوب ایران، اوایل پاییز تا اویل بهار است.
در‌نهایت خوب است اشاره کنیم که بازدید از غارهای سه گانه چابهار در هر ساعتی از روز امکان‌پذیر است. بسیاری روشنایی روز را برای بازدید از آن انتخاب می‌کنند؛ تا بتوانند جزئیات و شگفتی‌های این غار‌ها را به‌وضوح بیشتری تماشا کنند. با‌این‌حال برخی شب‌هنگام به بازدید این جاذبه می‌روند تا تجربه متفاوت و پر‌هیجانی را برای خود رقم بزنند. چنانچه شما نیز تاریکی شب را برای بازدید از غارهای سه گانه بان میستی انتخاب کردید، به یاد داشته باشید که برای بازدید شبانه به حضور یک راهنما نیاز خواهید داشت.
تجهیزات لازم برای بازدید از غارهای چابهار | هر‌آنچه لازم است به‌همراه داشته باشید
به‌صورت کلی برای دسترسی به غارهای سه گانه تیس و بازدید از آن‌ها به تجهیزات خاصی نیاز نخواهید داشت؛ چرا‌که مسیر‌های دسترسی به این غار‌ها، طی سال‌های اخیر به‌سازی شده‌اند. با‌این‌حال از آنجایی که این غار‌ها در دامنه کوه قرار دارند، پیشنهاد می‌کنیم کفش مناسب برای پیاده‌روی، عینک آفتابی، ضدآفتاب و کلاه آفتابی به‌همراه داشته باشید.
هتل‌ها و اقامتگاه های نزدیک به روستای تیس | اقامتی به‌یاد‌ماندنی در جنوب ایران
همان طور که گفتیم، روستای تیس، روستایی است کهن، که جاذبه‌های باستانی و طبیعی متعددی را در خود جای داده است؛ از‌این‌رو چنانچه خیال سفر به این منطقه و بازدید از جاذبه‌های منحصر‌به‌فرد و بی‌نظیر آن را در سر دارید، خوب است که در یکی از هتل‌ها یا اقامتگاه‌های نزدیک به روستا ساکن شوید. به همین سبب در این بخش قصد داریم به معرفی هتل‌ها و اقامتگاه‌های نزدیک به روستای تیس بپردازیم.
- از بهترین اقامتگاه‌های بومگردی منطقه می‌توان به اقامتگاه گردشگری هاشمی اشاره کرد که در فاصله ۲کیلومتری از روستای تیس، قرار دارد.
- اگر چالش‌های اقامت در اقامتگاه‌های بومگردی برایتان دشوار است و به‌دنبال هتلی راحت برای اقامت می‌گردید، ما به شما هتل‌های لیپار و فردوس را پیشنهاد می‌کنیم. این هتل‌ها به ترتیب ۶ و ۷ کیلومتر با غارهای سه گانه چابهار فاصله دارند.
- در فصل‌های پر‌مسافر ایستگاه‌های تورهای گردشگری و اسکان مسافر بندر چابهار نیز در نزدیکی ساحل و روستا مستقر می‌شوند تا از گردشگران میزبانی کنند؛ از‌این‌رو شما می‌توانید در این ایستگاه‌های گردشگری نیز ساکن شده و از خدمات آن‌ها بهره‌مند شوید.
نکات لازم برای بازدید از روستای تیس | پیشنهاد‌هایی برای تجربه سفری بهتر
- با خرید سوغاتی‌هایی از قبیل حصیربافی، سوزن‌دوزی و آبزیان تاکسیدرمی که مردم بومی منطقه درست می‌کنند، می‌توانید به رونق اقتصاد روستای تیس کمک کرده و همچنین سوغاتی ارزشمند برای عزیزان خود به یادگار ببرید.
- غذا‌های محلی و سنتی این منطقه شامل قلیه ماهی، پکوره و میگو پلو می‌شوند. پیشنهاد می‌کنیم در سفر به روستای تیس، ضمن بازدید از غارهای سه گانه چابهار و سایر جاذبه‌های منطقه، لذت چشیدن غذا‌های محلی لذیذ و بی‌نظیر این روستا را از دست ندهید.
- فراموش نکنید که هنگام سفر به روستای تیس، ضمن لذت‌بردن از زیبایی‌های آن، به فرهنگ، اعتقادات و باور‌های مردم روستا احترام بگذارید.
- استان سیستان و بلوچستان، با طبیعت بکر و بی‌نظیر خود، جزو مناطق ارزشمند کشور ایران شمرده می‌شود؛ از‌این‌رو هنگام سفر به این استان حافظ طبیعت باشید و از ریختن زباله، روشن‌کردن آتش یا هر اقدام آسیب‌زننده‌ای خود‌داری کنید.
دیدنی های اطراف غارهای تیس | آشنایی با جاهای دیدنی روستای تاریخی تیس
در طول این مطلب بار‌ها و بار‌ها عنوان کردیم که روستای تیس، فرهنگ و تاریخی کهن دارد. قدمت این روستا به دوران حکومت هخامنشیان، یعنی حدود ۲۵۰۰ سال قبل، باز‌می‌گردد. در کتب و اسناد تاریخی مختلف از این روستا با نام‌های تیز، بندر تزیا، بندر تسی و مرکز تجارت شکر ایالات مکران و گندم سیستان و بلوچستان یاد شده است. این سرزمین پیشینه کهن و درخشان و طبیعت بی‌نظیری که دارد، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعددی را در خود جای داده است که بازدید از تمامی آن‌ها خالی از لطف نیست. به همین سبب در این بخش چند‌تا از مهم‌ترین جاهای دیدنی روستای تیس را معرفی کرده‌ایم که در نزدیکی غارهای سه گانه چابهار قرار دارند. آشنایی با این جاذبه‌ها به شما کمک می‌کند تا با یک تیر چند نشان زده و در زمانی کوتاه، ضمن بازدید از این جاذبه منحصر‌به‌فرد، از چندین جاذبه ارزشمند در حوالی آن نیز بازدید کنید.
- مسجد جامع تیس
فاصله مسجد جامع تیس تا غارهای سه گانه تیس: حدود ۵۵۰ متر
- قلعه پرتغالی های چابهار
فاصله قلعه پرتغالی های چابهار تا غارهای سه گانه بان میستی: حدود ۵ کیلومتر
- قبرستان جن تیس
فاصله قبرستان جن تیس تا غارهای سه گانه تیس: حدود ۱.۵ کیلومتر
- قلعه پیروز گت
فاصله قلعه پیروز گت تا غار های سه گانه بان میستی: حدود ۳ کیلومتر
مسیر دسترسی به غارهای سه گانه تیس | سفری کوتاه از بندر چابهار به روستای تیس
روستای تیس چابهار از مهم‌ترین و دیدنی‌ترین روستاهای ایران است که به لطف داشتن سرگذشتی دور‌و‌دراز و جاذبه‌های باستانی متعدد و حیرت‌انگیز، بسیاری از گردشگران خوش‌ذوق و خوش‌سفر را به‌سوی خود می‌کشاند. از آنجایی که این روستا در مسیر ارتباطی چابهار-کنارک قرار دارد، دسترسی به آن بسیار راحت است. برای این کار ابتدا باید از شهر چابهار به‌سوی روستای تیس حرکت کنید. در این مسیر ابتدا باید وارد بلوار توحید شده و سپس وارد بلوار شهید ریگی شوید. پس از رسیدن به روستای تیس، در میدان ورودی این روستا، مسیر خود را به سمت جاده تیس تغییر دهید. تابلو‌های متعددی در سطح روستا وجود دارند که شما را به سمت غارهای سه گانه تیس راهنمایی می‌کنند.
در این مطلب از مجله گردشگری ره بال آسمان، سوار بر مرکب قلم، به‌سوی جنوب شرقی ایران سفر کردیم، تا با غارهای سه گانه چابهار آشنا شده و به دنیای پر‌رمز‌و‌راز آن‌ها قدم بگذاریم. در این مطلب ضمن معرفی این غار‌ها در‌خصوص معماری و ویژگی‌های هر‌یک از آن‌ها به‌صورت مفصل توضیح دادیم و تمامی اطلاعات لازم برای بازدید از آن‌ها را در اختیارتان قرار دادیم. آیا از این مطلب لذت بردید؟ آیا تا‌کنون تجربه سفر به روستای تیس و بازدید از غارهای سه گانه بان میستی را داشته‌اید؟ اگر نظرتان مثبت است، از شما می‌خواهیم که در بخش نظرات، تجربیات و اطلاعات ارزشمند خود را در‌خصوص این روستای تاریخی و جاذبه‌های منحصر‌به‌فرد آن، با ما و مخاطبان خوش‌ذوق و خوش‌سفر ما به اشتراک بگذارید.
پرسش و پاسخ
ایران، استان سیستان و بلوچستان، ۵ کیلومتری شمال غربی روستای تیس، دامنه کوه شهبازبند، غارهای سه گانه تیس.
غارهای سه گانه تیس با نام‌های دیگر نیز شناخته می‌شوند. به‌عنوان مثال، بسیاری از بلوچی‌ها آن را با نام معبد بان مسیتی می‌شناسند و روی تابلو اطلاعات غار‌ها نیز، همین نام را درج کرده‌اند. در زبان بلوچی بان به معنای فرد صالح و خدا‌پرست و میستی به معنای معبد و محل پرستش است. بسیاری از اهالی منطقه نیز این جاذبه را با عنوان معبد بانو مستی می‌شناسند.
از آنجایی که این روستا در مسیر ارتباطی چابهار-کنارک قرار دارد، دسترسی به آن بسیار راحت است. برای این کار ابتدا باید از شهر چابهار به‌سوی روستای تیس حرکت کنید. در این مسیر ابتدا باید وارد بلوار توحید شده و سپس وارد بلوار شهید ریگی شوید. پس از رسیدن به روستای تیس، در میدان ورودی این روستا، مسیر خود را به سمت جاده تیس تغییر دهید. تابلو‌های متعددی در سطح روستا وجود دارند که شما را به سمت غارهای سه گانه تیس راهنمایی می‌کنند.
از مهم‌ترین جاهای دیدنی استان سیستان و بلوچستان که در نزدیکی غارهای سه گانه تیس قرار دارند می‌توان به مسجد جامع تیس، قلعه پرتغالی های چابهار، قبرستان جن تیس و قلعه پیروز گت اشاره کرد.
از بهترین اقامتگاه‌های بومگردی منطقه می‌توان به اقامتگاه گردشگری هاشمی اشاره کرد که در فاصله ۲کیلومتری از روستای تیس، قرار دارد. اگر چالش‌های اقامت در اقامتگاه‌های بومگردی برایتان دشوار است و به‌دنبال هتلی راحت برای اقامت می‌گردید، ما به شما هتل‌های لیپار و فردوس را پیشنهاد می‌کنیم. این هتل‌ها به ترتیب ۶ و ۷ کیلومتر با غارهای سه گانه چابها فاصله دارند.
به‌صورت کلی برای دسترسی به غارهای سه گانه تیس و بازدید از آن‌ها به تجهیزات خاصی نیاز نخواهید داشت؛ چرا‌که مسیر‌های دسترسی به این غار‌ها، طی سال‌های اخیر به‌سازی شده‌اند. با‌این‌حال از آنجایی که این غار‌ها در دامنه کوه قرار دارند، پیشنهاد می‌کنیم کفش مناسب برای پیاده‌روی، عینک آفتابی، ضدآفتاب و کلاه آفتابی به‌همراه داشته باشید.