سوغات بجنورد | از خوراکی‌های لذیذ تا صنایع دستی ارزشمند

شهر بجنورد در خراسان شمالی، که به «باب‌الرضا» نیز شهرت دارد، در‌ واقع دروازه ورود زائرانی است که از شمال کشور ایران، به‌سوی حرم امام رضا (ع) در مشهد، روانه می‌شوند. البته با وجود جاذبه‌های بی‌نظیری همچون «تفرجگاه بابا امان» در این شهر، بعید نیست که برخی دلشان بخواهد با خرید بلیط هواپیما بجنورد، مستقیماً به‌سوی این شهر سفر کنند. به‌هر‌صورت اگر قصد سفر به‌سوی این شهر را دارید یا مقصد شما مشهد مقدس است و فقط می‌خواهید مدتی برای رفع خستگی در بجنورد درنگ کنید، بد نیست با سوغات بجنورد آشنا شده و یادگاری از باب‌الرضا برای خود یا عزیزانتان تهیه کنید. 

سوغات خوراکی بجنورد 

• آب‌نبات (شکرپنیر) در طعم های مختلف | معروف‌ترین و محبوب‌ترین سوغات بجنورد

بسیاری از ایرانیان، به‌خصوص قدیمی‌تر‌ها ترجیح می‌دهند تا در کنار چای عصرانه خود، به جای قند یا شکلات، آبنبات بگذارند. طعم آبنبات و چای از جمله طعم‌های آشنا و دوست‌داشتنی برای ما ایرانی‌هاست. معروف‌ترین و پر‌طرفدار‌ترین سوغات بجنورد آب‌نبات (شکر پنیر) بوده و در این شهر طرفداران بسیاری دارد. اگر شما نیز طعم آبنبات را همراه با چای می‌پسندید، باید بگوییم که جایی بهتر از بجنورد برای تهیه آن پیدا نمی‌کنید! چرا‌که بالغ‌بر ۸۰ سال است که در شهر بجنورد، آب‌نبات‌های مرغوب و شیرین، در طعم‌های مختلف تولید و عرضه می‌شوند. 

اگر زائر حرم امام رضا (ع) هستید و در مسیر سفر به‌سوی مشهد، از شهر بجنورد نیز می‌گذرید، از جمله بهترین گزینه‌ها برای خرید سوغاتی، آبنبات بجنورد است. در این شهر فروشگاه‌های بسیاری وجود دارند که آبنبات‌هایی در طعم‌های متنوع و بی‌نظیر از قبیل هل، زرشک، نارگیل، زعفران، لیمو، پسته‌ای، دارچین، زنجبیل، کنجد، کاکائو و… عرضه می‌کنند. همچنین بسته‌بندی آن‌ها نیز متنوع بوده و گزینه‌ای عالی برای هدیه و سوغاتی هستند. 

• قره قروت (کشک سیاه) | از خوشمزه‌ترین سوغات بجنورد

قره قروت که در زبان ترکی به معنای «کشک سیاه»‌ است نیز از جمله سوغات پر‌طرفدار و خاص شهر بجنورد به‌شمار می‌آید. از آنجایی که خراسان شمالی دارای مراتع و چراگاه‌های مناسب برای دام است، دامداری در این منطقه رونق بسیاری داشته و فرآورده‌های حاصل از شیر نیز به‌وفور در آن یافت می‌شوند. قره قروت نیز از جمله فرآورده‌های حاصل از شیر محلی است که طعم ترش و منحصر‌به‌فرد آن دهانتان را آب می‌اندازد. این خوراکی در بجنورد به رنگ‌های کرم روشن، زرد و قهوه‌ای تیره وجود دارد و جزء سوغات بجنورد محسوب می‌شود. گفتنی است که قره قروت علاوه‌بر طعم ترش و بی‌نظیر، برای پوکی استخوان نیز بسیار مفید است. از‌این‌رو این خوراکی بهترین سوغات برای عاشقان طعم ترش و ترشی‌جات به‌شمار می‌آید. 

• کشک (قروت) | از جمله تنقلات مقوی و لذیذ محلی بجنورد

کشک (به زبان ترکی «قروت») نیز، همچون قره‌قروت از جمله فرآورده‌های خوشمزه شیر است که مردمان محلی بجنورد، به‌خصوص عشایر‌نشینان، تهیه می‌کنند. این خوراکی، طعمی ترش و شور داشته و بافت آن سفت است. مردمان محلی این منطقه، کشک را همچون آبنبات در دهان خود می‌گذارند تا خیس بخورد و آرام‌آرام با آب دهان حل شود. پیشنهاد می‌کنیم اگر به شهر بجنورد سفر کردید، حتماً طعم متفاوت و خوشمزه قروت محلی را نیز امتحان کرده و کمی از آن را نیز برای عزیزانتان به سوغات ببرید.

• نان قتلمه (قاتلاما) | از نان‌های لذیذ و محبوب ترک‌زبانان

نان قتلمه یا به ترکی «قاتلاما»، از جمله نان‌های لذیذ و معروف محلی ترک‌زبانان منطقه خراسان است. ترک‌های خراسان برای آماده کردن خمیر این نان سالم و خوشمزه روشی خاص دارند و به خمیر آن، روغن، زرد‌چوبه، نمک و سیاه‌دانه می‌افزایند. این نان به‌طور سنتی درون تنور پخته می‌شود و بافتی بسیار لطیف دارد. از‌این‌رو توصیه می‌کنیم اگر به استان‌های خراسان، خصوصاً شهر بجنورد سفر کردید، از نانوایی‌های سنتی این شهر نان قتلمه را تهیه  کرده و مزه آن را امتحان کنید. همچنین اگر سفر شما کوتاه است، می‌توانید تعدادی از این نان‌ها را تهیه کرده و به‌عنوان سوغات بجنورد برای نزدیکان خود ببرید؛‌ تا آن‌ها نیز لذت چشیدن طعم لذیذ این نان مقوی را تجربه کنند. 

• انگور | مهم‌ترین محصول در باغ‌های بجنورد 

در حوالی این شهر، به‌خصوص منطقه طبرستان، باغ‌های انگور وسیعی وجود دارند و مهم‌ترین محصول زراعی بجنورد نیز انگور است. جالب است بدانید که در تمام طول تابستان، انگور‌های مختلف در این شهر برداشت می‌شوند. به‌طور مثال اولین نوع انگور که در فصل تیر ماه آماده برداشت است، «خلیلی» نام دارد و آخرین نوع آن که به رزاقی معروف است، در اوایل مهر‌ماه برداشت می‌شود. در‌نتیجه اگر در فصل تابستان به شهر بجنورد بروید، در میوه فروشی‌های آن انواع انگور‌های مرغوب و با‌کیفیت را به‌وفور مشاهده خواهید کرد. توصیه می‌کنیم اگر در فصل تابستان به این شهر سفر کرده یا از آن گذر کردید، حتماً کمی انگور تهیه کرده و میل کنید؛ یا برای عزیزانتان به سوغات ببرید. 

• کشمش | طعم شیرین سوغات بجنورد

همان طور که گفتیم، انگور از مهم‌ترین محصولات زراعی در شهر بجنورد بوده و انواع آن در فصل تابستان نیز به‌وفور در این شهر یافت می‌شود. در این بخش باید بگوییم که اگر در فصل‌های دیگر سال به این شهر سفر کردید، نگران نباشید، چرا‌که حتی اگر خود انگور در آن فصل یافت نشود، مشتقات آن جایش را پر می‌کنند. کشمش از جمله مشتقات انگور است که طعمی دلنشین و فوایدی بی‌نظیر دارد. کشمش مرغوب و شیرین بجنورد، سوغاتی عالی بوده که می‌تواند جایگزین سالمی به‌جای قند یا شکلات، در کنار چای باشد. 

• سبزی‌های معطر و گیاهان دارویی | چاشنی غذا‌های محلی در خراسان

جمع‌آوری سبزی‌های معطر و گیاهان دارویی از کوه‌ها و دشت‌های اطراف مشهد، امری متداول در میان مردمان محلی این دیار است. در‌ واقع مردمان این شهر از گذشته‌های دور تا به امروز در تهیه غذا‌های محلی خود، از سبزی‌های معطر به‌عنوان چاشنی استفاده می‌کردند و می‌کنند. اگر به رستوران های بجنورد سری بزنید، احتمالاً رد و نشانی از این گیاهان معطر می‌یابید. از‌این‌رو شما نیز می‌توانید انواع سبزی معطر را برای بخشیدن عطر و طعمی دلنشین به غذا‌های خود از این شهر تهیه کرده یا با تهیه گیاهان دارویی و استفاده از آن‌ها، از خواص بی‌نظیرشان بهره‌مند شوید. همچنین این سبزی‌ها و گیاهان می‌توانند به‌عنوان سوغات بجنورد، انتخابی عالی باشند. 

• سایر سوغات خوراکی بجنورد | لذت چشیدن طعم‌هایی خوشمزه و متفاوت

خواراکی‌های مختلفی که در بخش‌های قبلی معرفی کردیم، و معروف‌ترین سوغات بجنورد هستند که معمولاً مسافران برای خود یا عزیزانشان از آن‌ها می‌خرند و محبوبیت بسیاری دارند. از دیگر سوغات خوراکی این شهر می‌توان به انواع خشکبار، آجیل، لواشک و میوه‌هایی همچون هلو و سیب اشاره کرد. این خوراکی‌ها را می‌توانید از اکثر مراکز خرید بجنورد تهیه کنید.

صنایع دستی بجنورد 

• قالی دو‌رو | از نفیس‌ترین سوغات بجنورد

قالی دو‌رو از جمله نفیس‌ترین و زیبا‌ترین صنایع دستی و سوغات بجنورد است. این نوع فرش منحصر‌به‌فرد توسط دو بافنده به‌صورت هم‌زمان بافته می‌شود. به این صورت که هر‌کدام در یک سمت دار قالی قرار می‌گیرند و طرحی متفاوت را بر آن می‌بافند. به همین سبب قالی‌های دو‌رو، همان طور که از نامشان مشخص است، از هر دو سمت قابل استفاده بوده و در هر سمت آن‌ها نقشی زیبا و چشم‌نواز به چشم می‌خورد. گفتنی است که برای بافت این نوع قالی‌ها معمولاً از نخ ابریشم استفاده می‌شود. همچنین قالی‌های دو‌رو را عمدتاً در طرح‌های چهار‌فصل، یموت، قاپ قاپی، ترنج و قرچاق می‌بافند. در‌نهایت جالب است بدانید که این نوع قالی خاص و نفیس را هم‌اکنون فقط اقوام ترکمن در خراسان شمالی می‌بافند؛‌ از‌این‌رو می‌توان گفت که قالی دو‌رو، بهترین، منحصر‌به‌فرد‌ترین و اصیل‌ترین سوغات بجنورد بوده و گزینه‌ای عالی برای هدیه‌دادن است. 

• قالی و قالیچه ترکمن | خوش‌نقش‌ترین سوغات بجنورد

قالی و قالیچه‌های خوش‌نقش‌و‌نگار و زیبای ترکمن نیز از جمله نفیس‌ترین سوغات بجنورد هستند. تار‌و‌پود این نوع قالی از جنس پشم بوده و نقوش آن نیز نقوشی منظم و تکرار‌شونده هستند. این نوع قالی‌ها معمولاً در ابعاد کوچک بافته می‌شوند و جلوه‌ای بسیار زیبا دارند. خرید قالی و قالیچه‌های ترکمن به آن دسته از افراد خوش‌سلیقه و مشکل‌پسندی پیشنهاد می‌شوند که دوست دارند سوغات و هدایایی ارزشمند و به‌یاد‌ماندنی برای عزیزان خود تهیه کنند. 

• جاجیم | از قدیمی‌ترین صنایع دستی و سوغات بجنورد

جاجیم از جمله قدیمی‌ترین و صنایع دستی ایران است که در میان خانواده‌های روستایی و عشایر در خراسان شمالی، به‌خصوص شهر بجنورد، رواج زیادی داشته و دارد. گفتنی است نخی که برای بافت جاجیم‌ به‌کار می‌رود، از پنبه، پشم یا ترکیبی از آن‌ها به دست می‌آید. به این منظور پنبه یا پشم را می‌تابند تا نخی زبر و خشن و بدون پرز به دست آید. از جاجیم‌ها برای بافت رو‌انداز، انواع کیف و… استفاده می‌شود و نقش‌و‌نگار‌های آن بسیار متنوع و زیباست. از‌این‌رو اگر به‌دنبال سوغاتی چشم‌نواز و کاربردی هستید که گویای فرهنگ این دیار باشد، پیشنهاد ما به شما خرید جاجیم است. 

• سفره کردی | نماد عشایر‌نشینان بجنورد

سفره کردی از جمله اصیل‌ترین صنایع دستی بجنورد است که به دست عشایر‌نشینان اطراف این شهر، با استفاده از پشم گوسفندان بافته می‌شود. در طرح این سفره‌های پشمی از نقوشی همچون نقوش هندسی، حیوانی و گیاهی استفاده می‌شود که هر‌کدام به‌نوعی خاص و چشم‌و‌نواز هستند. در‌نتیجه اگر به‌دنبال تهیه خاص‌ترین سوغات بجنورد برای عزیزان خود هستید، توصیه می‌کنیم سفره کردی را نیز به‌ این‌منظور، در‌ نظر داشته باشید. 

• چاروق | قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین سوغات بجنورد 

چاروق نوعی پاپوش است که در گذشته به‌طور خاص به دست ترکمن‌ها در منطقه خراسان شمالی دوخته می‌شد. خوب است اشاره کنیم که چاروق‌ها از پوست حیوانات و چرم طبیعی، تهیه شده و برای بستن آن‌ها به پا نیز، از ریسمان‌های محکم و ضخیمی استفاده می‌شود. جالب است بدانید که چاروق‌ها بر‌اساس کیفیت مواد اولیه و نوع دوخت و تزئینات، به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک نوع از چاروق‌ها از چرم و نخ‌های با‌کیفیت و مرغوب تهیه شده و دارای گلدوزی‌ها و حکاکی‌های ظریف و زیباست. نوع دیگر چاروق‌ها که برای افراد کم‌درآمد‌تر دوخته می‌شود، ساده‌تر بوده و گلدوزی‌های کمتری دارد. در‌نهایت اگر به‌دنبال سوغاتی اصیل و ارزنده هستید که از شما برای عزیزانتان به یادگار بماند، چاروق از جمله بهترین گزینه‌ها به شمار می‌رود. 

• سایر صنایع دستی بجنورد | جلوه فرهنگ در دست‌سازه‌های محلی

از آنجایی که شهر بجنورد همواره میزبان اقوام مختلف بوده و فرهنگی بسیار غنی و کهن دارد، صنایع دستی آن بسیار متنوع هستند؛ از‌این‌رو علاوه‌بر صنایع دستی ارزشمند و زیبایی که در بخش‌های قبل معرفی کردیم، صنایع دستی دیگری مختص به این شهر وجود دارند که شاید کمتر به‌عنوان سوغات بجنورد شناخته شوند؛ ولی بد نیست به آن‌ها نیز اشاره کنیم. از دیگر صنایع دستی این شهر می‌توان به انواع گلیم، پشتی ترکمن، زیورآلات دست‌ساز، لباس محلی ترکمن، کلاه کرکی، چوخه، پارچه بافی سنتی، معرق، پوستین تذهیب و تشعیر و سازهای سنتی اشاره کرد. 

در این مطلب از مجله گردشگری ره بال آسمان به معرفی بهترین و جذاب‌ترین سوغات بجنورد پرداختیم تا راهنمایی کامل برای انتخاب و تهیه سوغاتی مناسب از این شهر، در اختیار شما قرار دهیم. اکنون وقت آن رسیده تا ضمن مطالعه راهنمای سفر بجنورد، برای خرید بلیط اتوبوس بجنورد نیز اقدام کرده و خود را برای ماجراجویی در این شهر آماده کنید. در‌ نهایت فراموش نکنید که اگر تا‌کنون تجربه سفر به این شهر یا خرید سوغات آن را داشته‌اید، نظر و تجربیات ارزشمند خود را با ما و مخاطبان خوش‌ذوق و خوش‌سفر ما به اشتراک بگذارید.